پژوهشهای بذر ایران

علی‌رغم اهمیت وجود یا حذف غلاف در بذر یونجه‌های یک‌ساله، متأسفانه پژوهش‌های چندانی در این مورد انجام نشده است. به‌منظور بررسی نقش حذف غلاف بر جوانه‌زنی بذر، رشد گیاهچه و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان در یونجه یک‌ساله (Medicago scutella L.) در شرایط تنش شوری، آزمایشی فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در سال 1393 انجام شد. فاکتور اول شامل وجود یا حذف غلاف در بذر و فاکتور دوم تنش شوری در 5 سطح شامل 3، 6، 9 و 12 دسی زیمنس بر متر با نمک کلرید سدیم و آب شهر به‌عنوان شاهد (62/0 دسی زیمنس بر متر) اعمال شد. نتایج نشان داد که تنش شوری سبب تغییر در ویژگی‌های جوانه‌زنی، رشد گیاهچه و فعالیت آنزیم‌های پراکسیداز، کاتالاز، سوپر اکسیداز دیسموتاز و آسکوربیک پراکسیداز شد. با افزایش سطوح تنش شوری کاهش معنی‌داری در سرعت و درصد جوانه‌زنی و همچنین در طول ریشه‌چه، طول ساقه‌چه و وزن گیاهچه مشاهده شد. با این وجود؛ افزایش سطوح تنش شوری سبب افزایش فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان گردید. جوانه‌زنی و رشد گیاهچه در بذرهای بدون غلاف بیشتر از بذرهای با غلاف بود؛ اما در مورد فعالیت آنزیم‌ها بین بذرهای با غلاف و بدون غلاف تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد؛ به‌جز فعالیت آنزیم آسکوربیک پراکسیداز که در بذرهای بدون غلاف به‌طور معنی‌داری بیشتر از بذرهای با غلاف بود. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که کاشت بذرهای بدون غلاف دارای مزیت‌های جوانه‌زنی و رشدی به‌ویژه در شرایط تنش شوری است.

به‌منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف دما و تنش خشکی بر شاخص­های جوانه‌زنی گزنه یونانی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه زراعت دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان در سال 1393 اجرا شد. تیمارها شامل سطوح دما (15، 20 و 25 درجه سانتی‌گراد) و سطوح تنش خشکی (صفر (شاهد)، 2-، 4-، 6- و 8- بار) بودند. نتایج نشان داد که برهمکنش تیمارها تأثیر معنی‌داری بر درصد و سرعت جوانه‌زنی، طول و وزن خشک ریشه­ چه داشتند. بیشترین درصد جوانه‌زنی (88 درصد)، سرعت جوانه‌زنی (8/1 بذر در روز) و وزن خشک ریشه ­چه (06/0 گرم) از تیمار 25 درجه سانتی‌گراد و بدون تنش حاصل شد. در این آزمایش، سرعت جوانه‌زنی، درصد جوانه‌زنی، طول ساقه­چه، وزن خشک ساقه­چه و وزن خشک ریشه­چه با کاهش دما و افزایش تنش خشکی کاهش پیدا نمودند. در دمای 20 درجه سانتی‌گراد، با کاهش پتانسیل آب از 4- به 6- بار، درصد جوانه‌زنی 50% و سرعت جوانه‌زنی 30% کاهش یافت، درحالی‌که این کاهش در دمای 25 درجه، به ترتیب 75 و 70 درصد بود. با توجه به نتایج می­توان بیان نمود که آستانه کاهش معنی‌دار در جوانه‌زنی گزنه یونانی در پتانسیل 2- بار بود.

 
جنبه­ های نوآوری:

1. بررسی خصوصیات جوانه‌زنی گیاهچه گزنه تحت تنش خشکی و دماهای مختلف
2. در پتانسیل 4- بار درصد و سرعت جوانه‌زنی گزنه یونانی به‌طور معنی‌داری کاهش پیدا کرد.