هدف: کشت سنتی نیشکر اغلب به دلیل استفاده گسترده از مواد کاشت و هدر رفت انرژی، دورههای طولانی کاشت، زوال سریع قلمه ها پس از استقرار جوانه ها، عملیات پر زحمت، استفاده مکرر از ماشین آلات و کاربرد مقادیر زیاد کودها و آفتکشها با هزینه های بالای تولید همراه است. این مطالعه به ارزیابی اثربخشی پلت کردن جوانههای جانبی ساقه‌های نیشکر جهت تولید قطعات بذر تک جوانه مناسب برای کشت مکانیزه در مؤسسه تحقیقات و آموزش توسعه نیشکر و صنایع جانبی خوزستان، ایران، پرداخته است.
روش پژوهش: در سال 1400، آزمایشی بهصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مؤسسه تحقیقات، آموزش و توسعه نیشکر و صنایع جانبی خوزستان انجام شد. عامل اول شامل سه تاریخ مختلف کشت (25 مرداد ماه، 25 شهریورماه و 25 مهرماه 1400) به عنوان پلات اصلی و عامل دوم شامل 4 نوع پلت، (A1 (نشاسته+پیت+کود میکروکمبی)، A2 (نشاسته+پیت+ترکیبهای تغذیه ای+سیلیکات پتاسیم+قارچکش کاربندازیم)، A3 (تک جوانه بدون پلت) و A4 (قلمه 50 سانتیمتر بدون پلت- شاهد) به عنوان پلات فرعی بودند.
یافته ها: پلت کردن بذرهای تک‌جوانهای، به‌ویژه در تیمار A2 که در تاریخ کاشت شهریورماه کاشته شد، به طور قابل توجهی باعث افزایش استقرار محصول شد و درصد سبزشدن را 56 درصد و سرعت سبزشدن را به 85/2 جوانه در روز نسبت به شاهد (A4) افزایش داد. پلت کردن همچنین شاخصهای رشد و کیفیت را نیز تحت تأثیر مثبت قرار داد.
نتیجه گیری: پلت کردن بذرهای تک جوانه ای نیشکر با پوششهای غنی شده با مواد تغذیه ای، سبزشدن را بهبود می بخشد، از رشد اولیه محصول حمایت میکند و کشت مکانیزه را تسهیل میکند. به ویژه در تیمار A2 در تاریخ کشت شهریور ماه باعث بهبود رشد و استقرار نیشکر در شرایط مزرعه ای شد. این روش با بهبود رساندن مواد تغذیهای و حفظ رطوبت در اطراف تک جوانه، از کشت مکانیزه نیشکر پشتیبانی میکند و به کشت پایدارتر، کارآمدتر و مقرون به صرفه تر کمک میکند.
جنبه های نوآوری:
- پلت کردن به ویژه در تیمار A2 با تأمین مواد تغذیهای ضروری، درصد و سرعت سبزشدن تک جوانههای نیشکر را به طور قابل توجهی افزایش داد.
- کشت در شهریور ماه همراه با پلت کردن، رشد اولیه و استقرار گیاه نیشکر را بهبود بخشید.
