جلد 7، شماره 2 - ( (پاییز و زمستان) 1399 )
سال1399، جلد7 شماره 2 صفحات 32-19 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Pirsalami Z, Masoumiasl A, Shahsevand hasani H, Dehdari M. (2021). Comparison of Salinity Tolerance in Non-Iranian Primary Tritipyrum Promising Lines with Two Wheat Cultivars in Germination Stage. Iranian J. Seed Res.. 7(2), 19-32. doi:10.52547/yujs.7.2.19
URL: http://yujs.yu.ac.ir/jisr/article-1-466-fa.html
URL: http://yujs.yu.ac.ir/jisr/article-1-466-fa.html
پیرسلامی زینب، معصومی اصل اسد، شاهسوند حسنی حسین، دهداری مسعود. مقایسه تحمل شوری لاین‌های امیدبخش تریتی‌پایرم (Tritipyrum) اولیه غیرایرانی با دو رقم گندم در مرحله جوانه‌زنی پژوهشهای بذر ایران 1399; 7 (2) :32-19 10.52547/yujs.7.2.19
دانشگاه یاسوج ، masoumiasl@yu.ac.ir
چکیده: (4787 مشاهده)
چکیده مبسوط
مقدمه: تنش شوری یکی از مهمترین عوامل کاهش عملکرد گیاهان زراعی می‌باشد. تلاقی بین ارقام اصلاح شده و خویشاوندان وحشی یکی از روش‌های ایجاد گیاهان متحمل به شوری است که ایجاد غله جدید تریتی پایروم در این راستا بوده است که به عنوان گیاه دانه‌ای و علوفه‌ای مصرف می‌شود. بررسی اثر شوری در مرحله جوانه‌زنی یک آزمون قابل اطمینان در ارزیابی تحمل بسیاری از گونه‌هاست، زیرا شوری باعث کاهش درصد و سرعت جوانه‌زنی و همچنین کاهش رشد ریشه‌چه و ساقه‌چه می‌گردد. هدف از این آزمایش بررسی اثرات سطوح مختلف تنش شوری بر جوانه‌زنی لاین‌های امیدبخش تریتی‌پایرم اولیه غیرایرانی و دو رقم گندم الوند (متحمل به شوری) و قدس (حساس به شوری) می‌باشد.
مواد و روش‌ها: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج در سال 1396 انجام شد. فاکتور اول شامل 13 لاین تریتی‌پایرم و دو رقم گندم و فاکتور دوم شامل سطوح مختلف شوری صفر، 80، 160 و 240 میلی‌مولار نمک کلرید سدیم) بود. پس از ضدعفونی سطحی و کشت بذرها در پتری، اندازه‌گیری صفات مرتبط با جوانه‌زنی تا روز چهاردهم انجام شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که با افزایش سطح شوری سرعت و درصد جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه، طول ساقه‌چه، وزن خشک و تر ریشه‌چه و وزن خشک ساقه‌چه کاهش یافت. بیشترین درصد (79/79) و سرعت جوانه‌زنی (74/75 بذر در روز) در شرایط تنش و بدون تنش، مربوط به لاین Az/b بود. درصد جوانه‌زنی رقم متحمل الوند (59/55 درصد) از 5 لاین تریتی‌پایروم بیشتر ولی از 7 لاین دیگر کمتر بود، سرعت جوانه‌زنی آن (69/53 بذر در روز) از 10 لاین تریتی‌پایروم بیشتر بود. درصد و سرعت جّوانه‌زنی رقم حساس قدس (به ترتیب 98/40 درصد و 87/36 بذر در روز) از همه لاین‌های تریتی‌پایروم کمتر بود. در شرایط تنش شوری، لاین La/b دارای بیشترین طول ریشه‌چه (77/7 سانتی‌متر) بود که حتی از طول ریشه‌چه رقم متحمل الوند (9/4 سانتی‌متر) نیز بیشتر بود. بیشترین وزن خشک ریشه‌چه در شرایط تنش به لاین Ka/b (027/0 گرم) و کمترین وزن خشک ریشه‌چه مربوط به رقم قدس (013/0 گرم) مربوط بود. در بین صفات جوانه‌زنی، بیشترین و کمترین وراثت‌پذیری به ترتیب مربوط به صفت طول ساقه‌چه در شرایط تنش و بدون تنش و صفت وزن‌تر ریشه‌چه (در شرایط عدم تنش) و طول ریشه‌چه (در شرایط تنش) بود. واریانس ژنتیکی صفات طول ساقه‌چه و درصد جوانه‌زنی در شرایط عدم تنش نسبت به شرایط تنش بیشتر بود و گزینش در شرایط عدم تنش از بازدهی بالاتری نسبت به شرایط تنش برخوردار خواهد بود. گروه‌بندی ژنوتیپ‌ها با استفاده از تجزیه خوشه‌ای ژنوتیپ‌ها را در شرایط نرمال و شوری در چهار گروه قرار داد. در شرایط تنش شوری، رقم متحمل به شوری به تنهایی در خوشه چهارم قرار گرفت. رقم حساس به شوری نیز با لاین St/b در خوشه سوم قرار گرفت. بقیه لاین‌های تریتی‌پایروم مورد بررسی در دو خوشه اول و دوم قرار گرفتند که لاین ترکیبی (Ka/b)(Cr/b)F6 در خوشه اول قرار گرفت. بنظر می‌رسد شرایط تنش شوری رقم قدس را از همه لاین‌های تریتی‌پایروم (بجز St/b) جدا کرده است ولی در شرایط نرمال چنین نبود که حاکی از صحت خوشه بندی ژنوتیپ‌های مورد بررسی است.
نتیجهگیری: نتایج این تحقیق تحمل به شوری را در اکثر لاین‌های ساده و ترکیبی این گیاه در مرحله جوانه‌زنی اثبات نمود که از بین آنها لاین‌های ترکیبی (St/b)(Cr/b)F3، (Ka/b)(Cr/b)F6 و (Ka/b)(Cr/b)F3 و La(4B/4D)×(b) و لاین‌های ساده La/b و Az/b و St/b بهتر از بقیه بوده‌اند. لذا این لاین‌های منتخب می‌توانند در بررسی‌های تکمیلی آتی مورد توجه قرار گیرند.
جنبه‌های نوآوری:
1-گیاه تریتی‌پایروم جدید بوده و قبل از معرفی نیاز به بررسی در سطح جوانه‌زنی دارد.
2-لاین‌های ساده همراه با لاین‌های ترکیبی گیاه تریتی‌پایروم مورد بررسی قرار گرفته که می‌تواند تأثیر تلاقی‌ها را نشان دهد.
3- گروه‌بندی لاین‌ها از جهت تحمل یا حساسیت فقط بر اساس صفات جوانه‌زنی انجام شده است.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که با افزایش سطح شوری سرعت و درصد جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه، طول ساقه‌چه، وزن خشک و تر ریشه‌چه و وزن خشک ساقه‌چه کاهش یافت. بیشترین درصد (79/79) و سرعت جوانه‌زنی (74/75 بذر در روز) در شرایط تنش و بدون تنش، مربوط به لاین Az/b بود. درصد جوانه‌زنی رقم متحمل الوند (59/55 درصد) از 5 لاین تریتی‌پایروم بیشتر ولی از 7 لاین دیگر کمتر بود، سرعت جوانه‌زنی آن (69/53 بذر در روز) از 10 لاین تریتی‌پایروم بیشتر بود. درصد و سرعت جّوانه‌زنی رقم حساس قدس (به ترتیب 98/40 درصد و 87/36 بذر در روز) از همه لاین‌های تریتی‌پایروم کمتر بود. در شرایط تنش شوری، لاین La/b دارای بیشترین طول ریشه‌چه (77/7 سانتی‌متر) بود که حتی از طول ریشه‌چه رقم متحمل الوند (9/4 سانتی‌متر) نیز بیشتر بود. بیشترین وزن خشک ریشه‌چه در شرایط تنش به لاین Ka/b (027/0 گرم) و کمترین وزن خشک ریشه‌چه مربوط به رقم قدس (013/0 گرم) مربوط بود. در بین صفات جوانه‌زنی، بیشترین و کمترین وراثت‌پذیری به ترتیب مربوط به صفت طول ساقه‌چه در شرایط تنش و بدون تنش و صفت وزن‌تر ریشه‌چه (در شرایط عدم تنش) و طول ریشه‌چه (در شرایط تنش) بود. واریانس ژنتیکی صفات طول ساقه‌چه و درصد جوانه‌زنی در شرایط عدم تنش نسبت به شرایط تنش بیشتر بود و گزینش در شرایط عدم تنش از بازدهی بالاتری نسبت به شرایط تنش برخوردار خواهد بود. گروه‌بندی ژنوتیپ‌ها با استفاده از تجزیه خوشه‌ای ژنوتیپ‌ها را در شرایط نرمال و شوری در چهار گروه قرار داد. در شرایط تنش شوری، رقم متحمل به شوری به تنهایی در خوشه چهارم قرار گرفت. رقم حساس به شوری نیز با لاین St/b در خوشه سوم قرار گرفت. بقیه لاین‌های تریتی‌پایروم مورد بررسی در دو خوشه اول و دوم قرار گرفتند که لاین ترکیبی (Ka/b)(Cr/b)F6 در خوشه اول قرار گرفت. بنظر می‌رسد شرایط تنش شوری رقم قدس را از همه لاین‌های تریتی‌پایروم (بجز St/b) جدا کرده است ولی در شرایط نرمال چنین نبود که حاکی از صحت خوشه بندی ژنوتیپ‌های مورد بررسی است.
نتیجهگیری: نتایج این تحقیق تحمل به شوری را در اکثر لاین‌های ساده و ترکیبی این گیاه در مرحله جوانه‌زنی اثبات نمود که از بین آنها لاین‌های ترکیبی (St/b)(Cr/b)F3، (Ka/b)(Cr/b)F6 و (Ka/b)(Cr/b)F3 و La(4B/4D)×(b) و لاین‌های ساده La/b و Az/b و St/b بهتر از بقیه بوده‌اند. لذا این لاین‌های منتخب می‌توانند در بررسی‌های تکمیلی آتی مورد توجه قرار گیرند.
جنبه‌های نوآوری:
1-گیاه تریتی‌پایروم جدید بوده و قبل از معرفی نیاز به بررسی در سطح جوانه‌زنی دارد.
2-لاین‌های ساده همراه با لاین‌های ترکیبی گیاه تریتی‌پایروم مورد بررسی قرار گرفته که می‌تواند تأثیر تلاقی‌ها را نشان دهد.
3- گروه‌بندی لاین‌ها از جهت تحمل یا حساسیت فقط بر اساس صفات جوانه‌زنی انجام شده است.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
فیزیولوژی بذر
دریافت: 1399/1/14 | ویرایش نهایی: 1400/2/20 | پذیرش: 1399/7/23 | انتشار الکترونیک: 1399/11/29
دریافت: 1399/1/14 | ویرایش نهایی: 1400/2/20 | پذیرش: 1399/7/23 | انتشار الکترونیک: 1399/11/29
فهرست منابع
1. Akbari Ghogdi, E., Izadi-Darbandi A., Borzouei A. and Majdabadi, A. 2011. Evaluation of morphological changes in some wheat genotypes under salt stress. Journal of Science and Technology of Greenhouse Culture, 1(4): 71-83 [In Persian with English Summary].
2. Ashraf, M. and Harris, P.J.C. 2004. Potential biochemical indicators of salinity tolerance in plants. Plant Science, 166(1): 3-16. [DOI:10.1016/j.plantsci.2003.10.024]
3. Bandehhagh, A. Kazemi, H. Valizadeh, M. and Javanshir, A. 2004. Salt tolerance of spring wheat (Triticum aestivum L.) cultivars during vegetative and reproductive growth. Iranian Journal of Agriculture Science, 35(1): 61-71 [In Persian with English Summary].
4. Biabani, A., Heidari, H. and Vafaie-Tabar, M. 2013. Salinity Effect of Stress on Germination of Wheat Cultivars. International Journal of Agriculture and Food Science Technology, 4(3): 263-268.
5. Bohnert, H.J. and Jensen, R.G. 1996. Strategies for engineering water stress tolerance in plants. Trends in Biotechnology, 14: 89-97. [DOI:10.1016/0167-7799(96)80929-2]
6. Chandan, S., Singh, A., Blumwald, E. and Grover, A. 2006. Beyond osmolytes and transporters: novel plant salt-stress tolerance related genes from transcriptional profiling data. Physiologia Plantarum. 127(1): 1-9. [DOI:10.1111/j.1399-3054.2005.00610.x]
7. Chatfield, C. and Collins, A.J. 1995. Introduction to multivariate analysis. Chopman and Hall Inc., London.
8. Datta, J.K., Nag, S., Banerjee, A. and Mondal, N.K. 2009. Impact of salt stress on five varieties of Wheat (Triticum aestivum L.) cultivars under laboratory condition. Journal of Applied Science and Environmental Management, 13(3): 93-97. [DOI:10.4314/jasem.v13i3.55372]
9. Del Blanco, I.A., Rajaram, S., Kronstad, W.E. and Reynols, M.P. 2000. Physiological Performance of Synthetic Hexaploid Wheat‐Derived Populations. Crop Physiology & Metabolism, 40(5): 1257-1263. [DOI:10.2135/cropsci2000.4051257x]
10. Demiral, M.A., Aydin, M. and Yorulmaz, A. 2005. Effect of salinity on Growth Chemical composition and antioxidative enzyme activity of two malting Barley (Hordeum vulgare L.) Cultivars. Turkish Journal of Biology, 29: 117-123.
11. Farida, F. 1996. A comparative study of the effect of NaCl salinity on germination. Scientific and Industrial Research, 31: 43-47.
12. Ghavami, F., Malboobi, M.A., Ghanadha, M.R., Yazdi Samadi, B., Mozaffar J. and Jafar Aghaei, M. 2004. An evaluation of salt tolerance in Iranian wheat cultivars at germination and seedling stages. Iranian Journal of Agriculture Science, 35(2): 453-464. [In Persian with English Summary].
13. Goldani, M. and Latifi, N. 2003. Investigation of the effect of salinity levels on germination and seedling growth of three wheat cultivars. 7th National Congress of Crop Science and Plant Breeding, Karaj, Iran. [In Persian with English Summary].
14. Hajar, A.S., Zidan, M.A. and Al-Zahrani, H.S. 1996. Effect of salinity stress on the germination, growth and physiological activities of Nigella sativa L. Arab Gulf Journal of Scientific Research, 14(2): 445-454.
15. Johnson, R.C. 1990. Salinity and germination in Agropyron desertn accessions. Canadian Journal of Plant Science, 70(3): 707-716. [DOI:10.4141/cjps90-087]
16. Kafi M. and Stowart D.A. 2001. Effects of salinity on growth and performance of nine varieties of Wheat. Journal of Agriculture Sciences and Industrial, 12(1): 16-24.
17. Khan, M.A., Ungar, I.A. and Showalter, A.M. 1997. Effects of salinity on growth, water relations and ion accumulation of the subtropical perennial halophyte, Atriplex griffithii var. stocksii. Annals of Botany, 85(2): 225-232. [DOI:10.1006/anbo.1999.1022]
18. Mirmohammadi Maibodi, A.M., and Ghareyazi B. 2003. Physiological aspects and breeding of plant to salt stress tolerance. The Isfahan University of Technology. 274 p. [In Persian].
19. Mirzaeipour, S., Manouchehr Kalantari, Kh., and Shahsevand Hasani, H. 2010. Comparison of the resistance of Ka/b strain of new Tritipyrum cereal and Kharchia wheat under high salinity conditions (170 and 340 mM salt). M.Sc. thesis in Biology (Plant Physiology). Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran. [In Persian with English Summary].
20. Mohabbati, F. 2002. Response of artificial and native wheat cultivars to salinity stress. M.Sc. thesis. Faculty of Agriculture, University of Tehran. [In Persian with English Summary].
21. Parihar, P., Singh, S., Singh, R., Singh, V.P. and Prasad, S.M. 2015. Effect of salinity stress on plants and its tolerance strategies: a review. Environmental Science Pollution Research, 22: 4056-4075. [DOI:10.1007/s11356-014-3739-1] [PMID]
22. Rajabi, R., Poustini, K., Jahani Pour, P. and Ahmadi, A. 2006. Effects of salinity on yield and some physiological characteristics in 30 wheat (Triticum aestivum L.) cultivars. Quarterly Journal of Agricultural Sciences, 11(2): 153-163. [In Persian with English Summary].
23. Roudbari, Z., Shahsevand Hassani, H. and Esmaeilzadeh Moghaddam, M. 2016. A study of salinity tolerance and stability, physiology and correlation analysis of Iranian secondary triticale lines. Ph.D. Thesis, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran. [In Persian with English Summary].
24. Razeghi Jahromi, F., Shahsevand Hassani, H. and Rezaei, A.H. 2007. Effect of salinity stress on morphophysiological traits of Tritipyrum genotypes. M.Sc. in Plant Breeding, Faculty of Agriculture, Bahonar University of Kerman, Kerman. Iran. [In Persian with English Summary].
25. Razeghi Jahromi, F. Rezaei, A.M., Shahsevand Hassani, H. and Mohammadi, S.H. 2012. Effect of salinity on germination of Tritipyrum lines in comparison with wheat and triticale. 12th National Crop Science and Plant Breeding Congress. Karaj, Iran.
26. Shahsevand Hasani, H., Abdmishani, S. and Yazdi Samadi, B. 1995. Salt tolerance evaluation of agronomic and morphologic characteristics in Iranian wheat. Iranian Journal of Agriculture Science, 26(4): 87-98. [In Persian with English Summary].
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله پژوهشهای بذر ایران می باشد.
طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق
© 2024 CC BY-NC 4.0 | Iranian Journal of Seed Research
Designed & Developed by : Yektaweb
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.