در این تحقیق اثر روشهای مختلف پرایمینگ بر درصد و سرعت جوانه زنی کلزا در شرایط تنش شوری و تعیین قابلیت انبارداری بذرهای پرایم شده مطالعه شد. به این منظور سه آزمایش به صورت مجزا انجام شد که شامل آزمایش جذب آب، آزمایش اثر شوری بر جوانه زنی و آزمایش قابلیت انبارداری بذرهای پرایم شده بودند. تیمارهای پرایمینگ در 5 سطح بدون پرایمینگ، هیدروپرایمینگ، پرایمینگ با اسید هیومیک، اسید سالیسیلیک و اسید جیبرلیک بودند. تنش شوری در چهار سطح صفر، 4، 8 و 12 دسی زیمنس بر متر اعمال شدند. قابلیت انبارداری بذرهای پرایم شده نیز طی 226 روز مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج آزمایش جذب آب نشان داد بذرهای کلزا بعد از حدود 18 ساعت جذب آب وارد فاز سوم آبنوشی شدند. نتایج آزمایش شوری نشان داد که شوری 12 دسی زیمنس بر متر، کمترین (3/74 درصد) و شوری صفر بیشترین (83 درصد) درصد جوانه زنی را داشت. سرعت جوانه زنی در تمام تیمارهای پرایمینگ، بالاتر از شاهد بود به طوریکه پرایمینگ با اسید جیبرلیک (034/0 بر ساعت)، اسید هیومیک (036/0 بر ساعت)، اسید سالیسیلیک (027/0 بر ساعت) و هیدروپرایمینگ (036/0 بر ساعت) اختلاف معنی داری با عدم پرایمینگ (019/0 بر ساعت) داشتند. به طور کلی در همه سطوح شوری بذرهای پرایم شده جوانه زنی بهتری نسبت به تیمار بدون پرایم داشتند. قابلیت انبارداری بذرهای پرایم شده و بدون پرایمینگ طی زمان کاهش معنی داری پیدا نکردند. در کل می توان نتیجه گرفت پرایمینگ تحمل به شوری را افزایش داد و می توان آنها را نظیر بذرهای بدون پرایمینگ نگهداری کرد.
جنبههای نوآوری:
چکیده مبسوط مقدمه: پروانش یکی از گیاهان دارویی-زینتی است که امروزه بهعنوان گیاه دارویی در جهان مورد توجه قرارگرفته است. استفاده از تنظیمکنندههای رشد گیاهی مانند اسید سالیسیلیک در زمان آبنوشی و پیشتیمار، فعالیت بذر و در نتیجه جوانهزنی و رشد گیاهچه را در بسیاری از گیاهان افزایش میدهد. اسید جاسمونیک نیز از تنظیم کنندههای درونی رشد گیاه است که در جوانه زدن بذر، دانه گرده و رشد گیاه نقش دارد. با توجه به دوره رشد طولانی گیاه پروانش و کوچک بودن بذر و عدم استقرار مناسب آن در مزرعه با خاکهایی با بافت نیمهسنگین و سنگین، این تحقیق با هدف بررسی اثر پیشتیمار بذر با تنظیم کنندههای رشد اسید سالیسیلیک و اسید جاسمونیک در غلظتها و مدت زمانهای متفاوت بر بهبود درصد و شاخصهای جوانهزنی بذر پروانش انجام شد. مواد و روشها: این پژوهش به صورت فاکتوریل دو عاملی در قالب طرح کاملاً تصادفی، در سه تکرار در آزمایشگاه علوم و تکنولوژی بذر دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه شاهد تهران در سال 1396 انجام شد. فاکتورهای مورد آزمایش شامل: غلظت اسید سالیسیلیک در پنج سطح (صفر، 01/0، 1/0، 5/0 و 1 میلیمولار) و غلظت اسید جاسمونیک در چهار سطح (صفر، 1، 10 و 100 میکرومولار) در زمانهای (صفر، 6، 12، 24 و 48 ساعت) بودند. در پایان آزمایش صفاتی چون درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، متوسط زمان لازم برای جوانهزنی، متوسط جوانهزنی روزانه، ارزش جوانهزنی، شاخص طولی و وزنی بنیه بذر محاسبه شد. همچنین صفات وزن خشک کل گیاهچه، وزن خشک ساقهچه، وزن خشک ریشهچه، طول ریشهچه، طول ساقهچه و طول کل گیاهچه اندازهگیری شد. یافتهها: نتایج تحقیق نشان داد که اثر اسید سالیسیلیک، اسید جاسمونیک و زمان بر درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، میانگین زمان جوانهزنی، متوسط جوانهزنی روزانه، ارزش جوانهزنی، طول گیاهچه، شاخص وزنی بنیه بذر، شاخص طولی بنیه بذر و وزن خشک ریشهچه معنیدار بودند. بهترین مدت زمان برای پیش تیمار با اسید سالیسیلیک در این آزمایش 24 و 48 ساعت بود. در بین غلظتهای کاربردی اسید سالیسیلیک، غلظتهای 5/0 و 1 میلیمولار بهترین نتایج را نشان دادند. همچنین بهترین مدت زمان و غلظت برای پیشتیمار با اسید جاسمونیک در این آزمایش 12 و 24 ساعت و 10 میکرومولار بود. نتیجهگیری: نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که استفاده از اسید سالیسیلیک و اسید جاسمونیک برای پیشتیمار بذر موجب بهبود مؤلفههای جوانهزنی بذر میشود. علاوه بر غلظت پیشتیمار با اسید سالیسیلیک و اسید جاسمونیک، مدت زمان تماس بذر با این تنظیمکنندههای رشد نیز حائز اهمیت است. مشاهده شد بین مدت زمانهای مختلف پیشتیمار اختلاف معنیداری وجود دارد، بنابراین میتوان بیان نمود که مدتزمان پیشتیمار بذر یکی از عوامل مهم پیشتیمار بذر هست و تعیین زمان مناسب پیشتیمار موجب جلوگیری از تأثیر منفی آن بر ویژگیهای جوانهزنی و رشد گیاهچه بذرهای پیشتیمار شده میشود.
جنبههای نوآوری:
چکیده مبسوط
مقدمه: انتظار میرود جمعیت جهان تا سال 2050 به سرعت افزایش یابد، به همین دلیل، تصور میشود که زمینهای موجود برای رشد غلات جهت تامین نیازهای غذایی فزاینده در آینده ناکافی باشند. کاهش اراضی کشاورزی در نتیجه افزایش عوامل تنش زیستی و غیرزیستی از جمله موانع مهم کشاورزی است. گندم یک گیاه علفی یکساله به عنوان یک ماده غذایی اساسی و راهبردی هم در ایران و هم در جهان استفاده می شود. شوری یکی از مهمترین تنشهای غیرزیستی است که امنیت غذایی را در جهان با تأثیر بر تولیدات کشاورزی، بهویژه در مناطق خشک و مناطق نیمهخشک جهان تهدید میکند. پیشتیمار بذر تکنیکی برای به حداقل رساندن زمان سبز شدن، تضمین جوانهزنی مداوم و بهبود عملکرد محصول است، پرایمینگ یک تیمار قبل از کاشت است که منجر به شرایط فیزیولوژیکی میشود که جوانهزدن بذر را بهبود میبخشد. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر پرایمینگ بذر با اسید سالیسیلیک روی جوانهزنی و صفات بیوشیمیایی گیاهچه گندم تحت تنش شوری اجرا گردید.
مواد و روشها: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار در آزمایشگاه دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1403 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار سطح شوری (صفر، 50، 100 و 200 میلیمولار کلریدسدیم) و چهار سطح اسیدسالیسیلیک (صفر، 1/0، 5/0 و 1 میلیمولار) بود.
یافتهها: نتایج نشان داد که تنش شوری موجب کاهش درصد جوانهزنی و افزایش مقدار پرولین و محتوای قندهای محلول گردید، ولی پرایمینگ بذر با هیدرو، اسید سالیسیلیک 1/0 و 5/0 میلیمولار بهویژه اسید سالیسیلیک یک میلیمولار این صفات را بهبود بخشید. مقدار پرولین و محتوای قندهای محلول در پرایمینگ با اسید سالیسیلیک یک میلیمولار به ترتیب در حدود 22 و 43 درصد نسبت به شاهد (آب مقطر) بیشتر بود. فعالیت آنزیم کاتالاز در تیمار با اسید سالیسیلیک یک میلیمولار و شوری 200 میلیمولار نسبت به شاهد در حدود 61 درصد افزایش نشان داد. همچنین، بیشترین فعالیت آنزیم آلفاآمیلاز (400/4 میلیگرم بر گرم وزن تر بر دقیقه) در تیمار با اسید سالیسیلیک یک میلیمولار و بدون شوری بهدست آمد.
نتیجهگیری: نتایج این تحقیق نشان داد که پرایمینگ بذر با هیدرو (آب مقطر)، سطوح مختلف اسید سالیسیلیک بهویژه اسید سالیسیلیک یک میلیمولار با تحریک آنزیمهای آنتیاکسیدانت و خنثیسازی رادیکالهای آزاد میتواند به عنوان بهبوددهنده رشد و کاهنده اثرات نامطلوب شوری در گیاه گندم مطرح شود.
جنبههای نوآوری:
صفحه 1 از 1 |
کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله پژوهشهای بذر ایران می باشد.
طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق
© 2025 CC BY-NC 4.0 | Iranian Journal of Seed Research
Designed & Developed by : Yektaweb