9 نتیجه برای شوری
اعظم رومانی، سید محمدرضا احتشامی،
جلد 1، شماره 1 - ( 3-1393 )
چکیده
بهمنظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش شوری بر صفات جوانهزنی و رشد اولیه بذر شنبلیله، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در آزمایشگاه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان انجام شد. تیمارهای مورد استفاده شامل: سطوح مختلف تنش شوری (0، 2/0-، 4/0-، 6/0-، 8/0-، 1-، 2/1-، 4/1-، 6/1- و 8/1- مگاپاسکال) ناشی از کلرید سدیم بودند. نتایج بهدست آمده نشان داد که با افزایش سطوح شوری درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، انرژی جوانهزنی، شاخص میزان جوانهزنی، درصد آب بافت گیاهچه، طول گیاهچه، وزن تر و خشک گیاهچه و شاخص بنیه بذر بهطور معنیداری کاهش یافت. اگر چه سطوح شوری (2/0- و 4/0- مگاپاسکال) از طریق تحریک رشد اولیه، میزان وزن خشک و تر گیاهچه را نسبت به شاهد افزایش دادند. بهعلاوه کاهش میزان جوانهزنی، روندی افزایشی را نسبت به تیمار شاهد داشت. بررسی نتایج ضرایب همبستگی بین صفات مورد مطالعه نشان داد که بین درصد جوانهزنی با دیگر مؤلفههای جوانهزنی بهجز میزان کاهش جوانهزنی همبستگی مثبت و معنیداری برقرار بود. بهطورکلی نتایج آزمایش نشان داد که بذر شنبلیله در زمان جوانهزنی، میزان شوری تا 2/1- مگاپاسکال (9/38 دسیزیمنس بر متر) را میتواند تحمل کند.
اسد معصومی اصل، رضا امیری فهلیانی، حمیدرضا بلوچی،
جلد 1، شماره 1 - ( 3-1393 )
چکیده
تنش شوری یکی از گستردهترین تنشهای محیطی بوده و عامل محدود کننده رشد و نمو گیاهان زراعی است. یکی از محدودیتهای اصلی تولید برنج، تنش شوری است. در همین راستا، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سطوح شوری پائین (5/7، 15، 5/22 میلیمولار) و بالا (75 ،150، 225 و 300 میلیمولار) بههمراه شاهد به عنوان فاکتور اول و نه رقم برنج (دولار، حسنسرایی، موسیطارم، کامفیروز، لنجان عسکری، غریب، دمسیاه ممسنی، 304، چمپای محلی یاسوج) بهعنوان فاکتور دوم با سه تکرار در آزمایشگاه زراعت دانشگاه یاسوج در سال 1390 انجام شد. نتایج نشان دادند که در سطوح شوری بالا (بیش از 75 میلیمولار) رقم حسنسرایی با حداکثر درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی و طول ساقهچه نسبت به شوریهای اعمالشده متحمل است و رقم دمسیاه ممسنی با حداقل صفات مزبور کمترین تحمل را داراست؛ ولی در سطوح شوری پایین (کمتر از 5/22 میلیمولار) با این که ارقام حسنسرایی به همراه لنجان و موسیطارم بیشترین درصد جوانهزنی را دارند؛ ولی حداکثر سرعت جوانهزنی به رقم موسیطارم و حداکثر طول ساقهچه به رقم غریب تعلق دارد. بنابراین، از نظر درصد جوانهزنی، رقم حسنسرایی برتر است؛ ولی از نظر حداکثر درصد و سرعت جوانهزنی، رقم موسیطارم برتر بود. پس در تنش شوری بالا نباید فقط به درصد جوانهزنی متکی بود، بلکه باید به سرعت جوانهزنی نیز توجه داشت ولی در تنش شوری پایین به علت عدم تمایز ارقام با درصد جوانهزنی باید صفات سرعت جوانهزنی و وزن خشک ساقهچه بیشتر مورد توجه باشند.
سمیه طالبی، سید محسن نبوی کلات،
جلد 2، شماره 1 - ( 6-1394 )
چکیده
به منظور بررسی تاثیر هیدرو پرایمینگ و اسمو پرایمینگ بر روی شاخص های جوانه زنی گیاه سیاه دانه تحت تنش شوری ، آزمایشی در سال 1392 درآزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد مشهد، به صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. عوامل آزمایش شامل پرایمینگ در شش سطح (بدون پرایم (شاهد)، هیدروپرایمینگ با آب مقطر و اسموپرایمینگ با نیترات پتاسیم، کلرید پتاسیم ، کلرید کلسیم و کلرید سدیم) و شوری در چهار سطح (0، 50 ، 100 و 150 میلی مولار) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر شوری و پرایمینگ بذر برتمام شاخص ها و اثر متقابل دو عامل بر درصد سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه و بنیه ی بذر معنی دار بود. نتایج نشان داد افزایش غلظت نمک تمام صفات اندازه گیری شده را کاهش داد. این کاهش از غلظت 50 میلی مولار شروع شد. اسمو پرایمینگ بذر با نیترات پتاسیم سبب بهبود شاخص های جوانه زنی در شرایط تنش شوری در مقایسه با بذور پرایم نشده شد. به طور کلی می توان چنین بیان کرد که برای بهبود جوانه زنی سیاه دانه تحت تنش شوری پیش تیمار بذور با نیترات پتاسیم، آب مقطر و کلرید پتاسیم قابل توصیه است.
راهله احمدپور، نظام آرمند، سعید رضا حسین زاده،
جلد 2، شماره 2 - ( 12-1394 )
چکیده
بهمنظور بررسی برهمکنش سطوح مختلف عصاره آبی ورمی کمپوست و تنش شوری بر شاخصهای جوانهزنی نخود (رقم کرج) آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل: 4 سطح مختلف از عصاره ورمی کمپوست شامل (صفر، 5، 10 و 20 درصد حجمی) و 4 غلظت شوری: صفر، 30، 60 و 90 میلی مول بر لیتر کلرید سدیم بود. نتایج نشان داد بین سطوح مختلف عصاره ورمی کمپوست و تنش شوری اختلاف معنیداری (در سطح احتمال 1 درصد) از نظر درصد جوانهزنی، طول ساقهچه و وزن خشک ساقهچه وجود داشت. تنش شوری در سطح 90 میلی مول بر لیتر کلرید سدیم منجر به کاهش معنیداری در کلیه صفات مورد بررسی نسبت به شرایط بدون تنش شوری شد. برهمکنش عصاره ورمی کمپوست و تنش شوری تأثیر معنیداری (در سطح احتمال 5 درصد) بر میزان سرعت جوانهزنی، طول ریشهچه، وزن خشک ریشهچه و آندوسپرم مصرفی داشت. عصاره ورمی کمپوست با سطح 5 درصد حجمی در تیمارهای تنش شوری ملایم (30 میلی مول بر لیتر کلرید سدیم) و بدون تنش شوری، موجب افزایش معنیداری در میزان طول ریشهچه، وزن خشک ریشهچه و آندوسپرم مصرفی نسبت به سطح صفر شد.
علی قاطعی، قاسم پرمون، زهرا امین دلدار، هادی قمری،
جلد 2، شماره 2 - ( 12-1394 )
چکیده
بهمنظور بررسی اثر هیدروپرایمینگ بذر بر مؤلفههای جوانهزنی و رشد بذر ماش (رقم هندی) تحت شرایط تنش شوری، آزمایشی بهصورت فاکتوریل با طرح پایه کاملاً تصادفی با 3 تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه رامین اجرا شد. در این آزمایش تیمارها شامل اندازه متفاوت بذر ماش در دو سطح (کوچک و بزرگ) در شرایط هیدروپرایمینگ در سه سطح (1، 5/1 و 3 ساعت) و تنش شوری در 4 سطح (صفر، 3، 6 و 9 میلیموس) درنظر گرفته شد. نتایج نشان داد که با افزایش تنش شوری تمامی مؤلفههای جوانهزنی مورد بررسی در این آزمایش کاهش یافت، اما میزان این کاهش برای بذرهایی که مدت زمان بیشتری پرایم شده، کمتر بود. همچنین در تمامی صفات مورد مطالعه در این آزمایش بذرهای کوچک نسبت به بذرهای با اندازه بزرگتر واکنش بهتری را نشان دادند. بهطور کلی هیدروپرایم بذرهای ماش باعث بهبود مؤلفههای جوانهزنی در شرایط تنش شوری شد. نتایج این آزمایش نشان داد که در شرایط نامساعد محیطی از جمله تنش شوری، میتوان با اعمال تیمار هیدروپرایمینگ در بذر ماش، شرایط متابولیکی بهتری ایجاد نمود. این تغییرات سبب بهبود و تسریع جوانهزنی و همچنین استقرار بهتر گیاهچهها میشود.
اسد معصومی اصل، زهره چهابکاری، سکینه خلیلی، رضا امیری فهلیانی،
جلد 4، شماره 1 - ( 6-1396 )
چکیده
تنش شوری از جمله تنشهای محیطی است که کشت برنج را محدود میکند. بررسی وضعیت تحمل و حساسیت در بوتههای نسل تفرق، یکی از راههای دستیابی به ارقام متحمل میباشد. بهمنظور بررسی تأثیر تنش شوری (80 میلیمولار کلرید سدیم) روی نتاج نسل دوم حاصل از تلاقی سه رقم برنج (دولار با 304 و غریب با 304) و مقایسه آنها با والدین و دستهبندی آنها از نظر تحمل به شوری، ابتدا آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار انجام شد تیمارها شامل والدین تلاقی بههمراه دو رقم یاسوج و کامفیروز بود و سپس ارقام شاهد بههمراه نتاج نسل دوم بهصورت آگمنت با طرح پایه کاملاً تصادفی بررسی گردیدند. در مرحله جوانهزنی، رقم دولار در تمامی صفات اندازهگیریشده بهجز درصد جوانهزنی، دارای کمترین مقدار بوده و نسبت به شوری رقمی حساس بود، ولی ارقام غریب و کامفیروز نسبت به شوری متحمل بودند. در هر دو تلاقی، نتاج نسل دوم برای صفات اندازهگیری شده تنوع نشان دادند. مقدار وراثتپذیری عمومی (به ترتیب برای تلاقی دولار با 304 و غریب با 304) برای صفات طول ساقهچه (5/98% و 96%)، طول ریشهچه (8/90% و 86%) و وزنتر ساقهچه (8/95% و 7/92%) بالا بود و در نتیجه میتوان در مورد این صفات انتخاب را بر اساس فنوتیپ انجام داد. مقدار وراثتپذیری عمومی برای صفات وزنتر ساقهچه و طول ریشهچه در نتاج نسل دوم حاصل از تلاقی رقم دولار با رقم 304 بیشتر از نتاج نسل دوم تلاقی غریب با 304 بود. با توجه به وضعیت نتاج نسل دوم و وراثتپذیری بهدستآمده، میتوان نتیجه گرفت که از بین دو تلاقی مزبور، تلاقی دولار با 304 برای اصلاح برنج از نظر تحمل به شوری در مرحله جوانهزنی مفیدتر میباشد.
جنبههای نوآوری:
- برای اولین بار طرح آگمنت در تحقیقی آزمایشگاهی برای بررسی ژنوتیپهای بدون تکرار در نسل تفرق استفاده شد.
- بررسی تحمل و حساسیت ژنوتیپها با توجه به تعریف بازههای آماری انجام شد.
- معرفی تلاقی برتر جهت تکرار در سطح مزرعه شد.
نفیسه تقی زاده، غلامعلی رنجبر، قربانعلی نعمت زاده، محمدرضا رمضانی مقدم،
جلد 4، شماره 2 - ( 12-1396 )
چکیده
شوری یکی از مهمترین عوامل محدودکننده کشاورزی است. پنبه بهعنوان یک گیاه روغنی-الیافی از جمله گیاهان مهم صنعتی به شمار میرود. مرحله جوانهزنی و گیاهچهای از حساسترین مراحل رشد پنبه به شوری هستند. در این تحقیق، 14 رقم آلوتتراپلوئید تجاری و محلی پنبه از نظر تحمل به شوری بررسی شدند. ابتدا این رقمها در آزمایشهای فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار به روش ساندویچی و در شرایط آزمایشگاهی مورد آزمون جوانهزنی در سطوح شوری 0، 8 و 16 دسیزیمنس بر متر قرار گرفتند. سپس صفات طول ریشهچه و ساقهچه، وزنتر و خشک ریشهچه و ساقهچه، درصد جوانهزنی، ضریب آلومتری، درصد آب گیاهچه و شاخص بنیه بذر اندازهگیری و شاخصهای تحمل به تنش بر اساس عملکرد زیستی (وزن خشک گیاهچه) در محیط تنش و غیر تنش محاسبه شدند و بر طبق این شاخصها رقمها در دو سطح 8 و 16 دسیزیمنس بر متر تجزیه به مؤلفههای اصلی شده و نمودار بای پلات رسم شد و در نهایت دندروگرام دستهبندی رقمها بر اساس شاخصهای STI (شاخص تحمل به تنش)، SSI (شاخص حساسیت به تنش)، عملکرد در محیط تنش و غیر تنش رسم شد. نتایج به دست آمده از تجزیه واریانس اثر رقم، شوری و برهمکنش شوری و رقم نشان داد، صفات وزن خشک ریشه، وزن خشک ساقه، وزنتر ریشه، طول ساقه، شاخص بنیه گیاهچه، درصد آب گیاهچه، ضریب آلومتریک، وزن خشک گیاهچه، طول گیاهچه در سطح یک درصد و در صفات وزنتر ساقه، طول ریشه در سطح پنج درصد معنیدار بودند. دستهبندی و بایپلات رقمها بر اساس شاخصهای STI و SSI در سطح شوری 8 و 16 دسیزیمنس بر متر نشان داد که رقمهای سپید و گیزا در هر دو سطح در دسته متحملها و رقم کاشمر در هر دو سطح در گروه حساسها در مرحله جوانهزنی بودند.
جنبههای نوآوری:
- واکنش ارقام پنبه مورد مطالعه در برابر تنش شوری متفاوت بود.
- افزایش تنش شوری سبب کاهش معنیداری در خصوصیات جوانهزنی ارقام پنبه مورد مطالعه شد.
- تجزیه بای پلات و خوشهبندی بر اساس شاخصهای تنش STI و SSI روشی مناسب برای دستهبندی ارقام پنبه بود.
علی نامور، رئوف سیدشریفی، هاشم هادی،
جلد 4، شماره 2 - ( 12-1396 )
چکیده
به منظور بررسی واکنش ارقام مختلف گندم به تنش شوری در مرحله ی جوانه زنی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد. فاکتورهای مورد بررسی شامل هشت رقم گندم (سای سونز، گاسپارد، فینکان، ام-وی 17، چمران، سرداری، آتیلا4 و آذر2) و شش سطح شوری ناشی از کلریدسدیم (صفر، 25، 50، 100، 150 و 200 میلیمولار) بودند. نتایج حاکی از آن بود که شوری بر تمامی صفات مورد مطالعه (طول ریشه چه و ساقه چه، وزن ریشه چه و ساقه چه، وزن بذر باقیمانده پس از جوانه زنی، وزن گیاهچه، طویلترین ریشه چه و ساقه چه، میانگین تعداد ریشه چه در هر بذر، نسبت وزن ریشه چه به ساقه چه و یکنواختی، سرعت و درصد جوانه زنی) اثر معنی داری داشت. با افزایش میزان شوری تمامی صفات مورد مطالعه، به جز وزن گیاهچه، وزن بذر باقیمانده پس از جوانهزنی و نسبت وزن ریشه چه به ساقه چه روند کاهشی نشان دادند. بالاترین میزان این صفات از شوری 200 میلیمولار به دست آمد. رقم نیز اثر معنی داری بر صفات مورد مطالعه (به جز وزن گیاهچه و وزن بذر باقیمانده پس از جوانه زنی) داشت. رقم چمران دارای بالاترین میانگین تعداد ریشه چه در هر بذر، نسبت وزن ریشه چه به ساقه چه، سرعت و درصد جوانه زنی بود. بیشترین طول ریشه چه و طویلترین ریشه چه به رقم سرداری و بیشترین طول ساقه چه و طویلترین ساقه چه به رقم آذر 2 تعلق داشت. آتیلا 4 بیشترین میزان وزن ریشه چه و ساقه چه را به خود اختصاص داد. به طور کلی می توان اظهار داشت که ارقام چمران، سرداری، آذر 2 و آتیلا 4 نسبت به سایر ارقام تحمل بیشتری در مقابل تنش شوری از خود نشان دادند.
جنبه های نوآوری:
- معرفی ارقام گندم با تحمل بیشتر به شرایط شوری در مرحله جوانهزنی.
- مطالعه ی هشت رقم مختلف گندم از نظر شاخصهای جوانهزنی در شرایط تنش شوری.
فرزانه امیری کیا، مجید نبی پور، معصومه فرزانه،
جلد 10، شماره 1 - ( 6-1402 )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه: استفاده از فناوری پیشتیمار بذر بهمنظور تسریع در جوانهزنی و ظهور گیاهچه گیاهان چند منظوره همچون گیاه شورپسند خارشتر با قابلیت تولید دارو و علوفه در شرایط تنشهای محیطی و یا کاربرد آبهای نامتعارف شور (همچون آب خلیجفارس) امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته است. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی روشهای پیشتیمار بذر و سطوح شوری مختلف بر جوانهزنی، ظهور گیاهچه و برخی پاسخهای رشدی گیاه خارشتر انجام پذیرفت.
مواد و روشها: دو آزمایش مجزا هر یک بهصورت اسپیلتفاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در آزمایشگاه و گلدان در شرایط مزرعه آزمایشی گروه مهندسیتولید و ژنتیکگیاهی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال زراعی 1400-1399 اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی در دو آزمایش شامل سطوح مختلف شوری (آب شهری با هدایت الکتریکی 96/0 دسیزیمنس بر متر و 8 و 16 دسیزیمنس بر متر با استفاده از آب خلیجفارس) بهعنوان عامل اصلی و روشهای مختلف پیشتیمار بذر (بدون پیشتیمار، پیشتیمار آبی، پیشتیمار با هورمون جیبرلین 50 میلیگرم در لیتر و پیشتیمار آبی+پیشتیمار با هورمون جیبرلین 50 میلیگرم در لیتر) و گونههای (Alhagi maurorum و A. graecorum) بهعنوان عاملهای فرعی در نظر گرفته شد.
یافتهها: نتایج نشاندهنده تأثیر معنیدار برهمکنش شوری×گونه×پیشتیمار بر تمام صفات مورد مطالعه در دو آزمایش بود. با توجه به نتایج مقایسه میانگینها بیشترین مقدار صفات درصد جوانهزنی بذر، شاخص بنیه بذر، درصد ظهور گیاهچه، ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، مادهخشککل و هدایت روزنهای در گونه A. graecorum و تیمار توام آب شهری با هدایت الکتریکی 96/0 دسیزیمنس بر متر و پیشتیمار آبی+پیشتیمار با هورمون جیبرلین 50 میلیگرم در لیتر بهترتیب با 1/29، 2/90، 0/24، 3/32، 5/52، 1/52 و 4/32 درصد افزایش نسبت به تیمار عدم اعمال پیشتیمار و شوری حاصل شد. نتایج آمارههای حاصل از برازش تابع لجستیک نیز بر صفت درصد ظهور گیاهچه نشان داد که این تابع بهخوبی توانسته است روند ظهور گیاهچه را در هر دو گونه مورد مطالعه، در سطوح مختلف پیشتیمار و در هر سطح تنش شوری در برابر زمان توصیف کند (R2adj≥0.98 و RMSE≤3.38). بنابر نتایج در دو گونه مورد مطالعه اگرچه روند کاهش ظهور گیاهچه از سطح 8 دسیزیمنس بر متر آغاز گردید، اما در سطح 16 دسیزیمنس بر متر اعمال تنش شوری شیب افزایش درصد ظهور گیاهچه به ازای زمان کندتر بوده است.
نتیجهگیری: حال بهمنظور کشت و بهرهوری از اراضی شور حاشیه سواحل و نیز احیای مراتع کشور، گونه A. graecorum تحت تیمار توام پیشتیمار آبی+پیشتیمار با هورمون جیبرلین 50 میلیگرم در لیتر نسبت به دیگر سطوح تیماری قابل توصیه است.
جنبههای نوآوری:
1- پاسخهای جوانهزنی و رشدی دو گونه گیاه خارشتر بومی ایران و امکان تولید در شرایط آبیاری با آب شور خلیجفارس بررسی شد.
2- از روش پیشتیمار بذر بهمنظور تسریع در جوانهزنی، ظهور گیاهچه و بهبود برخی صفات دو گونه گیاه خارشتر مورد مطالعه استفاده گردید.