پژوهشهای بذر ایران

گیاه دارویی زرشک، متعلق به تیره زرشک است. بذرهای گیاه زرشک دارای دوره خواب طولانی هستند؛ بنابراین، غلبه بر خواب و افزایش میزان جوانه‌زنی بذرها به روش‌های مختلف می‌تواند مفید واقع گردد. این مطالعه به‌صورت دو آزمایش جداگانه انجام گردید. در آزمایش اول، تأثیر سطوح مختلف اسید جیبرلیک در دمای 8 درجه سانتی‌گراد (0، 600 و 900 میلی‌گرم در لیتر) و دما (5، 10 و 25 درجه سانتی‌گراد به مدت 50 روز) به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار و در آزمایش دوم تأثیر غلظت‌های مختلف محیط کشت ام اس (ام‌اس کامل، یک‌دوم و یک‌چهارم) در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار بر کشت جنین بذر چهار گونه زرشک بومی ایران (زرافشان، معمولی، راست خوشه و زالزالکی) بررسی شد. بر اساس نتایج حاصله در آزمایش اول، تیمار سرمادهی بذرها در مقایسه با تیمار اسید جیبرلیک، بیشترین اثر را در افزایش درصد جوانه‌زنی (88 درصد) بذرها نشان داد. در آزمایش دوم، بهترین ترکیب عناصر غذایی جهت کشت جنین، محیط کشت ام‌اس کامل بود. به‌گونه‌ای که در هر چهار گونه بعد از دو یا سه روز جوانه‌زنی 100 درصد مشاهده گردید. در مجموع بهترین روش برای جوانه‌زنی سریع زرشک، در همه گونه‌های مورد مطالعه استفاده از کشت جنین در محیط کشت ام‌اس کامل تشخیص داده شد.

به‌منظور بررسی اثر کاربرد سالیسیلیک اسید و جیبرلیک اسید بر شاخص‌های جوانه‌زنی و تغییرات پروتئین، کاتالاز و پرولین بذر کلزا تحت شرایط تنش مس، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی و با 3 تکرار انجام شد. عامل اول شامل 4 سطح تنش سولفات مس (صفر، 10، 20 و 30 میلی‌گرم در لیتر) و عامل دوم شامل 4 سطح، پیش‌تیمار بذر با 50 میلی‌گرم در لیتر سالیسیلیک اسید و جیبرلیک اسید، هیدروپرایم و بذر بدون پیش‌تیمار (شاهد) بود. نتایج نشان داد با افزایش در سطوح تنش سولفات مس شاخص‌های جوانه‌زنی (درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، درصد گیاهچه طبیعی، طول گیاهچه و بنیه بذر) کاهش یافت و استفاده از سالیسیلیک اسید، جیبرلیک اسید و هیدروپرایم سبب افزایش در شاخص‌های جوانه‌زنی شد. بالاترین درصد جوانه‌زنی (94 درصد)، سرعت جوانه‌زنی (75/30 بذر در روز)، درصد گیاهچه طبیعی (17/86 درصد)، طول گیاهچه (53/10 سانتی‌متر) و بنیه بذر (08/9) از تیمار بذر با اسید  سالیسیلیک به‌دست آمد. تنش فلز سنگین مس (سولفات مس) سبب افزایش در میزان پرولین (35 درصد) و آنزیم کاتالاز (37 درصد) و کاهش در میزان پروتئین (65 درصد) شد ولی پیش‌تیمار بذر سبب افزایش در میزان پرولین و آنزیم کاتالاز و پروتئین در مقایسه با بذر پیش‌تیمار نشده در شرایط تنش و عدم تنش شد. در این پژوهش پیش‌تیمار بذر با سالیسیلیک‌اسید موجب افزایش شاخص‌های جوانه‌زنی، فعالیت آنزیم کاتالاز، پرولین و پروتئین نسبت به تیمار شاهد شد.