جستجو در مقالات منتشر شده


4 نتیجه برای بخشنده

مرضیه عباباف، حشمت امیدی، عبدالمهدی بخشنده،
جلد 7، شماره 2 - ( (پاییز و زمستان) 1399 )
چکیده

چکیده مبسوط
مقدمه: پروانش یکی از گیاهان دارویی-زینتی است که امروزه به‌عنوان گیاه دارویی در جهان مورد توجه قرارگرفته است. استفاده از تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی مانند اسید سالیسیلیک در زمان آبنوشی و پیش‌تیمار، فعالیت بذر و در نتیجه جوانه‌زنی و رشد گیاهچه را در بسیاری از گیاهان افزایش می‌دهد. اسید جاسمونیک نیز از تنظیم کننده‌های درونی رشد گیاه است که در جوانه زدن بذر، دانه گرده و رشد گیاه نقش دارد. با توجه به دوره رشد طولانی گیاه پروانش و کوچک بودن بذر و عدم استقرار مناسب آن در مزرعه با خاک‌هایی با بافت نیمه‌سنگین و سنگین، این تحقیق با هدف بررسی اثر پیش‌تیمار بذر با تنظیم کننده‌های رشد اسید سالیسیلیک و اسید جاسمونیک در غلظت‌ها و مدت زمان‌های متفاوت بر بهبود درصد و شاخص‌های جوانه‌زنی بذر پروانش انجام شد.
مواد و روش‌ها: این پژوهش به صورت فاکتوریل دو عاملی در قالب طرح کاملاً تصادفی، در سه تکرار در آزمایشگاه علوم و تکنولوژی بذر دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه شاهد تهران در سال 1396 انجام شد. فاکتورهای مورد آزمایش شامل: غلظت اسید سالیسیلیک در پنج سطح (صفر، 01/0، 1/0، 5/0 و 1 میلی‌مولار) و غلظت اسید جاسمونیک در چهار سطح (صفر، 1، 10 و 100 میکرومولار) در زمان‌های (صفر، 6، 12، 24 و 48 ساعت) بودند. در پایان آزمایش صفاتی چون درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، متوسط زمان لازم برای جوانه‌زنی، متوسط جوانه‌زنی روزانه، ارزش جوانه‌زنی، شاخص طولی و وزنی بنیه بذر محاسبه شد. هم‌چنین صفات وزن خشک کل گیاهچه، وزن خشک ساقه‌چه، وزن خشک ریشه‌چه، طول ریشه‌چه، طول ساقه‌چه و طول کل گیاهچه اندازه‌گیری شد.
یافته‌ها: نتایج تحقیق نشان داد که اثر اسید سالیسیلیک، اسید جاسمونیک و زمان بر درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، میانگین زمان جوانه‌زنی، متوسط جوانه‌زنی روزانه، ارزش جوانه‌زنی، طول گیاهچه، شاخص وزنی بنیه بذر، شاخص طولی بنیه بذر و وزن خشک ریشه‌چه معنی‌دار بودند. بهترین مدت زمان برای پیش تیمار با اسید سالیسیلیک در این آزمایش 24 و 48 ساعت بود. در بین غلظت‌های کاربردی اسید سالیسیلیک، غلظت‌های 5/0 و 1 میلی‌مولار بهترین نتایج را نشان دادند. هم‌چنین بهترین مدت زمان و غلظت برای پیش‌تیمار با اسید جاسمونیک در این آزمایش 12 و 24 ساعت و 10 میکرومولار بود.
نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که استفاده از اسید سالیسیلیک و اسید جاسمونیک برای پیش‌تیمار بذر موجب بهبود مؤلفه‌های جوانه‌زنی بذر می‌شود. علاوه بر غلظت پیش‌تیمار با اسید سالیسیلیک و اسید جاسمونیک، مدت زمان تماس بذر با این تنظیم‌کننده‌های رشد نیز حائز اهمیت است. مشاهده شد بین مدت زمان‌های مختلف پیش‌تیمار اختلاف معنی‌داری وجود دارد، بنابراین می‌توان بیان نمود که مدت‌زمان پیش‌تیمار بذر یکی از عوامل مهم پیش‌تیمار بذر هست و تعیین زمان مناسب پیش‌تیمار موجب جلوگیری از تأثیر منفی آن بر ویژگی‌های جوانه‌زنی و رشد گیاهچه بذرهای پیش‌تیمار شده می‌شود.
جنبه‌های نوآوری:
  1. مطلوب‌ترین غلظت اسید سالیسیلیک و مدت زمان پیش‌تیمار بذر پروانش مشخص شد.
  2. غلظت مناسب اسید جاسمونیک و مدت زمان مطلوب برای پیش‌تیمار بذر پروانش تعیین شد.
  3. تأثیر تنظیم‌کننده‌های رشد اسید سالیسیلیک و اسید جاسمونیک بر درصد و شاخص‌های جوانه‌زنی بذر پروانش بررسی شد.

فرشید یوسفی، عبدالرضا سیاهپوش، عبدالمهدی بخشنده، سید امیر موسوی،
جلد 8، شماره 1 - ( (بهار و تابستان) 1400 )
چکیده

چکیده مبسوط
مقدمه: گیاه دارویی سرخارگل از خانواده آستراسه و بومی آمریکای شمالی است. به دلیل دارا بودن خاصیت تقویت سامانه ایمنی بدن برای درمان انواع عوامل بیماری‌زا استفاده می‌شود. مرحله جوانه‌زنی بذر یکی از مراحل حیاتی و تعیین‌کننده در چرخه رشدی گونه‌های گیاهی است که می‌تواند با استقرار مطلوب گیاهچه‌ها در فرایند تولید نقش مهمی ایفا نماید. بذر سرخارگل جوانه‌زنی و رشد اولیه آن بسیار کُند و ضعیف است؛ بنابراین استفاده از برخی تنظیم کنندگان رشد گیاهی، مانند هورمون جیبرلین می‌تواند نقش مؤثری در بهبود جوانه‌زنی بذر آن داشته باشد. هدف از ای آزمایش بررسی اثر پرایمینگ بذر با هورمون جیبرلین برکیفیت جوانه‌زنی بذر سرخارگل بود.
مواد و روش‌ها: آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال 1397 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل غلظت‌های مختلف هورمون جیبرلین (صفر، 50، 100، 200، 400 و 800 میلی‌گرم بر لیتر) به‌عنوان عامل اول و عامل دوم مدت زمان پرایم بذرها (12، 24 و 48 ساعت) بودند.
یافته‌ها: نتایج بدست آمده از بررسی‌های آزمایشگاهی نشان داد که برهمکنش جیبرلین در مدت زمان پرایم بر درصد، سرعت و متوسط زمان جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه و ساقه‌چه، شاخص قدرت بذر، فعالیت آنزیم پراکسیداز در سطح یک درصد و میزان پروتئین محلول بذر در سطح پنج درصد معنی‌دار شد. کیفیت جوانه‌زنی و میزان پروتئین تحت تأثیر تیمار جیبرلین با غلظت 200 میلی‌گرم بر لیتر به مدت زمان 24 ساعت پرایم افزایش یافت، در حالی که در غلظت‌های 400 و 800 میلی‌گرم بر لیتر، هورمون جیبرلین باعث کاهش کیفیت جوانه‌زنی و افزایش فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانت شد. نتایج مدل‌های رگرسیون گام به گام فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان و میزان پروتئین با شاخص‌های جوانه‌زنی نشان داد که این صفات به طور معنی‌داری وارد مدل پیش‌بینی شدند. مشاهده شد در تمام صفات به جزء سرعت و متوسط زمان جوانه‌زنی میزان پروتئین وارد معادله پیش بینی شد. به‌طور کلی مدل‌های رگرسیون گام به گام طول ساقه‌چه و شاخص قدرت را بهتر از صفات دیگر پیش بینی می‌کند و بالاترین ضرایب را در این صفات با مقادیر 85/0 و 83/0 نشان داد. همچنین فعالیت آنزیم کاتالاز و پراکسیداز تنها با سرعت و متوسط زمان جوانه‌زنی دارای همبستگی معنی‌داری بود، به‌طوریکه میزان پروتئین محلول با تمام صفات مورد بررسی به جز سرعت و متوسط زمان جوانه‌زنی همبستگی مثبت و معنی‌داری نشان دادند. بالاترین ضرایب همبستگی مربوط به میزان پروتئین از شاخص طولی قدرت، با ضریب همبستگی (856/0 r=) به دست آمد.
نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج بدست آمده از این آزمایش بهترین تیمار اعمال‌شده از هورمون جیبرلین برای پرایمینگ بذر سرخارگل با غلظت 200 میلی‌گرم بر لیتر به مدت 24 ساعت پرایم بود. با توجه به نتایج حاصله، پرایمینگ کردن بذر با هورمون جیبرلین در غلظت‌های بین 100 تا 200 میلی‌گرم بر لیتر باعث افزایش کیفیت جوانه‌زنی می‌شود.

جنبه‌های نوآوری:
1- نقش هورمون جیبرلین بر صفات جوانه‌زنی بذر سرخارگل بررسی شد.
2- تأثیر هورمون جیبرلین بر میزان فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانت و پروتئین‌های محلول در هنگام جوانه‌زنی بذر بررسی گردید.

مرضیه عباباف، حشمت امیدی، عبدالمهدی بخشنده،
جلد 10، شماره 1 - ( (بهار و تابستان) 1402 )
چکیده

چکیده مبسوط
مقدمه: راهبردهای مختلفی جهت بهبود رشد و بهره‌وری گیاه از طریق رهیافت‌های ژنتیکی، مهندسی ژنتیک و اصلاح استفاده شده است. بااین‌حال، با توجه به امکان‌سنجی اقتصادی و سهولت کاربرد، فناوری پرایمینگ به‌عنوان «کاهش‌دهنده تنش» می‌تواند زمینه وسیعی را در تولیدات کشاورزی ایجاد کند. هدف از این پژوهش ارزیابی توانایی پیش‌تیمار بذر پروانش با هورمون‌های گیاهی اسید سالیسیلیک و اسید جاسمونیک تحت تنش خشکی جهت کاهش تأثیر محدودیت آب در طول دوره جوانه‌زنی است.
مواد و روش‌ها: دو آزمایش جداگانه به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در آزمایشگاه علوم و تکنولوژی بذر دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه شاهد تهران اجرا گردید. در آزمایش اول تیمارهای مورد استفاده شامل پیش‌تیمار بذر با اسید سالیسیلیک در دو سطح (5/0 و 1 میلی مولار)، مدت‌زمان پیش‌تیمار در دو سطح (24 و 48 ساعت) و تنش خشکی با استفاده از پلی‌اتیلن گلیکول 6000 در 6 سطح (صفر، 1/0-، 5/0-، 1-، 5/1- و 2- مگاپاسکال) بود. در آزمایش دوم تیمارها شامل اسید جاسمونیک (10 میکرومولار)، مدت‌زمان پیش‌تیمار در دو سطح (12 و 24 ساعت) و تنش خشکی در شش سطح (صفر، 1/0-، 5/0-، 1-، 5/1- و 2- مگاپاسکال) بود. در هر دو آزمایش بذرهای خشک (بدون پیش‌تیمار) به‌عنوان شاهد در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: در این پژوهش تیمارهای خشکی 5/1- و 2- مگاپاسکال آزمایش اول و 1-، 5/1- و 2- مگاپاسکال آزمایش دوم هیچ گونه جوانه‌زنی نداشتند. پرایمینگ بذر با اسید سالیسیلیک و اسید جاسمونیک موجب بهبود درصد جوانه‌زنی بذرها شد. به‌طوری که در آزمایش اول بیشترین درصد جوانه‌زنی (33/97)، در شرایط بدون تنش خشکی، با اعمال 5/0 میلی‌مولار اسید سالیسیلیک در زمان 48 ساعت مشاهده شد، که نسبت به تیمار شاهد 2/12 درصد افزایش داشت. در تنش خشکی 1/0- و 5/0- مگاپاسکال، تیمار 5/0 میلی‌مولار با 24 ساعت پیش‌تیمار بیشترین درصد جوانه‌زنی را نشان داد؛ ولی در تنش 1- مگاپاسکال، تیمار 5/0 میلی‌مولار و 48 ساعت نسبت به دیگر تیمارهای اسید سالیسیلیک و زمان برتر بود. در آزمایش دوم بیشترین درصد جوانه‌زنی (3/98) در غلظت 10 میکرومولار اسید جاسمونیک در طی 24 ساعت پیش‌تیمار در شرایط عدم تنش خشکی بود، که نسبت به تیمار شاهد 4/40 درصد افزایش نشان داد.
نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق حاضر اهمیت اسید سالیسیلیک و اسید جاسمونیک را در مرحله جوانه‌زنی بذر هنگام مواجهه با تنش خشکی نشان داد. پیش‌تیمار بذر با اسید سالیسیلیک اثرات مضر وارده بر جوانه‌زنی و رشد را که در حضور تنش خشکی ایجاد شده بود، بهبود بخشید. فرایند انطباق به تنش که توسط اسید جاسمونیک شروع شده، می‌تواند به‌پیش تیمار با اسید جاسمونیک قبل از اعمال خشکی نسبت داده شود.

جنبه‌های نوآوری:
  1. تأثیر پیش‌تیمار بذر پروانش با فیتوهورمون‌های اسید سالیسیلیک و اسید جاسمونیک بر خصوصیات جوانه‌زنی بذرها تحت تنش خشکی بررسی شد.
  2. پیش‌تیمار بذر پروانش با اسید سالیسیلیک منجر به افزایش درصد و بهبود خصوصیات جوانه‌زنی بذر پروانش تحت تنش خشکی شد.

زینب سواعدی، عبدالمهدی بخشنده، سید عطاءاله سیادت، امین لطفی جلال آبادی، سید امیر موسوی،
جلد 10، شماره 2 - ( (پاییز و زمستان) 1402 )
چکیده

چکیده مبسوط
مقدمه: زوال باعث کاهش کیفیت بذر می‌شود. بذرهای روغنی نظیر سیاهدانه بسیار مستعد زوال هستند؛ پرایمینگ بذر از طریق بهبود شاخص‌های جوانه‌زنی و افزایش فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان، موجب بهبود کیفیت بذرهای زوال یافته می‌شود. این پژوهش با هدف بررسی شدت خسارت تیمار زوال تسریع شده بر ویژگی‌های جوانه‌زنی و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان بذرهای سیاهدانه و امکان کاهش اثرات نامطلوب زوال با استفاده از پرایمینگ هورمونی با سیتوکینین، اجرا گردید.
 مواد و روش‌ها: این پژوهش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با چهار تکرار در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال 1396  اجرا گردید. تیمارها شامل: پرایمینگ هورمونی با سیتوکینین در پنج سطح (0 (شاهد)، 10، 20، 40 و 80 میلی‌گرم بر لیتر) به مدت زمان (12 و 24 ساعت)، و زوال در رطوبت نسبی 100 درصد و دمای 45 درجه سلسیوس در پنج سطح (عدم زوال، 24، 48، 72 و 96 ساعت) بود.
 یافته‌ها: نتایج تجزیه واریانس نشان داد که شاخص‌های جوانه‌زنی تنها تحت تأثیر اثرهای اصلی و دوگانه در سطح احتمال خطای 5 و 1 درصد قرار گرفت درحالی که که برهم‌کنش سه‌گانه زوال، غلظت هورمون و زمان پرایمینگ برای شاخص‌های رشد گیاهچه و شاخص‌های طولی و وزنی قدرت در سطح احتمال خطای 1 درصد معنی‌دار بود. همچنین مشخص گردید که تیمار پرایمینگ سبب کاهش تأثیر منفی زوال شد به‌طوری که در بین غلظت‌های مورد استفاده از هورمون سیتوکینین، غلظت 10 میلی‌گرم بر لیتر به مدت زمان 12 ساعت بیش‌ترین تأثیر را بر صفات اندازه‌گیری شده داشت. بیش‌ترین درصد جوانه‌زنی (88 درصد) و کم‌ترین درصد جوانه‌زنی (63 درصد) به‌ترتیب در غلظت‌های 10 و 80 میلی‌گرم بر لیتر مشاهده شد. کاربرد سیتوکینین در غلظت بهینه موجب بهبود فعالیت کاتالاز و میزان پروتئین شد. نتایج نشان داد در شرایط شاهد فعالیت آنزیم کاتالاز 76/0 واحد در میلی‌گرم پروتئین و میزان پروتئین 51/0 میلی‌گرم در گرم بود که با  پرایمینگ بذرها مقدار آن به 97/0 واحد در میلی‌گرم پروتئین و 79/0 میلی‌گرم در گرم رسید.
نتیجه‌گیری: براساس نتایج بدست آمده از این پژوهش، زوال موجب کاهش شاخص‌های جوانه‌زنی، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان و میزان پروتئین بذر شد. بهترین تیمار اعمال شده از هورمون سیتوکینین برای پرایمینگ بذر زوال یافته سیاهدانه با غلظت 10  میلی‌گرم بر لیتر به مدت 12 ساعت بود. با توجه به نتایج حاصله، کاربرد سیتوکینین در غلظت بهینه خود (10 میلی‌گرم بر لیتر) موجب بهبود فعالیت آنزیم کاتالاز و میزان پروتئین شد. بنابراین می‌توان پیشنهاد نمود که کاربرد پرایمینگ هورمونی با سیتوکنین باعث کاهش اثرات نامطلوب زوال در گیاه سیاهدانه می‌شود.

جنبه‌های نوآوری:
  1. تاثیر پرایمینگ هورمونی با سیتوکنین در غلظت‌های 10، 20، 40 و 80 میلی‌گرم بر لیتر بر بذرهای زوال یافته سیاهدانه بررسی شد.
  2.  استفاده از غلظت 10 میلی‌گرم بر لیتر هورمون سیتوکنین به مدت 12 ساعت، به‌عنوان بهترین تیمار معرفی گردید.
  3. سیتوکنین به‌عنوان یک هورمون مهم برای بهبود فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان و صفات فیزیولوژیک در بذرهای زوال یافته سیاهدانه معرفی شد.


صفحه 1 از 1     

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله پژوهشهای بذر ایران می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Iranian Journal of Seed Research

Designed & Developed by : Yektaweb

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.