جستجو در مقالات منتشر شده
13 نتیجه برای صدقی
محمد صدقی، فرزانه حسنی، رئوف سید شریفی،
جلد 1، شماره 2 - ( (پاییز و زمستان) 1393 )
جلد 1، شماره 2 - ( (پاییز و زمستان) 1393 )
چکیده
کاربرد روی میتواند مقاومت و تحمل گیاهان به ویژه آفتابگردان را به شرایط نامساعد محیطی افزایش دهد و بر تشکیل دانه و عملکرد مؤثر باشد. برای بررسی اثر مقادیر مختلف محلول‌پاشی نانواکسید روی، بر طول، دوره مؤثر، سرعت پرشدن و وزن دانه ارقام آفتابگردان آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در دانشگاه محقق اردبیلی به اجرا درآمد. تیمارها شامل ارقام مختلف آفتابگردان در سه سطح به نام‌های 191Aline، 122Aline و فرخ و ذرات نانواکسید روی در سه سطح شامل غلظتهای صفر، 5/0 و 1 گرم بر لیتر بود که طی سه مرحله در مزرعه انجام شد. نتایج نشان داد که اثر متقابل سطوح نانواکسید روی و ارقام تفاوت معنیداری بر سرعت پرشدن دانه، دوره مؤثر پرشدن دانه، حداکثر وزن دانه و طول دوره پرشدن دانه داشتند. تیمار 5/0 گرم بر لیتر نانواکسید روی، سرعت پرشدن دانه و حداکثر وزن دانه را در ارقام 191Aline و 122 Aline افزایش داد، ولی در رقم فرخ موجب کاهش معنیدار وزن دانه نسبت به شاهد شد. همچنین، در رقم فرخ بین تیمارهای صفر، 5/0 و 1 گرم بر لیتر نانواکسید روی، در صفت سرعت پرشدن دانه، دوره مؤثر پرشدن دانه و طول دوره پرشدن دانه تفاوت معنیداری مشاهده نشد. به طورکلی، محلول پاشی نانو ذرات روی موجب بهبود وزن دانه و پارامترهای پرشدن آن گردید و ارقام خارجی واکنش مناسب‌تری به کاربرد این کود نشان دادند، در حالی که در رقم فرخ وزن نهایی دانه کاهش یافت. بنابراین، برای ارقام خارجی Aline می‌توان از 5/0 گرم بر لیتر نانواکسید روی جهت افزایش عملکرد دانه استفاده کرد.
عفت قوی عزم، محمد صدقی، رئوف سید شریفی،
جلد 2، شماره 2 - ( (پاییز و زمستان) 1394 )
جلد 2، شماره 2 - ( (پاییز و زمستان) 1394 )
چکیده
گل همیشه‌بهار (officinalis Calendula) گیاهی دارویی و متعلق به تیره کاسنی (Asteraceae) است که بررسی ویژگی‌های مختلف، از جمله تکثیر بهتر آن جهت توسعه پوشش گیاهی و استحصال مواد خام دارویی ضروری به نظر می‌رسد. بهمنظور بررسی اثر مقاوم‌سازی بذر و کیفیت بذرهای حاصل از بخش‌های مختلف گل‌آذین بر انبارداری بذرهای گل همیشه‌بهار تحقیق حاضر در دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1390 انجام شد. ابتدا بذرهای همیشه‌بهار در محلول‌های کلرید کلسیم 2%، آب مقطر و شاهد طی دو مرحله مقاوم و سپس، در مزرعه کاشته شدند. در مرحله برداشت، بذرها از دو ناحیه درونی و بیرونی طبق استحصال و جهت انجام آزمون به مدت 6 ماه در انبار با دمای C 400 قرار گرفتند. در نهایت آزمایش بهصورت فاکتوریل در پایه طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. نتایج نشان داد که بیشترین درصد جوانهزنی (96%) و سرعت جوانهزنی (91/3 بذر در روز) مربوط به بذرهای ناحیه بیرونی گل‌آذین بود. بیشترین طول ساقهچه (79/4 سانتیمتر)، طول ریشهچه (71/5 سانتیمتر) و وزن خشک گیاهچه (016/0 گرم) مربوط به بذرهای واقع شده در قسمت بیرونی گل‌آذین در تیمار با کلرید کلسیم بود. بیشترین وزن خشک باقیمانده بذر (061/0 گرم) مربوط به بذرهای واقع شده در قسمت بیرونی گل‌آذین در تیمار با آب مقطر بود. درکل، بهمنظور نگهداری بهینه بذر همیشه‌بهار در انبار، تیمار مقاوم‌سازی بذر با آب مقطر و استفاده از بذرهای بیرونی طبق توصیه می‌شود.
نرجس حجتی فهیم، محمد صدقی، مهرداد چایچی، رئوف سید شریفی،
جلد 6، شماره 1 - ( (بهار و تابستان) 1398 )
جلد 6، شماره 1 - ( (بهار و تابستان) 1398 )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه: کشور ایران در زمره مناطق خشک و نیمه خشک جهان قرار دارد که حدود 63 درصد از سطح زیر کشت گندم در آن بصورت دیم میباشد. استفاده از کودهای آلی و زیستی به عنوان یکی از مولفه‌های اصلی مدیریت مواد غذایی گیاه در کشاورزی پایدار میتواند نقش بسزایی در حل مشکلات ناشی از کودهای شیمیایی ایفا نماید. هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر پیشتیمار بذرهای ارقام گندم دیم با کودهای زیستی و آلی بر شاخصهای مرتبط با جوانهزنی و رشد هتروتروفیکی گیاهچه انجام پذیرفت.
مواد و روشها: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاٌ تصادفی با سه تکرار درآزمایشگاه کنترل وگواهی بذر و نهال مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان انجام شد. تیمارهای تلقیح بذر شامل کودهای آلی و زیستی: سی‌فول، روت، بیوهلث، تریکودرمین و شاهد بدون تیمار، روی هشت رقم گندم دیم شامل آذر 2، هشترود، باران، رصد، اوحدی، سرداری، تکاب و هما بود. بذرهای ضدعفونی شده با کودهای آلی و زیستی با غلظتهای مشخص پیشتیمار شده و درون ژرمیناتور در دمای 20 درجه سانتی‌گراد قرار داده شدند. اولین روز شمارش و آخرین روز شمارش، بذرهای جوانه‌زده برای گیاه گندم به ترتیب روز چهارم و روز هشتم پس از شروع آزمایش بود. بذرهای جوانه‌زده در هر تیمار شمارش و شاخصهای جوانهزنی از قبیل سرعت جوانهزنی، متوسط جوانهزنی روزانه، ضریب سرعت جوانهزنی، شاخص طولی و وزنی بنیه گیاهچه، وزن تر ریشهچه، ساقهچه و گیاهچه، استفاده از ذخایر بذر، کارآیی ذخایر بذر و کسر استفاده از ذخایر بذر محاسبه گردید.
یافته ها: با کاربرد سطوح مختلف کودی سرعت جوانهزنی در تیمار هما×بیوهلث (155 درصد)، متوسط جوانهزنی روزانه تیمار هشترود×بیوهلث (69 درصد)، ضریب سرعت جوانهزنی تیمار اوحدی×روت (60 درصد)، شاخص طولی گیاهچه تیمار اوحدی×بیوهلث (108 درصد) و وزنی بنیه گیاهچه تیمار هما×بیوهلث (64 درصد)، وزن‌تر ریشهچه تیمار هشترود×روت (106 درصد)، وزن‌تر ساقهچه تیمار هشترود×سی‌فول (23 درصد) و وزن‌تر گیاهچه تیمار هما×بیوهلث (42 درصد)، نسبت طول ریشهچه به طول ساقهچه تیمار اوحدی×تریکودرمین (75 درصد)، استفاده از ذخایر بذر تیمار هما×بیوهلث (118 درصد) و کسر استفاده از ذخایر بذر تیمار هما×بیوهلث (119 درصد) نسبت به شاهد افزایش یافت. ضمن اینکه کود بیوهلث و رقم هشترود در اکثر صفات مورد بررسی بیشترین میانگین‌ها را به خود اختصاص دادند.
نتیجه‌گیری: نتایج بررسی سطوح مختلف کودی نشان داد پیشتیمار با کود بیوهلث در اکثر شاخصهای مرتبط با جوانهزنی و رشد هتروتروفیکی گیاهچه دارای اختلاف معنیدار با سایر سطوح کودی بود.
جنبه‌های نوآوری:
1-بررسی صفات جوانهزنی ارقام نوین گندم دیم اصلاح و معرفی شده توسط موسسه تحقیقات دیم کشور
2-بررسی و مقایسه اثر کودهای دارای ترکیب متنوع چند عاملی زیستی (قارچ و باکتری) و آلی با یکدیگر
3-تحقیق کاربردی روی ترکیبات تجاری و نیز مقایسه ترکیب‌های زیستی زنده و مواد آلی غیرزنده در یک آزمایش
خدیجه صورآذر، محمد صدقی، رئوف سیدشریفی،
جلد 9، شماره 1 - ( (بهار و تابستان) 1401 )
جلد 9، شماره 1 - ( (بهار و تابستان) 1401 )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه: مرحله جوانه زنی تضمین کننده دوام، استقرار و عملکرد نهایی گیاهان می باشد. تراکم نهایی بوته در واحد سطح، زمانی به دست می آید که بذرهای کشت شده به طور کامل و با سرعت کافی جوانه بزنند. گیاهان اغلب تحت تنشهای غیرزنده قرار می گیرند که محدودیت عمده ای برای تولید محصولات کشاورزی در سراسر جهان است. پرایمینگ بذر از جمله روشهای بسیار ساده و ارزان جهت بهبود جوانه زنی بذر، تسریع رشد و استقرار گیاهچه، یکنواختی، کاهش زمان گلدهی، تولید گیاهچه قوی و غیره است که موجب بهبود کیفیت و عملکرد محصول در شرایط تنش زا و بدون تنش در گیاهان می گردد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی اثر انواع پرایمینگ بر تغییرات آنزیمی و فیزیولوژیکی بذر لوبیا قرمز در شرایط بروز تنش کلریدکبالت بود.
مواد و روشها: جهت بررسی اثر انواع پرایمینگ بر شاخصهای جوانه زنی، تغییرات آنزیمی و پروتئینی بذر لوبیا قرمز تحت تنش کلریدکبالت، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. این فاکتورها شامل چهار سطح، پرایمینگ بذر با 100 میلی گرم در لیتر اسیدسالیسیلیک و مانیتول، آب مقطر و شاهد (عدم پرایمینگ) و همچنین سه سطح غلظت کلریدکبالت (صفر، 100 و 200 میلیگرم بر لیتر) بود.
یافته ها: نتایج نشان داد که با افزایش غلظت کلریدکبالت شاخصهای جوانه زنی (سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه، وزن تر ریشه چه، وزن تر ساقه چه و وزن خشک ساقه چه) کاهش یافت، با این حال، آب مقطر، اسیدسالیسیلیک و مانیتول افزایش معنیداری در شاخصهای جوانه زنی (متوسط زمان جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه، وزن تر ریشه چه و وزن تر ساقه چه) مشاهده شد. برهمکنش پرایمینگ و کلریدکبالت موجب افزایش وزن خشک ریشه چه در مقایسه با تیمار شاهد × تنش شد. بالاترین مقدار وزن تر ریشه چه (4/14 گرم)، وزن خشک ساقه چه (27/0 گرم) و طول ساقه چه (17/0 سانتیمتر) در پیش تیمار هیدروپرایمینگ به دست آمد. همچنین نتایج نشان داد که هورمون پرایمینگ در شرایط تنش ناشی از 200 و 100 میلیگرم در لیتر کلریدکبالت به ترتیب موجب افزایش محتوای پروتئین و میزان فعالیت آنزیم پلی فنل اکسیداز در مقایسه با تیمار شاهد شد. اسموپرایمینگ موجب افزایش میزان فعالیت آنزیم کاتالاز و پراکسیداز در شرایط عدم تنش و تنش ناشی از 200 میلیگرم در لیتر کلریدکبالت شد.
نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از پژوهش حاضر، با وجود اینکه کلریدکبالت برخی از صفات فیزیوژیکی و بیوشیمیایی بذر لوبیا قرمز را کاهش داد. با اینحال، لوبیا قرمز از توانایی تحمل کلریدکبالت نسبتاً بالایی برخوردار است، به طوریکه تا 9 روز نسبت به غلظتهای مختلف کلریدکبالت تحمل مناسبی نشان داد.
جنبه های نوآوری:
1-تأثیر غلظتهای مختلف کلریدکبالت و انواع پرایمینگ بر جوانه زنی بذر لوبیا قرمز بررسی شد.
2- محتوای پروتئین گیاهچه لوبیا قرمز تحت تأثیر هورمون پرایمینگ افزایش یافت.
مقدمه: مرحله جوانه زنی تضمین کننده دوام، استقرار و عملکرد نهایی گیاهان می باشد. تراکم نهایی بوته در واحد سطح، زمانی به دست می آید که بذرهای کشت شده به طور کامل و با سرعت کافی جوانه بزنند. گیاهان اغلب تحت تنشهای غیرزنده قرار می گیرند که محدودیت عمده ای برای تولید محصولات کشاورزی در سراسر جهان است. پرایمینگ بذر از جمله روشهای بسیار ساده و ارزان جهت بهبود جوانه زنی بذر، تسریع رشد و استقرار گیاهچه، یکنواختی، کاهش زمان گلدهی، تولید گیاهچه قوی و غیره است که موجب بهبود کیفیت و عملکرد محصول در شرایط تنش زا و بدون تنش در گیاهان می گردد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی اثر انواع پرایمینگ بر تغییرات آنزیمی و فیزیولوژیکی بذر لوبیا قرمز در شرایط بروز تنش کلریدکبالت بود.
مواد و روشها: جهت بررسی اثر انواع پرایمینگ بر شاخصهای جوانه زنی، تغییرات آنزیمی و پروتئینی بذر لوبیا قرمز تحت تنش کلریدکبالت، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. این فاکتورها شامل چهار سطح، پرایمینگ بذر با 100 میلی گرم در لیتر اسیدسالیسیلیک و مانیتول، آب مقطر و شاهد (عدم پرایمینگ) و همچنین سه سطح غلظت کلریدکبالت (صفر، 100 و 200 میلیگرم بر لیتر) بود.
یافته ها: نتایج نشان داد که با افزایش غلظت کلریدکبالت شاخصهای جوانه زنی (سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه، وزن تر ریشه چه، وزن تر ساقه چه و وزن خشک ساقه چه) کاهش یافت، با این حال، آب مقطر، اسیدسالیسیلیک و مانیتول افزایش معنیداری در شاخصهای جوانه زنی (متوسط زمان جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه، وزن تر ریشه چه و وزن تر ساقه چه) مشاهده شد. برهمکنش پرایمینگ و کلریدکبالت موجب افزایش وزن خشک ریشه چه در مقایسه با تیمار شاهد × تنش شد. بالاترین مقدار وزن تر ریشه چه (4/14 گرم)، وزن خشک ساقه چه (27/0 گرم) و طول ساقه چه (17/0 سانتیمتر) در پیش تیمار هیدروپرایمینگ به دست آمد. همچنین نتایج نشان داد که هورمون پرایمینگ در شرایط تنش ناشی از 200 و 100 میلیگرم در لیتر کلریدکبالت به ترتیب موجب افزایش محتوای پروتئین و میزان فعالیت آنزیم پلی فنل اکسیداز در مقایسه با تیمار شاهد شد. اسموپرایمینگ موجب افزایش میزان فعالیت آنزیم کاتالاز و پراکسیداز در شرایط عدم تنش و تنش ناشی از 200 میلیگرم در لیتر کلریدکبالت شد.
نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از پژوهش حاضر، با وجود اینکه کلریدکبالت برخی از صفات فیزیوژیکی و بیوشیمیایی بذر لوبیا قرمز را کاهش داد. با اینحال، لوبیا قرمز از توانایی تحمل کلریدکبالت نسبتاً بالایی برخوردار است، به طوریکه تا 9 روز نسبت به غلظتهای مختلف کلریدکبالت تحمل مناسبی نشان داد.
جنبه های نوآوری:
1-تأثیر غلظتهای مختلف کلریدکبالت و انواع پرایمینگ بر جوانه زنی بذر لوبیا قرمز بررسی شد.
2- محتوای پروتئین گیاهچه لوبیا قرمز تحت تأثیر هورمون پرایمینگ افزایش یافت.
هانیه سعادت، محمد صدقی، رئوف سیدشریفی، سلیم فرزانه،
جلد 9، شماره 2 - ( (پاییز و زمستان) 1401 )
جلد 9، شماره 2 - ( (پاییز و زمستان) 1401 )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه: امروزه، افزایش جمعیت به‌طرز چشمگیری، بار اضافی بر منابع کشاورزی جهانی ایجاد کرده است. در نتیجه، دستیابی به تقاضای جهانی غذا و افزایش درآمد کشاورزان به یک کار چالش برانگیز تبدیل شده است. شوری از مهمترین عوامل زیانبار در نواحی خشک و نیمه‌خشک جهان است که تولید گیاه را تحت تأثیر قرار میدهد. پرایمینگ بذر فناوری است که به واسطه آن بذرها پیش از قرار گرفتن در بستر خود و مواجهه با شرایط اکولوژیکی محیط، به لحاظ فیزیولوژیک و بیوشیمیایی آمادگی جوانهزنی را به‌دست می‌آورند. این پژوهش با هدف بررسی کارایی تاثیر کیتوزان بر شاخصهای جوانهزنی لوبیا تحت تنش شوری اجرا گردید.
مواد و روشها: این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار بهصورت ردیفی (کشت لوله‌ای یا ساندویچی) بین کاغذ صافی در دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1400 انجام شد. تیمارها شامل چهار سطح شوری (صفر، 50، 100 و 150 میلی‌مولار) و چهار سطح کیتوزان (صفر، 25/0، 50/0 و 75/0 درصد وزنی- حجمی) که همه در اسید استیک یک درصد حل شده بودند. صفات مورد ارزیابی شامل ضریب جوانهزنی، ضریب آلومتری، سرعت جوانهزنی روزانه، میانگین جوانهزنی روزانه، شاخص طولی و وزنی بنیه بذر، طول ریشهچه، ساقهچه، وزن تر و خشک ریشهچه و ساقهچه و وزن خشک باقیمانده بذر بود. تجزیه دادهها با استفاده از نرم‌افزار آماری SAS نسخه 2/9 و مقایسه میانگین‌ها به روش دانکن در سطح احتمال 5 درصد انجام شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که تنش شوری موجب کاهش ضریب آلومتری، شاخص طولی بنیه گیاهچه، طول ریشهچه و گیاهچه و وزن تر و خشک ریشهچه و باعث افزایش سرعت جوانهزنی روزانه و وزن خشک باقیمانده گردید. پیش تیمار بذر با کیتوزان سبب افزایش ضریب آلومتری، شاخص طولی بنیه گیاهچه، طول ریشهچه و گیاهچه، و وزن تر و خشک ریشهچه شد. البته، مقایسه میـانگین‌هـا نشـان دهنده آن بود که بین سطوح کیتوزان اخـتلاف معنـی‌داری وجود داشت، به نحوی‌که بـیش‌تـرین مقدار صفات از کاربرد کیتـوزان 75/0 درصـد و کـم‌تـرین آن از عـدم کـاربرد کیتوزان حاصل گردید. شاخص طولی بنیه بذر، طول گیاهچه و وزن خشک ریشهچه در پیش تیمار با کیتوزان 75/0 درصد به ترتیب در حدود 31، 26 و 27 درصد نسبت به شاهد (پرایمینگ با آب مقطر) بیشتر بودند. بیشترین ضریب آلومتری در پرایمینگ با کیتوزان 50/0 درصد مشاهد شد. مقایسه میـانگین تیمارها در مورد تنش شوری بیشترین و کمترین مقدار صفات به ترتیب از کاربرد سطوح شوری صفر و 150 میلی مولار به‌دست آمد. همچنین، با افزایش شوری، کیتوزان سبب افزایش ضریب جوانهزنی، شاخص وزنی گیاهچه، طول ساقهچه و وزن تر و خشک ساقهچه شد.
نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که در بین تیمارهای مورد مطالعه، تیمار بذر با کیتوزان 75/0 درصد مؤثرترین روش برای بهبود جوانهزنی بذر لوبیا محسوب می‌شود و میتواند اثرات مضر تنش شوری را بر برخی صفات در گیاهچه کاهش داده و رشد گیاهچه را بهبود بخشد. همچنین، پیش تیمار بذر با آب مقطر روشی آسان، کم هزینه و مؤثر برای افزایش شاخصهای جوانهزنی و رشد گیاهچه لوبیا میباشد و کشاورزان برای جوانهزنی سریع و رشد بهتر گیاهچه در شرایط تنش شوری می‌توانند از این روش استفاده کنند.
جنبه‌های نوآوری:
1- تأثیر غلظتهای مختلف کیتوزان بر جوانهزنی بذر لوبیا بررسی شد.
2- پرایمینگ با کیتوزان ضریب آلومتری، شاخص طولی بنیه گیاهچه، طول ریشهچه و گیاهچه، و وزن تر و خشک ریشهچه را افزایش داد.
3- روش مناسب برای کاهش اثرات سوء شوری و افزایش شاخصهای جوانهزنی لوبیا معرفی گردید.
مقدمه: امروزه، افزایش جمعیت به‌طرز چشمگیری، بار اضافی بر منابع کشاورزی جهانی ایجاد کرده است. در نتیجه، دستیابی به تقاضای جهانی غذا و افزایش درآمد کشاورزان به یک کار چالش برانگیز تبدیل شده است. شوری از مهمترین عوامل زیانبار در نواحی خشک و نیمه‌خشک جهان است که تولید گیاه را تحت تأثیر قرار میدهد. پرایمینگ بذر فناوری است که به واسطه آن بذرها پیش از قرار گرفتن در بستر خود و مواجهه با شرایط اکولوژیکی محیط، به لحاظ فیزیولوژیک و بیوشیمیایی آمادگی جوانهزنی را به‌دست می‌آورند. این پژوهش با هدف بررسی کارایی تاثیر کیتوزان بر شاخصهای جوانهزنی لوبیا تحت تنش شوری اجرا گردید.
مواد و روشها: این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار بهصورت ردیفی (کشت لوله‌ای یا ساندویچی) بین کاغذ صافی در دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1400 انجام شد. تیمارها شامل چهار سطح شوری (صفر، 50، 100 و 150 میلی‌مولار) و چهار سطح کیتوزان (صفر، 25/0، 50/0 و 75/0 درصد وزنی- حجمی) که همه در اسید استیک یک درصد حل شده بودند. صفات مورد ارزیابی شامل ضریب جوانهزنی، ضریب آلومتری، سرعت جوانهزنی روزانه، میانگین جوانهزنی روزانه، شاخص طولی و وزنی بنیه بذر، طول ریشهچه، ساقهچه، وزن تر و خشک ریشهچه و ساقهچه و وزن خشک باقیمانده بذر بود. تجزیه دادهها با استفاده از نرم‌افزار آماری SAS نسخه 2/9 و مقایسه میانگین‌ها به روش دانکن در سطح احتمال 5 درصد انجام شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که تنش شوری موجب کاهش ضریب آلومتری، شاخص طولی بنیه گیاهچه، طول ریشهچه و گیاهچه و وزن تر و خشک ریشهچه و باعث افزایش سرعت جوانهزنی روزانه و وزن خشک باقیمانده گردید. پیش تیمار بذر با کیتوزان سبب افزایش ضریب آلومتری، شاخص طولی بنیه گیاهچه، طول ریشهچه و گیاهچه، و وزن تر و خشک ریشهچه شد. البته، مقایسه میـانگین‌هـا نشـان دهنده آن بود که بین سطوح کیتوزان اخـتلاف معنـی‌داری وجود داشت، به نحوی‌که بـیش‌تـرین مقدار صفات از کاربرد کیتـوزان 75/0 درصـد و کـم‌تـرین آن از عـدم کـاربرد کیتوزان حاصل گردید. شاخص طولی بنیه بذر، طول گیاهچه و وزن خشک ریشهچه در پیش تیمار با کیتوزان 75/0 درصد به ترتیب در حدود 31، 26 و 27 درصد نسبت به شاهد (پرایمینگ با آب مقطر) بیشتر بودند. بیشترین ضریب آلومتری در پرایمینگ با کیتوزان 50/0 درصد مشاهد شد. مقایسه میـانگین تیمارها در مورد تنش شوری بیشترین و کمترین مقدار صفات به ترتیب از کاربرد سطوح شوری صفر و 150 میلی مولار به‌دست آمد. همچنین، با افزایش شوری، کیتوزان سبب افزایش ضریب جوانهزنی، شاخص وزنی گیاهچه، طول ساقهچه و وزن تر و خشک ساقهچه شد.
نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که در بین تیمارهای مورد مطالعه، تیمار بذر با کیتوزان 75/0 درصد مؤثرترین روش برای بهبود جوانهزنی بذر لوبیا محسوب می‌شود و میتواند اثرات مضر تنش شوری را بر برخی صفات در گیاهچه کاهش داده و رشد گیاهچه را بهبود بخشد. همچنین، پیش تیمار بذر با آب مقطر روشی آسان، کم هزینه و مؤثر برای افزایش شاخصهای جوانهزنی و رشد گیاهچه لوبیا میباشد و کشاورزان برای جوانهزنی سریع و رشد بهتر گیاهچه در شرایط تنش شوری می‌توانند از این روش استفاده کنند.
جنبه‌های نوآوری:
1- تأثیر غلظتهای مختلف کیتوزان بر جوانهزنی بذر لوبیا بررسی شد.
2- پرایمینگ با کیتوزان ضریب آلومتری، شاخص طولی بنیه گیاهچه، طول ریشهچه و گیاهچه، و وزن تر و خشک ریشهچه را افزایش داد.
3- روش مناسب برای کاهش اثرات سوء شوری و افزایش شاخصهای جوانهزنی لوبیا معرفی گردید.
هانیه سعادت، محمد صدقی، رئوف سیدشریفی، سلیم فرزانه،
جلد 10، شماره 2 - ( (پاییز و زمستان) 1402 )
جلد 10، شماره 2 - ( (پاییز و زمستان) 1402 )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه: در حال حاضر، افزایش جمعیت به‌طرز گسترده، بار اضافی بر منابع کشاورزی دنیا ایجاد کرده است. در نتیجه، دستیابی به تقاضای جهانی غذا و افزایش درآمد کشاورزان به یک کار چالش برانگیز تبدیل شده است. شوری یکی از تنشهای غیرزیستی است که به شدت بر جوانهزنی، رشد و بازده محصولات زراعی اثر می‌گذارد. پرایمینگ بذر یک فناوری ساده است که بذرها را تا جایی آبگیری می‌کند که فعالیت متابولیکی برای جوانهزنی آغاز شود، اما ریشهچه خارج نشود. در واقع، بذرها پیش از قرار گرفتن در بستر خود و مواجهه با شرایط محیطی، از لحاظ فیزیولوژیک و بیوشیمیایی آمادگی جوانهزنی را به‌دست می‌آورند. این پژوهش با هدف بررسی اثر پرایمینگ بذر با کیتوزان بر شاخصهای جوانهزنی و صفات بیوشیمیایی لوبیا چیتی تحت تنش شوری اجرا گردید.
مواد و روشها: این آزمایش در دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1400 به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارها شامل چهار سطح شوری (صفر، 50، 100 و 150 میلی‌مولار) و چهار سطح کیتوزان (صفر، 25/0، 50/0 و 75/0 درصد وزنی- حجمی) بود که همه در اسید استیک یک درصد حل شده بودند.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که شوری درصد جوانهزنی، ارزش حداکثر و ارزش جوانهزنی را کاهش داد، ولی پرایمینگ با سطوح مختلف کیتوزان، به‌ویژه کیتوزان 75/0 درصد، درصد جوانهزنی، ارزش حداکثر و ارزش جوانهزنی را به ترتیب 7، 21 و 17 درصد نسبت به شاهد بهبود بخشید. با افزایش شوری میزان پرولین و فعالیت آنزیم پلی فنل اکسیداز افزایش یافت، ولی کاربرد کیتوزان 75/0 درصد این صفات را به ترتیب 34 و 43 درصد نسبت به شاهد (پرایمینگ با آب مقطر) افزایش داد. نشت الکترولیت در پرایمینگ با کیتوزان 75/0 درصد نسبت به شاهد 31 درصد کاهش نشان داد، که بیانگر حفظ پایداری غشای سلولی است. میزان قندهای محلول در تیمار با کیتوزان 75/0 درصد و شوری 150 میلی‌مولار نسبت به شاهد در حدود 78 درصد افزایش نشان داد. بالاترین میزان همبستگی بین صفات ارزش حداکثر با ضریب جوانهزنی (99/0r2=) و پرولین با آنزیم پلی فنول اکسیداز (92/0r2=) مشاهده شد.
نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که در بین تیمارهای مورد مطالعه، پیشتیمار بذر با کیتوزان 75/0 درصد مؤثرترین روش برای بهبود شاخصهای جوانهزنی و صفات بیوشیمیایی بذر لوبیا چیتی محسوب می‌شود و می‌توان از آن به عنوان یک تیمار جهت مقابله با شرایط شوری در گیاهچه لوبیا چیتی استفاده کرد و رشد گیاهچه را بهبود بخشید.
جنبه‌های نوآوری:
مقدمه: در حال حاضر، افزایش جمعیت به‌طرز گسترده، بار اضافی بر منابع کشاورزی دنیا ایجاد کرده است. در نتیجه، دستیابی به تقاضای جهانی غذا و افزایش درآمد کشاورزان به یک کار چالش برانگیز تبدیل شده است. شوری یکی از تنشهای غیرزیستی است که به شدت بر جوانهزنی، رشد و بازده محصولات زراعی اثر می‌گذارد. پرایمینگ بذر یک فناوری ساده است که بذرها را تا جایی آبگیری می‌کند که فعالیت متابولیکی برای جوانهزنی آغاز شود، اما ریشهچه خارج نشود. در واقع، بذرها پیش از قرار گرفتن در بستر خود و مواجهه با شرایط محیطی، از لحاظ فیزیولوژیک و بیوشیمیایی آمادگی جوانهزنی را به‌دست می‌آورند. این پژوهش با هدف بررسی اثر پرایمینگ بذر با کیتوزان بر شاخصهای جوانهزنی و صفات بیوشیمیایی لوبیا چیتی تحت تنش شوری اجرا گردید.
مواد و روشها: این آزمایش در دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1400 به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارها شامل چهار سطح شوری (صفر، 50، 100 و 150 میلی‌مولار) و چهار سطح کیتوزان (صفر، 25/0، 50/0 و 75/0 درصد وزنی- حجمی) بود که همه در اسید استیک یک درصد حل شده بودند.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که شوری درصد جوانهزنی، ارزش حداکثر و ارزش جوانهزنی را کاهش داد، ولی پرایمینگ با سطوح مختلف کیتوزان، به‌ویژه کیتوزان 75/0 درصد، درصد جوانهزنی، ارزش حداکثر و ارزش جوانهزنی را به ترتیب 7، 21 و 17 درصد نسبت به شاهد بهبود بخشید. با افزایش شوری میزان پرولین و فعالیت آنزیم پلی فنل اکسیداز افزایش یافت، ولی کاربرد کیتوزان 75/0 درصد این صفات را به ترتیب 34 و 43 درصد نسبت به شاهد (پرایمینگ با آب مقطر) افزایش داد. نشت الکترولیت در پرایمینگ با کیتوزان 75/0 درصد نسبت به شاهد 31 درصد کاهش نشان داد، که بیانگر حفظ پایداری غشای سلولی است. میزان قندهای محلول در تیمار با کیتوزان 75/0 درصد و شوری 150 میلی‌مولار نسبت به شاهد در حدود 78 درصد افزایش نشان داد. بالاترین میزان همبستگی بین صفات ارزش حداکثر با ضریب جوانهزنی (99/0r2=) و پرولین با آنزیم پلی فنول اکسیداز (92/0r2=) مشاهده شد.
نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که در بین تیمارهای مورد مطالعه، پیشتیمار بذر با کیتوزان 75/0 درصد مؤثرترین روش برای بهبود شاخصهای جوانهزنی و صفات بیوشیمیایی بذر لوبیا چیتی محسوب می‌شود و می‌توان از آن به عنوان یک تیمار جهت مقابله با شرایط شوری در گیاهچه لوبیا چیتی استفاده کرد و رشد گیاهچه را بهبود بخشید.
جنبه‌های نوآوری:
- پرایمینگ بذر با استفاده از کیتوزان سبب بهبود شاخصهای جوانهزنی بذر لوبیا چیتی تحت تنش شوری گردید.
- پرایمینگ با کیتوزان پرولین و آنزیم پلی فنل اکسیداز را افزایش داد.
- غلظت 75/0 درصد وزنی-حجمی کیتوزان تاثیر بهتری بر شاخصهای جوانهزنی و صفات بیوشیمیایی نشان داد.
- پرایمینگ با کیتوزان میتواند روش مناسب جهت کاهش اثرات سوء شوری، افزایش شاخصهای جوانهزنی و بهبود صفات بیوشیمیایی لوبیا چیتی باشد.
هانیه سعادت، محمد صدقی،
جلد 10، شماره 2 - ( (پاییز و زمستان) 1402 )
جلد 10، شماره 2 - ( (پاییز و زمستان) 1402 )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه: سویا یکی از مهمترین گیاهان روغنی در جهان است. در حال حاضر 55 درصد روغن دنیا توسط سویا تأمین می‌شود. فرسودگی بذر یکی از مشکلات اصلی در کشاورزی و یک صفت نامطلوب است که زیان‌های اقتصادی به دنبال دارد. فرسودگی یک فرآیند غیر قابل برگشت است، ولی سرعت آن به‌وسیله‌ی روشهای مناسب انبارداری و نگهداری مطلوب به تأخیر می‌افتد و نگهداری آن در شرایط نامناسب پس از برداشت، کیفیت آن را در طول انبارداری کاهش میدهد. پرایمینگ بذر اثر مستقیم و غیر مستقیم بر رشد و نمو گیاهان دارد که سودمندی اثرات غیر مستقیم آن بیشتر از اثرات مستقیم آن میباشد. پرایمینگ موجب بهبود طول عمر بذرهای با بنیه پایین می‌شود. در طول پرایمینگ این بذرها، زمان زیادی برای ترمیم خسارات متابولیکی، قبل از هرگونه پیشرفت در جوانهزنی، اتفاق می‌افتد که در نهایت مانع فرسودگی بیشتر می‌شود. مطالعات متعددی نشان داده است که تیمار بذر با سدیم نیترو پروساید طی واکنش با گونه‌های فعال اکسیژن و افزایش فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانت نقش مهمی در حفاظت گیاهان در مقابل تنش دارد. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر سطوح سدیم نیترو پروساید بر شاخصهای جوانهزنی و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانت گیاهچه سویا تحت آزمون پیری تسریع شده اجرا گردید.
مواد و روشها: آزمایش در سال 1401 به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار در دانشگاه محقق اردبیلی انجام شد. عامل‌های آزمایشی شامل پیری تسریع شده در سه سطح (صفر، 24 و 48 ساعت) و سه سطح سدیم نیترو پروساید (صفر، 100 و 200 میلیگرم در لیتر) بود.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که فرسودگی شاخصهای جوانهزنی شامل درصد جوانهزنی، ارزش جوانهزنی و میانگین جوانهزنی روزانه را کاهش داد. همچنین پرایمینگ با سطوح مختلف سدیم نیترو پروساید به‌خصوص سطح 200 میلیگرم در لیتر این صفات را بهبود بخشید، ولی پرایمینگ با سدیم نیترو پروساید سرعت جوانهزنی روزانه و میانگین مدت جوانهزنی را کاهش داد. میزان فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز و آسکوربات پراکسیداز به ترتیب 22 و 26 درصد در پرایمینگ با سدیم نیترو پروساید 200 میلیگرم در لیتر نسبت به شاهد افزایش نشان دادند. همچنین، میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز در تیمار سدیم نیترو پروساید 200 میلیگرم در لیتر و فرسودگی 48 ساعت نسبت به شاهد در حدود 34 درصد افزایش نشان داد. کمترین فعالیت آنزیم کاتالاز (7/7 واحد بر میلیگرم پروتئین) در پیشتیمار با سدیم نیترو پروساید 100 میلیگرم در لیتر و بدون فرسودگی بود.
نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد تیمار بذر با سدیم نیترو پروساید 200 میلیگرم در لیتر مؤثرترین روش برای بهبود شاخصهای جوانهزنی بذر سویا محسوب می‌شود و با بهبود شاخصهای جوانهزنی و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانت میتواند اثرات مضر فرسودگی بر برخی صفات در گیاهچه سویا را کاهش داده و رشد گیاهچه را بهبود بخشد.
جنبه‌های نوآوری:
مقدمه: سویا یکی از مهمترین گیاهان روغنی در جهان است. در حال حاضر 55 درصد روغن دنیا توسط سویا تأمین می‌شود. فرسودگی بذر یکی از مشکلات اصلی در کشاورزی و یک صفت نامطلوب است که زیان‌های اقتصادی به دنبال دارد. فرسودگی یک فرآیند غیر قابل برگشت است، ولی سرعت آن به‌وسیله‌ی روشهای مناسب انبارداری و نگهداری مطلوب به تأخیر می‌افتد و نگهداری آن در شرایط نامناسب پس از برداشت، کیفیت آن را در طول انبارداری کاهش میدهد. پرایمینگ بذر اثر مستقیم و غیر مستقیم بر رشد و نمو گیاهان دارد که سودمندی اثرات غیر مستقیم آن بیشتر از اثرات مستقیم آن میباشد. پرایمینگ موجب بهبود طول عمر بذرهای با بنیه پایین می‌شود. در طول پرایمینگ این بذرها، زمان زیادی برای ترمیم خسارات متابولیکی، قبل از هرگونه پیشرفت در جوانهزنی، اتفاق می‌افتد که در نهایت مانع فرسودگی بیشتر می‌شود. مطالعات متعددی نشان داده است که تیمار بذر با سدیم نیترو پروساید طی واکنش با گونه‌های فعال اکسیژن و افزایش فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانت نقش مهمی در حفاظت گیاهان در مقابل تنش دارد. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر سطوح سدیم نیترو پروساید بر شاخصهای جوانهزنی و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانت گیاهچه سویا تحت آزمون پیری تسریع شده اجرا گردید.
مواد و روشها: آزمایش در سال 1401 به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار در دانشگاه محقق اردبیلی انجام شد. عامل‌های آزمایشی شامل پیری تسریع شده در سه سطح (صفر، 24 و 48 ساعت) و سه سطح سدیم نیترو پروساید (صفر، 100 و 200 میلیگرم در لیتر) بود.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که فرسودگی شاخصهای جوانهزنی شامل درصد جوانهزنی، ارزش جوانهزنی و میانگین جوانهزنی روزانه را کاهش داد. همچنین پرایمینگ با سطوح مختلف سدیم نیترو پروساید به‌خصوص سطح 200 میلیگرم در لیتر این صفات را بهبود بخشید، ولی پرایمینگ با سدیم نیترو پروساید سرعت جوانهزنی روزانه و میانگین مدت جوانهزنی را کاهش داد. میزان فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز و آسکوربات پراکسیداز به ترتیب 22 و 26 درصد در پرایمینگ با سدیم نیترو پروساید 200 میلیگرم در لیتر نسبت به شاهد افزایش نشان دادند. همچنین، میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز در تیمار سدیم نیترو پروساید 200 میلیگرم در لیتر و فرسودگی 48 ساعت نسبت به شاهد در حدود 34 درصد افزایش نشان داد. کمترین فعالیت آنزیم کاتالاز (7/7 واحد بر میلیگرم پروتئین) در پیشتیمار با سدیم نیترو پروساید 100 میلیگرم در لیتر و بدون فرسودگی بود.
نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد تیمار بذر با سدیم نیترو پروساید 200 میلیگرم در لیتر مؤثرترین روش برای بهبود شاخصهای جوانهزنی بذر سویا محسوب می‌شود و با بهبود شاخصهای جوانهزنی و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانت میتواند اثرات مضر فرسودگی بر برخی صفات در گیاهچه سویا را کاهش داده و رشد گیاهچه را بهبود بخشد.
جنبه‌های نوآوری:
- پرایمینگ بذر با سدیم نیترو پروساید سبب بهبود شاخصهای جوانهزنی بذر سویا تحت فرسودگی گردید.
- پرایمینگ با سدیم نیترو پروساید فعالیت آنزیم‌های آنتی‌آکسیدانت را افزایش داد.
- غلظت 200 میلیگرم در لیتر سدیم نیترو پروساید تأثیر بهتری بر شاخصهای جوانهزنی و صفات بیوشیمیایی نشان داد.
هانیه سعادت، محمد صدقی،
جلد 11، شماره 1 - ( (بهار و تابستان) 1403 )
جلد 11، شماره 1 - ( (بهار و تابستان) 1403 )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه: شوری مهمترین تنش محیطی است که با تأثیر بر ریخت‌شناسی، فیزیولوژی و مشخصات بیوشیمیایی گیاهان به ویژه در مناطق نیمه خشک و خشک، بهره وری گیاه را محدود می‌کند. شوری با به تاخیر انداختن جوانهزنی بذر و کاهش سرعت جوانهزنی، رشد گیاهچه را مختل می‌کند و در نهایت رشد بهینه گیاهچه را به تاخیر می‌اندازد. پرایمینگ بذر به عنوان یک روش سریع، آسان و موثر برای بهبود جوانهزنی، ویژگی‌های رشد گیاهچه و دفاع کلی گیاه در برابر تنشهای غیرزیستی در بسیاری از محصولات زراعی برجسته است. پرایمینگ به عنوان تیمار بذر قبل از کاشت تعریف می‌شود که در آن بذرها به طور کامل در آب یا انواع محلول‌های شیمیایی غوطه‌ور می‌شوند و تا زمان استفاده بعدی خشک می‌شوند. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر پرایمینگ با سدیم نیتروپروساید بر شاخصهای جوانهزنی و صفات بیوشیمیایی گیاهچه برنج تحت تنش شوری اجرا گردید.
مواد و روشها: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار در دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1402 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار سطح شوری (صفر، 50، 100 و 150 میلی‌مولار کلریدسدیم) و سه سطح سدیم نیتروپروساید (صفر، 40 و 80 میکرومولار) بود.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که شوری شاخصهای جوانهزنی و رشد شامل میانگین جوانهزنی روزانه، ضریب جوانهزنی، ضریب آلومتری، طول ریشهچه، طول ساقهچه و گیاهچه، وزن تر و خشک ریشهچه و ساقهچه را کاهش داد، ولی پرایمینگ بذر با سطوح مختلف سدیم نیتروپروساید به‌ویژه سطح 80 میکرومولار این صفات را بهبود بخشید. شوری درصد رطوبت گیاهچه را کاهش داد، به‌طوری بیشترین درصد رطوبت گیاهچه (13/70 درصد) در شاهد بود. بیشترین سرعت جوانهزنی روزانه و محتوای مالون دی‌آلدئید در شوری 150 میلی‌مولار مشاهده گردید. پرایمینگ سرعت جوانهزنی روزانه و مقدار مالون دی‌آلدئید را کاهش داد، به‌طوری که کمترین سرعت جوانهزنی روزانه (08/0) و محتوای مالون دی‌آلدئید (159/0 میلی‌مول بر گرم وزن تر) در پرایمینگ با سدیم نیتروپروساید 80 میکرومولار حاصل شد. همچنین، شوری فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز را نیز کاهش داد. به‌طوری‌که، کمترین فعالیت آلفا آمیلاز (93/7 میلیگرم بر گرم وزن تر بذر) در شاهد (آب مقطر) و شوری 150 میلی‌مولار به‌دست آمد.
نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که تیمار بذر با سدیم نیتروپروساید80 میکرومولار مؤثرترین روش برای بهبود جوانهزنی و صفات بیوشیمیایی بذر برنج تحت تنش شوری محسوب می‌شود و میتواند اثرات مضر شوری بر برخی صفات در گیاهچه برنج را کاهش داده و رشد گیاهچه را بهبود بخشد.
جنبه‌های نوآوری:
مقدمه: شوری مهمترین تنش محیطی است که با تأثیر بر ریخت‌شناسی، فیزیولوژی و مشخصات بیوشیمیایی گیاهان به ویژه در مناطق نیمه خشک و خشک، بهره وری گیاه را محدود می‌کند. شوری با به تاخیر انداختن جوانهزنی بذر و کاهش سرعت جوانهزنی، رشد گیاهچه را مختل می‌کند و در نهایت رشد بهینه گیاهچه را به تاخیر می‌اندازد. پرایمینگ بذر به عنوان یک روش سریع، آسان و موثر برای بهبود جوانهزنی، ویژگی‌های رشد گیاهچه و دفاع کلی گیاه در برابر تنشهای غیرزیستی در بسیاری از محصولات زراعی برجسته است. پرایمینگ به عنوان تیمار بذر قبل از کاشت تعریف می‌شود که در آن بذرها به طور کامل در آب یا انواع محلول‌های شیمیایی غوطه‌ور می‌شوند و تا زمان استفاده بعدی خشک می‌شوند. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر پرایمینگ با سدیم نیتروپروساید بر شاخصهای جوانهزنی و صفات بیوشیمیایی گیاهچه برنج تحت تنش شوری اجرا گردید.
مواد و روشها: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار در دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1402 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار سطح شوری (صفر، 50، 100 و 150 میلی‌مولار کلریدسدیم) و سه سطح سدیم نیتروپروساید (صفر، 40 و 80 میکرومولار) بود.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که شوری شاخصهای جوانهزنی و رشد شامل میانگین جوانهزنی روزانه، ضریب جوانهزنی، ضریب آلومتری، طول ریشهچه، طول ساقهچه و گیاهچه، وزن تر و خشک ریشهچه و ساقهچه را کاهش داد، ولی پرایمینگ بذر با سطوح مختلف سدیم نیتروپروساید به‌ویژه سطح 80 میکرومولار این صفات را بهبود بخشید. شوری درصد رطوبت گیاهچه را کاهش داد، به‌طوری بیشترین درصد رطوبت گیاهچه (13/70 درصد) در شاهد بود. بیشترین سرعت جوانهزنی روزانه و محتوای مالون دی‌آلدئید در شوری 150 میلی‌مولار مشاهده گردید. پرایمینگ سرعت جوانهزنی روزانه و مقدار مالون دی‌آلدئید را کاهش داد، به‌طوری که کمترین سرعت جوانهزنی روزانه (08/0) و محتوای مالون دی‌آلدئید (159/0 میلی‌مول بر گرم وزن تر) در پرایمینگ با سدیم نیتروپروساید 80 میکرومولار حاصل شد. همچنین، شوری فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز را نیز کاهش داد. به‌طوری‌که، کمترین فعالیت آلفا آمیلاز (93/7 میلیگرم بر گرم وزن تر بذر) در شاهد (آب مقطر) و شوری 150 میلی‌مولار به‌دست آمد.
نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که تیمار بذر با سدیم نیتروپروساید80 میکرومولار مؤثرترین روش برای بهبود جوانهزنی و صفات بیوشیمیایی بذر برنج تحت تنش شوری محسوب می‌شود و میتواند اثرات مضر شوری بر برخی صفات در گیاهچه برنج را کاهش داده و رشد گیاهچه را بهبود بخشد.
جنبه‌های نوآوری:
- پرایمینگ بذر با استفاده از سدیم نیتروپروساید سبب بهبود شاخصهای جوانهزنی بذر برنج تحت شرایط شوری گردید.
- پرایمینگ با سدیم نیتروپروساید محتوای مالون دی‌آلدئید را کاهش و فعالیت آلفا آمیلاز را افزایش داد.
- غلظت 80 میکرمولار سدیم نیتروپروساید تاثیر بهتری بر شاخصهای جوانهزنی و صفات بیوشیمیایی نشان داد.
هانیه سعادت، محمد صدقی،
جلد 11، شماره 1 - ( (بهار و تابستان) 1403 )
جلد 11، شماره 1 - ( (بهار و تابستان) 1403 )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه: تنشهای محیطی از جمله شوری منجر به تولید بیش از حد گونه‌های فعال اکسیژن می‌شود که در سطوح بالا میتواند باعث آسیب اکسیداتیو، اختلال در عملکرد غشای لیپیدی، غیرفعال کردن آنزیم‌ها و مانع از فعالیت‌های متابولیک گیاه شود. شوری از طریق تنش اسمزی، سمیت یونی، کمبود جذب عناصر ضروری و آب، تولید رادیکال‌های آزاد، تخریب غشای سلولی و کاهش تقسیم سلولی رشد گیاهچه را تحت تأثیر قرار میدهد. پرایمینگ بذر روشی سریع، آسان، کم‌هزینه و مؤثر برای بهبود جوانهزنی است. پرایمینگ، تیمار بذر قبل از کاشت است که در آن بذرها به طور کامل درون محلول‌های ویژه غوطه‌ور می‌شوند و تا زمان استفاده بعدی خشک می‌شوند. پرایمینگ بذر به جوانهزنی کمک کند تا تنش شوری را با خنثی کردن سمیت یونی یا با ارتقای سازوکار‌های دفاعی کاهش دهد. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر پرایمینگ بذر با ویتامین U (S- متیل متیونین) روی جوانهزنی و خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاهچه آفتابگردان تحت تنش شوری اجرا گردید.
مواد و روشها: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار در دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1402 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار سطح شوری (صفر، 50، 100 و 150 میلی‌مولار کلریدسدیم) و سه سطح ویتامین U (صفر (آب مقطر)، 2 و 4 میلی‌مولار) بود.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که شوری شاخصهای جوانهزنی و رشد شامل سرعت و درصد جوانهزنی، میانگین جوانهزنی روزانه، طول گیاهچه، وزن خشک گیاهچه و شاخص طولی و وزنی گیاهچه را کاهش داد، ولی پرایمینگ بذر با سطوح مختلف ویتامین U به‌ویژه سطح 4 میلی‌مولار این صفات را بهبود بخشید. سرعت جوانهزنی روزانه حدود 25 درصد نسبت به شاهد شوری بیشتر بود و در پرایمینگ با ویتامین U نسبت به شاهد (آب مقطر) حدود 32 درصد کاهش نشان داد. فعالیت آنزیم کاتالاز، پراکسیداز، سوپراکسید دیسمیوتاز و محتوای پرولین گیاهچه حاصل از بذرهای پرایمینگ یافته با ویتامین U نسبت به شاهد (آب مقطر) به ترتیب 9، 8، 32 و 47 درصد افزایش یافت. سطوح شوری محتوای کل پروتئین بذر را کاهش داد، به‌طوری‌که، کمترین محتوای کل پروتئین (384/0 میلیگرم بر گرم وزن تر) در شوری 150 میلی‌مولار به‌دست آمد. میانگین مدت جوانهزنی و محتوی مالون دی‌آلدئید گیاهچه در پرایمینگ با غلظت 4 میلی‌مولار ویتامین U بدون شوری به ترتیب در حدود 73 و 21 درصد نسبت به شاهد (آب مقطر) و شوری 150 میلی‌مولار کاهش داشت.
نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که پرایمینگ بذر آفتابگردان با ویتامین U با غلظت 4 میلی‌مولار مؤثرترین روش برای بهبود جوانهزنی و صفات بیوشیمیایی میباشد و با تحریک آنزیم‌های پاداکسیدانی، اثرات مضر شوری بر برخی صفات در گیاهچه آفتابگردان را کاهش داده و رشد گیاهچه را بهبود بخشد.
جنبه‌های نوآوری:
مقدمه: تنشهای محیطی از جمله شوری منجر به تولید بیش از حد گونه‌های فعال اکسیژن می‌شود که در سطوح بالا میتواند باعث آسیب اکسیداتیو، اختلال در عملکرد غشای لیپیدی، غیرفعال کردن آنزیم‌ها و مانع از فعالیت‌های متابولیک گیاه شود. شوری از طریق تنش اسمزی، سمیت یونی، کمبود جذب عناصر ضروری و آب، تولید رادیکال‌های آزاد، تخریب غشای سلولی و کاهش تقسیم سلولی رشد گیاهچه را تحت تأثیر قرار میدهد. پرایمینگ بذر روشی سریع، آسان، کم‌هزینه و مؤثر برای بهبود جوانهزنی است. پرایمینگ، تیمار بذر قبل از کاشت است که در آن بذرها به طور کامل درون محلول‌های ویژه غوطه‌ور می‌شوند و تا زمان استفاده بعدی خشک می‌شوند. پرایمینگ بذر به جوانهزنی کمک کند تا تنش شوری را با خنثی کردن سمیت یونی یا با ارتقای سازوکار‌های دفاعی کاهش دهد. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر پرایمینگ بذر با ویتامین U (S- متیل متیونین) روی جوانهزنی و خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاهچه آفتابگردان تحت تنش شوری اجرا گردید.
مواد و روشها: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار در دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1402 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار سطح شوری (صفر، 50، 100 و 150 میلی‌مولار کلریدسدیم) و سه سطح ویتامین U (صفر (آب مقطر)، 2 و 4 میلی‌مولار) بود.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که شوری شاخصهای جوانهزنی و رشد شامل سرعت و درصد جوانهزنی، میانگین جوانهزنی روزانه، طول گیاهچه، وزن خشک گیاهچه و شاخص طولی و وزنی گیاهچه را کاهش داد، ولی پرایمینگ بذر با سطوح مختلف ویتامین U به‌ویژه سطح 4 میلی‌مولار این صفات را بهبود بخشید. سرعت جوانهزنی روزانه حدود 25 درصد نسبت به شاهد شوری بیشتر بود و در پرایمینگ با ویتامین U نسبت به شاهد (آب مقطر) حدود 32 درصد کاهش نشان داد. فعالیت آنزیم کاتالاز، پراکسیداز، سوپراکسید دیسمیوتاز و محتوای پرولین گیاهچه حاصل از بذرهای پرایمینگ یافته با ویتامین U نسبت به شاهد (آب مقطر) به ترتیب 9، 8، 32 و 47 درصد افزایش یافت. سطوح شوری محتوای کل پروتئین بذر را کاهش داد، به‌طوری‌که، کمترین محتوای کل پروتئین (384/0 میلیگرم بر گرم وزن تر) در شوری 150 میلی‌مولار به‌دست آمد. میانگین مدت جوانهزنی و محتوی مالون دی‌آلدئید گیاهچه در پرایمینگ با غلظت 4 میلی‌مولار ویتامین U بدون شوری به ترتیب در حدود 73 و 21 درصد نسبت به شاهد (آب مقطر) و شوری 150 میلی‌مولار کاهش داشت.
نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که پرایمینگ بذر آفتابگردان با ویتامین U با غلظت 4 میلی‌مولار مؤثرترین روش برای بهبود جوانهزنی و صفات بیوشیمیایی میباشد و با تحریک آنزیم‌های پاداکسیدانی، اثرات مضر شوری بر برخی صفات در گیاهچه آفتابگردان را کاهش داده و رشد گیاهچه را بهبود بخشد.
جنبه‌های نوآوری:
- پرایمینگ بذر با استفاده از ویتامین U سبب بهبود برخی شاخصهای جوانهزنی بذر آفتابگردان تحت شرایط شوری گردید.
- پرایمینگ بذر با ویتامین U محتوای مالون دی‌آلدئید گیاهچه را کاهش و مقدار پرولین و پروتئین آن را افزایش داد.
- غلظت 4 میلی‌مولار پرایمینگ بذر با ویتامین U تأثیر بهتری بر شاخصهای جوانهزنی بذر و صفات بیوشیمیایی گیاهچه نشان داد.
ژیلا نظری، محمد صدقی، رئوف سیدشریفی،
جلد 11، شماره 1 - ( (بهار و تابستان) 1403 )
جلد 11، شماره 1 - ( (بهار و تابستان) 1403 )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه: مرحله جوانهزنی و رویشی گیاهچه از مهمترین مراحل رشدی گیاه است که تعیین کننده درجه موفقیت سامانههای زراعی در تولید است. فرسودگی ناشی از شرایط انبارداری بذرها چالشی است که موجب کاهش جوانهزنی و ظهور گیاهچه ضعیف، از دست رفتن بنیه بذر و در نهایت مرگ بذر میگردد. به همین دلیل بهکارگیری روشهایی برای افزایش توانایی جوانهزنی و افزایش بنیه بذر و بهبود استقرار گیاهچه ها امری ضروری است. استفاده از هورمونهای گیاهی یکی از روشهایی است که میتواند توانایی جوانهزنی بذر و رشد بهینه گیاه را در شرایط فرسودگی بذر افزایش دهد. پرایمینگ بذر با هورمونهای گیاهی از جمله روشهای بسیار ساده و ارزان جهت بهبود جوانهزنی بذر، تسریع رشد و استقرار گیاهچه، یکنواختی جوانهزنی و تولید گیاهچه قوی است. هدف از این آزمایش تعیین اثرگذارترین پیشتیمارهای هورمونهای رشدی جهت بهتر شدن خصوصیات جوانهزنی بذرهای فرسوده تریتیکاله و استقرار گیاهچهها میباشد.
مواد و روشها: بهمنظور بررسی اثر پرایمینگ بر شاخصهای جوانهزنی و برخی صفات بیوشیمیایی بذرهای فرسوده تریتیکاله، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1402 در آزمایشگاه علوم و تکنولوژی بذر دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی اجرا شد. تیمارها شامل میزان فرسودگی (5%، 15% و 25%) و انواع پرایمینگ (بدون پرایم، آب مقطر، سیتوکینین، اسپرمیدین، اسید سالیسیلیک و اکسین) بودند.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که فرسودگی درصد جوانه زنی را کاهش داد. پرایمینگ سبب کاهش تأثیر فرسودگی و بهبود درصد جوانه زنی به مقدار 9/36 درصد گردید. با افزایش فرسودگی طول ریشهچه، شاخص بنیه طولی گیاهچه، میزان پروتئین و فعالیت پروتئاز کاهش یافت، در حالی که پرایمینگ موجب کاهش اثر فرسودگی بر روی این صفات شد. در پایینترین سطح بنیه بذر (25 درصد) پرایمینگ با اکسین طول ریشهچه و ساقهچه، فعالیت پروتئاز و شاخص بنیه طولی گیاهچه را به ترتیب 07/72، 06/62، 27/73 و 06/77 درصد نسبت به شاهد افزایش داد.
نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این تحقیق نشان میدهد که پرایمینگ بذر تریتیکاله با هورمون رشد اکسین، میتواند موجب تقویت بذرهای فرسوده و افزایش جوانهزنی و یکنواختی تولید گیاهچه تریتیکاله گردد.
جنبه‌های نوآوری:
مقدمه: مرحله جوانهزنی و رویشی گیاهچه از مهمترین مراحل رشدی گیاه است که تعیین کننده درجه موفقیت سامانههای زراعی در تولید است. فرسودگی ناشی از شرایط انبارداری بذرها چالشی است که موجب کاهش جوانهزنی و ظهور گیاهچه ضعیف، از دست رفتن بنیه بذر و در نهایت مرگ بذر میگردد. به همین دلیل بهکارگیری روشهایی برای افزایش توانایی جوانهزنی و افزایش بنیه بذر و بهبود استقرار گیاهچه ها امری ضروری است. استفاده از هورمونهای گیاهی یکی از روشهایی است که میتواند توانایی جوانهزنی بذر و رشد بهینه گیاه را در شرایط فرسودگی بذر افزایش دهد. پرایمینگ بذر با هورمونهای گیاهی از جمله روشهای بسیار ساده و ارزان جهت بهبود جوانهزنی بذر، تسریع رشد و استقرار گیاهچه، یکنواختی جوانهزنی و تولید گیاهچه قوی است. هدف از این آزمایش تعیین اثرگذارترین پیشتیمارهای هورمونهای رشدی جهت بهتر شدن خصوصیات جوانهزنی بذرهای فرسوده تریتیکاله و استقرار گیاهچهها میباشد.
مواد و روشها: بهمنظور بررسی اثر پرایمینگ بر شاخصهای جوانهزنی و برخی صفات بیوشیمیایی بذرهای فرسوده تریتیکاله، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1402 در آزمایشگاه علوم و تکنولوژی بذر دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی اجرا شد. تیمارها شامل میزان فرسودگی (5%، 15% و 25%) و انواع پرایمینگ (بدون پرایم، آب مقطر، سیتوکینین، اسپرمیدین، اسید سالیسیلیک و اکسین) بودند.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که فرسودگی درصد جوانه زنی را کاهش داد. پرایمینگ سبب کاهش تأثیر فرسودگی و بهبود درصد جوانه زنی به مقدار 9/36 درصد گردید. با افزایش فرسودگی طول ریشهچه، شاخص بنیه طولی گیاهچه، میزان پروتئین و فعالیت پروتئاز کاهش یافت، در حالی که پرایمینگ موجب کاهش اثر فرسودگی بر روی این صفات شد. در پایینترین سطح بنیه بذر (25 درصد) پرایمینگ با اکسین طول ریشهچه و ساقهچه، فعالیت پروتئاز و شاخص بنیه طولی گیاهچه را به ترتیب 07/72، 06/62، 27/73 و 06/77 درصد نسبت به شاهد افزایش داد.
نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این تحقیق نشان میدهد که پرایمینگ بذر تریتیکاله با هورمون رشد اکسین، میتواند موجب تقویت بذرهای فرسوده و افزایش جوانهزنی و یکنواختی تولید گیاهچه تریتیکاله گردد.
جنبه‌های نوآوری:
- پیش تیمار اکسین بیشترین تأثیر را بر بهبود کیفیت و خصوصیات جوانه زنی بذر فرسوده تریتیکاله داشت.
- اثرات استفاده از پیشتیمار تنظیم کننده های رشد در بذرهای فرسوده تریتیکاله مورد بررسی قرار گرفت.
هانیه سعادت، محمد صدقی،
جلد 11، شماره 2 - ( (پاییز و زمستان) 1403 )
جلد 11، شماره 2 - ( (پاییز و زمستان) 1403 )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه: تنش شوری منجر به تولید بیش از حد گونه‌های فعال اکسیژن می‌شود که در سطوح بالا میتواند باعث آسیب اکسیداتیو، اختلال در عملکرد غشای لیپیدی، غیرفعال کردن آنزیم‌ها و مانع از فعالیت‌های متابولیک شود. شوری از طریق تنش اسمزی، سمیت یونی، کمبود جذب آب، تخریب غشای سلولی و کاهش تقسیم سلولی رشد گیاهچه را تحت تأثیر قرار میدهد. استفاده از روش پیشتیمار ابزار ساده‌ای در کاهش اثرات سوء تنشهای محیطی است. پیشتیمار بذر باعث تغییرات بیوشیمیایی در بذرها می‌شود، مانند فعال شدن آنزیم‌های دخیل در متابولیسم سلولی، مهار متابولیسم و جذب آب که به فرآیند جوانهزنی کمک می‌کنند. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر پیشتیمار بر خصوصیات جوانهزنی و فعالیت برخی آنزیم‌های هیدرولیتیک و چرخه گلی‌اکسیلات در گیاهچه همیشه بهار تحت تنش شوری اجرا گردید.
مواد و روشها: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار در دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1402 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار سطح شوری (صفر، 50، 100 و 150 میلی‌مولار کلریدسدیم) و چهار سطح پیشتیمار (شاهد (آب مقطر)، پیشتیمار با اسید سالیسیلیک (100 میلیگرم در لیتر)، جیبرلین (20 میلیگرم در لیتر) و کیتوزان (8/0 درصد وزنی-حجمی که در اسید استیک یک درصد حل شده بود) بود.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که شوری درصد جوانهزنی، میانگین جوانهزنی روزانه، طول ساقهچه و وزن خشک گیاهچه را کاهش داد، ولی پیشتیمار بذر با اسید سالیسیلیک، جیبرلین و به‌ویژه کیتوزان این صفات را بهبود بخشید. ضریب جوانهزنی، طول ریشهچه و وزن تر گیاهچه در پیشتیمار با کیتوزان و بدون شوری به ترتیب در حدود 75، 68 و 34 درصد نسبت به شاهد (آب مقطر) و شوری 150 میلی‌مولار بیشتر بود. همچنین، فعالیت آنزیم‌های آمیلاز، پروتئاز و مالات سنتاز در پیشتیمار با کیتوزان و بدون شوری به ترتیب در حدود 82، 46 و 70 درصد نسبت به شاهد (آب مقطر) و شوری150 میلی‌مولار افزایش نشان داد.
نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که تیمار بذر با اسید سالیسیلیک، جیبرلین و به‌ویژه کیتوزان روشی مؤثر برای بهبود شاخصهای جوانهزنی و فعالیت برخی آنزیم‌های هیدرولیتیک و چرخه گلی‌اکسیلات محسوب می‌شود و میتواند اثرات مضر شوری بر برخی صفات در گیاهچه همیشه بهار را کاهش داده و رشد گیاهچه را بهبود بخشد.
جنبه‌های نوآوری:
مقدمه: تنش شوری منجر به تولید بیش از حد گونه‌های فعال اکسیژن می‌شود که در سطوح بالا میتواند باعث آسیب اکسیداتیو، اختلال در عملکرد غشای لیپیدی، غیرفعال کردن آنزیم‌ها و مانع از فعالیت‌های متابولیک شود. شوری از طریق تنش اسمزی، سمیت یونی، کمبود جذب آب، تخریب غشای سلولی و کاهش تقسیم سلولی رشد گیاهچه را تحت تأثیر قرار میدهد. استفاده از روش پیشتیمار ابزار ساده‌ای در کاهش اثرات سوء تنشهای محیطی است. پیشتیمار بذر باعث تغییرات بیوشیمیایی در بذرها می‌شود، مانند فعال شدن آنزیم‌های دخیل در متابولیسم سلولی، مهار متابولیسم و جذب آب که به فرآیند جوانهزنی کمک می‌کنند. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر پیشتیمار بر خصوصیات جوانهزنی و فعالیت برخی آنزیم‌های هیدرولیتیک و چرخه گلی‌اکسیلات در گیاهچه همیشه بهار تحت تنش شوری اجرا گردید.
مواد و روشها: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار در دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1402 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار سطح شوری (صفر، 50، 100 و 150 میلی‌مولار کلریدسدیم) و چهار سطح پیشتیمار (شاهد (آب مقطر)، پیشتیمار با اسید سالیسیلیک (100 میلیگرم در لیتر)، جیبرلین (20 میلیگرم در لیتر) و کیتوزان (8/0 درصد وزنی-حجمی که در اسید استیک یک درصد حل شده بود) بود.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که شوری درصد جوانهزنی، میانگین جوانهزنی روزانه، طول ساقهچه و وزن خشک گیاهچه را کاهش داد، ولی پیشتیمار بذر با اسید سالیسیلیک، جیبرلین و به‌ویژه کیتوزان این صفات را بهبود بخشید. ضریب جوانهزنی، طول ریشهچه و وزن تر گیاهچه در پیشتیمار با کیتوزان و بدون شوری به ترتیب در حدود 75، 68 و 34 درصد نسبت به شاهد (آب مقطر) و شوری 150 میلی‌مولار بیشتر بود. همچنین، فعالیت آنزیم‌های آمیلاز، پروتئاز و مالات سنتاز در پیشتیمار با کیتوزان و بدون شوری به ترتیب در حدود 82، 46 و 70 درصد نسبت به شاهد (آب مقطر) و شوری150 میلی‌مولار افزایش نشان داد.
نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که تیمار بذر با اسید سالیسیلیک، جیبرلین و به‌ویژه کیتوزان روشی مؤثر برای بهبود شاخصهای جوانهزنی و فعالیت برخی آنزیم‌های هیدرولیتیک و چرخه گلی‌اکسیلات محسوب می‌شود و میتواند اثرات مضر شوری بر برخی صفات در گیاهچه همیشه بهار را کاهش داده و رشد گیاهچه را بهبود بخشد.
جنبه‌های نوآوری:
- پیشتیمار بذر با استفاده از اسید سالیسیلیک، جیبرلین به‌ویژه کیتوزان سبب بهبود برخی شاخصهای جوانهزنی بذر همیشه بهار تحت شرایط شوری گردید.
- این پیش‌تیمارها فعالیت آنزیم‌های آمیلاز، پروتئاز و مالات سنتاز را افزایش داد.
- پیشتیمار با کیتوزان تأثیر بهتری بر شاخصهای جوانهزنی و صفات بیوشیمیایی نشان داد.
هانیه سعادت، محمد صدقی،
جلد 11، شماره 2 - ( (پاییز و زمستان) 1403 )
جلد 11، شماره 2 - ( (پاییز و زمستان) 1403 )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه: انتظار می‌رود جمعیت جهان تا سال 2050 به سرعت افزایش یابد، به همین دلیل، تصور می‌شود که زمین‌های موجود برای رشد غلات جهت تامین نیازهای غذایی فزاینده در آینده ناکافی باشند. کاهش اراضی کشاورزی در نتیجه افزایش عوامل تنش زیستی و غیرزیستی از جمله موانع مهم کشاورزی است. گندم یک گیاه علفی یکساله به عنوان یک ماده غذایی اساسی و راهبردی هم در ایران و هم در جهان استفاده می‌شود. شوری یکی از مهمترین تنشهای غیرزیستی است که امنیت غذایی را در جهان با تأثیر بر تولیدات کشاورزی، به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان تهدید می‌کند. پیشتیمار بذر روشی برای به حداقل رساندن زمان سبز شدن، تضمین جوانهزنی مداوم و بهبود عملکرد محصول است، پیشتیمار یک تیمار قبل از کاشت است که منجر به شرایط فیزیولوژیکی می‌شود که جوانه‌زدن بذر را بهبود می‌بخشد. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر پیشتیمار بذر با اسید سالیسیلیک روی جوانهزنی و صفات بیوشیمیایی گیاهچه گندم تحت تنش شوری اجرا گردید.
مقدمه: انتظار می‌رود جمعیت جهان تا سال 2050 به سرعت افزایش یابد، به همین دلیل، تصور می‌شود که زمین‌های موجود برای رشد غلات جهت تامین نیازهای غذایی فزاینده در آینده ناکافی باشند. کاهش اراضی کشاورزی در نتیجه افزایش عوامل تنش زیستی و غیرزیستی از جمله موانع مهم کشاورزی است. گندم یک گیاه علفی یکساله به عنوان یک ماده غذایی اساسی و راهبردی هم در ایران و هم در جهان استفاده می‌شود. شوری یکی از مهمترین تنشهای غیرزیستی است که امنیت غذایی را در جهان با تأثیر بر تولیدات کشاورزی، به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان تهدید می‌کند. پیشتیمار بذر روشی برای به حداقل رساندن زمان سبز شدن، تضمین جوانهزنی مداوم و بهبود عملکرد محصول است، پیشتیمار یک تیمار قبل از کاشت است که منجر به شرایط فیزیولوژیکی می‌شود که جوانه‌زدن بذر را بهبود می‌بخشد. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر پیشتیمار بذر با اسید سالیسیلیک روی جوانهزنی و صفات بیوشیمیایی گیاهچه گندم تحت تنش شوری اجرا گردید.
مواد و روشها: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار در آزمایشگاه دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1403 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار سطح شوری (صفر، 50، 100 و 200 میلی‌مولار کلریدسدیم) و چهار سطح اسیدسالیسیلیک (صفر، 1/0، 5/0 و 1 میلی‌مولار) بود.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که تنش شوری موجب کاهش درصد جوانهزنی و افزایش مقدار پرولین و محتوای قندهای محلول گردید، ولی هیدرو پیشتیمار، و پیشتیمار با اسید سالیسیلیک 1/0 و 5/0 میلی‌مولار به‌ویژه اسید سالیسیلیک یک میلی‌مولار این صفات را بهبود بخشید. مقدار پرولین و محتوای قندهای محلول در پیشتیمار با اسید سالیسیلیک یک میلی‌مولار به ترتیب در حدود 22 و 43 درصد نسبت به شاهد (آب مقطر) بیشتر بود. فعالیت آنزیم کاتالاز در تیمار با اسید سالیسیلیک یک میلی‌مولار و شوری 200 میلی‌مولار نسبت به شاهد در حدود 61 درصد افزایش نشان داد. همچنین، بیشترین فعالیت آنزیم آلفاآمیلاز (40/4 میلیگرم مالتوز بر گرم وزن تر بذر در دقیقه) در تیمار با اسید سالیسیلیک یک میلی‌مولار و بدون شوری به‌دست آمد.
نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که هیدروپیش‌تیمار بذر، و پیشتیمار با سطوح مختلف اسید سالیسیلیک به‌ویژه اسید سالیسیلیک یک میلی‌مولار با تحریک آنزیم‌های پاداکسیدانت و خنثی‌سازی رادیکال‌های آزاد میتواند به عنوان بهبوددهنده رشد و کاهنده اثرات نامطلوب شوری در گیاه گندم مطرح شود.
جنبه‌های نوآوری:
نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که هیدروپیش‌تیمار بذر، و پیشتیمار با سطوح مختلف اسید سالیسیلیک به‌ویژه اسید سالیسیلیک یک میلی‌مولار با تحریک آنزیم‌های پاداکسیدانت و خنثی‌سازی رادیکال‌های آزاد میتواند به عنوان بهبوددهنده رشد و کاهنده اثرات نامطلوب شوری در گیاه گندم مطرح شود.
جنبه‌های نوآوری:
- پیشتیمار بذر با آب و اسید سالیسیلیک یک میلی‌مولار سبب بهبود درصد جوانهزنی بذر گندم تحت شرایط شوری گردید.
- پیشتیمار بذر با آب و اسید سالیسیلیک یک میلی‌مولار فعالیت آنزیم‌های کاتالاز، آلفا آمیلاز، پرولین و قندهای محلول را افزایش داد.
- پیشتیمار با اسید سالیسیلیک یک میلی‌مولار تأثیر بهتری نسبت به سایر تیمارها بر شاخصهای جوانهزنی و صفات بیوشیمیایی نشان داد.
هانیه سعادت، محمد صدقی،
جلد 12، شماره 1 - ( (بهار و تابستان) 1404 )
جلد 12، شماره 1 - ( (بهار و تابستان) 1404 )
چکیده
هدف: این پژوهش با هدف بررسی تأثیر کیتوزان بر شاخصهای جوانهزنی و فعالیت آنزیم‌های پاداکساینده گیاهچه گلرنگ تحت تنش شوری اجرا گردید.
روش پژوهش: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار در دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1403 انجام شد. تیمارها شامل چهار سطح شوری (صفر، 50، 100 و 150 میلی‌مولار کلریدسدیم) و چهار سطح کیتوزان (0، 2/0، 4/0 و 5/0 درصد وزنی- حجمی) که همه در اسید استیک یک درصد حل شده بودند.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که شوری، سرعت جوانهزنی، طول ریشهچه، ساقهچه، گیاهچه و وزن تر و خشک گیاهچه را کاهش داد، ولی پیشتیمار بذر با سطوح مختلف کیتوزان به‌ویژه غلظت 5/0 درصد این صفات را بهبود بخشید. بیشترین سرعت جوانهزنی روزانه (114/0) در شاهد (پیشتیمار با آب مقطر) و شوری 150 میلی‌مولار مشاهده شد. میزان فعالیت آنزیم کاتالاز و پراکسیداز در شاهد و شوری150 میلی‌مولار نسبت به کیتوزان با غلظت 5/0 درصد و بدون شوری به ترتیب در حدود 43 و 70 درصد افزایش نشان دادند. فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز در کاربرد با کیتوزان 5/0 درصد و شوری150 میلی‌مولار حدود 67 درصد نسبت به شاهد و بدون شوری بیشتر بود. همچنین، فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز در تیمار با غلظت 5/0 درصد کیتوزان نسبت به شاهد (پیشتیمار با آب مقطر) حدود 37 درصد افزایش نشان داد.
نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که تیمار بذر با سطوح مختلف کیتوزان میتواند اثرات مضر تنش شوری بر برخی صفات در گیاهچه گلرنگ را کاهش داده و رشد گیاهچه را بهبود بخشد. بهترین نتیجه زمانی حاصل شد که از کیتوزان 5/0 درصد در شرایط شوری استفاده شد.
جنبه‌های نوآوری:
- پیشتیمار بذر گلرنگ با استفاده از کیتوزان 5/0 درصد سبب بهبود برخی شاخصهای جوانهزنی بذر کیتوزان تحت شرایط شوری گردید.
- پیشتیمار بذر گلرنگ با کیتوزان 5/0 درصد، سوپراکسیددیسموتاز و آسکوربات پراکسیداز را افزایش داد.
- پیشتیمار با کیتوزان تأثیر بهتری بر شاخصهای جوانهزنی و صفات بیوشیمیایی بذر گلرنگ نشان داد.
| صفحه 1 از 1 |
پایگاه های مرتبط
کلمات کلیدی
فیزیولوژی بذر, اکولوژی بذر, علوم و تکنولوژی بذر, مدلسازی, سلامت بذر, شاخصهای جوانهزنی, پرایمینگ, شکست خواب بذر, انبارداری بذر, زوال بذر
کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله پژوهشهای بذر ایران می باشد.
طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق
© 2025 CC BY-NC 4.0 | Iranian Journal of Seed Research
Designed & Developed by : Yektaweb
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.