لیلا یاری، شهلا هاشمی، فرشید حسنی،
جلد 1، شماره 1 - ( 3-1393 )
چکیده
کشت آفتابگردان (Helianthus annuus L.) در سال‌های اخیر به‌طور معنیداری درحال افزایش است و این امر به‌طور عمده به کیفیت روغن آن بر‌می‌گردد، که برای مصرف انسانی و اهداف صنعتی مفید است. در این تحقیق به منظور بررسی اثر دماهای مختلف انبارداری بذر بر کیفیت بذر دو رقم آفتابگردان (یوروفلور و رکورد) بذرها در معرض سه دمای انبارداری (5 و 20 درجه سانتیگراد و دمای متناوب 30/20 درجه سانتیگراد) برای چهار ماه قرار گرفت. واحدهای آزمایش به‌صورت فاکتوریل دو عاملی در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با چهار تکرار مرتب شد. نتایج نشان داد که بذرهای انبار شده در دمای 20 درجه سانتیگراد، از بنیه بیشتری برخوردار بودند. اما انبارداری در دمای 5 درجه سانتیگراد دارای اثر منفی بر بنیه بذر از طریق افزایش نشت الکترولیت‌ها از بذر و متوسط زمان جوانهزنی بود. انبارداری در دمای متناوب 30-20 درجه سانتیگراد نیز باعث بهبود در رشد گیاهچه حاصل از بذرهای انبار شده در این دما در مقایسه با دو دمای دیگر گردید. نتایج نشان داد که رقم یوروفلور در مقایسه با رقم رکورد، بنیه خود را در طی دوره انبارداری بیشتر حفظ نمود و از درصد جوانهزنی بالاتری برخوردار بود.
غلامرضا شریفی سیرچی،
جلد 1، شماره 1 - ( 3-1393 )
چکیده
به منظور گسترش فصل کشت و افزایش توانایی رشد در مناطق نیمه گرمسیر، اثر مواد مختلف پرایمینگ همچون پلیاتیلن گلایکول، آب مقطر، اسید سالیسیلیک، کلرید سدیم و ویتامین B1 بهمراه حذف شیمیایی پریکارپ با اسید سولفوریک بر خصوصیات رشدی اسفناج تحت تنش درجه حرارت بالا (25، 30 و°C35 ) بررسی گردید. نتایج نشان دادند که پیش تیمار ویتأمین B1 و پلیاتیلن گلایکول بعد از حذف شیمیایی پریکارپ با اسید سولفوریک 9 مولار سبب افزایش درصد جوانهزنی تحت تنش درجه حرارت بالا 25 و °C30 گردید. همچنین به منظور بررسی اثر مواد مختلف پرایمینگ بر بذور اسفناج در دمای مطلوب زمستان آزمایشهایی در گلخانه و مزرعه واقع در شهرستان میناب اجرا گردیدند. نتایج حاصل از کشت گلخانه‌‌ای نشان داد که بذور پرایم شده با آب، ویتأمین B1 و پلیاتیلن گلایکول بیشترین مقدار سبز شدن را در شرایط گلخانه با درجه حرارت °C19 داشتند. همچنین بذور تیمار شده با این تیمارها طول ساقه و ریشه بیشتری نسبت به سایرین داشتند. نتایج حاصل از کشت مزرعه‌‌ای نیز نشان داد که گیاهان حاصل از بذور تیمار شده با ویتأمین B1، کلرید سدیم و آب بیشترین مقدار عملکرد برگ را بخود اختصاص دادند. لذا پیشنهاد میگردد برای تایید نتایج آزمایشگاه، آزمایشهای مزرعه‌‌ای با شرایط کشت با تاخیر (دمای بالا) با استفاده از پیش تیمار های ویتأمین B1 و پلیاتیلن گلایکول صورت پذیرد.
الیاس سلطانی، افشین سلطانی، سراله گالشی، فرشید قادری فر، ابراهیم زینلی،
جلد 1، شماره 1 - ( 3-1393 )
چکیده
هدف از این تحقیق بررسی اثر عمق دفن شدن بر سبزشدن گیاهچه کلزای خودرو و خردل وحشی و کمی سازی آن بود. به این منظور، بذرهای این دو گونه در 12 عمق مختلف 1، 2، 3، 4، 5، 6، 8، 10، 12، 15، 20 و 30 سانتیمتر و با 4 تکرار در خاک دفن شدند و سبزشدن گیاهچه ها به صورت روزانه ثبت شد. نتایج نشان داد که در عمق دفن شدن 1 تا 9/2 سانتیمتر، درصد سبزشدن کلزا حدود 98 درصد شد و از آن پس با افزایش عمق دفن شدن طبق مدل و با شیب 4/0- درصد کاهش یافت و در عمق دفن شدن 10 سانتیمتر به صفر رسید. واکنش درصد سبزشدن گیاهچه خردل وحشی به عمق دفن شدن با یک رابطه نمایی توصیف شد. طبق این مدل درصد سبزشدن گیاهچه خردل وحشی از حدود 66 درصد در عمق دفن شدن 1 سانتیمتر به صورت نمایی به صفر درصد در عمق دفن شدن 8 سانتیمتر کاهش یافت. افزایش عمق دفن شدن نیز موجب کاهش سرعت سبزشدن این دو گونه شد که به خوبی کمی سازی شدند. بذرهایی از این دو علف هرز که در عمق بیشتر از 10 سانتیمتر برای کلزا و بیشتر از 8 سانتیمتر برای خردل وحشی دفن شوند، بانک بذر خاک را توسعه خواهند داد و قادر به سبزشدن نیستند. در این تحقیق کمی سازی سبزشدن این دو گونه به خوبی صورت گرفت که از این نتایج می‌توان در مدیریت علفهای هرز به صورت اکولوژیک و مدلهای پیش بینی سبزشدن علفهای هرز استفاده نمود.
اعظم رومانی، سید محمدرضا احتشامی،
جلد 1، شماره 1 - ( 3-1393 )
چکیده
به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش شوری بر صفات جوانهزنی و رشد اولیه بذر شنبلیله، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در آزمایشگاه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان انجام شد. تیمارهای مورد استفاده شامل: سطوح مختلف تنش شوری (0، 2/0-، 4/0-، 6/0-، 8/0-، 1-، 2/1-، 4/1-، 6/1- و 8/1- مگاپاسکال) ناشی از کلرید سدیم بودند. نتایج به‌دست آمده نشان داد که با افزایش سطوح شوری درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، انرژی جوانهزنی، شاخص میزان جوانهزنی، درصد آب بافت گیاهچه، طول گیاهچه، وزن تر و خشک گیاهچه و شاخص بنیه بذر به‌طور معنیداری کاهش یافت. اگر چه سطوح شوری (2/0- و 4/0- مگاپاسکال) از طریق تحریک رشد اولیه، میزان وزن خشک و تر گیاهچه را نسبت به شاهد افزایش دادند. به‌علاوه کاهش میزان جوانهزنی، روندی افزایشی را نسبت به تیمار شاهد داشت. بررسی نتایج ضرایب همبستگی بین صفات مورد مطالعه نشان داد که بین درصد جوانهزنی با دیگر مؤلفه‌های جوانهزنی به‌جز میزان کاهش جوانهزنی همبستگی مثبت و معنیداری برقرار بود. به‌طورکلی نتایج آزمایش نشان داد که بذر شنبلیله در زمان جوانهزنی، میزان شوری تا 2/1- مگاپاسکال (9/38 دسی‌زیمنس بر متر) را میتواند تحمل کند.
حمداله اسکندری، اشرف عالی زاده امرایی،
جلد 1، شماره 1 - ( 3-1393 )
چکیده
اثر پیش‌تیمار بر جوانهزنی و رشد اولیه گیاهچه ارزن در شرایط تنش خشکی و شوری در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل سه عاملی بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. عامل اول پرایمینگ بذر (شاهد، پیش‌تیمار آب و پرایمینگ با نیترات پتاسیم)، عامل دوم تنش خشکی و شوری (اعمال شده با پلی اتیلن گلیکول 6000 و کلرید سدیم) و عامل سوم سطوح پتانسیل اسمزی (صفر، 3/0-، 6/0-، 9/0- و 2/1- مگاپاسکل) بود. نتایج نشان داد که جوانهزنی بذر ارزن تحت تأثیر کاهش پتانسیل اسمزی قرار گرفت. به طوری که با کاهش پتانسیل اسمزی، عملکرد جوانهزنی نیز کاهش یافت. پاسخ جوانهزنی بذر ارزن در شرایط تنش خشکی و شوری متفاوت بود. به طوری که بذور در تمامی غلظت‌های کلرید سدیم جوانه زدند؛ اما در شرایط تنش خشکی، جوانهزنی بذور پیش‌تیمار نشده و پرایمینگ شده با نیترات پتاسیم، از پتانسیل اسمزی 6/0- مگاپاسکال و کمتر، متوقف شد. به عبارت دیگر، اثر تنش خشکی بر کاهش جوانهزنی بیشتر از تنش شوری بود. با این حال، هر دو روش پرایمینگ (آب و نیترات پتاسیم) عملکرد جوانهزنی بذر ارزن را در شرایط تنش خشکی و شوری بهبود بخشیدند که در این مورد اثر پیش‌تیمار آبی بیشتر از پیش‌تیمار با نیترات پتاسیم بود.
ابراهیم خلیل وند بهروزیار، مهرداد یارنیا،
جلد 1، شماره 1 - ( 3-1393 )
چکیده
به منظور بررسی بنیه‌ی بذور هیبرید 704 ذرت پس از محلولپاشی گیاه مادری با متانول و برخی از عناصر ریز مغذی و پرمصرف آزمایشی به صورت فاکتوریل با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز طی سال زراعی 1390-1389 به اجرا در آمد. فاکتورهای آزمایشی عبارت بودند از محلولپاشی در چهار مرحله رشدی مختلف شامل: 10-8 برگی، ظهور گل تاجی تا رشته‌های ابریشمی، پر شدن دانه و هر سه مرحله و هفت نوع ترکیب محلولپاشی شامل: محلولپاشی با سولفات روی، اسید بوریک، سولفات منگنز، سولفات منیزیم، اوره، متانول، مخلوط تمامی این ترکیبات و تیمار عدم مصرف. نتایج نشان داد که اثر نوع ترکیب محلولپاشی در مراحل مختلف رشدی بر درصد جوانهزنی، متوسط جوانهزنی روزانه، سرعت جوانهزنی، شاخص قدرت گیاهچه، طول ریشه‌چه و ساقهچه و وزن خشک گیاهچه معنیدار بود. بر اساس نتایج، محلولپاشی با اوره، سولفات منیزیم، سولفات روی، سولفات منگنز و اسید بوریک در مرحله ی پر شدن دانه ها و اوره، سولفات منیزیم و سولفات منگنز در مرحلهی ظهور گل‌تاجی و محلولپاشی در همهی مراحل رشدی با اوره، سولفات منیزیم و اسید بوریک به ترتیب با میانگین 100 درصد و 29/14 درصد بیشترین درصد جوانه زنی و متوسط جوانهزنی روزانه را داشتند. همچنین محلولپاشی با سولفات منیزیم در مراحل پرشدن دانه و همه ی مراحل و اسید بوریک در مرحلهی پرشدن دانه با میانگین 33/12 بیشترین سرعت جوانه زنی را داشتند. بر اساس نتایج محلولپاشی در مرحلهی پر شدن دانه ها با سولفات منیزیم از بیشترین شاخص قدرت گیاهچه، طول ریشه‌چه، ساقهچه و وزن خشک گیاهچه برخوردار بودند.
اسد معصومی اصل، رضا امیری فهلیانی، حمیدرضا بلوچی،
جلد 1، شماره 1 - ( 3-1393 )
چکیده
تنش شوری یکی از گسترده‌ترین تنش‌های محیطی بوده و عامل محدود کننده رشد و نمو گیاهان زراعی است. یکی از محدودیت‌های اصلی تولید برنج، تنش شوری است. در همین راستا، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سطوح شوری پائین (5/7، 15، 5/22 میلی‌مولار) و بالا (75 ،150، 225 و 300 میلی‌مولار) به‌همراه شاهد به عنوان فاکتور اول و نه رقم برنج (دولار، حسن‌سرایی، موسی‌طارم، کامفیروز، لنجان عسکری، غریب، دم‌سیاه ممسنی، 304، چمپای محلی یاسوج) به‌عنوان فاکتور دوم با سه تکرار در آزمایشگاه زراعت دانشگاه یاسوج در سال 1390 انجام شد. نتایج نشان دادند که در سطوح شوری بالا (بیش از 75 میلی‌مولار) رقم حسن‌سرایی با حداکثر درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی و طول ساقهچه نسبت به شوری‌‌های اعمال‌شده متحمل است و رقم دم‌سیاه ممسنی با حداقل صفات مزبور کمترین تحمل را داراست؛ ولی در سطوح شوری پایین (کمتر از 5/22 میلی‌مولار) با این که ارقام حسن‌سرایی به همراه لنجان و موسی‌طارم بیشترین درصد جوانهزنی را دارند؛ ولی حداکثر سرعت جوانهزنی به رقم موسی‌طارم و حداکثر طول ساقهچه به رقم غریب تعلق دارد. بنابراین، از نظر درصد جوانهزنی، رقم حسن‌سرایی برتر است؛ ولی از نظر حداکثر درصد و سرعت جوانهزنی، رقم موسی‌طارم برتر بود. پس در تنش شوری بالا نباید فقط به درصد جوانهزنی متکی بود، بلکه باید به سرعت جوانهزنی نیز توجه داشت ولی در تنش شوری پایین به علت عدم تمایز ارقام با درصد جوانهزنی باید صفات سرعت جوانهزنی و وزن خشک ساقهچه بیشتر مورد توجه باشند.
کاظم بادله، مهدی عقیقی شاهوردی، حشمت امیدی،
جلد 1، شماره 2 - ( 11-1393 )
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر پرایمینگ بر جوانهزنی بذر کدو سبز در شرایط تنش خشکی آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. فاکتورهای آزمایش شامل پتانسیل اسمزی در پنج سطح (صفر، 3/0-، 6/0-، 9/0- و 2/1- مگاپاسکال) و چهار سطح پیش تیمار بذر، جیبرلیک‌اسید (250 قسمت در میلیون به مدت24 ساعت)، نیترات‌پتاسیم (2/0 درصد به مدت 24 ساعت) و هیدروپراپمینگ (به مدت 24 ساعت) و شاهد (عدم پیش‌تیمار) بود. نتایج نشان داد که اثر پرایمینگ بر صفات درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، متوسط جوانهزنی روزانه، متوسط زمان لازم برای جوانهزنی و ضریب سرعت جوانهزنی معنیدار شد. اثر تنش خشکی بر صفت سرعت جوانهزنی و برهمکنش تنش خشکی و پرایمینگ بذر بر تمامی صفات مورد مطالعه (درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، متوسط جوانهزنی روزانه، متوسط زمان لازم برای جوانهزنی، سرعت جوانهزنی روزانه، ضریب سرعت جوانهزنی و شاخص قدرت گیاهچه) اثر معنیداری داشت. پرایمینگ بذر به‌خصوص در سطوح تنش خشکی شدیدتر منجر به افزایش درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، و شاخص بنیه گیاهچه گردید. افزون بر این نتایج نشان داد بذر گیاه کدو سبز مقاومت نسبی در برابر تنش خشکی داشته و پرایمینگ با جیبرلیک‌اسید در درجه اول و هیدروپرایمینگ در درجه دوم اهمیت میتواند جوانهزنی این گیاه را در شرایط تنش خشکی بهبود و رشد بهتر گیاهچه‌ها را باعث گردد.
حسن حبیبی، مهدی عقیقی شاهوردی، زهرا نصیری، محمد رضا چایچی، محمد حسین فتوکیان،
جلد 1، شماره 2 - ( 11-1393 )
چکیده
به‌منظور بررسی اثر تیمارهای مقدار بذر یونجه (Medicago sativa L.) و کارایی باکتری‌های تسهیل‌کننده جذب فسفر (PGPR) به‌همراه مقادیر مختلف مصرف کود شیمیایی فسفات بر کیفیت بذر تولیدی، آزمایشهای جوانهزنی و بنیه بذر قبل و بعد از اعمال پیری تسریع‌شده، به صورت کرتهای دوبار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار در سال 1388 در مزرعه آموزشی و پژوهشی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران واقع در کرج اجرا گردید. عامل فسفر در 4 سطح (صفر، 30، 60 و 90 کیلوگرم فسفر در هکتار) در کرتهای اصلی، باکتری‌های تسهیل‌کننده جذب فسفر (سودوموناس) در 3 سطح (بدون باکتری، باکتری سویه شماره 9 و باکتری سویه شماره 41) در کرتهای فرعی و عامل مقدار بذر در 3 سطح (2، 6 و 10 کیلوگرم بذر در هکتار) در کرتهای فرعی فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد بیشترین میزان جوانهزنی و بنیه بذر از مقدار 6 کیلوگرم بذر در هکتار، استفاده از سویه شماره 41 باکتری تسهیل‌کننده جذب فسفر به‌همراه 30 کیلوگرم فسفر در هکتار و پس از اعمال پیری تسریع‌شده، از مقدار 10 کیلوگرم بذر در هکتار با استفاده از سویه شماره 41 باکتری تسهیل جذب فسفر به‌همراه 60 کیلوگرم فسفر در هکتار تیمار به‌دست آمد. بعد از اعمال پیری تسریع‌شده برای دست‌یابی به بیشترین شاخص جوانهزنی و بنیه بذر، نیاز به مقدار بذر و فسفر بیشتری نسبت به شرایط استاندارد بود. با توجه به نتایج به‌دست آمده، در شرایط انبارداری، باکتری سویه شماره 41 تأثیر بهتری نسبت به باکتری سویه شماره 9 بر افزایش بنیه بذر داشت. برای تولید بذر یونجه با بنیه بالا، استفاده از مقدار بذر و فسفر مطلوب (به‌ترتیب 6 و 30 کیلوگرم در هکتار) به‌همراه باکتری تسهیل‌کننده فسفر (سویه شماره 41) میتواند در زراعت این گیاه مدنظر و نتایج مطلوب‌تری را ایجاد نماید
قربانعلی رسام، سمانه رهبان، مهناز مجتبایی، عاطفه بدری،
جلد 1، شماره 2 - ( 11-1393 )
چکیده
کیفیت بذر از مهمترین عوامل موثر بر جوانهزنی و سبزشدن بذر محسوب می‌شود. با هدف بررسی تأثیر زوال بذر بر جوانهزنی و رشد گیاهچه ارقام آفتابگردان، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه تحقیقات بذر مجتمع آموزش عالی شیروان انجام گرفت. برای ایجاد 7 تیمار مختلف زوال، بذرهای سه رقم قاسم، فرخ و برزگر به عنوان فاکتور اول برای مدت صفر (شاهد)، 24، 48، 72، 96، 120 و 144 ساعت به عنوان فاکتور دوم در دمای 43 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 100 درصد نگهداری شدند. نتایج مقایسه میانگین ارقام نشان داد که رقم فرخ نسبت به دو رقم دیگر در تمامی سطوح زوال از درصد و سرعت جوانهزنی بیشتر و رشد گیاهچه‌ای مطلوب‌تری برخوردار بود. تجزیه رگرسیون مشخص نمود که درصد، سرعت و یکنواختی جوانهزنی، وزن خشک گیاهچه، طول ریشه‌چه و ساقهچه با افزایش دوره زوال به‌طور خطی در تمامی ارقام با کاهش مواجه گردید. در هر سه رقم زمان تا شروع و پایان جوانهزنی تحت تاثیر زوال افزایش معنیداری پیدا نمود. در مجموع چنین نتیجه گرفته شد که کیفیت بذر ارقام آفتابگردان تحت شرایط زوال با کاهش جدی همراه میگردد.
محمد صدقی، فرزانه حسنی، رئوف سید شریفی،
جلد 1، شماره 2 - ( 11-1393 )
چکیده
کاربرد روی میتواند مقاومت و تحمل گیاهان به ویژه آفتابگردان را به شرایط نامساعد محیطی افزایش دهد و بر تشکیل دانه و عملکرد مؤثر باشد. برای بررسی اثر مقادیر مختلف محلولپاشی نانواکسید روی، بر طول، دوره مؤثر، سرعت پرشدن و وزن دانه ارقام آفتابگردان آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در دانشگاه محقق اردبیلی به اجرا درآمد. تیمارها شامل ارقام مختلف آفتابگردان در سه سطح به نام‌های 191Aline، 122Aline و فرخ و ذرات نانواکسید روی در سه سطح شامل غلظت‌های صفر، 5/0 و 1 گرم بر لیتر بود که طی سه مرحله در مزرعه انجام شد. نتایج نشان داد که اثر متقابل سطوح نانواکسید روی و ارقام تفاوت معنیداری بر سرعت پرشدن دانه، دوره مؤثر پرشدن دانه، حداکثر وزن دانه و طول دوره پرشدن دانه داشتند. تیمار 5/0 گرم بر لیتر نانواکسید روی، سرعت پرشدن دانه و حداکثر وزن دانه را در ارقام 191Aline و 122 Aline افزایش داد، ولی در رقم فرخ موجب کاهش معنیدار وزن دانه نسبت به شاهد شد. همچنین، در رقم فرخ بین تیمارهای صفر، 5/0 و 1 گرم بر لیتر نانواکسید روی، در صفت سرعت پرشدن دانه، دوره مؤثر پرشدن دانه و طول دوره پرشدن دانه تفاوت معنیداری مشاهده نشد. به طورکلی، محلول پاشی نانو ذرات روی موجب بهبود وزن دانه و پارامترهای پرشدن آن گردید و ارقام خارجی واکنش مناسب‌تری به کاربرد این کود نشان دادند، در حالی که در رقم فرخ وزن نهایی دانه کاهش یافت. بنابراین، برای ارقام خارجی Aline می‌توان از 5/0 گرم بر لیتر نانواکسید روی جهت افزایش عملکرد دانه استفاده کرد.
محمد ضیائی، هوشنگ فرجی، رضا امیری فهلیانی،
جلد 1، شماره 2 - ( 11-1393 )
چکیده
سیب‌زمینی محصولی است که میتواند علاوه بر روش متداول تکثیر رویشی از طریق بذر حقیقی نیز تکثیر شود. تنها تعداد محدودی از آفات و بیماری‌ها که یکی از مهمترین عوامل خسارت‌زا در سیب‌زمینی محسوب می‌گردند، به وسیله بذر حقیقی انتقال می‌یابند. لذا به منظور بررسی پتانسیل بذر حقیقی سیب‌زمینی در مقایسه با غده بذری و ریزغده، آزمایشی در تابستان 1391 به‌صورت کرتهای خرد شده با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مرودشت واقع در استان فارس اجرا شد. عامل اصلی آزمایش شامل سه تاریخ کاشت، 20 تیر، 30 تیر و 9 مرداد و روش‌های تکثیری مختلف به‌عنوان عامل فرعی در 7 سطح شامل سه رقم غده بذری (سانته، اگریا و مارفونا)، سه رقم ریزغده از همان ارقام غده بذری و بذر حقیقی هیبرید BSS296 بود. نتایج نشان داد که اثر تاریخ کاشت بر عملکرد غده، وزن غده‌های بازاری، تعداد غده‌های بازاری و توده زیستی معنیدار بود. اثر برهمکنش عامل‌ها بر کلیه صفات اندازه‌گیری شده به جز عملکرد غده، تعداد غده بازاری و ماده خشک معنیدار بود. بیشترین عملکرد در غده بذری رقم سانته تاریخ کاشت 20 تیرماه معادل 52/36 تن در هکتار و کمترین آن در ریزغده مارفونا با 07/19 تن در هکتار مشاهده شد. بهترین تیمار آزمایش جهت کشت تابستانه سیب‌زمینی در شهرستان مرودشت غده و ریزغده رقم سانته بود. هر چند، عملکرد غده بازاری بذر حقیقی در تاریخ کاشت دوم (30تیرماه) از غده بذری مارفونا در سطح پایین‌تری قرار گرفت ولی با سایر غده‌های بذری در یک سطح آماری قرار داشت و برتر از کلیه ریزغده‌ها بود. تمام نتایج حاکی از آن بود که بذر حقیقی از نظر عمده صفات اندازه‌گیری شده برتر از ریزغده‌هاست ولی در مقایسه با غده‌های بذری در تاریخ‌های مختلف کاشت، وضعیت‌های متفاوتی را نشان داد.
سمیه ملکزاده، سیف‌اله فلاح،
جلد 1، شماره 2 - ( 11-1393 )
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر روش‌های پرایمینگ بر پارامترهای جوانهزنی بذر زنیان، آزمایشی در سال ۱۳۹۲ در دانشگاه شهرکرد در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد (عدم پرایمینگ)، سه سطح هیدروپرایمینگ با آب مقطر (24، 36 و 48 ساعت)، سه سطح اسموپرایمینگ با پلی‌اتیلن‌گلایکول (محلول‌هایی با پتانسیل اسمزی 4-، 8- و12- بار)، سه سطح هورمون‌پرایمینگ با اسید جیبرلیک (50، 100 و 150 میلی‌گرم در لیتر) و سه سطح هالو‌پرایمینگ با محلول‌های نیترات‌پتاسیم (2، 3 و 4 درصد) و سه سطح سولفات روی (1/0، 3/0 و 5/0 درصد) بودند. نتایج نشان داد تیمارهای پرایمینگ اثر معنیداری بر روی تمام صفات مورد مطالعه داشتند. درصد و سرعت جوانهزنی در برخی از تیمارهای پرایمینگ نسبت به شاهد کاهش یافت. تیمار پلیاتیلن گلایکول 8- بار طول و وزن خشک ریشه و طول ریشه‌چه را کاهش داد و غلظت 4- بار این تیمار و هیدروپرایمینگ به‌مدت 24 ساعت به طور معنیداری طول ساقهچه و ضریب آلومتری را کاهش دادند؛ اما تیمار جیبرلیک اسید 100 میلی‌گرم در لیتر باعث افزایش معنیدار این صفات شد. تیمار هیدروپرایمینگ به‌مدت 24 ساعت درصد و سرعت جوانهزنی و بنیه بذر و به‌مدت 48 ساعت طول ریشه‌چه و طول ساقهچه را در مقایسه با شاهد افزایش داد. بنابراین با توجه به اولویت جوانهزنی یا رشد ریشه‌چه و ساقهچه و همچنین هزینه یرایمینگ بذر می‌توان تیمار هیدروپرایمینگ به‌مدت 24 تا 48 ساعت را به عنوان مطلوبترین نوع پرایمینگ برای بذور زنیان توصیه نمود.
ﻋﻠﻲ مردای، ﻓﺮزاد ﺷﺮﻳﻒزاده، رﺿﺎ توﻛﻞاﻓﺸﺎری، رﺿﺎ ﻣﻌﺎﻟﻲاﻣﻴﺮی،
جلد 1، شماره 2 - ( 11-1393 )
چکیده
پرایمینگ بذر از جمله راه‌های افزایش کارایی جوانهزنی بذر در شرایط تنشی زنده و غیرزنده می‌باشد. بدین منظور جوانهزنی و شاخص‌های رشد گیاهچه بذرهای پرایم‌شده علف‌گندمی بلند (Agropyron elongatum (Host.) P. Beauv) در شرایط تنش‌های دمای پایین و تنش خشکی ارزیابی شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل سه عاملی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. عامل‌های آزمایشی شامل پرایمینگ در دو سطح بذرهای پرایم‌شده (با استفاده از اوره 4- بار در دمای 10 درجه سانتیگراد به‌مدت 36 ساعت) و پرایم‌نشده؛ دمای جوانهزنی شامل دماهای 3، 6، 9، 12، 15، 20 و 25 درجه سانتیگراد و پتانسیل‌های اسمزی صفر (آب مقطر)، 3-، 6-، 9- و 12- بار (اعمال‌شده توسط پلیاتیلن گلایکول 6000) بود. نتایج نشان داد که به استثنای صفت میانگین زمانی جوانهزنی سایر شاخص‌های جوانهزنی با افزایش دما از 3 تا C̊ 25 روند افزایشی نشان دادند و بذرها بیشترین حساسیت را به تنش دمای پایین در دماهای کمتر از 9 درجه سانتیگراد نشان دادند. این در حالی است که با افزایش شدت تنش خشکی روند تغییرات این شاخص‌ها معکوس بوده و حساسیت بذرها به تنش خشکی از پتانسیل‌های بالاتر از 6- بار شروع و در پتانسیل 12- بار به حداکثر رسید. به هر حال بذرهای پرایم‌شده نسبت به بذرهای پرایم‌نشده جوانهزنی بهتری در هر دو شرایط تنش خشکی و دمای پایین از خود نشان دادند. نتایج این آزمایش نشان داد که بیشترین شاخص بنیه گیاهچه و سرعت جوانهزنی در دامنه دمایی 20 تا 25 درجه سانتیگراد و پتانسیل آبی صفر تا 3- بار حاصل شد.
مهدی براانی‌دستجردی، محمد رفیعی‌الحسینی، عبدالرزاق دانش‌شهرکی،
جلد 1، شماره 2 - ( 11-1393 )
چکیده
به‌منظور بررسی هدایت الکتریکی و خصوصیات رشدی گیاهچه بذر لوبیا قرمز رشدیافته تحت شرایط تنش خشکی و محلول پاشی عناصر روی و منگنز، آزمایشی به‌صورت کرتهای خردشده فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در دو بخش مزرعه ای و آزمایشگاهی در سال 1390 در دانشگاه شهرکرد انجام شد. سه سطح تنش خشکی (آبیاری پس از 50، 70 و 90 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) به‌عنوان عامل اصلی و سه سطح محلولپاشی روی (محلولپاشی با آب خالص، محلولپاشی 100 و 200 گرم در هکتار روی) و سه سطح محلولپاشی منگنز (محلولپاشی با آب خالص، محلولپاشی 150 و 300 گرم در هکتار منگنز) در ترکیب فاکتوریل به‌عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تنش خشکی شدید باعث کاهش معنیدار هدایت الکتریکی و افزایش طول گیاهچه و ریشه چه بذر لوبیا قرمز گردید. در بین صفات اندازه‌گیری‌شده، محلولپاشی منگنز تنها تأثیر معنیداری را بر هدایت الکتریکی و وزن خشک ریشه چه داشت. در بین تیمارهای محلولپاشی منگنز، کمترین میزان هدایت الکتریکی مربوط به تیمار شاهد و بیشترین وزن خشک گیاهچه در تیمار 150 گرم در هکتار منگنز مشاهده گردید. محلولپاشی روی تأثیر معنیداری بر کلیه صفات اندازه گیری شده در طی آزمایش داشت. بیشترین میزان وزن خشک گیاهچه، طول ساقه چه، گیاهچه و ریشه چه و همچنین کمترین میزان هدایت الکتریکی مربوط به تیمار 100 گرم در هکتار روی بود. اما بیشترین وزن خشک ریشه چه در تیمار 200 گرم در هکتار روی به‌دست آمد که تفاوت معنیداری را با تیمار 100 گرم در هکتار آن نداشت. با توجه به نتایج حاصل از این آزمایش، تنش خشکی ملایم و محلولپاشی عناصر روی و منگنز سبب افزایش کیفیت بذور تولیدی میگردد. در مجموع، محلولپاشی روی و منگنز (به‌ترتیب به میزان 100 و 300 گرم در هکتار) همراه با تنش ملایم (آبیاری پس از 70 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) جهت تولید بذور با بنیه بالا در شرایط منطقه توصیه می‌شود.
سید محمد سیدی، محمد خواجه حسینی، پرویز رضوانی مقدم، حمید شاهنده،
جلد 2، شماره 1 - ( 6-1394 )
چکیده
به‌منظور بررسی اثر تیمارهای کود و پرایمینگ با محلول فسفات دی هیدروژن پتاسیم بر سبز شدن و رشد هتروتروفیک گیاهچه‌های سیاهدانه (Nigella sativa L.) آزمایشهایی در سال 1392-1391 در آزمایشگاه و گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. در آزمایش اول، ترکیب فاکتوریل اصلاح‌کننده‌های خاک آهکی (شامل ورمی کمپوست (V) + باکتری تیوباسیلوس (T)، گوگرد به‌صورت عنصری میکرونیزه (S) + T، V+S+T و شاهد) و سه سطح کاربرد فسفر (صفر، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار از منبع فسفات دی آمونیوم) طی دوره رشد گیاه مادری، تیمارهای آزمایش بودند. در آزمایش دوم، تیمارهای انتخاب شده از آزمایش اول (با درصد سبز شدن کمتر از 60 درصد) و پرایمینگ بذر (عدم پرایمینگ، هیدرو پرایمینگ، پرایمینگ فسفر با محلول‌های 100، 300 و 500 میلی‌مولار فسفات دی هیدروژن پتاسیم) به ترتیب عامل اول و دوم آزمایش بودند. بر اساس نتایج آزمایش اول، افزایش حلالیت فسفر ناشی از کاربرد اصلاح‌کننده‌های خاک آهکی (V+T و V+S+T)، در مقایسه با شاهد، نقش معنیداری در افزایش درصد سبز شدن بذرهای سیاهدانه (به ترتیب تا 50 و 54 درصد) داشتند. در آزمایش دوم نیز پرایمینگ فسفر در سطح 300 میلی‌مولار منجر به افزایش معنیدار درصد تخلیه ذخایر بذر، کارایی استفاده از ذخایر بذر و افزایش درصد سبز شدن سیاهدانه (به ترتیب تا 9، 143 و 29 درصد) شد. علاوه بر این، بین میزان فسفر بذر پویا شده و درصد سبز شدن بذرهای سیاهدانه همبستگی مثبت و معنیداری به دست آمد (R2= 0.90 **).
جلال جلیلیان، نبی خلیلی اقدم،
جلد 2، شماره 1 - ( 6-1394 )
چکیده
منداب از گیاهان مهم داروئی است که تاکنون مطالعه‌ای در خصوص تعیین دماهای کاردینال جوانه زنی آن صورت نگرفته است. به این منظور آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار و 10 سطح دمائی (1، 3، 5، 10، 15، 20، 25، 30، 35 و40 درجه سانتیگراد) روی بذور منداب در آزمایشگاه تحقیقات بذر دانشگاه ارومیه انجام شد. نتایج نشان داد که دما تاْثیر معنیداری بر سرعت و درصد جوانه زنی بذر منداب داشت و مدل دندان مانند به‌خوبی قادر به درون‌یابی و تخمین دماهای کاردینال (دماهای پایه، بهینه تحتانی و فوقانی و دمای حداکثر) بود. سرعت جوانهزنی در دمای مساوی وکمتر از 79/0 و مساوی و بالاتر از 6/47 درجه سانتیگراد متوقف شد و در محدوده دمائی 9/16-5/32 درجه سانتیگراد، سرعت جوانهزنی در حداکثر مقدار بود (066/0: بر ساعت). همچنین نتایج نشان داد که گیاه منداب قادر به جوانهزنی در محدوده وسیعی از درجه حرارت محیطی از 79/0 تا 6/47 درجه سانتیگراد است و بنابراین میتواند در فصول مختلف و شرایط آب و هوائی متنوع با فرض فراهمی سایر منابع مورد نیاز رشد، رشد موفقی داشته باشد.
سمیه طالبی، سید محسن نبوی کلات،
جلد 2، شماره 1 - ( 6-1394 )
چکیده
به منظور بررسی تاثیر هیدرو پرایمینگ و اسمو پرایمینگ بر روی شاخص های جوانه زنی گیاه سیاه دانه تحت تنش شوری ، آزمایشی در سال 1392 درآزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد مشهد، به صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. عوامل آزمایش شامل پرایمینگ در شش سطح (بدون پرایم (شاهد)، هیدروپرایمینگ با آب مقطر و اسموپرایمینگ با نیترات پتاسیم، کلرید پتاسیم ، کلرید کلسیم و کلرید سدیم) و شوری در چهار سطح (0، 50 ، 100 و 150 میلی مولار) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر شوری و پرایمینگ بذر برتمام شاخص ها و اثر متقابل دو عامل بر درصد سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه و بنیه ی بذر معنی دار بود. نتایج نشان داد افزایش غلظت نمک تمام صفات اندازه گیری شده را کاهش داد. این کاهش از غلظت 50 میلی مولار شروع شد. اسمو پرایمینگ بذر با نیترات پتاسیم سبب بهبود شاخص های جوانه زنی در شرایط تنش شوری در مقایسه با بذور پرایم نشده شد. به طور کلی می توان چنین بیان کرد که برای بهبود جوانه زنی سیاه دانه تحت تنش شوری پیش تیمار بذور با نیترات پتاسیم، آب مقطر و کلرید پتاسیم قابل توصیه است.
مارال اعتصامی، علی راحمی کاریزکی، بنیامین ترابی،
جلد 2، شماره 1 - ( 6-1394 )
چکیده
سرعت و درصد جوانهزنی در دماهای مطلوب در حداکثر و در دماهای پایه و سقف در حداقل است. به‌منظور بررسی واکنش جوانهزنی به دما و ارزیابی دماهای کاردینال برای درصد و سرعت جوانهزنی در چای ترش آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار در آزمایشگاه دانشگاه گنبد کاووس انجام شد. بذرها از دمای صفر تا 45 درجه سانتیگراد با فاصله 5 درجه از یکدیگر تحت جوانهزنی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که واکنش درصد و سرعت جوانهزنی به دما به ترتیب با تابع دندان مانند و دوتکه‌ای به‌خوبی برازش یافتند. دماهای پایه و سقف برای درصد جوانهزنی 66/1 و 33/43 درجه سانتیگراد و برای سرعت جوانهزنی 53/4 و 95/42 درجه سانتیگراد به دست آمد. دمای مطلوب برای سرعت جوانهزنی 30 درجه سانتیگراد و برای درصد جوانهزنی در دامنه دمایی 56/11 و 63/33 درجه سانتیگراد بود؛ بنابراین به‌طور کلی می‌توان گفت که دمای پایه و مطلوب چای ترش به ترتیب حدود 11 و 35 درجه سانتیگراد است. از این رو در شرایط گنبد قابل کشت و کار است.
زینب علی پور، سهراب محمودی،
جلد 2، شماره 1 - ( 6-1394 )
چکیده
با توجه به اهمیت روزافزون گیاهان دارویی، درک واکنش جوانهزنی این گیاهان به دما از دیدگاه زراعی حائز اهمیت است. در یک مطالعه آزمایشگاهی، تأثیر درجه حرارت‌های مختلف بر ویژگی‌های جوانهزنی بذر گیاه دارویی رازیانه، شاهدانه و کنجد، به‌صورت طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار، مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور تیمارهای درجه حرارت ثابت 5، 10، 15، 20، 25، 30، 35 و 40 درجه سانتیگراد در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تأثیر درجه حرارت بر درصد و سرعت جوانهزنی بذور معنیدار بود. بذور رازیانه در دمای 5، 35 و 40 درجه سانتیگراد و بذور کنجد در دمای 5 درجه سانتیگراد جوانهزنی نداشتند. حداکثر سرعت جوانهزنی بذور رازیانه در دمای 30 درجه و برای بذور شاهدانه و کنجد در دمای 25 درجه سانتیگراد به دست آمد. بیشترین درصد جوانهزنی بذور رازیانه و شاهدانه و کنجد به ترتیب در دماهای 20، 25 و 30 درجه سانتیگراد مشاهده شد. کمترین یکنواختی جوانهزنی بذور رازیانه در دمای 20 درجه سانتیگراد و برای بذور شاهدانه و کنجد در دمای 15 درجه سانتیگراد مشاهده شد. شاخص بنیه گیاهچه بذور رازیانه و شاهدانه در دمای 25 و برای بذور کنجد در دمای 30 درجه سانتیگراد به حداکثر مقدار خود رسید. مقادیر طول و وزن ریشه‌چه و ساقهچه برای تمام بذور با افزایش دما افزایش‌یافته، در دمای خاصی به حداکثر مقدار خود رسیده سپس روند کاهشی داشت. از اطلاعات حاصل از این مطالعه می‌توان برای پیش‌بینی سبز شدن بذور این گیاهان دارویی در شرایط دمایی مختلف استفاده نمود. جوانهزنی بذور شاهدانه در دامنه وسیعی از دماها انجام می‌شود و نسبت به دو گیاه دیگر حساسیت کمتری به شرایط دمایی دارد. جوانهزنی بذور رازیانه به‌جز در دمای 20 درجه سانتیگراد، ناچیز بود. بذور کنجد در رنج دمایی 15 تا 35 درجه جوانهزنی خوبی داشتند.
