دانش بیماری شناسی گیاهی

 مطیعیان ل. و نصراصفهانی م. 1395. روش مدیریت نماتد سیستی چغندرقند. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 5(2): 41-32.

چغندرقند یکی از محصولات اساسی و ماده اولیه صنایع قند و شکر کشور می‌باشد. نماتد سیستی چغندرقند (Heterodera schachtii) یکی از خسارت‌زاترین بیمارگرهای چغندرقند به شمار می‌آید. این نماتد دامنه‌ی میزبانی وسیعی دارد و 218 گونه از 95 جنس متعلق به 23 خانواده‌ی گیاهی، از گونه‌های زراعی، زینتی و علف‌های‌هرز را شامل می‌شود. روش‌ مدیریت این نماتد شامل ممنوعیت کشت در اراضی شدیداً آلوده، کشت زود هنگام (فرار)، تناوب زراعی، استفاده از ارقام مقاوم، استفاده از عوامل دارای توان مهارزیستی بیمارگر، کودهای آلی، کودهای دامی، ضایعات گیاهی، کمپوست، ورمی کمپوست، آفتاب‌دهی و استفاده از سموم شیمیایی شرح داده شده است.

ابراهیمی ل، تنهامعافی ز، کربلایی خیاوی ح، دیده ­باز ق، آذرمی ی و زمانی ر (1398) پراکنش و تراکم جمعیت نماتد سیستی غلات در استان اردبیل. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 8(2): 15-9. DOI: 10.2982/PPS.8.2.9

مقدمه: نماتدهای سیستی، گونه ­های Heterodera  از نماتدهای مهم انگل غلات هستند. نماتدهای سیستی، گونه­ های Globodera ، نیز از خطرناکترین آفت­های سیب‌زمینی در جهان هستند. پایش مداوم این نماتدها برای پیشگیری از بروز خسارت آنها  ضروری است. این پژوهش برای  تعیین پراکنش و تراکم این نماتدها در استان اردبیل در شمال­ غربی ایران، که در آن  سیب‌زمینی در تناوب با غلات کشت می­شود، انجام شد. مواد و روش­ها:  یک­صدودو نمونه خاک مزرعه­ های سیب‌زمینی حومه شهر‌های اردبیل، نیر و نمین در سال اول و 116 نمونه خاک مزرعه­ هایی که در تناوب با سیب­زمینی زیرکشت گندم بودند، در سال دوم جمع ­آوری شدند. نمونه‌ها به آزمایشگاه منتقل و از نظر وجود نماتدهای سیستی پژوهش شدند. پس از جداسازی سیست‌ها، شناسایی گونه براساس مشخصات مرفولوژی و مرفومتری سیست و لاروها انجام گردید. یافته‌ها: پژوهش نمونه‌های جمع‌آوری شده در هر دو سال نشان دهنده وجود نماتد سیستی غلات در بعضی نمونه­ ها بود، ولی نماتدهای سیستی سیب‌زمینی در هیچ یک از نمونه‌ها مشاهد نگردیدند. جمع‌بندی داده‌های ریخت‌شناسی و ریخت‌سنجی سیست‌های غلات جداسازی شده و مقایسه آن‌ها با کلیدهای معتبرشناسایی، منجر به تشخیص گونه Heterodera filipjevi گردید. میانگین سیست‌های دارای تخم و لارو در خاک‌های نمونه‌برداری شده در سال اول 76/0 و در سال دوم 11/0 در 100 گرم خاک بود. مزرعه ­های گندم حومه اردبیل بیشترین و مزرعه­ های حومه نیر کمترین درصد آلودگی به نماتد سیستی غلات داشتند. نتیجه‌گیری: یافته ­های این پژوهش نشان دهنده آلودگی بعضی مزرعه­ های گندم استان به نماتد  H. filipjevi  و عدم آلودگی مزرعه­ های سیب­ زمینی به نماتدهای سیستی بود.