تابعین س و بهجت‌نیا س ع ا (1398) برهمکنش‌های درون‌سلولی جمینی‌ویروس‌ها در گیاهان میزبان. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 8(2):101-86. DOI: 10.2982/PPS.8.2.86

جمینی‌ویروس‌ها دارای ژنومِ دی‌ان‌ا تک‌لای حلقوی کوچک با ظرفیت بیان پروتیین محدود هستند. ژنوم این گروه از ویروس‌ها با بیان چهار تا هفت پروتیین و از طریق ایجاد تغییر در فرآیندها و مسیرهای زیستی مختلف در سلول باعث ایجاد آلودگی می‌شوند. از جمله تغییرات به وجود آمده به هنگام آلودگی توسط جمینی‌ویروس‌ها می‌توان به تحریک و تغییر چرخه سلول‌های آلوده برای ورود به فاز تکثیری به منظور حمایت از القای همانندسازی دی‌ان‌ا ویروسی اشاره نمود. جمینی‌ویروس‌ها به منظور تغییر یا متوقف کردن واکنش‌های دفاعی میزبان و مسیرهای پیام‌رسانی هورمون‌ها، الگوی بیان ژن‌های میزبان را تغییر می‌دهند، از مسیرهای مرگ سلولی ممانعت به عمل می‌آورند، رفت‌وآمد مولکول‌های بزرگ را تغییر داده و در مسیرهای پیام‌رسانی سلول و اصلاح پروتیین‌ها مداخله می‌کنند. علاوه‌براین، جمینی‌ویروس‌ها چندین سرکوب‌گر خاموشی ژن را بیان می‌کنند که نحوه تولید آران‌اهای کوچک مداخله‌گر، متیلاسیون دی‌ان‌ا گیاه و مسیرهای میکرو آران‌ا را تغییر می‌دهند و به همین دلیل در اغلب موارد سبب نمو غیر عادی گیاه می‌شوند. در این مقاله علاوه بر معرفی جمینی‌ویروس‌ها، به نقش هر کدام از پروتیین‌های بیان شده توسط ژنوم آنها و نیز برهمکنش این پروتیین‌ها با مسیرها و فرآیندهای مختلف سلول میزبان جهت ایجاد یک آلودگی پایدار، پرداخته می‌شود.

حسن‌پور ن و ارزنلو م (1398) بیماری سرخشکیدگی زبان­گنجشک. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 8(2): 76-70.
DOI:10.2982/PPS.8.2.70

درخت زبان گنجشک نماد مهمی از فضای سبز شهری در دنیا هست که از چوب آن در ساخت لوازم خانگی و ورزشی نیز استفاده می‌شود. بیماری سرخشکیدگی زبان گنجشک، ناشی از قارچ Hymenoscyphus fraxineus در اکثر کشورهای اروپایی در پهنه‌های جنگلی و فضای سبز شایع شده است. این بیماری برای اولین بار در اوایل سال 1990 در کشورهای لهستان و لیتوانی مشاهده گردید. پراکنش جغرافیایی عامل بیماری در دو دهه اخیر وسیعتر شده و به عنوان یک تهدید جدی برای زبان گنجشک به حساب می‌آید. آلودگی اولیه توسط آسکوسپورهای آزاد شده از آپوتسیوم‌های تشکیل شده روی برگ‌های ریخته شده از سال قبل به وجود می‌آید. مدیریت بیماری با روش‌های پیشگیری و قرنطینه، اقدامات بهداشتی، شناسایی و کشت رقمهای مقاوم و استفاده از سمهای شیمیایی عملی است. این بیماری تاکنون از ایران گزارش نشده است، با این وجود احتمال ورود بیماری به کشور در آینده دور از ذهن نیست، لذا در این مقاله جنبه‌های مختلف بیماری شامل نشانه‌ها، زیست‌شناسی بیمارگر و روش‌های مدیریت آن شرح داده شده‌اند.

فانی س ر، مرادی م و میرابوالفتحی م (1398) مروری بر بیماری انگومک پسته. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 8(2):30-16. DOI: 10.2982/PPS.8.2.16

پسته ارزشمندترین محصول باغی صادراتی ایران است. پوسیدگی طوقه و ریشه ناشی از گونه‌های Phytophthora مهم‌ترین بیماری پسته است که سالیانه منجر به نابودی تعداد قابل توجهی درختان بارور و نابارور می‌گردد. عامل بیماری از تمامی استان‌های پسته‌خیز گزارش شده است. عامل بیماری خاک‌زاد است و با اسپورانژیوم یا زئوسپورانژیومهای رها شده از آن به کمک آب پخش شده و درختان سالم را به بیماری مبتلا می کند. حساسیت طوقه درختان پسته به فیتوفتورا و آبیاری به شیوه غرقابی در اغلب باغات از عوامل کلیدی توسعه بیماری است. سوختگی سرشاخه در اوایل بهار، سبزخشکی برگ‌ها در طول فصل رشد، خروج صمغ از ناحیه طوقه و پوسیدگی ریشه از جمله نشانه‌های بیماری است. مدیریت تلفیقی بیماری با احداث باغ در زمین‌های غیرآلوده، استفاده از رقم­های مقاوم یا متحمل، استفاده از نهال‌های سالم، اصلاح روش آبیاری و پرهیز از تماس مستقیم آب با طوقه، جداسازی کرت‌های آلوده از سالم، استفاده از قارچ‌کش مناسب و مهار زیستی بر پایه گونه­ های Trichoderma و Bacillus است.

قادری ف (1398) وقوع بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه سیاهدانه در جنوب غربی ایران. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 8(2):8-1.  DOI: 10.2982/PPS.8.2.1

 مقدمه: سیاهدانه گیاهی دولپه‌ای، علفی، یکساله و متعلق به تیره آلاله است که از خواص دارویی بالایی برخوردار است. بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه این گیاه از بیشتر کشورهای جهان گزارش شده است. این پژوهش به منظور بررسی وقوع این بیماری و شناسایی عامل­های آن در جنوب­غربی ایران انجام شد. مواد و روش­ها: مزرعه­ ها سیاهدانه در استان کهگیلویه و بویراحمد، جنوب­ غربی ایران، بازدید شد و بوته­ های دچار پوسیدگی طوقه و ریشه  نمونه‌برداری شدند. بافت‌های بیمار طوقه و ریشه بعد از شستشو با آب و خشک کردن روی محیط کشت نیمه انتخابی آرد ذرت-آگار قرار داده شدند. هفده جدایه شبه‌قارچ از بافت‌های پوسیده طوقه و ریشه سیاهدانه جداسازی گردیدند. آزمون بیماریزایی این جدایه‌ها روی گیاهچه‌های سه هفته‌ای رقم بافت سیاهدانه تحت شرایط گلخانه انجام شد. یافته­ ها: مطالعه خصوصیات ریخت‌شناسی جدایه‌های بدست آمده نشان داد که 11 جدایه Pythium aphanidermatum و شش جدایه Phytophthora drechsleri هستند. هر دو این شبه­ قارچها روی رقم بافت سیاهدانه بیماریزا بودند. نتیجه­ گیری: بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه در مزرعه­ های سیاهدانه در جنوب­ غربی ایران وجود دارد. عوامل این بیماری در این منطقه Pythium aphanidermatum و Phytophthora drechsleri هستند. رقم زراعی بافت سیاهدانه به این بیمارگرها حساس است.

ابراهیمی ل، تنهامعافی ز، کربلایی خیاوی ح، دیده ­باز ق، آذرمی ی و زمانی ر (1398) پراکنش و تراکم جمعیت نماتد سیستی غلات در استان اردبیل. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 8(2): 15-9. DOI: 10.2982/PPS.8.2.9

مقدمه: نماتدهای سیستی، گونه ­های Heterodera  از نماتدهای مهم انگل غلات هستند. نماتدهای سیستی، گونه­ های Globodera ، نیز از خطرناکترین آفت­های سیب‌زمینی در جهان هستند. پایش مداوم این نماتدها برای پیشگیری از بروز خسارت آنها  ضروری است. این پژوهش برای  تعیین پراکنش و تراکم این نماتدها در استان اردبیل در شمال­ غربی ایران، که در آن  سیب‌زمینی در تناوب با غلات کشت می­شود، انجام شد. مواد و روش­ها:  یک­صدودو نمونه خاک مزرعه­ های سیب‌زمینی حومه شهر‌های اردبیل، نیر و نمین در سال اول و 116 نمونه خاک مزرعه­ هایی که در تناوب با سیب­زمینی زیرکشت گندم بودند، در سال دوم جمع ­آوری شدند. نمونه‌ها به آزمایشگاه منتقل و از نظر وجود نماتدهای سیستی پژوهش شدند. پس از جداسازی سیست‌ها، شناسایی گونه براساس مشخصات مرفولوژی و مرفومتری سیست و لاروها انجام گردید. یافته‌ها: پژوهش نمونه‌های جمع‌آوری شده در هر دو سال نشان دهنده وجود نماتد سیستی غلات در بعضی نمونه­ ها بود، ولی نماتدهای سیستی سیب‌زمینی در هیچ یک از نمونه‌ها مشاهد نگردیدند. جمع‌بندی داده‌های ریخت‌شناسی و ریخت‌سنجی سیست‌های غلات جداسازی شده و مقایسه آن‌ها با کلیدهای معتبرشناسایی، منجر به تشخیص گونه Heterodera filipjevi گردید. میانگین سیست‌های دارای تخم و لارو در خاک‌های نمونه‌برداری شده در سال اول 76/0 و در سال دوم 11/0 در 100 گرم خاک بود. مزرعه ­های گندم حومه اردبیل بیشترین و مزرعه­ های حومه نیر کمترین درصد آلودگی به نماتد سیستی غلات داشتند. نتیجه‌گیری: یافته ­های این پژوهش نشان دهنده آلودگی بعضی مزرعه­ های گندم استان به نماتد  H. filipjevi  و عدم آلودگی مزرعه­ های سیب­ زمینی به نماتدهای سیستی بود.

رفیعی و و بنی­ هاشمی ض (1398) قارچ‌های مناطق کویری استان یزد. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 8(2): 121-110. DOI: 10.2982/PPS.8.2.110.

مقدمه: قارچ‌هایی که قادر به رشد در دمای بالاتر از 40 درجه سلسیوس هستند به عنوان قارچ‌های گرمادوست شناخته می‌شوند. پژوهش‌ای روی قارچ‌های مناطق بیابانی ایران تاکنون صورت نگرفته است، بنابراین پژوهش حاضر با هدف جداسازی و شناسایی قارچ‌های موجود در مناطق کویری استان یزد انجام شد. مواد و روش‌ها: چهار منطقه کویری استان یزد بازدید و از خاک و ریشه گیاهان نمونه‌برداری‌ شد. قارچها به روش تهیه رقت از خاک روی محیط کشت عصاره سیب­زمینی-آگار جداسازی  شدند. تشخیص جنس و گونه‌های قارچها بر اساس کلیدهای معتبر شناسایی موجود صورت گرفت. یافته‌ها: هیجده قارچ از هشت جنس Aspergillus ، Penicillium ، Alternaria ، Ulocladium ، Stemphylium ، Paecilomyces ، Rhizopus و Fusarium  در این پژوهش شناسایی شدند. نتیجه‌گیری: بیشترین فراوانی در خاک‌های کویری این استان را گونه‌های Penicillium و Aspergillus دارند. تمام قارچ‌های شناسایی شده برای اولین بار از خاک‌های کویری ایران گزارش می‌شوند.

احمدی­ زاده اصفهانی آ، صدروی م و کاظمی ش (1398) تاثیر نانوکیتوزان بر بیماری سوختگی زودهنگام گوجه‌فرنگی. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 8(2):109-102. DOI: 10.2982/PPS.8.2.102

مقدمه: سوختگی زودهنگام ناشی از گونه­ های Alternaria یکی از بیماری‌های مهم­ گوجه­ فرنگی در جهان است. این بیماری از بیشتر مناطق ایران با آلودگی تا 90 درصد گزارش شده است. این پژوهش به منظور بررسی تاثیر نانوکیتوزان بر شدت بیماری برای استفاده از آن به عنوان جایگزین قارچکش شیمیایی کلروتالونیل انجام شد. مواد و روش­ها: مزرعه­ ها و گلخانه­ های تولید گوجه ­فرنگی استان فارس، در جنوب ایران، بازدید و از بوته­ های بیمار نمونه­ برداری شد. بیمارگرها از بافت­های بیمار جداسازی، خالص­سازی وبا مطالعه خصوصیات ریخت­شناسی شناسایی گردیدند. تاثیر نانوکیتوزان در سه غلظت سه، پنج و هفت گرم بر لیتر قبل و بعد از تلقیح دو بیمارگر و قارچکش کلروتالونیل بر شاخص­های شدت بیماری در رقم­های Sunseed و  16، در شرایط گلخانه در قالب طرح آزمایشی فاکتوریل با طرح آماری کاملاً تصادفی با چهار تکرار برای هر تیمار آزمایش شدند.
داده­ های حاصله مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و میانگین­ها مقایسه شدند. یافته­ ها: بیمارگرها A. solani و A. alternata شناخته شدند. نتیجه آزمایش گلخانه­ ای نشان داد که قدرت بیماریزایی A. solani  بیشتر از A. alternata است، رقم 16 مقاومت نسبی بیشتری به بیماری دارد و نانوکیتوزان در 5 و 7 میلی­گرم در لیتر قبل از تلقیح بیمارگرها و در غلظت 7 میلی­گرم بعد از تلقیح بیمارگرها شاخص­های شدت بیماری را به طور معنی­ داری بیشتر از سایر تیمارها کاهش می­دهد. نتیجه­ گیری:  نانوکیتوزان می­تواند به عنوان یک قارچکش زیستی جایگزین­ مناسب قارچکش شیمیایی کلروتالونیل برای مدیریت بیماری باشد.
 

رضائی ر (1398) اثر هشت اسانس گیاهی بر بیماری شانکر باکتریایی مرکبات. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 9(1): 39-30. DOI: 10.2982/PPS.9.1.30.

مقدمه: شانکر باکتریایی مرکبات، ناشی از باکتری Xanthomonas citri subsp. citri یک بیماری مهم اقتصادی در بسیاری از کشورهای نواحی گرمسیری و نیمه‌گرمسیری به شمار می‌آید. چندین پاتوتیپ از بیمارگر توصیف شده است که بر اساس منشاء جغرفیایی، دامنه میزبانی و همچنین برخی ویژگی‌های ژنوتیپی متمایز شده‌اند. این بیماری در ایران بسیار شایع است و تهدید جدی برای درختان لیموترش(Citrus aurantifolia) به شمار می‌آید، بنابراین مدیریت بیماری در مناطق کشت مرکبات‌، که بیماری مستقر شده، ضروری است. یکی از اقدام­های مدیریتی بیماری استفاده از سم­های مسی است، ولی استفاده طولانی مدت از این سمها منجر به ظهور سویه‌های مقاوم می‌گردد. امروزه استفاده از اسانس‌ها و عصاره‌های گیاهی با فعالیت ضدمیکروبی به عنوان یک روش سازگار با محیط­زیست برای مدیریت بیماری­های گیاهی اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. اخیرا پژوهشهای بسیاری در زمینه اسانس‌های گیاهی حاوی ترکیبات ضدمیکروبی متمرکز شده است. مواد و روش‌ها: در این پژوهش اثر ضدباکتریایی اسانس‌های گیاهان بومادران ‌(‌Achillea millefolium)، زنجبیل (Zingiber offcinale)، بابونه (Anthemis tinctoria)،‌ رازیانه (Foeniculum vulgare)، مریم‌گلی(Salvia officinalis)،‌ گون (Astaraglus gossypinus)،‌ مرزه (Satureja hortensis) و هل (Elettaria cardamomum) علیه دو پاتوتیپ باکتری عامل بیماری در شرایط آزمایشگاه و گلخانه مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته‌ها: همه اسانس‌های مورد استفاده تأثیر ممانعت‌کنندگی از رشد باکتری را داشتند. همچنین اسانس گیاهان زنجبیل و هل به خوبی از رشد دو پاتوتیپ باکتری به ویژه پاتوتیپ A* جلوگیری کردند و سایر اسانس‌ها تأثیر متوسط تا ضعیف داشتند. نتیجه‌گیری: اسانس‌های این هشت گیاه، مخصوصا زنجبیل و هل ، پتانسیل خوبی برای مدیریت بیماری شانکر باکتریایی مرکبات دارا می‌باشند.

احمدی­ فر س، حسینی س م، محمدی­ گل­ تپه ا، جاهدی ا (1398) روش بهینه تولید زیست توده میسلیومی Ganoderma lucidum در ملاس نیشکر. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 9(1): 14-1DOI: 10.2982/PPS.9.1.1.
مقدمه: قارچ دارویی Ganoderma lucidum به­ عنوان یکی از موثرترین محصول­های طب­ سنتی در شرق آسیا شناخته شده­ است. بدنه بازیدیوکارپ، میسلیوم و اسپور این قارچ حاوی حدود 400 ترکیب مختلف زیست فعال به­ همراه پلی­ ساکاریدها، پپتیدوگلیکان­ها و تری­ترپن­ها، به عنوان گروه­های موثر با ارزش دارویی می­باشند. برای تولید مقیاس بزرگی از زیست­ توده این قارچ حاوی پل ی­ساکاریدهای ضد تومور و سرطان، کشت غوطه ­ور آن یکی از موثق­ترین فن­آوری­ها است. با توجه به اینکه رشد میسلیوم قارچ با عوامل محیطی مختلف مانند pH، دما و مواد مغذی در دسترس آن ارتباط دارد، هدف از این پژوهش تعیین تاثیر pH، دما، غلظت­های مختلف منبع کربن و نیتروژن بر رشد زیست توده قارچ در محیط ملاس نیشکر بود. مواد و روش­ها: بخش اول پژوهش به شناسایی ریختی و مولکولی جدایه ایرانی G. lucidum اختصاص داده شد. سپس تاثیر منبع­های کربن آرابینوز، مالتوز، سلولاز و زایلوز با غلظت­های 0/1، 0/2 و 0/3 درصد، منبع­های نیتروژن عصاره مخمر، MgSo₄.7H₂O، پپتون وK₂Hpo₄ با غلظت­های 0/2، 0/3 و 0/4 درصد، اثر pH 4، 4/5، 5، 5/5، دماهای 25، 28 و 32 درجه سلسیوس و تعداد 2 ، 3 یا 4 قرص به قطر  mm²5 زادمایه، بر تولید زیست توده میسلیومی G. lucidum در ملاس نیشکر، در آزمایش­های در قالب طرح آماری کاملا تصادفی با چهار تکرار برای هر تیمار در شرایط آزمایشگاهی مطالعه شدند. یافته ­ها: مقایسه میانگین وزن خشک میسلیوم تولیدی در تیمارهای مختلف این آزمایش نشان داد که بین تیمارهای مختلف در سطح احتمال 5درصد اختلاف معنی­ داری وجود دارد. بیشترین توده میسلیومی قارچ با منبع نیتروژن پپتون با غلظت 3/0درصد،  منبع کربن مالتوز با غلظت 2/0درصد ، pH=5 ، دمای 28 درجه سلسیوس و افزودن 3 قرص به قطر 5mm²  زادمایه قارچ در محیط مایع ملاس نیشکر بدست آمد. نتیجه­ گیری: ملاس نیشکر می­تواند به­ عنوان یک محیط ارزان و مقرون­ به­ صرفه برای تولید زیست ­توده G. lucodum مورد استفاده قرار گیرد. این پژوهش برای نخستین بار نشان داد، که می­توان با افزودن پپتون با غلظت 0/3 درصد ، مالتوز با غلظت 0/2 درصد، به ملاس نیشکر، با 3 قرص به قطر 5mm² زادمایه، در pH=5  و دمای 28 درجه سلسیوس بیشترین زیست توده این قارچ دارویی را تولید کرد.

مشرف ن، تابعین س، بهجت­نیا س ا ا، صافی ا (1398) نقش بتاستلایت­ها در برهمکنش ویروس­ها با گیاهان.   دانش بیماری‌شناسی گیاهی 9(1): 78-90.  DOI: 10.2982/PPS.9.1.78.

بتاستلایت­ها به عنوان دی­ان­ای­های کوچک حلقوی وابسته به بگوموویروس­ها، عواملی چندکاره هستند که علاوه بر القای علایم بیماری و سرکوب مسیرهای خاموشی آران­­ای، با طیف وسیعی از عوامل و مسیرهای سلولی برهمکنش می­دهند. بتاستلایت­ها از سازمان ژنومی محافظت­شده­ای برخوردارند و یک چارچوب خوانش فعال  βC1روی رشته مکمل ژنوم خود دارند. با وجود ناحیه حفاظت­­شده و ناحیه غنی از آدنین در ژنوم بتاستلایت‌ها، تنها پروتیین کدشده توسط بتاستلایت است که می­تواند بر چرخه بگوموویروس کمکی خود اثرگذار باشد. اندازه کوچک، داشتن توالی پیش­بر قوی و امکان جایگزین کردن توالی ژن­های خارجی با توالی ژن رمزگذاری‌کننده βC1، باعث شده است که بتاستلایت­ها به عنوان ابزاری مناسب در مطالعات تعیین عملکرد ژن­ها، بیان ژن­ها و تراریخت­سازی مورد استفاده قرار بگیرند. افزایش دانش ما در مورد چگونگی برهمکنش­های چندگانه­ بتاستلایت/بگوموویروس و گیاه میزبان می­تواند منجر به توسعه و پیشرفت شیوه­های مدیریت خسارت ناشی از این گروه از بیمارگرها شود.

بیماری‌های گیاهی نقش محدودکننده مهمی در تولید محصولات کشاورزی دارند و مهار آنها با استفاده از آفت‌کش‌ها، نگرانی‌های جدی در مورد ایمنی مواد غذایی و سلامت محیط زیست به وجود می‌آورد و ضرورت استفاده از سایر روش‌های مدیریت پایدار بیماری‌ها را دوچندان می‌سازد. بسیاری از بیمارگرهای گیاهی ممکن است آلودگی را روی قسمت‌های هوایی گیاهان ایجاد کنند اما بخشی از چرخه زندگی خود را در خاک طی نموده و بقای خود را حفظ نمایند. در این‌گونه موارد، بخشی از چرخه زندگی بیمارگر گیاهی که در خاک است ممکن است بسیار مهم باشد، حتی اگر ریشه‌ها را آلوده نکند. تک کشت‌های پیاپی و یا کاشت گونه‌های گیاهی مشابه با هم در زمین زراعی ثابت، احتمال شیوع بیماری را افزایش می‌دهد. عملیات مختلف زراعی ازجمله استفاده از گیاهان پوششی، تناوب زراعی، کاربرد کمپوست، تقویت مواد آلی خاک، استفاده از بذر و مواد تکثیری سالم و گواهی شده، کشت رقمهای مقاوم، استفاده از قارچهای میکوریز، خاک‌ورزی مناسب و آفتاب­دهی خاک به‌عنوان گزینه‌های مناسب مدیریت پایدار بیماری‌های ناشی از بیمارگرهای خاک‌برد و حفظ کیفیت و سلامت خاک محسوب می‌شوند.

ذوالفقاری ز، بازگیر ع، نقوی ا (1398) معرفی پنج گونه نماتد انگل گیاهی از درختان جنگلی زالزالک غرب ایران. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 9(1):29-15.  DOI: 10.2982/PPS.9.1.15

خانواده Hoplolaimidae از بزرگ‌ترین و از نظر اقتصادی یکی از مهم‌ترین خانواده‌های راسته/ فوق بالاخانواده Tylenchida / Tylenchomorpha محسوب می‌گردد. اعضای این خانواده در همه نقاط دنیا پراکنده بوده و در انواع اقلیم‌ها و شرایط آب و هوایی یافت می‌شوند. بعضی گونه‌های این خانواده انگل جدی گیاه بوده و با حمله به آنها باعث کاهش قابل توجه محصول در آن‌ها می‌شوند.  مواد و روش‌ها: طی سال‌های 1398-1396، تعداد 70 نمونه خاک از فراریشه درختان زالزالک جنگل‌های شهرستان خرم‌آباد، جمع‌آوری و پس از ثبت مشخصات هر نمونه به آزمایشگاه منتقل و در دمای چهار درجه سانتی‌گراد نگه‌داری شدند. نماتدها با استفاده از روش سینی استخراج شدند و در مرحله بعد تثبیت و به گلیسرین خالص انتقال یافتند و از آن‌ها اسلایدهای میکروسکوپی دائمی تهیه گردید. سپس ویژگی‌های ریخت‌شناختی و ریخت‌سنجی نماتدها توسط میکروسکوپ نوری مجهز به دوربین Dino Capture بررسی شد. پس از انجام ریخت‌سنجی، تشخیص گونه‌ها با استفاده از منابع و کلیدهای معتبر انجام گرفت.  یافته­ ها: پنج گونه نماتد انگل گیاهی متعلق به دو جنس در خانواده Hoplolaimidae شامل Rotylenchus goodeyi، Helicotylenchus canadensis، Helicotylenchus digonicus، H. vulgaris و Helicotylenchus tunisiensis در این پژوهش شناسایی گردیدند. نتیجه­ گیری: R. goodeyi برای فون نماتدهای ایران جدید است. مشخصات ریخت‌شناسی و ریخت‌سنجی این نماتدها شرح داده شده است.

ابراهیمی ل (1398) بیماری­های لکه سیاه سیب و گلابی. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 9(1):67-57.  DOI:10.2982/PPS.9.1.57

بیماری­های لکه سیاه سیب و گلابی با عوامل Venturia inaequalis و V. pyrina مهم‌ترین بیماری قارچی این گیاهان به لحاظ اقتصادی هستند. این بیمارگرها به شکل سودوتسیوم‌های کروی شکل روی بقایای برگ‌های آلوده زمستان گذرانی می­کنند. هر چند در مناطق با زمستان‌های معتدل، آنها به صورت میسلیوم یا کنیدیوم در جوانه‌ها و شاخه‌ها نیز باقی می‌ماند. نشانه­ های بیماری روی برگ‌ها به شکل لکه‌های سیاه رنگ با سطح مخملی می‌باشد. در آلودگی‌های شدید و زودهنگام روی میوه‌ها، بدشکلی و ترک‌هایی ایجاد می‌شود. رطوبت و دما از عوامل مهم و تاثیرگذار در شیوع و شدت این بیماری می‌باشند. به‌طوری‌که در مناطقی که فصل بهار و اوایل تابستان هوا خنک و مرطوب باشد، خسارت بیماری شدید خواهد بود. نشانه­ های بیماری­ها، خصوصیات ریخت­شناسی بیمارگرها، چرخه بیماری­ها و روش­های مدیریت بیماری­ها شامل رقم­های مقاوم، بهداشت باغی، مبارزه زیستی، مبارزه شیمیایی و برنامه پیش­ آگاهی آنها شرح داده شده­اند.

دهقان ع ا،  قادری ر (1398) کاربرد جلبک‌های دریایی در مدیریت بیماری‌های گیاهی. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 9(1): 107-101.       DOI: 10.2982/PPS.9.1.101.

جلبک‌های دریایی به ­دلیل دارا بودن مقادیر زیادی از مواد معدنی، اسیدهای آمینه، ویتامین‌ها و تنظیم­کننده‌های رشد همانند اکسین، سیتوکینین و جیبرلین از مهم‌ترین محرک‌های رشد گیاهان محسوب می‌شوند. استفاده از این محرک‌ها در گیاهان زراعی موجب افزایش ریشه‌زایی، بهبود عملکرد، افزایش فعالیت فتوسنتزی و مقاومت در برابر بیمارگرها می‌شود. کاربرد جلبک‌های دریایی بر علیه بیماری‌های مختلف گیاهی شامل بیماری‌های باکتریایی، قارچی، ویروسی و نماتدی و همچنین آفتها به اثبات رسیده است. این جلبک‌ها به صورت پودر مخلوط با خاک، عصاره و یا محلول‌پاشی برگ برای مبارزه با بیماری‌های گیاهی استفاده می‌شوند. جلبک‌های دریایی معمولاً از طریق القای مقاومت در گیاه، خاصیت تعارضی به‌واسطه افزایش فعالیت ریزجانداران دیگر و افزایش رشد گیاه، در مدیریت بیمارگرهای گیاهی نقش دارند. به طور کلی، در برنامه‌های مدیریت تلفیقی بیماریها، جلبک‌های دریایی قابلیت کاربرد به­ عنوان میکرب‌کش، کود زیستی، محرک زیستی و تقویت‌کننده خاک را دارا هستند.

لطیفیان م ، راهخدایی ا (1398) سیستم پیش‌آگاهی و ردیابی بیماری خشکیدگی خوشه خرما در استان خوزستان. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 9(1): 56-40.         DOI: 10.2982/PPS.9.1.40.

مقدمه: بیماری خشکیدگی خوشه از مهم‌ترین عوامل خسارت‌زای نخل خرما می‌باشد. هدف از انجام این پژوهش ایجاد سیستم تصمیم‌گیری در مدیریت بیماری با استفاده از مدل‌های آب و هوایی و زمین آماری برای پیش‌آگاهی و ردیابی بیماری در استان خوزستان بود. مواد و روش‌ها: در مناطق مورد مطالعه استان خوزستان از داده‌های 5 ساله شبکه مراقبت نخیلات این استان استفاده گردید. برای برآورد درصد آسیب بیماری از هر روستا یک نخلستان به صورت تصادفی انتخاب و در طول فصل نمونه‌برداری انجام شد. یافته‌ها: یافته ها نشان داد که آسیب بیماری از حدود فروردین ماه آغاز شد و به تدریج با گرم شدن هوا بر شدت آن افزوده شد. مدل رگرسیون برازش شده برای پیش‌آگاهی در کلیه مناطق در سطح 1 و 5 درصد معنی‌دار بود. تغییرنمـای پراکنش بیماری خشکیدگی خوشه خرما نشان داد میزان اثر قطعه در این مدل به ترتیب در مناطق آبادان - خرمشهر، شادگان، ماهشهر، اهواز و بهبهان معادل 5/2، 51/0، 15/0، 7/1 و 6/1 بوده و نشان دهنده کم بودن خطای برآورد شدت آسیب بیماری در فواصل کمتر از فاصله نمونه‌برداری بود. دامنه تغییر نمای پراکنش به ترتیب معادل 1/4، 9/12، 7/4، 9/1 و 06/11 کیلومتر بود و در فواصل بیشتر از این حد کم‌ترین همبستگی بین داده باقی می‌ماند. آستانه مدل به ترتیب معادل 51/0، 31/0، 37/0، 76/0 و 49/0 بود که نشان دهنده نسبتی از ناحیه مورد مطالعه می‌باشد که با خطای معادل نوگت یا کمتر از آن بیماری قابلیت ردیابی داشت. نتیجه‌گیری: یافته ها این پژوهش گامی اساسی در ایجاد سیستم تصمیم‌گیری در زمینه مدیریت این بیماری در شبکه مراقبت نخیلات است. براساس یافته ها این پژوهش، بیماری خشکیدگی به نحو مناسبی قابل ردیابی، پیش‌آگاهی و مدیریت قبل از وقوع حداکثر آسیب آن است.

میرزاپور ث، درویش‎نیا م، بازگیر ع، میرزائی نجفقلی ح (1399) تنوع بیماری­زایی جدایه ­های Didymella rabiei عامل سوختگی نخود در سه استان غربی ایران. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 9(2): 13-1. 
DOI:10.2982/PPS.9.2.1

مقدمه: سوختگی ناشی از Didymella rabiei  مهم­ترین عامل محدودکننده تولید نخود در جهان، از جمله استان­های غربی ایران است. هدف از این پژوهش تعیین تنوع بیماری­زایی جدایه­های بیمارگر از استان­های غربی ایران (ایلام، لرستان و کرمانشاه) و ارتباط تنوع بیماری­زایی با منشا جغرافیایی آنها بود.  مواد و روش­ها: در طول فصل زراعی 97- 96 نمونه­ هایی از گیاهان آلوده از مزارع نخود استان­های غربی، جمع ­آوری شده و به آزمایشگاه منتقل گردید. بدین ترتیب صد جدایه خالص از D. rabiei تهیه شد. جدایه‌ها بر اساس محل جمع ­آوری به 20 گروه تقسیم شدند. از هر گروه، بر اساس خصوصیات مورفولوژیک، یک جدایه به عنوان نماینده جهت انجام آزمایش گلخانه­ای انتخاب گردید. تنوع بیماریزایی این 20 جدایه روی هشت رقم افتراقی نخود در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح آماری بلوک­های کامل تصادفی در گلخانه بررسی شد. یافته­ ها: تجزیۀ واریانس داده­های آزمایش نشان داد که اختلاف معنی­ داری بین واکنش رقم­ها به جدایه­های مختلف بیمارگر در سطح احتمال یک درصد وجود دارد. جدایه­ های بیمارگر بر اساس واکنش رقم­های افتراقی، در سه گروه بیماریزای 1 ( کم آزار) ، 2 (پرآزار یا نیمه پرآزار) و 3 (بسیار پرآزار) شناسایی شدند. جدایه ­های استان­های کرمانشاه و لرستان در گروه 1 و جدایه ­های استان ایلام در گروه‌های 1، 2 و 3 قرار گرفتند. بیشترین شدت بیماری در سه جدایه از استان ایلام مشاهده شد. رقم ILC3996 بیشترین مقاومت را نسبت به همه این جدایه ­ها نشان داد. نتیجه­ گیری: جدایه ­های D. rabiei در سه استان غربی ایران در سه گروه بیماری­زای 1، 2 و 3 ، کم­آزار، نیمه پرآزار و بسیار پرآزار قرار دارند. جدایه‌های بسیار پرآزار در استان ایلام شناسایی شدند که از آنها می­توان برای برنامه ­های اصلاحی تولید رقم­های مقاوم نخود به بیماری استفاده نمود. رقم غیرزراعی ILC3996 که نسبت به همه این جدایه ­ها مقاومت نشان داد، دارای ژن‌های مقاومت به این گروه‌های بیماری­زای بیمارگر است.