ترکیبات دگرآسیبی در تنوع زیستی و توانایی تولید زیستبومها نقش مهمی را بر عهده دارند. بر همین اساس آزمایشی جهت بررسی اثرات دگرآسیبی عصاره شش گونه زینتی سپستان (Cordia myxa)، چریش Azadirachta indica))، مشعل جنگل (Delonix regia)، گارم زنگی (Terminalia catappa)، اکالیپتوس (Eucalyptus camaldulensis) و انجیر معابد (Ficus religiosa) در دو غلظت 50 و 100 درصد، بر جوانهزنی و رشد اولیه گیاهچه گل همیشه بهار انجام شد. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه باغبانی دانشگاه هرمزگان در سال 1392 اجرا گردید. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که عصاره تمام گونههای استفاده شده، درصد و سرعت جوانهزنی، شاخص بنیه بذر، رشد ریشهچه و ساقهچه را بهطور معنیداری کاهش دادند؛ اما وزن خشک گیاهچه همیشه بهار تحت تأثیر قرار نگرفت. عصاره مشعل جنگل در هر دو غلظت از جوانهزنی بذرهای گل همیشه بهار جلوگیری کرد. در مرتبه بعدی چریش بیشترین تأثیر بر فاکتورهای مختلف اندازهگیری شده نشان داد. عصارههای سپستان و گارم زنگی گرچه بر فاکتورهای مذکور مؤثر بودند اما در مقایسه با دیگر گونهها تأثیر کمتری نشان داند. غلظت 100 درصد تیمارهای مختلف تأثیر بیشتری نسبت به 50 درصد نشان داد. بهطور کلی نتایج آزمایش نشان داد که تأثیر بازدارندگی عصارههای مختلف بر همیشه بهار بر اساس نوع گیاه متفاوت میباشد و کشت آن در فضای سبز در ترکیب با مشعل جنگل و چریش توصیه نمیشود.
در سالهای اخیر استفاده از اثرات دگرآسیبی در مدیریت علفهای هرز نظر بسیاری از متخصصین را به خود جلب کرده است. بدین منظور دو آزمایش جهت بررسی اثر عصاره آبی گیاه دارویی برنجاسف (Achilla wilhelmsii) و پونه (Mentha longifolia (L.) Huds) بر شاخصهای جوانهزنی بذر علف هرز بارهنگ در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1393 در آزمایشگاه تحقیقات بذر دانشگاه یاسوج انجام شد. تیمارها شامل صفر، 25، 50، 75 و 100 درصد غلظتهای عصاره آبی اندام هوایی گیاه برنجاسف و پونه بود. نتایج نشان داد که اثر عصاره آبی اندام هوایی گیاه برنجاسف و پونه بر درصد و سرعت جوانهزنی، طول ریشهچه و ساقهچه، وزنتر و خشک ریشهچه و ساقهچه و بنیه بذر گیاه بارهنگ معنیدار بود. بیشترین درصد و سرعت جوانهزنی مربوط به تیمار شاهد (آب مقطر) بوده که با افزایش غلظت عصارهها درصد و سرعت جوانهزنی کاهش معنیداری یافت. کمترین درصد و سرعت جوانهزنی مربوط به غلظت 100% عصارههای آبی بود که با غلظت 75% اختلاف معنیداری نداشت. در نهایت نتایج حاصل، اثرات دگرآسیبی عصاره آبی اندام هوایی گیاه برنجاسف و پونه را، بهعنوان یک علفکش زیستی، روی جوانهزنی و رشد علف هرز بارهنگ بهوضوح نشان داد.
چکیده مبسوط
مقدمه: اثرات دگرآسیبی گیاهان بر یکدیگر یکی از دغدغههای مهم در اصلاح و احیای مراتع کشور است. دگرآسیبی به اثرات بازدارنده یک گیاه بر رشد، نمو و یا سبز شدن گیاه دیگر اشاره دارد. ازجمله روشهای احیاء مراتع، کاشت گونههای مناسب و سازگار است؛ اما بدون در نظر گرفتن خاصیت دگرآسیبی گیاه احتمال شکست پروژه زیاد است. در تحقیق حاضر تأثیر عصاره درمنه دشتی بر سبز شدن، برخی خصوصیات موفولوژیک و محتوی عناصر غذایی کهور ایرانی که جوانهزنی سختی دارد،
مواد و روشها: تحقیق حاضر در محیط گلخانه با شرایط دمایی 5 ± 23 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 60 درصد اجرا شد. طرح آزمایشی مورد استفاده کاملاً تصادفی با 4 تکرار بود. نمونههای خاک از روستای دجینگ در شهرستان خاش (استان سیستان و بلوچستان) جمعآوری شدند. بهمنظور تهیه عصاره گیاهی، نمونههای درمنه دشتی در سایه خشک و سپس آسیاب شدند. سپس 190 گرم از پودر گیاهی در ظروف یک لیتری قرار داده شد. مقدار یک لیتر اتانول خالص بر روی نمونههای پودر شده ریخته شد و بر روی دستگاه شیکر بهمدت 24 ساعت قرار داده شد. محلول حاصل از صافی عبور داده شد و عصاره بهدست آمد. کشت بذرها در گلدانهای پلاستیکی به گنجایش شش کیلوگرم انجام شد و در هر گلدان سه کیلوگرم خاک ریخته شد. در هر گلدان تعداد 30 بذر به عمق سه سانتیمتر کشت شد. تیمارها در دو غلظت 2/0 درصد (2 میلیلیتر در 1000 میلیلیتر آب مقطر)، 4/0 درصد و صفر به همراه آبیاری گیاه اعمال شدند. صفات مورد اندازهگیری شامل سرعت و درصد سبز شدن، طول ریشهچه و ساقهچه، وزن خشک جوانهها، محتوی کلروفیل، کاروتنوئید و محتوی عناصر غذایی کهور ایرانی بود.
یافتهها: نتایج نشان داد بیشترین درصد و سرعت سبز شدن بذر مربوط به تیمار 2/0 درصد بود. در حالی که غلظت 4/0 درصد تأثیر بازدارندگی بر جوانهزنی گیاه داشت. با افزایش غلظت عصاره، طول ریشهچه و ساقهچه و وزن خشک گیاه کاهش معنیدار داشت. بیشترین و کمترین طول ریشهچه، ساقهچه و وزن خشک گیاه بهترتیب مربوط به تیمار صفر و 4/0 درصد بود. نتایج نشان داد عصاره درمنه دشتی باعث کاهش معنیدار رنگیزههای فتوسنتزی گیاه شد. بیشترین کلروفیل a، b، کلروفیل کل و کاروتنوئید مربوط به تیمار صفر بود و با افزایش غلظت عصاره محتوی رنگیزههای فتوسنتزی کاهش یافت. بیشترین و کمترین محتوی نیتروژن و فسفر گیاه بهترتیب در تیمار 2/0 و 4/0 درصد اندازهگیری شد. مقدار پتاسیم و منگنز با افزایش غلظت عصاره کاهش یافت. در حالی که با افزایش غلظت عصاره مقدار روی در بافتهای گیاهی افزایش معنیدار داشت. بهطور کلی عصاره درمنه دشتی در غلظت 2/0 درصد باعث افزایش سبز شدن کهور ایرانی شد.
نتیجهگیری: بهطور کلی، با افزایش غلظت عصاره درمنه دشتی، صفات مورفولوژیک و رنگیزههای فتوسنتزی کهور ایرانی کاهش داشتند. عصاره درمنه بر جذب عناصر غذایی توسط کهور ایرانی تأثیر متفاوت داشت. بهطوری که در غلظتهای پایین باعث افزایش جذب نیتروژن و فسفر و در غلظتهای بالا باعث افزایش جذب منگنز گردید. غلظت 2/0 درصد عصاره درمنه بر روی سبز شدن گیاه تأثیر مثبت داشت. با توجه به تأثیر مثبت درمنه دشتی بر افزایش سبز شدن کهور ایرانی میتوان از عصاره گیاه در غلظتهای پایین برای افزایش جوانهزنی کهور ایرانی استفاده نمود. بهویژه این که کهور ایرانی دارای مشکل جوانهزنی است؛ اما با توجه به تأثیر منفی درمنه دشتی بر رشد و جذب عناصر غذایی در کهور ایرانی کشت این دو گیاه باهم در مراتع خشک توصیه نمیشود.
جنبههای نوآوری:
1- عصاره درمنه دشتی تأثیر بازدارنده بر سبز شدن بذر کهور ایرانی داشت.
2- با افزایش غلظت عصاره درمنه، خصوصیات مورفولوژیک کهور ایرانی کاهش داشت.
3- عصاره درمنه دشتی تأثیر منفی بر رنگیزههای فتوسنتزی کهور ایرانی داشت.
صفحه 1 از 1 |
کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله پژوهشهای بذر ایران می باشد.
طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق
© 2024 CC BY-NC 4.0 | Iranian Journal of Seed Research
Designed & Developed by : Yektaweb