طلایی ف، صدروی م، ادهمی ا (1401) همبستگی بین میکوریزای آربوسکولی در گندم و
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک. دانش بیماریشناسی گیاهی 11(2): 41-32.
Doi: 10.2982/PPS.11.2.32.
مقدمه: قارچهای میکوریز آربوسکولی(AMF) در همزیستی با ریشه گیاهان به جذب بیشتر فسفر و افزایش رشد و نمو گیاهان کمک میکنند. هدف از این پژوهش تعیین همبستگی جمعیت و تنوع قارچهای میکوریزآربوسکولی با ویژگیهای فیزیکی وشیمیایی خاک، در مزرعه های گندم استان کهگیلویه و بویراحمد در جنوب غربی ایران، بود. مواد و روشها: سی مزرعه گندم این استان در نزدیکی زمان برداشت محصول بازدید شدند و از ریزوسفر و اندامهای هوایی آنها نمونه برداری شد. هاگهای AMFبه روش الک سوسپانسیون ریزوسفر در آب و سانتریفیوژ کردن در محلول سوکرز جداسازی شدند. جمعیت هاگ این قارچها شمارش شدند. درصد کلنیزاسیون طول ریشه توسط این قارچها در هر نمونه محاسبه شد. خصوصیات ریختشناسی هاگهای جداسازی شده مطالعه شدند و اطلاعات جمعآوری شده، با توصیفهای AMF مقایسه و قارچهای حاضر در هر نمونه شناسایی شدند. بافت، pH خاک ، فسفر خاک و موجود در گیاه تعیین شدند و ضریب همبستگی بین جمعیت و تنوع AMFبا این خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و گیاه محاسبه شدند. یافته ها:پانزده قارچ میکوریز آربوسکولی، متلعق به 9 جنس : Acaulospora ، Archaeospora ، Entrophospora ، Gigaspora ، Rhizoglomus ، Claroideumglomus ، Funeliformis ، Septoglomus و Scutellospora شناسایی شدند.تنوع این قارچها در نمونه ها (5-) 9/2 (-2)و F. mosseae با فراوانی 90 درصد گونه غالب بود. جمعیت این قارچها با pH خاک همبستگی منفی ولی با فسفر محلول خاک و فسفر گیاه همبستگی مثبت داشت. تنوع این قارچها نیز با فسفر محلول خاک همبستگی مثبت داشت. بین میزان شن در خاک و درصد کلنیزاسیون ریشهها همبستگی مثبت وجود داشت.نتیجه گیری: قارچهای میکوریز آربوسکولی در خاکهای با بافت سبک، pH کمتر همراه با مقادیر کم فسفر محلول و ماده آلی جمعیت و تنوع بیشتری دارند. همبستگی مثبت جمعیت این قارچها با فسفر گیاه حاکی از سودمندی آنها برای گیاه است.
نیکمرام، ض.، صدروی، م.، قادریزفرهای، م. (1402).تاثیر سه قارچ میکوریز آربوسکولی بر بیماری پاخوره گندم ناشی از Gaeumannomyces graminis var. tritici. دانش بیماریشناسی گیاهی، 13 (1)، 112-104.
پاخوره ناشی از قارچ خاکزی Gaeumannomyces graminis var. triticiیکیاز بیماریهای مهم گندم در جهان است، که میزان خسارت آن تا 50 درصد محصول گزارش شده است.این بیماری از مناطق مختلف کشت گندم در ایران نیز گزارش شده است. کنترل بیولوژیک یکی از روشهای سالم و سازگار با محیط زیست برای مدیریت بیماریهای گیاهی است و قارچهایمیکوریزآربوسکولیمیتوانندنقش مهمی در این زمینه ایفا کنند. این پژوهش برای تعیین تاثیر سه قارچ میکوریز آربوسکولی برشدت این بیماری اجرا شد. جدایهای از بیمارگر از بوته های بیمار گندم در استان کهگیلویه و بویراحمد،جنوب غربی ایران، بدست آمد. تاثیر سه قارچ میکوریز آربوسکولی Funneliformis mosseae ، Rhizoglomus intraradicesو Blaszkowskia deserticola بهتنهاییوترکیبآنها برشدت بیماری وشاخصهای رشدی گندمدرشرایطگلخانهدرقالبطرح کاملاً تصادفی آزمایششد. همه تیمارهایقارچهایمیکوریزباعثکاهش شدت بیماری و افزایششاخصهایرشدنسبتبه گیاهانشاهدشدند ولی تیمار F. mosseae نسبتبه دیگران موثرتر بود. بنابراین از قارچ میکوریز آربوسکولی F. mosseae میتوان برای کاهش شدت بیماری و بهبود شاخصهای رشدی گندم استفاده کرد.
پوسیدگی ریزوکتونیایی ریشه، ناشی از قارچ خاکزی Rhizoctonia solani یک بیماری مهم لوبیا است، که از نقاط مختلف ایران هم گزارش شده است. خسارت بیماری تا 60 درصد محصول در جهان گزارش شده است. مبارزه زیستی میتواند روشی سالم و سازگار با محیط زیست برای مدیریت بیماریهای گیاهی باشد. این پژوهش برای بررسی تاثیر چهار محصول زیستی تجارتی موجود در بازار ایران بر شاخصهای رشدی و شدت بیماری پوسیدگی ریزوکتونیایی در لوبیا برای یافتن روشی مناسب مبارزه زیستی بیماری اجرا شد. تاثیر سه محصول زیستی از قارچهای میکوریزآربوسکولی شامل: Funeliformis mosseae، Rhizoglomus intraradices و میکوپرسیکا (مخلوط چند قارچ میکوریزآربوسکولی) و باکتریBradyrhizobium japonicum بر شاخصهای رشدی و شدت بیماری پوسیدگی ریزوکتونیایی ریشه در لوبیاچیتی رقم کوشا در شرایط گلخانه آزمایش شد. تجزیه و تحلیل آماری دادههای این آزمایش نشان داد که این تیمارها تاثیر معنیداری در کاهش شدت بیماری و شاخصهای رشدی گیاه دارند و در بین آنها F. mosseaeو میکوپرسیکا به ترتیب باعث بیشترین کاهش شدت بیماری و بهبود شاخصهای رشدی گیاه شدند. بنابراین محصول زیستی F. mosseaeومیکوپرسیکا را میتوان برای کاهش شدت بیماری پوسیدگی ریزوکتونیایی ریشه لوبیا و بهبود صفات رشدی آن استفاده نمود.
