مقدمه: نماتد غده ریشه( javanica Meloidogyne ) از عوامل محدودکننده کشت محصولات گلخانه‌ای از جمله گوجه‌فرنگی محسوب می‌شود. این پژوهش برای بررسی تاثیر عصارههای رزماری و آنغوزه در مقایسه با نماتدکشهای شیمیایی راگبی و ولوم برای یافتن روشی سازگار با محیط زیست برای مدیریت بیماری انجام شد. مواد و روش‌ها: اثرعصارههای رزماری و آنغوزه با نماتدکشهای راگبی و ولوم بر نماتدغدهریشه گوجه‌فرنگی در قالب طرح کاملاً تصادفی در شرایط گلخانهبررسی شد. گیاهچه‌های رقم موبیل در مرحله 4 تا 6 برگی با لارو سن دوم M. javanica تلقیح و اثر عصارهها و نماتدکشها بررسی شدند. بعد از گذشت 60 روز گیاهان از گلدان خارج و شاخصهای رشدی و شدت بیماری آنها اندازهگیری شدند. یافته‌ها: استفاده همزمان عصارههای رزماری و آنغوزه بیشترین تأثیر در کاهش شاخصهای بیماری‌زایی مانند شاخص گال، تعداد لارو و تعداد تخم و افزایش شاخصهای رشدی گیاه از جمله وزن تر و خشک ریشه و وزن تر ساقهدر مقایسه با شاهد آلوده به نماتد و تیمارهای نماتدکشها داشت. نتیجه گیری: تاثیر خوب ترکیب عصارههای آنغوزه و رزماری در مقایسه با نماتدکشهای شیمیایی نشان از پتانسیل مناسب استفاده از آن، به عنوان روشی سازگار با محیط زیست برای مدیریت بیماری است.
امروزه با افزایش کشت خیار در گلخانه ها و مزرعه ها، آلودگی آنها به نماتدهای مولد غده ریشه در بعضی مناطق مشاهده می‌شود. اثر سه گونه قارچ تریکودرما شامل Trichoderma crassum،harzianum T.وT. afroharzianumبه همراه گوگرد آلی مایع شرکت راسکود بر مدیریت نماتد مولد غده ریشه (Meloidogynejavanica) روی رقم نگین خیار در شرایط گلخانه در دو آزمایش جداگانه در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت.هر دو آزمایش در قالب طرح پایه کاملا تصادفی انجام شده و مقایسه میانگین با آزمون دانکن در سطح 5 درصد در پنج تکرار و هشت تیمار (کاربرد هر یک از قارچها همراه با گوگرد، هر یک از قارچها به تنهایی و گوگرد به تنهایی و شاهد آلوده) صورت گرفت. به منظور آلوده سازی گیاهان به هر گلدان حاوی نشا خیار در مرحله چهار برگی به ازای هر کیلوگرم خاک گلدان 2500 عدد لارو سن دو و تخم نماتد اضافه شد. سپس بسته به نوع تیمار به هر گیاهچه یک میلی لیتر از سوسپانسیون قارچ (106 اسپور در میلیلیتر) و گوگرد افزوده گردیده و گلدانها به ترتیب در آزمون اول 45 روز و در آزمون دوم 60 روز پس از مایهزنی مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرم افزار SAS 9.4 انجام شد.نتایج این بررسی نشان داد در هر دو آزمون استفاده از گوگرد توام با هر یک از قارچها و نیز گوگرد به تنهایی منجر به تفاوت معنیدار در شاخصهای رشدی گیاه از جمله وزن تر و خشک اندامهای هوایی، طول اندامهای هوایی و ریشه نسبت به شاهد گردید. همچنین فاکتورهای بیماری‌زایی نماتد شامل تعداد لارو سن دو در خاک، تعداد نماتدهای ماده در هر گال، تعداد نماتدهای ماده در کل ریشه، تعداد گالهای تشکیل شده در کل ریشه، تعداد توده تخم در هر گال، تعداد توده تخم در کل ریشه و شاخص تولیدمثل در تیمارهایی که قارچ و گوگرد بهطور توام استفاده شده بود و نیز تیمار کاربرد گوگرد به تنهایی نسبت به شاهد اختلاف معنیدار نشان داد و در هر دو آزمون بیشترین تاثیر در اکثر تیمارها مربوط به استفاده همزمان T. crassum و گوگرد بود.
