آبادخواه م. و کولیوند د. 1397. بیوسنسورها و کاربرد آنها در بیماریشناسی گیاهی. دانش بیماریشناسی گیاهی 7(2): 59-47.DOI:10.2982/PPS.7.2.47
پیشگیری از خسارت بیماریهای گیاهی نیازمند استفاده از ابزارهای جدید، توانمند، ساده و قابل حمل برای تشخیص سریع عوامل بیماریزا است. امروزه فناوری بیوسنسور ابزاری توانمند برای ارزیابی روشهای مرسوم در علوم کشاورزی است. از ویژگیهای مهم بیوسنسورها حساسیت، گزینندگی و قابل حمل بودن آنها میباشد که برای تجزیه و تحلیل سریع ترکیبات پیچیده با مقدار کم نمونه بکار میروند. هر بیوسنسور مرکب از سه بخش عنصر زیستی، مبدل و آشکارساز است. مهمترین کاربرد آنها در بیماریشناسی گیاهی تشخیص سریع بیمارگرهای گیاهی برای کاهش مصرف مواد شیمیایی گران‌قیمت و آسیبرسان به محیط زیست است. این مقاله به معرفی انواع بیوسنسورها و کاربردهای آنها در بیماریشناسی گیاهی میپردازد.
جهاندیده م، نعمت اللهی س، رخشنده رو ف (1402) واکنش چهاررقم کدو به ویروس موزاییک خیار با آنالیز بیان ژنهای PAL و . PR2 دانش بیماریشناسی گیاهی 12(2): 26-11.
مقدمه: ویروس موزائیک خیار Cucumber mosaic virus, CMV)) یکی از مهمترین ویروسهای بیمارگر کدو است. شناسایی و کشت رقمهای مقاوم یا متحمل بهترین روش مدیریت بیماری است. پژوهش حاضر به منظور بررسی واکنش چهار رقم کدو نسبت به CMV با ارزیابی بیان ژنهای دخیل در مقاومت (PAL, PR2) انجام پذیرفت. مواد و روشها:چهل نمونه برگ کدوی مشکوک به بیماری از مزرعه های شمال غربی ایران جمع آوری و توسط آزمون TAS-ELISA بررسی شدند. یک جدایه CMV پس از خالصسازی بیولوژیکی برای بررسی واکنش چهار رقم کدوی تحت کشت در این منطقه به اسامی : اسما،پارس، پروف و PS در آزمایشی گلخانه ای به گیاهان مایه زنی شد. با آزمونهای TAS-ELISA و semi quantitative(Sq)-RT-PCR غلظت ویروس در رقمهای کدو بررسی و شاخص شدت بیماری تا ۳۰ روز پس از مایه زنی ارزیابی شد. میزان بیان ژن های PAL و PR2 نیز با تکنیک Real time PCRQuantitative بررسی شد.یافته ها: شانزده نمونه از مجموع 40 نمونه آلوده به CMV بودند. بررسی تیتر ویروس نشان داد که غلظت ویروس و شاخص شدت بیماری در دو رقم پارس و پروف نسبت به رقمهای PS واسما بالاتر بود. بیان ژنهای PAL و PR2 در همه رقمها نسبت به شاهد افزایش داشت ولی در رقم PS و پس از آن اسما بیشتر بود.نتیجه گیری: رقمهای PS و اسما از تحمل بالاتری نسبت بهCMV برخوردار هستند و کشت وسیعتر آنها برای مدیریت مفید است.
موزاییک زرد ناشی از ویروس موزاییک زرد جو (BaYMV)، که توسط شبه قارچ Polymyxa graminis منتقل میشود، یکی از بیماریهای مهم ویروسی جو در جهان است. برای ردیابی سرولوژیکی و مولکولی این ویروس از مزرعه های جو استان خراسان رضوی، شمال شرق ایران، 86 نمونه برگ به صورت تصادفی و یا دارای علایمی شامل موزاییک، زردی و رگبرگ روشنی در اوخر زمستان سال 1400، جمع آوری شدند. نمونه ها پس از انتقال به آزمایشگاه توسط آزمون های سرولوژیکی الایزا و مولکولی واکنش زنجیره‌ای پلیمراز- ترانسکریپتاز معکوس(RT-PCR) مورد بررسی قرار گرفتند. با استفاده از آغازگرهای اختصاصی BaYMV طراحی شده، قطعهای به طول 800 جفت باز مربوط به پروتیین پوششی ویروس تکثیر شد. از بین جدایه های مثبت آزمون RT-PCR، قطعه دی ان ا تکثیر شده مربوط به جدایه بجستان پس از استخراج از ژل، تعیین توالی گردید. توالی دریافتی جدایه بجستان , BaYMV پس از تایید صحت با استفاذه از برنامه بلاست، به همراه سایر توالی های پروتیین پوششی BaYMV موجود در بانک ژن NCBIبه وسیله نرم افزارهای DNAMAN-7 و Vector NTI مورد واکاوی فیلوژنتیکی قرار گرفت. قطعه تعیین توالی شده جدایه بجستان دارای بیشترین شباهت در سطح نوکلئوتیدی (79/94 درصد) و آمینواسیدی (59/90 درصد) با قطعه مشابه یک جدایه از اروپا بود. این اولین گزارش وقوع BaYMV از شهرستان بجستان استان خراسان رضوی ایران است.
