صدروی،
م. 1390. نقش قارچهای میکوریز آربوسکولار در مدیریت بیماریهای گیاهی.دانش بیماریشناسی گیاهی 1(1) : 13-1.
قارچهای میکوریز آربوسکولار، همزیست ریشه 80% گیاهان، از جمله اغلب گیاهان زراعی و درختان میوه هستند. آنها ضمن استقرار درون بافت ریشه و تولید آربوسکول درون سلولهای پوست داخلی آن، شبکه ظریف
ریسههای خارج ریشهای نیز تولید میکنند. این قارچها با افزایش جذب آب و عناصر غذایی برای گیاهان، تغییر در مواد شیمیایی بافتهای گیاهی، رقابت با بیمارگرها برای محل استقرار و مواد غذایی، تغییر در ساختار ریشه، کاستن از تنشهای محیطی و افزایش جمعیت باکتریهای مفید خاک به مدیریت بیماریهای قارچی، شبه قارچی، نماتدی، باکتریایی، فیتوپلاسمایی و فیزیولوژیک گیاهان کمک مینمایند. جمعآوری، شناسایی، خالص سازی ، تکثیر و تلقیح این قارچها به گیاهان میتواند مصرف کودها و سموم شیمیایی را کاهش دهد.
صدروی، م. و قرچه، ن. 1392. نقش قارچهای همزیست ریشه در احیای زمینهای آلوده به مواد سمی. دانش بیماریشناسی گیاهی 2(2):60- 45.
آلودگی خاک زمینهای محدود زراعی به مواد سمی در طول چند دهه اخیر افزایش چشمگیری داشته است . گیاه-پالایی فنآوری استفاده از گیاهان برای حذف، تجزیه یا کم خطرتر کردن مواد سمی موجود در خاک است. همزیستی قارچها با ریشه گیاهان کارایی گیاهان همزیست را در پالایش خاکهای آلوده از مواد سمی افزایش میدهد. قارچ Hebeloma mesophaeum که همزیست سطح ریشه گیاهان نوئل نروژی، راش، توسکا، بیدمجنون و بیدمشک است، با جذب و غیرفعال کردن فلزات سنگین آلاینده موجود در خاک در شبکه ریسهای هارتیگ خود در پوست ریشه، به استقرار و رشد بهینه این گیاهان در خاکهای آلوده کمک میکند. قارچهای همزیست ریشه آربوسکولار Funneliformis mosseae ، Claroideoglomus etunicatum ، Septoglomus deserticola ، Glomus versiforme و G. intraradices به ذرت، سویا، شبدر، شبدر زیرزمینی،
گوجهفرنگی و اکالیپتوس در استقرار و رشد بهینه و جذب بیشتر عناصر غذایی در خاکهای آلوده به کادمیوم، سرب، روی، آرسنیک و مواد نفتی کمک کردهاند. این قارچها با تثبیت این عناصر و مواد آلاینده در شبکه ریسهای خارج ریشهای خود باعث غیرفعال شدن آنها میشوند. بنابراین قارچهای همزیست ریشه میتوانند کمک زیادی در احیای زیستی زمینهای آلوده بنمایند.
قارچهای همزیست ریشه با افزایش توان جذب آب و مواد غذایی به رشد بهتر و بیشتر گیاه میزبان کمک میکنند. در اینمیان قارچ Piriformospora indica پتانسیل ویژهای دارد. این قارچ که به عنوان محرک رشد گیاهان شناخته شده است، با استقرار در بافت ریشه باعث افزایش ریشههای موئین و تحریک به رشد اندامهای زیرزمینی و هوایی گیاهان میگردد. اثر این قارچ بر رشد رویشی بعضی از گیاهان دارویی و تجمع متابولیتهای ثانویه آنها مورد بحث قرار گرفته است.
قارچهای همزیست ریشه جذب آب و عناصر غذایی را برای گیاه بهبود میبخشند و گیاه نیز کربوهیدراتهای لازم برای قارچ را فراهم میکند و این رابطهای سودمند برای هر دو طرف است. بسیاری از گیاهان به قارچهای همزیست ریشه برای جذب بعضی عناصر معدنی مورد نیاز خود و مقاومت به تنشهای محیطی مانند خشکی، آلودگی خاک به فلزات سنگینی مانند سرب، روی و کادمیم نیازمند هستند. برخی از باکتریهای خاکزی نیز به عنوان جزء سوم مجموعهی قارچریشه، شناخته شدهاند، که باعث بهبود عملکرد این رابطه همزیستی میشوند و به عنوان باکتریهای کمکی قارچریشه نامیده شدهاند.
صدروی م. و طلایی ف. 1393. روشهای تولید انبوه مایه قارچهای
همزیست درون ریشه. دانش بیماریشناسی گیاهی 4(1):22-13.
قارچهای همزیست درون ریشه یا آربوسکولدار، نقش مهمی در زندگی اکثر گیاهان زراعی، باغی، سبزی، صیفی و زینتی دارند. آنها باعث افزایش جذب عناصر غذایی، مقاومت گیاهان در برابر بیمارگرهای خاکزاد و محصول میشوند. از آنجا که این قارچهای مفید همزیست اجباری ریشه هستند، تکثیر و تولید انبوه مایه آنها تنها روی بافتهای زنده امکانپذیر است. اولین روشی که برای این منظور به کار رفت کشتهای گلدانی بود، سپس روشهای آبکشت، هواکشت و سرانجام تکثیر آنها روی ریشههای کشت شده روی محیطهای خاص ابداع شدهاند. این روشها و عوامل موثر در تکثیر و تولید انبوه مایه این قارچهای سودمند شرح داده شدهاند.
قارچهای خوراکی که تحت عنوان دنبلان شناخته میشوند از رده آسکومیستهای آپوتسدار میباشند. این قارچها اندام بارده خود را در سطح یا زیرزمین تولید میکنند و اکتومیکوریزای اجباری گیاهان هستند. جنس Tuber از راسته Pezizales و رده Pezizomycets است. این جنس دارای گونههای متعددی است که در نقاط مختلف جهان پراکنده میباشند. کشورهای فرانسه، ایتالیا، بریتانیا و نیوزیلند از جمله کشورهایی هستند که در سطح تجارتی نسبت به تولید قارچهای دنبلان اقدام کردهاند. در بین گونههای قارچهای دنبلان خوراکی در دنیا، گونههای دنبلان سفید باارزش Tuber magnatum و دنبلان سیاه باارزش T. melanosporum، از نظر اقتصادی و دارویی ارزش بسیار زیادی دارند. با توجه به ارزش بالای غذایی و دارویی این قارچها انجام تحقیقات علمی بیشتر در زمینه شناسایی دقیق آنها ضرورت دارد.
نیکمرام، ض.، صدروی، م.، قادریزفرهای، م. (1402).تاثیر سه قارچ میکوریز آربوسکولی بر بیماری پاخوره گندم ناشی از Gaeumannomyces graminis var. tritici. دانش بیماریشناسی گیاهی، 13 (1)، 112-104.
پاخوره ناشی از قارچ خاکزی Gaeumannomyces graminis var. triticiیکیاز بیماریهای مهم گندم در جهان است، که میزان خسارت آن تا 50 درصد محصول گزارش شده است.این بیماری از مناطق مختلف کشت گندم در ایران نیز گزارش شده است. کنترل بیولوژیک یکی از روشهای سالم و سازگار با محیط زیست برای مدیریت بیماریهای گیاهی است و قارچهایمیکوریزآربوسکولیمیتوانندنقش مهمی در این زمینه ایفا کنند. این پژوهش برای تعیین تاثیر سه قارچ میکوریز آربوسکولی برشدت این بیماری اجرا شد. جدایهای از بیمارگر از بوته های بیمار گندم در استان کهگیلویه و بویراحمد،جنوب غربی ایران، بدست آمد. تاثیر سه قارچ میکوریز آربوسکولی Funneliformis mosseae ، Rhizoglomus intraradicesو Blaszkowskia deserticola بهتنهاییوترکیبآنها برشدت بیماری وشاخصهای رشدی گندمدرشرایطگلخانهدرقالبطرح کاملاً تصادفی آزمایششد. همه تیمارهایقارچهایمیکوریزباعثکاهش شدت بیماری و افزایششاخصهایرشدنسبتبه گیاهانشاهدشدند ولی تیمار F. mosseae نسبتبه دیگران موثرتر بود. بنابراین از قارچ میکوریز آربوسکولی F. mosseae میتوان برای کاهش شدت بیماری و بهبود شاخصهای رشدی گندم استفاده کرد.