دانش بیماری شناسی گیاهی

خیار در بعضی مناطق مرطوب کشور برای مبارزه با بیماری سفیدک‌کرکی با قارچ‌کش مانکوزب سم‌پاشی و پس از گذشت مدت زمان کوتاهی برداشت می‌شود. بنابراین تعیین میزان باقی‌مانده این قارچ‌کش در میوه خیار، از نظر حفظ سلامت مصرف‌کنندگان اهمیت دارد. مقدار باقی‌مانده این قارچ‌کش در نمونه‌های میوه خیار که به طور تصادفی جمع‌آوری می‌شوند، تعیین می‌گردد. از هر نمونه 100 گرم وزن و در دستگاه سوکسله با حلال ان- هگزان، عصاره آن استخراج می‌شود. میزان جذب نور با طول موج 280 نانومتر این عصاره در دستگاه اسپکتروفتومتر اندازه-گیری و در نمودار خطی، نشان دهنده رابطه بین میزان جذب نور توسط یک عصاره با رقت ماده موثره این قارچ‌کش موجود در آن، قرار داده می‌شود و مقدار باقی‌مانده قارچ‌کش مانکوزب در عصاره هر نمونه تعیین می‌شود. بیشینه باقی-مانده مجاز این قارچ‌کش 2 میلی‌گرم در هر کیلوگرم میوه خیار است.

 بیماری سفیدک کرکی، ناشی از Pseudoperonospora cubensis ، مهمترین بیماری خیار در مناطق مرطوب و گلخانه‌های تولید آن در کشور است، که خسارت آن تا 100درصد محصول می‌رسد. از آنجا که برای مبارزه با این بیماری روی ارقام حساس تحت کشت، اغلب از مبارزه شیمیایی استفاده می‌شود، با برقراری برنامه پیش‌آگاهی آن براساس بررسی جمعیت بیمارگر در مزرعه و اندازه‌گیری دما و رطوبت نسبی هوا در مزرعه و گلخانه می‌توان زمان ظهور بیماری را پیش‌بینی نمود و با یک سمپاشی به موقع با یکی از سموم محفاظتی و یا جذبی مناسب از بروز و شیوع بیماری پیشگیری نمود و خطر باقیماندن سم در این محصول، که به صورت تازه مصرف می‌شود، هزینه‌های تولید و قیمت محصول را کاهش داد.

مقدمه: نماتدهای غده ریشه، از نظر خسارت اقتصادی به محصولات کشاورزی، از مهم‌ترین گروه نماتدهای انگل گیاهی هستند. مبارزه زیستی یکی از روش‌های ایمن برای محیط زیست در مدیریت این نماتدها به شمار می‌رود. مواد و روش‌ها: تاثیر عصاره‌های آبی تاتوره(Datura stramonium)، داتوره­متل(Datura metel) و بنگ­دانه(Hyoscyamus niger) بر نماتد Meloidogyne javanica روی خیار در شرایط گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. خیارهای کاشته شده در گلدان‌ها با سوسپانسیون تخم و لارو سن دو نماتد مایه‌زنی شدند. پس از یک هفته، عصاره آبی هر گیاه با غلظت 66/1 درصد در گلدان‌های  ریخته شدند. گیاهان پس از 45 روز برداشت شده و برخی شاخص­های رشدی گیاه و نماتد ثبت گردیدند. یافته‌ها: عصاره هیچ کدام از گیاهان، تاثیری در تعداد غده در ریشه نداشتند، اما تعداد کیسه تخم در ریشه و در هر گرم ریشه، تیمارهای دریافت‌کننده نماتد و عصاره در مقایسه با تیمارهایی که تحت تأثیر عصاره قرار نگرفته بودند دارای تعداد کمتری کیسه تخم بودند. جمعیت نهایی و عامل تولیدمثلی نماتد نیز در تیمارهای دارای عصاره گیاهی در مقایسه با تیمارهای بدون عصاره مقادیر کمتری داشتند. به علاوه، هیچ کدام از عصاره‌های گیاهی اثر منفی بارزی بر رشد خیار در گلخانه نداشتند. نتیجه‌گیری: عصاره­های Datura stramonium، Datura metel و Hyoscyamus niger به طور نسبی سبب کاهش آلودگی به این نماتد در خیار می­شوند بنابراین آنها را به عنوان عوامل بالقوه مهارزیستی نماتدهای غده ریشه می­توان در نظر گرفت.