122 نتیجه برای نوع مطالعه: ترویجی
مصطفی نصیری، محمد مهدی فقیهی،
جلد 11، شماره 2 - ( 6-1401 )
چکیده
نصیری م، فقیهی م م (1401) بیماری موزاییک باکتریایی گندم. دانش بیماریشناسی گیاهی 11(2): 111-103.
بیماری موزاییک باکتریایی، توسط باکتری گرم مثبت Clavibacter tessellarius ایجاد میشود. از نشانه ها مهم این بیماری، موزاییک، لکههای سبز و رنگ پریده کوچک در سطح برگ میباشد که با نشانه های کمبود عناصر غذایی و برخی بیماریهای ویروسی شباهت زیادی دارد و تشخیص آن را مشکل میکند. بیماری موزاییک باکتریایی، تاکنون در مزارع گندم از چندین استان در کشور گزارش شده و به نظر میرسد در سایر نواحی کشت گندم نیز وجود داشته باشد. با توجه به بذرزاد بودن این بیمارگر، تهیه بذر سالم و گواهی شده مهمترین راهکار مدیریت این بیماری است. به منظور آشنایی بیشتر با این بیماری، جنبههای مختلف آن شامل تاریخچه، نشانه ها و روش شناسایی بیمارگر، زیستشناسی، دامنه میزبانی و مدیریت این بیماری در این مقاله شرح داده شدهاند.
نوراله حسن پور، دکتر مهدی ارزنلو،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
حسن پور، ن.، ارزنلو، م. (1401) کاربرد مخمرها در مدیریت بیماریهای گیاهی. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(1): 104-94.
مخمرها پراکنش وسیعی در سطح زمین دارند. آنها در صنایعی مانند نانوایی، صنایع تخمیری، تولید پروتئین، سنتز مواد شیمیایی مانند ریبوفلاوین و اسید سیتریک، کشاورزی و مدیریت بیماریهایگیاهی نقش دارند. آنها بـا مکانیسـمهـای متنـوعی مانند رقابــت بــرای مواد غذایی و فضا، برقراری رابطه انگلی با بیمارگر، القـای مقاومـت در گیـاه، قارچ انگلی، اشغال پردازه بوم شناختی، سمزدایی زهرقارچ و تولید آنزیمهای تجزیه کننده دیواره سلولی در کاهش بیماریهای گیاهی موثر هستند. از خصوصیات برتر مخمرها میتوان به تحمل و سازگاری بیشتر نسبت به نوسانات حرارتی در دماهای پایین و بالا، سازگاری در طیف گسترده ای از رطوبت نسبی، نوسانات pH، سطوح اکسیژن کم، سرعت تکثیر زیاد، محدود کردن جمعیت بیمارگر و تحمل به اشعه UV را نام برد. با توجه به ویژگیهای گفته شده مخمرها به عنوان یکی از بهترین گزینه ها برای به کارگیری در فرایند مهار زیستی در نظر گرفته میشوند. در این مقاله جنبه های مثبت مخمرها نسبت به دیگر عوامل میکروبی، نقش آنها در کشاورزی و سازوکارهای مدیریت بیماریهای گیاهی بحث و بررسی شده است.
آزاده گودرزی،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
گودرزی، آ. (1401). بیماری پژمردگی فوزاریومی خرما. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(1): 64 -73.
بیماری پژمردگی فوزاریومی به عنوان یکی از بیماریهای بسیار خسارتزا و مرگبار درختان خرما در بسیاری از مناطق کشت این محصول در دنیا و به ویژه کشورهای تولید کننده خرما در قاره آفریقا شناخته شده است. در حال حاضر، بخش قابل توجهی از نخلستانهای واقع در مراکش و صحرای غربی و مرکزی الجزایر تحت تأثیر این بیماری قرار دارند. زیان اقتصادی ناشی از بیماری پژمردگی فوزاریومی خرما، به ویژه در صورت وقوع همه گیریهای شدید، بسیار قابل توجه است. این بیماری طی یک قرن گذشته، سبب نابودی بیش از 12 میلیون اصله درخت خرما در مراکش و حدود سه میلیون اصله درخت خرما در الجزایر شده است. قارچ Fusarium oxysporum (Schltdl.) f. sp. albedinis که یک بیمارگر آوندی خاکبرد است، به عنوان عامل بیماری پژمردگی فوزاریومی خرما شناخته شده است. زیان اقتصادی ناشی از این بیماری، به ویژه در صورت وقوع همه گیریهای شدید، بسیار قابل توجه است و در برخی مناطق، همه گیری بیماری پژمردگی فوزاریومی به نابودی بیش از ۷۰ درصد محصول خرما منجر شده است. استراتژیهای مدیریت تلفیقی این بیماری شامل استفاده از رقمهای مقاوم یا متحمل، پیشگیری از ورود عامل بیماری به مناطق عاری از بیماری، ریشه کنی بیماری، مبارزه زیستی و مبارزه شیمیایی است. این بیماری تا کنون از مناطق تولید خرما در ایران گزارش نشده است، هرچند که نشانه های مشابه با بیماری پژمردگی فوزاریومی در برخی از نخلستانهای استان هرمزگان یافت شده است.
امین الله طهماسبی،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
طهماسبی، ا. (1401). نقش فاکتورهای آغازکننده ترجمه در مقاومت مغلوب گیاهان به ویروسها. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(1): 121-113.
ویروسهای گیاهی بیمارگرهای مهمی هستند که باعث کاهش کمی و کیفی محصولهای کشاورزی در سراسر دنیا میشوند. مقاومت گیاهان کاراترین روش مبارزه با ویروسهای گیاهی است. ویروسها به عنوان انگلهای اجباری برای تکمیل چرخه آلودگیشان نظیر فرایندهای سنتز پروتیین، همانندسازی و حرکت وابسته به سازگاری فاکتورهای سلولی گیاهان میزبان هستند. فقدان یا جهش در این فاکتورهای ضروری برای چرخه آلودگی ویروس و یا جهش در تنظیم کننده پاسخهای دفاعی گیاه ممکن است مقاومت مغلوب میزبان را نسبت به ویروس سبب شود. ژنهای مغلوب که در برهمکنشهای ویروس-گیاه شناسایی شدهاند، شامل فاکتورهای آغازکننده ترجمه یوکاریوتی eIF4E، eIF4G و ایزوفرمهای آنها هستند. تعدادی از فاکتورهای ترجمه در گیاهان نظیر eIF3، eEF1A و eEF1B شناسایی شدهاند که در برهمکنش با آر.ان.اِی های ویروسی و تنظیم فرایندهای مختلف در چرخه آلودگی ویروس ضروری هستند. شناخت بیشتر سازوکارهای مولکولی این فاکتورها و همچنین برهمکنش آنها با سایر فاکتورهای میزبانی و ویروسی میتواند در توسعه روشهای مدیریت جدید مانند خاموشی یا ویرایش ژنوم علیه ویروسها مورد استفاده قرار گیرد.
فرشته اسماعیل زاده، داود کولیوند،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
اسماعیلزاده، ف.، کولیوند، د. (1401). ویروس چروکیدگی قهوهای میوه گوجهفرنگی. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(1): 93-84.
چکیده
ویروس چروکیدگی قهوهای گوجه فرنگی (ToBRFV) یک بیمارگر نوظهور است که عموماً در گلخانهها باعث ایجاد بیماری میشود. این ویروس نواحی زرد رنگ، بدشکلی و زخمهای نکروتیک قهوهای رنگ روی میوههای گوجه فرنگی ایجاد میکند. این ویروس که انتشار جهانی دارد به تازگی با استفاده از روشهای مولکولی در گلخانه های چند استان ایران گزارش شده است. با توجه به گزارش این ویروس از ایران خصوصیات ویروس ToBRFV، نشانه ها، دامنه میزبانی، نحوه انتقال و انتشار و روشهای مدیریت آن بر اساس مطالعات انجام شده قبلی شرح داده شدهاند.
مریم خضری، محمودرضا کریمی شهری، ابوالقاسم قاسمی،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
خضری، م.، کریمی شهری، م. ر.، قاسمی، ا. (1401) بیماری پوسیدگی باکتریایی بنه و برگ زعفران. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(1): 83-74.
زعفران یکی از محصولات کشاورزی ارزشمند است که کلاله گل آن مصرف دارویی دارد و به عنوان ادویه ای گرانبها شناخته میشود. آلودگی اندامهای تکثیری گیاهان نقش زیادی در انتشار عوامل بیمارگر دارد. گیاه زعفران با بنه تکثیر میشود و استفاده از بنه های سالم و عاری از عوامل بیماریزا، بهترین و موثرترین راه پیشگیری از انتشار بیمارگرهای خاکبرد در مناطق و مزرعه های جدید میباشد. پوسیدگی بنه زعفران توسط تعدادی از عوامل بیماریزای قارچی و باکتریایی ایجاد میشود. عامل بیماری پوسیدگی باکتریایی بنه و برگ زعفران Burkholderia gladioli pv. gladioli است. باکتری عامل بیماری به مدت طولانی در خاک باقی میماند و از طریق خاک، ابزار کشاورزی و بنه های آلوده منتقل میشود. در سالهای اخیر این بیماری از استان خراسان رضوی گزارش شده است. در این مقاله، ضمن معرفی بیماری پوسیدگی باکتریایی بنه و برگ زعفران، راهکارهایی جهت پیشگیری از بروز و گسترش این بیماری ارائه شده است.
آزاده گودرزی،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
گودرزی آ (1402) بیماری آنتراکنوز مرکبات. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(2): 129-117.
گونههای Colletotrichum، عوامل مولد بیماریهایی شامل لکه برگیها، خشکیدگیهای سرشاخه و پوسیدگیهای میوه در دامنه وسیعی از میزبانهای گیاهی نظیر مرکبات، موز، توتفرنگی، آووکادو، پاپایا، انبه و سیب به شمار میروند. در مرکبات، بیماریهای مهمی شامل آنتراکنوز، آنتراکنوز پس از برداشت میوه، آنتراکنوز کیلایم و ریزش میوه پس از گلدهی به وسیله گونههای این جنس ایجاد میشوند و از محدودیتهای عمده تولید مرکبات در بسیاری از کشورهای مرکبات خیز دنیا دنیا به شمار میروند. گونه Colletotrichum gloeosporioides به عنوان عامل اصلی بیماری آنتراکنوز مرکبات شناخته شده است. نشانه های بیماری شامل خشکیدگی سرشاخهها و شاخه های کوچک، لکه برگی، پوسیدگی میوه و ریزش برگها و میوههای کوچک است. در صورت وقوع همهگیری، خسارت ناشی از بیماری روی گونهها و ارقام مختلف مرکبات بسیار قابل توجه است. زیان اقتصادی ناشی از بیماری عمدتاً با وارد شدن آسیب به قسمتهای رویشی درختان مرکبات و همچنین پوسیدگی و کاهش ارزش تجاری میوهها در ارتباط است. تاکنون بیماریهای آنتراکنوز مرکبات و آنتراکنوز پس از برداشت میوه با عوامل C. gloeosporioides، C. fructicola، C. siamense، C. karstii و C. novae zelandiae از ایران گزارش شدهاند. به علاوه، خشکیدگی سرشاخهها و ریزش میوه پس از گلدهی ناشی از C. gloeosporioides از چالشهای شایع تولید مرکبات در شمال کشور محسوب میشوند. رعایت بهداشت باغ، مدیریت آبیاری و تغذیه، مبارزه با آفات، بیماریها و علفهایهرز و کاربرد قارچکشهای شیمیایی، به ویژه استروبیلورینها، از راهکارهای مؤثر مدیریت بیماری محسوب میشوند. به منظور پیشگیری از ظهور جمعیتهای مقاوم عوامل مولد بیماری، کاربرد قارچکشها باید با رعایت تناوب صورت گیرد.
آزاده گودرزی،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
گودرزی آ (1402) بیماری سوختگی سیاه خرما. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(2): 75-66.
بیماری سوختگی سیاه یکی از بیماریهای مهم و خسارتزای خرما در بسیاری از مناطق دنیا شامل عمان، عراق، قطر، عربستان سعودی، کویت و امارات متحده عربی محسوب میشود. بیماری نخستین بار در ایران در سال 1394 از طبس در استان خراسان جنوبی گزارش شده و طی سالهای بعد، نشانههای بیماری به صورت پراکنده در استانهای کرمان، هرمزگان، فارس و بوشهر نیز مشاهده گردیده است. دو قارچ Thielaviopsis paradoxa و T. radicicola به عنوان عوامل بیماری شناخته شده اند. نشانههای بیماری شامل بافت مردگی، پژمردگی، خمیدگی تاج درخت، پوسیدگی مریستم انتهایی و مرگ درخت است. بیماری غالباً روی درختانی که تحت تأثیر تنشهای محیطی، به ویژه تنش شوری و خشکی قرار دارند، مشاهده میشود. این بیماری تا کنون از 21 رقم خرما در دنیا گزارش شده است، هرچند که حساسیت رقمهای مختلف نسبت به بیماری متفاوت است. روشهای مدیریت تلفیقی بیماری شامل پیشگیری از ورود بیماری به منطقه، اجتناب از وارد شدن آسیب به درختان خرما، رعایت اصول بهداشت گیاهی، مدیریت تنشهای محیطی و برقراری تهویه مناسب در نخلستان، مبارزه زیستی و شیمیایی در این مقاله شرح داده شده اند.
سعیده دهقانپور فراشاه،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
دهقانپورفراشاه س (1402) پاسخهای دفاعی بهواسطه اکسید نیتریک در برهمکنش گیاه- بیمارگر. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(2): 142-130.
مبارزه با بیماریها در کشاورزی اغلب به آفتکشها و کودهای شیمیایی متکی است که بر میکروفلور طبیعی محیط اطراف ریشه گیاهان و تعادل اکوسیستم تأثیر منفی میگذارند. امروزه، محققان به دنبال جایگزین کردن این مواد شیمیایی با سایر عوامل سازگار با محیط زیست برای بهبود تولید محصولات کشاورزی و کنترل عوامل بیماریزای گیاهی هستند. تحقیقات در مورد برهمکنش اکسید نیتریک(NO) با عوامل بیماریزای گیاهی نشان داده است که NO یک پیامرسان کلیدی در پاسخ گیاهان به تنشهای زیستی و غیرزیستی است. به دلیل نقش NO در تنظیم ژنهای دفاعی گیاهان، به ویژه از طریق مرگ برنامه ریزیشده سلولی، توجه بسیاری از بیماریشناسان گیاهی را به خود جلب کرده است. اگرچه NO نقش مهمی در واکنش فوق حساسیت در پاسخ به انواع تنشهای زیستی و غیرزیستی ایفا میکند ولی مشخص شده است که NO در تنظیم بیان ژنهای مرتبط با مقاومت غیراختصاصی نیز نقش دارد. در این مقالهی مروری به پژوهش نقش اکسید نیتریک در برهمکنش گیاه با عوامل بیماریزا پرداخته شده است.
مریم میرطالبی، دنیا آبشنگ،
جلد 13، شماره 1 - ( 12-1402 )
چکیده
آبشنگ، د.، میرطالبی، م. (1402). نقش ترکیبهای آلی فرار قارچها در مدیریت بیماریهای گیاهی. دانش بیماریشناسی گیاهی، 13 (1)، 74-65.
ترکیبهای آلی فرار، مواد شیمیایی آلی مبتنی بر کربن هستند که از متابولیسم اولیه یا ثانویه مشتق شدهاند و به صورت گاز از جامدات و مایعات مختلف آزاد میشوند. بسیاری از برهمکنشهای بومشناختی درون و بین سلسلهای در بین موجودات زنده از طریق ترکیبهای آلی فرار رخ میدهد. ترکیبهای آلی فرار قارچهای بیمارگر، اثر منفی بر رشد گیاهان دارند. آزاد شدن مواد فرار توسط این قارچها در خاک، رشد گیاه را مهار میکند و منجر به کاهش طول شاخه، سطح ریشه و زیست توده گیاه میشود. علاوه بر تأثیر منفی بر رشد گیاه، این ترکیبهای تولید شده توسط قارچهای بیمارگر نیز میتوانند به عنوان تنظیم کننده رشد، معماری گیاه را تغییر دهند و باعث تحریک رشد گیاه شوند. در نتیجه افزایش رشد گیاهان به دلیل ایجاد زیستگاه بزرگتر برای استقرار سطحی و افزایش بقای آنها میتواند برای بیمارگرها مفید باشد. همچنین این ترکیبها در برهمکنش با قارچ ریشه ها، سنتز زیستی استریگولاکتونها و رشد ریشه را افزایش میدهند و شناسایی قارچریشه را برای ریشه ها آسان میکنند و باعث افزایش استقرار قارچ ریشه روی ریشه ها میشوند. اثرات آنتیبیوتیکی این ترکیبها در مهار بسیاری از بیمارگرهای گیاهی دخیل است. برخی از این ترکیبهای فرار قارچی فعالیت بازدارندگی در خاک و برخی خاصیت دورکنندگی حشرات و نماتدکشی دارند.
مینا راستگو، سیروس هنرور،
جلد 13، شماره 1 - ( 12-1402 )
چکیده
راستگو، م.، هنرور، س. (1402). کاربرد فاژها برای مهار زیستی باکتریهای بیماریزای گیاهان. دانش بیماریشناسی گیاهی، 13 (1)، 64-55.
باکتریهای بیماریزا یکی از مهمترین عوامل کاهش عملکرد محصولات گیاهی می باشند. مدیریت این بیمارگرها در گذشته به استفاده از سمهای ضد باکتریایی یا القاکنندههای مقاومت محدود می شد، اما با کشف باکتریوفاژها در دهه های اخیر، توجه به استفاده از آنها افزایش یافته است. باکتریوفاژها یا فاژها ویروسهایی هستند که به صورت کاملا اختصاصی بر سلولهای باکتریایی اثر میگذارند. در حال حاضر، صدها باکتریوفاژ جداسازی و علیه باکتریهای بیماریزای گیاهی آزمایش شدهاند و همچنان تعداد زیادی نیز وجود دارند که بایستی بررسی شوند. این رویکرد نیازمند پروتکلهای خاصی برای شناسایی فاژهای جدید، درک پیدایش کلونهای مقاوم به فاژ و عفونتپذیری سایر گونههای باکتریایی میباشد. فاژتراپی یا استفاده از فاژها برای مهارزیستی با باکتریهای بیماریزای گیاهی به خاطر ارزان بودن، اختصاصیت بسیار بالا فاژها علیه باکتریها، عدم تاثیر منفی روی انسان یا حیوانات و عدم آلودگی زیست محیطی، به عنوان روشی مناسب برای مهارزیستی این بیمارگرها میتواند در نظر گرفته شود.
آرزو پاکدل، محمد خانجانی،
جلد 13، شماره 1 - ( 12-1402 )
چکیده
پاکدل، آ. ، خانجانی، م. (1402). روشهای مدیریت سفیدبالکهای ناقل ویروسهای بیمارگر گیاهان. دانش بیماریشناسی گیاهی 13 (1)، 41-27.
اغلب ویروسهای گیاهان که اخیرا در نواحی گرمسیری، نیمهگرمسیری و معتدل شیوع یافتهاند و تولید محصولهای مهم گیاهی را محدود کرده اند، توسط سفیدبالکها انتقال مییابند. سه گونه مهم سفید بالک Bemisia tabaci ، Trialeurodes vaporariorum و Trialeurodes abutiloneus به عنوان ناقل بیشتر ویروسهایگیاهی شناخته شدهاند. ویروسهای گیاهی که توسط سفید بالکها انتقال مییابند در جنسهای Begomovirus، Crinivirus، Ipomovirus، Carlavirus، Torradovirus و Polerovirus قرار دارند. مبارزه با سفیدبالکها به دلیل اینکه دامنه میزبانی وسیع آنها، نرخ بالای تولید مثلی، اندازه جمعیت بزرگ، و همچنین مقاومت آنها به حشره کشها مشکل است، ولی روشهای نوین مبارزه شیمیایی، زیستی و تولید گیاهان تراریخته مقاوم برای مدیریت آنها ابداع شدهاند، که در این مقاله شرح داده شده اند.
سیده عاطفه حسینی، زهرا انوری،
جلد 13، شماره 1 - ( 12-1402 )
چکیده
حسینی، س. ع.، انوری، ز. (۱۴۰۲). کاربردهای فنآوریهای نوین اطلاعات در بیماریشناسی گیاهی. دانش بیماریشناسی گیاهی، ۱۳(۱)،۱۴۸-۱۳۵.
رشد جمعیت فشار قابل توجهی بر زنجیره تامین مواد غذایی وارد کرده است و اطمینان از اینکه همه به غذای کافی، سالم و مغذی دسترسی دارند، چالش برانگیزتر شده است. استفاده از فنآوری های نوین اطلاعات مبتنی بر هوش مصنوعی در کشاورزی میتواند نقش بسزایی در افزایش تولید محصولهای گیاهی سالم و تامین امنیت غذایی انسانها داشته باشد. همه محصولهای گیاهی به شدت در برابر بیماریها آسیبپذیر هستند و مدیریت به موقع و صحیح بیماریها برای بهینه سازی تولید آنها ضروری است. فنآوریهای نوین اطلاعات مانند سنجش از دور، تجزیه و تحلیل طیفهای نوری جذبی گیاهان، استفاده از نرم افزارهای تخصصی اینترنتی تشخیص دهنده بیماریهای گیاهی در تلفن همراه، می توانند به تشخیص سریع و دقیق بیماریها، اجرای یک برنامه پیش آگاهی و پایش آنها، برای پیشگیری از شیوع آنها و اجرای به موقع روشهای مدیریتی آنها کمک کنند. کاربردهای منحصر به فرد این فنآوریهای نوین اطلاعات در شناسایی، پایش و مدیریت بیماریهای گیاهی در این مقاله شرح داده شده اند.
پرستو پورعزیز، داود کولیوند،
جلد 13، شماره 1 - ( 12-1402 )
چکیده
پورعزیز، پ.، کولیوند، د. (۱۴۰۲). کاربرد پلیمرهای زیستی در مدیریت بیماریهای ویروسی گیاهان. دانش بیماریشناسی گیاهی، ۱۳(۱)، ۱۳۴-۱۲۵.
پلیمرهای با منشا طبیعی، پلیمر زیستی شناخته می شوند. پلیمرهای زیستی به دلیل ویژگیهای سازگاری زیستی و زیست تخریبی کاربردهای گسترده ای در زمینه های متفاوت از جمله کشاورزی⸲ پزشکی و صنعت دارند. پلیمرهای زیستی با افزایش سیستم ایمنی گیاهان از طریق تآثیر بر ژنهای مقاومت و همچنین فعال کردن مکانیسم های مربوط به مقاومت باعث محدود کردن فعالیتهای بیمارگرهای گیاهی می شوند. بنابراین استفاده از این مواد جهت مقابله با بیمارگرهای گیاهی کاربرد وسیعی در کشاورزی پیدا کرده است. استفاده از پلیمرهای زیستی جهت مقابله با بیمارگرهای گیاهی مانند قارچها و باکتریها راه حل مناسبی برای کاهش خسارت آنها است. همچنین تیمار گیاه آلوده به ویروس با پلیمرهای زیستی باعث کاهش علایم و خسارت بیماری می شود. مکانیسمهای مولکولی ضد ویروسی برخی پلیمرهای زیستی مانند کیتوزان، کیتین، الیگوکیتوزان، بتاگلوکانها، لنتینان، آلژینات و هیدروژل و ترکیبهای آن در مدیریت بیماریهای ویروسی گیاهان در این مقاله شرح داده شده اند.
خانم کیمیا حسنی، دکتر فاطمه شهریاری،
جلد 13، شماره 2 - ( 6-1403 )
چکیده
جنس Streptomyces متعلق به اکتینومیستها، شامل باکتریهای هوازی، گرم مثبت و چند سلولی است. گونه های این جنس بیشتر باکتریهای ساکن خاک شناخته میشوند، با این حال در محیطهای مختلفی مانند رسوبات دریایی، اکوسیستمهای آب شیرین، همزیست با حشرات و اسفنجها و اندوفیتهای گیاهی یافت میشوند. به طور خاص، در این جنس تنها چند گونه بیماریزای گیاهی و انسانی شناسایی شده است. مهمتر از گستره پراکنش، ویژگیهای ژنومی خاص و حالت رشدی غیرمعمول قارچمانند، داشتن قابلیتهای متابولیک چشمگیر مانند توانایی تولید آنتیبیوتیکهای متنوع و سایر محصولات طبیعی زیست فعال، گونه های این جنس را به موجودات جذابی برای مطالعه تبدیل کرده است. همچنین امیدوارکنندهترین ریزجانداران برای بهبود سلامت کلی خاک و افزایش بهرهوری کشاورزی هستند. تقریباً دو سوم از آنتی بیوتیکهای شناخته شده در اکتینومیستها با گونه های این جنس تولید میشوند. متابولیتهای این جنس دارای طیف گستردهای است و شامل پپتیدهای حلقوی و خطی، ترپنوئیدها، ماکرولاکتامها، ماکرولیدها، گلیکوزیدها، پلی آروماتیکها و پلی کتیدهای خطی است. کشف ترکیبات متعدد و گوناگون، پتانسیل بالای Streptomyces را به عنوان منبع محصولهای طبیعی جدید و جالب نشان میدهد که این بررسی به معرفی و کاربرد برخی از این متابولیتها در مدیریت بیماریهای گیاهی پرداخته است.
آزاده گودرزی،
جلد 14، شماره 1 - ( 12-1403 )
چکیده
بیماری پوسیدگی فوزاریومی ریشه و طوقه گوجه فرنگی یکی از مهمترین و خسارت زاترین بیماریهای خاکزاد این محصول و از عوامل محدودکننده تولید گوجه فرنگی در دنیا به شمار میرود. نشانه های بیماری شامل زرد و بافتمرده شدن برگها و دمبرگها، ریزش برگها، تشکیل زخمهای قهوه ای رنگ روی ریشه و بافتهای مجاور سطح خاک، بافت مرده شدن و تغییر رنگ بافتهای داخلی طوقه و قاعده ساقه، کاهش کمیت و کیفیت میوه ها، پژمردگی و مرگ گیاه است. یازده گونه Fusarium به نامهای،
solani F. . ، f. sp. radicis-lycopersici F. oxysporum ، F. moniliforme، F. culmorum، F. commune، F. redolens، F. chlamydosporum، F. semitectum،F. lateritium، F. acuminatum و . equiseti F به عنوان عوامل مولد این بیماری در دنیا گزارش شده اند. وقوع بیماری پوسیدگی فوزاریومی ریشه و طوقه گوجه فرنگی در مزرعه ها و گلخانه های تجارتی، در صورت عدم اجرای راهبردهای مدیریت بیماری معمولاً به وارد شدن زیان اقتصادی فراوان به عملکرد محصول گوجه فرنگی و در برخی موارد، نابودی کامل محصول منجر می شود. این بیماری تا کنون از استانهای آذربایجان شرقی، سمنان، فارس، هرمزگان و کرمان در ایران، گزارش شده است. راهبردهای مدیریت تلفیقی بیماری شامل
راهکارهای پیشگیری کننده مانند پیشگیری از ورود و انتشار عامل بیماری، استفاده از رقمهای مقاوم، جلوگیری از ایجاد زخم در ریشه و طوقه، بهداشت زراعی و مدیریت تنش شوری و روشهای مبارزه زراعی، زیستی و شیمیایی در این مقاله شرح داده شده اند.
زهرا امجدی،
جلد 14، شماره 1 - ( 12-1403 )
چکیده
اسید هیومیک یکی از مهمترین و پرمصرفترین محرکهای زیستی در کشاورزی، ابزاری قدرتمند برای سلامت خاک و مقاومتر شدن گیاهان نسبت به تنشها محسوب میشود. این ترکیب آلی ایمن از طریق سازوکارهای مستقیم و غیرمستقیم به مهار بیماریها میپردازند. در بعد غیرمستقیم، اسید هیومیک با بهبود ساختار فیزیکی خاک از طریق افزایش تخلخل و تهویه، تقویت ظرفیت تبادل کاتیونی و حاصلخیزی شیمیایی خاک و همچنین تحریک جمعیت ریزجانداران مفید خاکزی محیطی نامساعد برای توسعه بیمارگرها ایجاد میکند. همچنین، اسید هیومیک با تقویت بنیه گیاه از طریق توسعه سیستم ریشه، تسهیل جذب آب و عناصر غذایی، و به ویژه فعالسازی مکانیسمهای القای مقاومت سیستمیک در گیاه، منجر به تولید و انباشت متابولیتهای دفاعی، افزایش فعالیت آنزیمهای دفاعی و پروتئینهای مرتبط با بیماریزایی میشود. این مقاله خلاصهای از اثر بخشی اسید هیومیک به عنوان یک محرک گیاهی بر بیمارگرهای گیاهی و چشمانداز استفاده از آن در جهت کاهش مصرف سمهای شیمیایی یا حتی جایگزینی آن در مهار بیماریهای گیاهی ارائه میکند. درک خوب از عملکرد محرکهای زیستی از جمله اسید هیومیک به کشاورزان و دانشمندان کشاورزی در کاربرد بهتر آنها کمک کند.
زهرا امجدی، فریده فرح بخش، زهرا زینتی، حبیب اله حمزه زرقانی،
جلد 14، شماره 1 - ( 12-1403 )
چکیده
میوه خرما سرشار از کربوهیدرات، انرژی، فیبر، ویتامینها و عناصر غذایی است و در بعضی کشورها به عنوان غذای اصلی یا مکمل مصرف میشود. ایران دومین تولیدکننده خرما در دنیا است و این محصول یکی از منابع مهم درآمد برای باغداران و صادرکنندگان است. عوامل محدود کنندهی متعددی بر تولید خرما اثر می گذارند. قارچها، شبه قارچها و فیتوپلاسماها مهم ترین عوامل زیستی خسارت زای خرما هستند که مدیریت آنها نیازمند رویکردهای نوین و پایدار است. مهمترین بیماریهای خرما، که از ایران و سایر کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا گزارش شده اند شامل: زوال، سوختگی سیاه، لکه برگی های پستالوتیایی و گرافیولایی، پوسیدگی گلآذین یا خامج و خشکیدگی و زردی نواری هستند. نشانه های این بیماریها و روشهای نوین مدیریت تلفیقی آنها شامل: رعایت بهداشت زراعی نخلستان، کوددهی بهینه، استفاده از پهپادهای مجهز به هوش مصنوعی برای پایش بیماریها، بهکارگیری فناوریهای پیشرفته مانند ویرایش ژنوم برای ایجاد رقمهای مقاوم، روشهای میارزه زیستی و شیمیایی، در این مقاله شرح داده شده اند.
نیلوفر طیبی خواه، مریم میرطالبی،
جلد 14، شماره 1 - ( 12-1403 )
چکیده
مدیریت بیماریهای گیاهی در کشاورزی پایدار، با روشهای زیستسازگار به منظور کاهش وابستگی به مواد شیمیایی اهمیت ویژهای یافته است. ورمیکمپوست و فرآورده های آن، از جمله چای و ورمیواش، با ترکیبهای زیستفعالی کرمهای خاکی و جمعیت بالای ریزجانداران مفید، سلامت خاک و رشد گیاه را بهبود میبخشند و در مهار قارچها، باکتریها و نماتدهای بیمارگرگیاهی مؤثر هستند. یافتههای پژوهشی نشان دادهاند که این محصولها میتوانند شدت بیماریهایی مانند پژمردگی فوزاریومی، شانکر باکتریایی و نماتد غده ریشه را کاهش دهند و شاخصهای رشدی گیاهچهها را افزایش دهند. کیفیت ورمیکمپوست و فرآورده های آن تحت تأثیر مواد اولیه، درجه رسیدگی و روش تولید قرار دارد و انتخاب مناسب این عوامل، کارآیی در کنترل بیمارگرها را تقویت میکند. مزایای همافزایی ترکیبهای زیستفعال و ریزجانداران مفید، ورمیکمپوست را به ابزاری مؤثر برای کاهش مصرف سموم شیمیایی و افزایش بهرهوری کشاورزی تبدیل کرده است. توسعه تولید، آموزش کشاورزان و سیاستهای حمایتی میتواند نقش این محصولها را در ارتقای کشاورزی پایدار تقویت کند و راهکار عملی برای بهبود سلامت گیاه، کاهش بیماریها و حفاظت از محیط زیست ارائه دهد.
مهدی صدروی،
جلد 14، شماره 1 - ( 12-1403 )
چکیده
بیماریها تهدیدی جدی برای تولید پایدار و سالم محصولهای گیاهی و امنیت غذایی مردم جهان به شمار میروند و سالانه بخش قابل توجهی از تولید آنها را از نظر کمی و کیفی کاهش میدهند. روشهای کلاسیک تشخیص بیماریهای گیاهی مبتنی بر جداسازی بیمارگر در آزمایشگاه و پایش چشمی مزرعه ای پیشرفت بیماری و اجرای روشهای مدیریت، بسیار زمانبر، نیازمند نیروی متخصص و پرهزینه هستند. نرم افزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی از تحلیل تصویر، حسگرهای محیطی و مدلسازی پیشآگاهی بیماریها استفاده میکنند، تا تشخیص سریع بیماریها در سطح مزرعه صورت گیرد، ادغام دادههای هواشناسی، خاک و پارامترهای کشت برای پیشبینی زمان شیوع بیماریها، ارائه پیشنهادهای مناسب برای مدیریت بیماری براساس دادههای قبلی موجود و اجرای سریع و دقیق روشهای مدیریتی با استفاده از اینترنت اشیاء و پهپادها و رباتها انجام میدهند. نرمافزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی به تشخیص سریع و دقیق بیماریهای گیاهی پیش از وارد آوردن خسارت، برقراری سامانه های پیش آگاهی برای بیماریها و پیش بینی زمان دقیق وقوع و شیوع آنها و اجرای به موقع و صحیح روشهای مدیریتی کمک می کنند و امکان افزایش تولید محصولهای گیاهی سالم، همراه با کاهش هزینه ها برای تامین امنیت غذایی مردم جهان فراهم می سازند.
