سعید شریفی رستم آبادی، ا مهدیه رستمی، فرحناز جهانشاهی افشار، فریبا اردشیر،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
شریفی رستم آبادی س، رستمی م، جهانشاهی افشار ف، اردشیر ف (1401) معرفی سه نماتد انگل گیاهی تیره Longidoridae از باغهای شهرستان رفسنجان، ایران. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(1): 12-24.
مقدمه: نماتدهای انگل گیاهی تیره Longidoridae، از راسته‌ی Dorilaimida ، می‌توانند هم به‌طور مستقیم و هم بهواسطه انتقال بعضی ویروسها به بسیاری از محصولهای کشاورزی و به‌ویژه درختان میوه خسارت وارد نمایند. با توجه به نبود پژوهشهای قبلی در این زمینه در باغهای میوه منطقه رفسنجان، شناسایی و پایش جمعیت آنها حائز اهمیت است. مواد و روشها: برای شناسایی نماتدهای انگل محصولهای باغی در شهرستان رفسنجان، تعدادی نمونه خاک و ریشه از اطراف ریشه انواع درختان میوه از مناطق مختلف شهرستان در سال 1399 جمع آوری گردید. نماتدها به دو روش سینی و الک-سانتریفیوژ استخراج شده و پس از تثبیت به گلیسرین خالص منتقل شدند. پس از تهیه اسلایدهای دائم، نمونه ها با میکروسکوپ نوری و با مراجعه به منابع معتبر، مطالعه و در سطح گونه مورد شناسایی قرار گرفتند. یافته‌ها: سه گونه‌ی Longidorus africanus، Xiphinema vuittenezi و X. index از خاک اطراف ریشه در این مطالعه جدا شدند. همچنین به منظور شناسایی تکمیلی، X. vuittenezi با تکثیر ناحیه D2-D3 (LSU rDNA) مورد مطالعه مولکولی نیز قرارگرفت. توالی به‌دست‌آمده 100 درصد با توالیهای سایر جمعیت‌های X. vuittenezi در بانک ژن یکسان بود. نتیجه گیری: این پژوهش نشان میدهد پایش جمعیت نماتدهای منطقه نیاز به توجه بیشتری دارد.
امین الله طهماسبی،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
طهماسبی، ا. (1401). نقش فاکتورهای آغازکننده ترجمه در مقاومت مغلوب گیاهان به ویروسها. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(1): 121-113.
ویروسهای گیاهی بیمارگرهای مهمی هستند که باعث کاهش کمی و کیفی محصولهای کشاورزی در سراسر دنیا میشوند. مقاومت گیاهان کاراترین روش مبارزه با ویروسهای گیاهی است. ویروسها به عنوان انگلهای اجباری برای تکمیل چرخه آلودگیشان نظیر فرایندهای سنتز پروتیین، همانندسازی و حرکت وابسته به سازگاری فاکتورهای سلولی گیاهان میزبان هستند. فقدان یا جهش در این فاکتورهای ضروری برای چرخه آلودگی ویروس و یا جهش در تنظیم کننده پاسخهای دفاعی گیاه ممکن است مقاومت مغلوب میزبان را نسبت به ویروس سبب شود. ژنهای مغلوب که در برهمکنشهای ویروس-گیاه شناسایی شدهاند، شامل فاکتورهای آغازکننده ترجمه یوکاریوتی eIF4E، eIF4G و ایزوفرمهای آنها هستند. تعدادی از فاکتورهای ترجمه در گیاهان نظیر eIF3، eEF1A و eEF1B شناسایی شدهاند که در برهمکنش با آر.ان.اِی های ویروسی و تنظیم فرایندهای مختلف در چرخه آلودگی ویروس ضروری هستند. شناخت بیشتر سازوکارهای مولکولی این فاکتورها و همچنین برهمکنش آنها با سایر فاکتورهای میزبانی و ویروسی میتواند در توسعه روشهای مدیریت جدید مانند خاموشی یا ویرایش ژنوم علیه ویروسها مورد استفاده قرار گیرد.
فرشته اسماعیل زاده، داود کولیوند،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
اسماعیلزاده، ف.، کولیوند، د. (1401). ویروس چروکیدگی قهوه‌ای میوه گوجهفرنگی. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(1): 93-84.
چکیده
ویروس چروکیدگی قهوه‌ای گوجه فرنگی (ToBRFV) یک بیمارگر نوظهور است که عموماً در گلخانه‌ها باعث ایجاد بیماری می‌شود. این ویروس نواحی زرد رنگ، بدشکلی و زخم‌های نکروتیک قهوه‌ای رنگ روی میوه‌های گوجه فرنگی ایجاد می‌کند. این ویروس که انتشار جهانی دارد به تازگی با استفاده از روشهای مولکولی در گلخانه های چند استان ایران گزارش شده است. با توجه به گزارش این ویروس از ایران خصوصیات ویروس ToBRFV، نشانه ها، دامنه میزبانی، نحوه انتقال و انتشار و روشهای مدیریت آن بر اساس مطالعات انجام شده قبلی شرح داده شدهاند.
آرمان کامگار، ساغر کتابچی،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
کامگار ا، کتابچی س (1401) اثر سه کودزیستی برشاخصهای رشدی گوجه فرنگی و شدت بیماری پژمردگی باکتریایی. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(1): 112-105.
چکیده
مقدمه: پژمردگی باکتریایی ناشی از Ralstonia solanacearum یکی از بیماریهای مهم گوجه فرنگی در جهان است. امروزه روشهای جدید بر پایه استفاده از محصولات زیستی برای مدیریت بیماریهای گیاهی مورد توجه قرار گرفته تا با کاهش مصرف سمهای شیمیایی و آسیب به محیطزیست، محصولی ارگانیک در اختیار مصرف کنندگان قرار گیرد. مواد و روشها: تاثیر سه کودزیستی نیتروکارا (حاوی چند باکتری تثبیت کننده ازت)، میکروارگانیزمهای مؤثر (:EM® حاوی چند گونه مخمر و باکتری) و کمپوست بر شاخصهای رشدی گوجه فرنگی و شدت بیماری پژمردگی باکتریایی در قالب طرح کاملا تصادفی در شرایط گلخانه مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: تجزیه واریانس داده های آزمایش نشان داد که این سه کود تاثیر معنیداری در افزایش شاخصهای رشدی گوجه فرنگی دارند ولی باعث کاهش معنی دار شدت بیماری نمی گردند. کمپوست در بین آنها بیشترین تاثیر را بر شاخصهای رشدی گوجه فرنگی حتی در حضور بیمارگر داشت. نتیجه گیری: کمپوست میتواند به عنوان یک عامل بهبوددهنده شاخصهای رشدی گوجه فرنگی در برنامه مدیریت بیماری پژمردگی باکتریایی مد نظر قرار گیرد.
ظاهره پناهی، رضا خاک ور، ناصر علی اصغرزاد، سعید ذهتاب، رضا فرشباف پورآباد،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
پناهی، ظ.، خاکور، ر.، علی اصغرزاد، ن.، زهتاب، س.، فرشباف پورآباد، ر. (1401). تاثیر نانوذرات مس بر عامل پوسیدگی نرم سیب زمینی، هویج و پیاز. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(1): 11-1.
مقدمه: پوسیدگی نرم باکتریایی ناشی از گونه های Pectobacterium از بیماریهای مهم و شایع در سیب زمینی و سبزیها است. ضدعفونی غده یا بذر با مواد شیمیایی یکی از روشهای مدیریت بیماری است. نانوذرات مس همانند نانوذرات نقره و طلا اثر بازدارندگی شدیدی روی سلولهای باکتریها دارند، ولی از آنها بسیار ارزانتر و در دسترستر میباشد. این پژوهش برای تعیین اثر نانوذرات مس به تنهایی و در ترکیب با آنتی بیوتیکهای اکسی تتراسایکلین و استرپتومایسین برعامل پوسیدگی نرم سیب زمینی، هویج و پیاز انجام شد. مواد و روشها: بیمارگر از بافتهای پوسیده سیب زمینی، هویج و پیاز جدا، خالص و با مطالعه خصوصیات فنوتیپی و ژنتیکی ناحیه Pel-gene با استفاده از آغازگرهای اختصاصی پکتوباکتریوم (Y1وY2) شناسایی شد. اثر سه غلظت نانوذرات مس، آنتی بیوتیکهای اکسی تتراسایکلین و استرپتومایسین هرکدام به تنهایی، و ترکیب هر آنتی بیوتیک با نانوذرات مس بر رشد بیمارگر در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار برای هر تیمار در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. یافته ها: براساس خصوصیات فنوتیپی و قرابت ژنتیکی بیمارگر Pectobacterium odoriferum شناخته شد. استرپتومایسین نسبت به اکسی تتراسایکلین بازدارندگی بیشتری از رشد بیمارگر و اثر آنها در ترکیب با نانوذرات مس به ترتیب 12 و 19.5 درصد افزایش یافت. نتیجه گیری: نانوذرات مس خاصیت بازدارندگی از رشد P. odoriferum دارد و در ترکیب با آنتی بیوتیکها اثر آنها را افزایش میدهد.
مهدی اخلاقی، محمد رضا عالی منش، عباس روحانی، علیرضا برجسته، محمد عابدینی اسفهلانی، احمد دزیانیان،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
اخلاقی، م.، عالی منش، م.، روحانی، ع.، برجسته، ع.، عابدینی اسفهلانی، م.، دزیانیان، ا. (1401). تاثیر دو ماده موثره اسانسهای گیاهی بر عامل بیماری آتشک سیب و گلابی. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(1): 63-53.
مقدمه: باکتری Erwinia amylovora عامل بیماری آتشک سیب و گلابی یکی از عوامل اصلی محدود کننده تولید این میوه ها در دنیا است. از آنجایی که فقط تعداد محدودی ترکیب مسی در مهار این بیماری تاثیر محافظت کنندگی دارند، توجه روزافزونی به بررسی تاثیر اسانسهای گیاهی بر این بیمارگر شده است. مواد و روشها: اثر غلظتهای مختلف کارواکرول(ماده موثره اسانس آویشن، پونه کوهی و..) و ترانس-آنتول (ماده موثره اسانس رازیانه) بر رشد کلنی E. amylovora در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد و مقادیر حداقل غلظت بازدارندگی (MIC) و کُشندگی (MBC) آنها تعیین شد. اثر بازدارندگی MIC این مواد به تنهایی و مخلوط غلظتهای یک-دوم MIC و MBC آنها با روش دیسک روی محیط آگار غذایی بر رشد کلنی E. amylovora بررسی شد. اثر سه نسبت اختلاطی برتر این مواد روی بافت میوه گلابی رقم اسپادونا، بر شدت بیماری آتشک مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته‌ها: کارواکرول و ترانس-آنتول هردو اثر ضد باکتریایی علیه E. amylovora داشتند، ولی اثر کارواکرول بیشتر از دیگری بود. مخلوط کردن کارواکرول با ترانس-آنتول اثر آنرا افزایش داد. از بین سه نسبت اختلاطی 47 میکروگرم/ میلی‌لیتر کارواکرول + 141 میکروگرم / میلی‌لیتر ترانس-آنتول سبب ایجاد بیشترین کاهش شدت بیماری در بافت میوه گلابی، شد. نتیجه‌گیری: استفاده از مخلوط کارواکرول و ترانس-آنتول را برای مدیریت بیماری آتشک میتوان در نظر گرفت.
لیلا رسولی، مهدی صدروی، کاووس کشاورز،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
رسولی ل، صدروی م، کشاورز ک (1401) غربالگری هشت رقم گوجه فرنگی برای مقاومت به بیماری پژمردگی فوزاریومی. دانش بیماریشناسی گیاهی 12 (1): 52-46.
مقدمه: پژمردگی فوزاریومی ناشی ازقارچ خاکزی Fusarium oxysporum f. sp. lycopersici (Fol) یکی از بیماریهای مهم گوجه فرنگی در دنیا است. شناسایی و کشت رقمهای مقاوم روشی دوستدار محیط زیست مدیریت بیماری است که به تولید محصولی عاری از مواد شیمیایی و تمیز می انجامد. این پژوهش برای تعیین واکنش هشت رقم گوجه فرنگی به بیماری و همبستگی واکنش آنها با آنزیم پراکسیداز انجام شد.مواد و روشها: بوته های پژمرده گوجه فرنگی در گلخانه های جنوب غربی ایران نمونه برداری شدند و پس از جداسازی و خالص سازی و مطالعه خصوصیات ریختی دو جدایه Fol شناسایی شدند. واکنشهای هشت رقم کینگ استون، سوپرچف، دافنیس، کارناک، سی اچ پویا، ارلی پویا، سوپرپویا و سی اچ نسبت به این دو جدایه در آزمایشی فاکتوریل با طرح آماری کاملا تصادفی با چهار تکرار برای هر تیمار در شرایط گلخانه بررسی شد. شدت بیماری و شاخص های رویشی و زایشی گیاه اندازه گیری شدند. میزان آنزیم پراکسیداز در برگهای بوته های هر تیمار به روش اسپکترو فتومتری در طول موج ۴۷۰ نانومتر اندازه گیری و ضریب همبستگی آن با شدت بیماری تعیین شد. یافته ها: تجزیه واریانس دادههای این آزمایش نشان داد که بین جدایه‌های Fol از نظر قدرت بیماریزایی و تاثیر متقابل جدایه‌های بیمارگر و رقمها تفاوت معنیداری وجود دارد. جدایه Fol2 پرآزارتر از Fol1 بود و رقم سی اچ نیمه حساس ، رقمهای دافنیس، کارناک، سی اچ پویا، ارلی پویا و سوپرپویا نیمه مقاوم، رقمهای کینگ استون و سوپرچف کاملا مقاوم به این جدایه پرآزار بیمارگر و بیماری بودند. سطح آنزیم پراکسیداز در گیاه با شدت بیماری همبستگی منفی داشت. نتیجه گیری: کینگ استون و سوپرچف در بین این رقمها مقاوم به بیماری هستند. اندازه گیری سطح آنزیم پراکسیداز می تواند به عنوان یک شاخص مقاومت برای تعیین واکنش رقم های گوجه فرنگی به بیماری استفاده شود.
سعید شریفی رستم آبادی، مهدیه رستمی، فرحناز جهانشاهی افشار، فریبا اردشیر،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
شریفی رستم آبادی س، رستمی م ، جهانشاهی افشار ف، اردشیر ف (1402) معرفی شش نماتد انگل گیاهی از باغهای منطقه رفسنجان استان کرمان ایران. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(2):52-41.
مقدمه: منطقه حومه شهرستان رفسنجان در استان کرمان ایران، دارای باغهای درختان میوه متنوعی است که محصول آنها تحت تاثیر نماتدهای انگل گیاهی قرار می‌گیرد، بنابراین شناسایی نماتدهای انگل گیاهی باغهای میوه‌ی این منطقه ضروری به‌نظر رسید. مواد و روشها: نمونه‌های خاک از اطراف ریشه درختان زردآلو، هلو، انار، سیب، آلبالو و خرمالو طی سال‌های 1398 و 1399 از این منطقه جمع‌آوری گردیدند. نماتدها به دو روش سینی و الک-سانتریفیوژ استخراج شده و پس از تثبیت، به گلیسرین خالص منتقل شده، پس از تهیه اسلایدهای دایم، با میکروسکوپ زمینه روشن مطالعه شده و با مراجعه به منابع معتبر شناسایی شدند. یافته‌ها: شش نماتد از زیرراسته Tylenchomorpha، متعلق به پنج تیره: Tylenchidae ، Pratylenchidae، Tylenchulidae ، Criconematidae و Anguinidae شناسایی شدند. نماتد زخم ریشه (Pratylenchus penetrans)، سنجاقی (Paratylenchus neoamblycephalus) و سوسیسی شکل (Mesocriconema xenoplax) مهمترین نماتدهای انگل گیاهی باغهای درختان میوه این منطقه بودند. نتیجه گیری: نظر به حضور برخی نماتدهای مهم و خسارت‌زا در باغهای این شهرستان اجرای روشهای مدیریتی مناسب و پایش جمعیت نماتدهای مهم انگل گیاهی توصیه میگردد.
مرتضی باوند، مهدی صدروی، حبیب اله چاره گانی،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
باوند م، صدروی م، چاره گانی ح (1402) غربالگری پانزده رقم گوجه فرنگی برای مقاومت به بیماری سوختگی زود هنگام. دانش بیماری شناسی گیاهی 12(2): 10-1.
مقدمه: سوختگی زود هنگام ناشی از گونه‌های Altenaria یکی از بیماریهای مهم گوجه فرنگی در جهان است، که خسارت آن تا 86 درصد محصول گزارش شده است. شناسایی و کشت رقمهای مقاوم بهترین و ارزان‌ترین روش مدیریت بیماری است. نظر به شیوع و اهمیت بیماری در ایران، این پژوهش برای شناسایی رقم های مقاوم از بین 15 رقم در دسترس صورت گرفت. مواد و روشها: مزرع‌های شدید خسارت دیده از بیماری در استان کهگیلویه و بویراحمد، جنوب غربی ایران، بازدید شد و از بوته‌های بیمار نمونه برداری شد. قارچ بیمارگر از بافتهای بیمار گیاه پس از ضدعفونی سطحی آنها روی محیط سیب زمینی/ دکستروز/ آگار جداسازی و پس از خالص سازی آن به روش تک هاگ، خصوصیات ریخت‌شناسی آن مورد مطالعه و اندازه گیری قرار گرفت. دادههای جمع اوری شده با توصیف‌های گونه‌های Altenaria مقایسه شده و بیمارگر شناسایی شد. گیاهچه‌های چهاربرگی 15 رقم گوجه فرنگی در قالب طرح آماری کاملا تصادفی، با سوسپانسیون کنیدیوم‌های بیمارگر مایه زنی شدند و در اتاقک رشد با دمای 28 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 90% و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و هشت ساعت تاریکی نگه‌داری شدند. هیجده روز پس از مایه زنی واکنش هر رقم به بیماری با محاسبه درصد برگهای آلوده، تعداد و اندازه لکه ها و شاخص بیماری تعیین شد. یافته‌ها: عامل بیماری سوختگی زودهنگام گوجه فرنگی در این منطقه Altenaria alternata شناخته شد. رقمهای 10552، King stone، Super chief و Ventero با حداقل نشانه‌ها مقاوم، 4129، 3725، 4224، Retino، Aras، Flat 111 و Super pooya نیمه مقاوم و 7806، Early pooya، 11057، CH pooya حساس به بیماری شناخته شدند. نتیجه گیری: کشت رقمهای مقاوم یا نیمه مقاوم را برای مدیریت بیماری میتوان توصیه کرد. وقوع سوختگی زود هنگام گوجه فرنگی ناشی از A. alternata در این منطقه و واکنش این 15 رقم به بیماری برای نخستین بار گزارش می‌شود.
معصومه دلارامی فر، مهدی پیرنیا، مجتبی کیخاصابر، شیراحمد سارانی، حمیده خواجه،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
دلارامی فر م، پیرنیا م، کیخاصابر م، سارانی ش ا، خواجه ح (1402) واکنش هشت ژنوتیپ لوفا به بیماری گیاهچه میری. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(2): 85-76.
مقدمه: گیاهچه میری ناشی از Pythium aphanidermatum یکی از بیماریهای مهم لوفا است. شناسایی و کاشت رقمهای مقاوم راهکاری سازگار با محیط زیست برای مدیریت تلفیقی بیماری است. این پژوهش برای تعیین واکنش هشت ژنوتیپ بومی و غیر بومی لوفا نسبت به بیماری انجام شد. مواد و روشها: بیمارگر(P. aphanidermatum IRAN597C) از کلکسیون قارچهای موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور تهیه شد . آن به گیاهچه‌های هشت ژنوتیپ لوفا تلقیح شد. پس از ظهور علائم زردی و مرگ گیاهچه شاخص شدت بیماری و سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری برای هر ژنوتیپ محاسبه شد. اصول کخ برای اثبات بیماریزایی انجام و بیمارگر مجدد از گیاهچه های بیمار جداسازی گردید. سپس برای تایید مولکولی بیمارگر، از توالییابی ناحیه ITS-rDNA آن استفاده شد. یافته‌ها: توالییابی ناحیه ITS-rDNA بیمارگر قرابت فیلوژنتیکی 99 درصدی با سایر جدایه‌های P. aphanidermatum را نشان داد. تعیین شاخص شدت بیماری نشان داد که ژنوتیپ‌های شمالی بزرگ و لوفا بلند حساس و سایر ژنوتیپ‌ها شامل شمالی بذرسیاه، شمالی بذر سفید، توری، افغانی، شیاردار و برزیلی مقاوم به بیماری هستند. بر اساس سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری، به ترتیب ژنوتیپ‌های شمالی بذر سیاه و شمالی بذر سفید پایین ترین سطح، ژنوتیپ‌های توری، شیاردار، افغانی و برزیلی سطح متوسط و ژنوتیپ‌های شمالی بزرگ و لوفا بلند بالاترین سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری را نشان دادند. نتیجه گیری: با توجه به مقادیر پایین شاخص شدت بیماری و سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری در دو ژنوتیپ شمالی بذر سیاه و شمالی بذر سفید، کاشت این دو ژنوتیپ برای مدیریت بیماری در لوفا پیشنهاد می‌شود.
آزاده گودرزی،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
گودرزی آ (1402) بیماری سوختگی سیاه خرما. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(2): 75-66.
بیماری سوختگی سیاه یکی از بیماریهای مهم و خسارت‌زای خرما در بسیاری از مناطق دنیا شامل عمان، عراق، قطر، عربستان سعودی، کویت و امارات متحده عربی محسوب می‌شود. بیماری نخستین بار در ایران در سال 1394 از طبس در استان خراسان جنوبی گزارش شده و طی سال‌های بعد، نشانه‌های بیماری به صورت پراکنده در استان‌های کرمان، هرمزگان، فارس و بوشهر نیز مشاهده گردیده است. دو قارچ Thielaviopsis paradoxa و T. radicicola به عنوان عوامل بیماری شناخته شده اند. نشانه‌های بیماری شامل بافت مردگی، پژمردگی، خمیدگی تاج درخت، پوسیدگی مریستم انتهایی و مرگ درخت است. بیماری غالباً روی درختانی که تحت تأثیر تنش‌های محیطی، به ویژه تنش شوری و خشکی قرار دارند، مشاهده می‌شود. این بیماری تا کنون از 21 رقم خرما در دنیا گزارش شده است، هرچند که حساسیت رقمهای مختلف نسبت به بیماری متفاوت است. روشهای مدیریت تلفیقی بیماری شامل پیشگیری از ورود بیماری به منطقه، اجتناب از وارد شدن آسیب به درختان خرما، رعایت اصول بهداشت گیاهی، مدیریت تنش‌های محیطی و برقراری تهویه مناسب در نخلستان، مبارزه زیستی و شیمیایی در این مقاله شرح داده شده اند.
سعیده دهقانپور فراشاه،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
دهقانپورفراشاه س (1402) پاسخهای دفاعی بهواسطه اکسید نیتریک در برهمکنش گیاه- بیمارگر. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(2): 142-130.
مبارزه با بیماری‌ها در کشاورزی اغلب به آفت‌کش‌ها و کودهای شیمیایی متکی است که بر میکروفلور طبیعی محیط اطراف ریشه گیاهان و تعادل اکوسیستم تأثیر منفی می‌گذارند. امروزه، محققان به دنبال جایگزین کردن این مواد شیمیایی با سایر عوامل سازگار با محیط زیست برای بهبود تولید محصولات کشاورزی و کنترل عوامل بیماریزای گیاهی هستند. تحقیقات در مورد برهمکنش اکسید نیتریک(NO) با عوامل بیماریزای گیاهی نشان داده است که NO یک پیامرسان کلیدی در پاسخ گیاهان به تنش‌های زیستی و غیرزیستی است. به دلیل نقش NO در تنظیم ژنهای دفاعی گیاهان، به ویژه از طریق مرگ برنامه ریزی‌شده سلولی، توجه بسیاری از بیماری‌شناسان گیاهی را به خود جلب کرده است. اگرچه NO نقش مهمی در واکنش فوق حساسیت در پاسخ به انواع تنش‌های زیستی و غیرزیستی ایفا می‌کند ولی مشخص شده است که NO در تنظیم بیان ژنهای مرتبط با مقاومت غیراختصاصی نیز نقش دارد. در این مقاله‌ی مروری به پژوهش نقش اکسید نیتریک در برهمکنش گیاه با عوامل بیماری‌زا پرداخته شده است.
مریم موسیوند،
جلد 13، شماره 1 - ( 12-1402 )
چکیده
موسیوند، م. (1402). فنآوریهای نوین تشخیص زهرقارچها در محصولها و فرآورده های گیاهی. دانش بیماریشناسی گیاهی، 13 (1)، 103-89.
زهرقارچها متابولیتهای ثانویه قارچها هستند که به دلیل سمیت و سرطانزایی تهدیدی جهانی برای سلامت انسان و دام به شمار می آیند. افزایش تقاضا برای ردیابی سریع، ساده و کم هزینه این ترکیبها، به‌ویژه در محل، منجر به توسعه حسگرهای زیستی متنوعی شده است. اگر چه آنتیبادیها برای چندین دهه پرکاربردترین پروب تشخیصی در طراحی حسگرهای زیستی بودهاند اما دشواری تولید آنتیبادی منوکلونال برای زهرقارچها به دلیل قرارگیری آنها در گروه مولکولهای کوچک و غیر ایمنوژن، منجر به ابداع فنآوری نوین پروبهای آپتامری برای ردیابی این مولکولهای خطرناک شده است. آپتامرها توالیهای تک رشته الیگونوکلئوتیدی هستند که با تبدیل شدن به ساختار سه بعدی خود، مولکول هدف را با اختصاصیتی در حد آنتی بادیهای منوکلونال ردیابی مینمایند. مزایای بسیار زیاد آپتامرها از جمله نداشتن محدویت در نوع مولکول هدف، اندازه کوچک، پایداری بالا، قابلیت تولید کم هزینه و آسان، این پروبهای تشخیصی را به یکی از مهترین رقبای آنتیبادیها در طراحی حسگرها تبدیل کرده است. به کارگیری پروبهای آپتامری در طراحی حسگرهای زیستی منجر به توسعه آپتاحسگرهایی که از حساسیت و اختصاصیت بالایی در ردیابی مولکولهای هدف برخوردارند، شده است. پروبهای آپتامری، روش آزمایشگاهی غربال آنها ، انواع آپتاحسگرها و کاربرد آنها در تشخیص زهرقارچهای مهم در این مقاله شرح و بحث شده است.
محمدعلی هوشیار، مهدی صدروی، رسول رضایی،
جلد 13، شماره 2 - ( 6-1403 )
چکیده
پوسیدگی ریزوکتونیایی ریشه، ناشی از قارچ خاکزی Rhizoctonia solani یک بیماری مهم لوبیا است، که از نقاط مختلف ایران هم گزارش شده است. خسارت بیماری تا 60 درصد محصول در جهان گزارش شده است. مبارزه زیستی میتواند روشی سالم و سازگار با محیط زیست برای مدیریت بیماریهای گیاهی باشد. این پژوهش برای بررسی تاثیر چهار محصول زیستی تجارتی موجود در بازار ایران بر شاخصهای رشدی و شدت بیماری پوسیدگی ریزوکتونیایی در لوبیا برای یافتن روشی مناسب مبارزه زیستی بیماری اجرا شد. تاثیر سه محصول زیستی از قارچهای میکوریزآربوسکولی شامل: Funeliformis mosseae، Rhizoglomus intraradices و میکوپرسیکا (مخلوط چند قارچ میکوریزآربوسکولی) و باکتری Bradyrhizobium japonicum بر شاخصهای رشدی و شدت بیماری پوسیدگی ریزوکتونیایی ریشه در لوبیاچیتی رقم کوشا در شرایط گلخانه آزمایش شد. تجزیه و تحلیل آماری دادههای این آزمایش نشان داد که این تیمارها تاثیر معنیداری در کاهش شدت بیماری و شاخصهای رشدی گیاه دارند و در بین آنها F. mosseae و میکوپرسیکا به ترتیب باعث بیشترین کاهش شدت بیماری و بهبود شاخصهای رشدی گیاه شدند. بنابراین محصول زیستی F. mosseae و میکوپرسیکا را میتوان برای کاهش شدت بیماری پوسیدگی ریزوکتونیایی ریشه لوبیا و بهبود صفات رشدی آن استفاده نمود.
