سمانه سماوات، مهدیه صالحی وژده نظری، پگاه صیادامین،
جلد 11، شماره 1 - ( 12-1400 )
چکیده
سماوات س، صالحی وژده نظری م، صیاد امین پ (1400) اثر بازدارندگی اسانس و عصاره گیاهان دارویی بر قارچها و باکتریهای بیمارگر گیاهان. دانش بیماری شناسی گیاهی 11(1): 121-113.
10.2982/PPS.11.1.113. Doi:
استفاده از اسانس و عصاره گیاهان دارویی از جمله روشهای سازگار با محیط‌زیست در مدیریت بیماریهای گیاهی ناشی از قارچها و باکتری‌ها محسوب می‌شود. اثر ضدمیکروبی اسانس و عصاره گیاهان دارویی متعددی مانند آویشن، میخک، مرزه، سیر، شیرینبیان و رازیانه ثابت شده و ماده موثره آنها نیز شناسایی شده است. بر اساس این پژوهشها امکان معرفی، فرمولاسیون و بکارگیری اسانس و عصاره گیاهان دارویی و یا هر یک از اجزای آنها با خواص ضدمیکروبی، به عنوان روشی جایگزین مصرف سمهای شیمیایی در مدیریت بیماریهای قارچی و باکتریایی گیاهان می‌تواند فراهم آید.
پارمیدا آل احمد، لیلا ابراهیمی،
جلد 11، شماره 1 - ( 12-1400 )
چکیده
آل‌احمد پ. ابراهیمی ل (1400) نقش قارچهای درون رست در مدیریت بیماریهای گیاهی. دانش بیماری شناسی گیاهی 11(1): 112-100.
10.2982/PPS.11.1.100. Doi:
چکیده
بیماریها معمولا سبب خسارت اقتصادی و کاهش رشد و نمو و میزان محصول گیاهان میشوند. مدیریت بیماریهای گیاهی، با سمهای شیمیایی ممکن است اثر سویی بر محیط‌زیست، بروز مقاومت در بیمارگرها و از بین رفتن جانداران مفید داشته باشد، بنابراین یافتن روشهای جایگزین مانند شناسایی و استفاده از ریزجانداران متعارض برای مدیریت بیماریها مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. تعدادی از قارچهای درونرست که بدون هیچ آسیب و نشانهای داخل بافت گیاه میزبان رشد میکنند به عنوان عامل مهار زیستی بعضی از بیماریهای گیاهی شناخته شدهاند. قارچهای درونرست با سازوکارهای مختلفی مانند تولید مواد پادزیست، رقابت، القای مقاومت و پارازیته کردن مستقیم بیمارگر، موجب تضعیف یا از بین رفتن بیمارگرها میشوند. این قارچها همچنین می‌توانند با تولید ترکیبهای آنتی‌اکسیدانت و ضدتومور و هورمون‌های مختلف رشد، به افزایش رشد و مقاومت گیاه میزبان در برابر تنش‌های مختلف کمک کنند.
حدیث شهبازی، علیرضا ترنگ، فریدون پاداشت، مریم حسینی چالشتری، مهرزاد اله‌قلی‌پور، مریم خشکدامن، سیده اکرم موسوی قلعه رودخانی، سوسن نظری تابک، فرزانه اسداللهی شریفی، مهناز پورعباس دولت آباد،
جلد 11، شماره 1 - ( 12-1400 )
چکیده
شهبازی ح، ترنگ ع، پاداشت ف، حسینی چالشتری م، اله‌قلی‌پور م، خشکدامن م، موسوی قلعه رودخانی س ا، نظری تابک س، اسداللهی شریفی ف، پورعباس دولتآباد م (1400) واکنش 109 لاین برنج به بیماری بلاست. دانش بیماری شناسی گیاهی 11(1):35-24.
Doi: 10.2982/PPS.11.1.24
مقدمه: بلاست ناشی از Pyricularia oryzae، مهمترین بیماری قارچی برنج در جهان است. بهترین روش مدیریت بیماری شناسایی و کشت رقمهای مقاوم است. مواد و روشها: ، واکنش 109 لاین از لاین‌های امیدبخش موسسه تحقیقات برنج کشور به همراه سه رقم شاهد (حساس و مقاوم) در مقابل بیماری بلاست در این پژوهش مورد ارزیابی قرار گرفت. بذر هر یک از لاینها به‌صورت آپلند در خزانه بلاست به‌منظور ارزیابی بلاست برگ، در اوایل تیرماه،کشت شد. جهت آلوده سازی لاین‌های موردنظر، از نقاط مختلف استان گیلان برگهای آلوده به بلاست جمعآوری و در سطح خزانه پاشیده شد. در تمام مراحل، رطوبت لازم جهت ایجاد بیماری توسط آبیاری بارانی تأمین شد. شدت بیماری براساس روش استاندارد موسسه بین المللی تحقیقات برنج با درجه های صفر تا نه ارزیابی شد. نشاها در گلدانهای بزرگ در گلخانه کشت شدند و مایه‌زنی به‌روش تزریق در گردن خوشه به منظور ارزیابی بلاست خوشه صورت گرفت. یافته‌ها: هفت و 14 لاین با درجه های 2 و 3، واکنش مقاومت به بلاست برگ را نشان دادند. سایر لاینها نسبتاً حساس تا بسیارحساس به بیماری بودند. سه لاین TH1، TH2 و TH3 با درجه آلودگی 5، حساس به بیماری بلاست خوشه ارزیابی شدند. نتیجه‌گیری: بیست و یک لاین شناخته شده مقاوم به بلاست برگ را میتوان در برنامه اصلاح رقمهای زراعی برنج استفاده کرد.
حمید صادقی گرمارودی، سید یعقوب سید معصومی، اشرف نانکلی،
جلد 11، شماره 1 - ( 12-1400 )
چکیده
صادقی گرمارودی ح، سید معصومی س ی، نانکلی ا (1400) واکنش سیزده رقم هلو و شلیل به پژمردگی ورتیسیلیومی.
دانش بیماری شناسی گیاهی 11(1): 73-60.
Doi: 10.2982/PPS.11.1.60.
مقدمه: بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی یکی از بیماریهای مهم خاکزاد درختان میوه هسته‌داراست. Verticillium dahliae عامل این بیماری محسوب می‌گردد. مواد و روشها: نمونه‌های دارای نشانه های پژمردگی ورتیسیلیومی از باغهای زردآلو و هلو در شاهرود و دماوند جمعآوری و چهار جدایه V. dahliae به‌دست آمد. زادمایه قارچ روی دانه‌های گندم سترون تهیه شد و واکنش 13 رقم هلو و شلیل که با روش پیوند روی پایه‌های GF305 (هیبرید بادام-هلو) تکثیر شده بودند، در شرایط باغی در اوایل بهار با آن در ناحیه طوقه مایه‌زنی شدند. شانزده هفته پس از مایه‌زنی شدت بیماری با یک مقیاس سه‌رتبه‌ای یادداشت‌برداری شد. یافته ها: واکنش این 13 رقم به بیماری تفاوت معنی‌داری با یکدیگر داشتند. همه رقمهای هلو-شلیل ارزیابی شده خیلی‌حساس، حساس و یا نیمه‌حساس بودند و هیچ کدام مقاومت نشان ندادند. واکنش رقم شلیل ایندیپندنس به بیماری خیلی حساس بود، ولی رقم رم‌استار با کمترین شدت بیماری در گروه نیمه حساس جای گرفت. نتیجه‌گیری: هلوی رقم رم‌استار در بین این رقمهای تحت کشت حساسیت کمتری به بیماری دارد.
مریم میرطالبی، جواد شفیعی نیا،
جلد 11، شماره 2 - ( 6-1401 )
چکیده
شفیعی نیا ج، میرطالبی م (1401) قارچهای افزایش دهنده رشد گیاهان. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 11(2): 124-112. Doi:10.2982/PPS.11.2.112
جمعیت جهان به سرعت در حال افزایش است. برای تغذیه این جمعیت زیاد، باید محصولات زراعی بیشتری تولید شود. استفاده گسترده از کودها، سموم دفع آفات و سایر نهاده‌ها، بهره‌وری زمین‌های کشاورزی موجود و میزان غذای تولید شده را افزایش می‌دهد، اما این افزایش محصول باعث آسیب به محیط زیست، تخریب خاک و از بین رفتن جمعیت طبیعی میکروبی آن می‌شود. برای جلوگیری از این آثار زیانبار مواد شیمیایی، یک رویکرد دوستدار محیط زیست که سلامت انسان و محیط زیست را تضمین کند، به شدت مورد نیاز است. در دیدگاه نوآورانه تولید کشاورزی، برای استفاده از کودهای‌زیستی به جای مواد شیمیایی تقاضای فزاینده‌ای وجود دارد. کاربرد ریزجانداران مفید می‌تواند یک سازوکار جدید برای بهبود سلامت و بهره‌وری گیاه باشد. جمعیت‌های میکروبی فراریشه نقش مهمی در تبدیل و انحلال مواد مغذی خاک ایفا میکنند که برای رشد و نمو گیاه بسیار مهم است. در میان جمعیت‌های مختلف میکروبی فراریشه، قارچ‌هایی که به عنوان افزایش‌دهنده رشد گیاه شناخته میشوند، اخیراً مورد توجه روزافزون قرار گرفته‌اند. طی چندین دهه، انواع قارچهای افزایش‌دهنده رشد گیاه مانند گونه‌های متعلق به جنس‌های Trichoderma، Penicillium، Phoma و Fusarium مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. مطالعات نشان داده است که این قارچها، بدون آلودگی‌های زیست‌محیطی، رشد گیاه را تنظیم میکنند و تحمل گیاه را در برابر بیمارگرهای گیاهی افزایش میدهند. در این مقاله ابتدا شرح مختصری از قارچهای افزایش‌دهنده رشد ارائه می‌شود. در ادامه ماهیت و ترکیب این قارچها، همچنین نحوه عملکرد آنها، فرموله‌کردن و چالش‌های مرتبط با آن مورد توجه قرار خواهد گرفت.
فرزاد مرادی، حجت اله مظاهری لقب، لیلا کاشی، سید سعید موسوی،
جلد 11، شماره 2 - ( 6-1401 )
چکیده
مرادی ف، مظاهری‌لقب ح، کاشی ل، موسوی س س (1401) تأثیر ساپونینهای خام و خالص شش اکوتیپ یونجه بر تفریخ تخم Ditylenchus dipsaci. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 11(2): 72-61.
Doi:10.2982/PPS.11.2.61
مقدمه: نماتد ساقه و پیاز Ditylenchus dipsaci یک عامل بیماری‌زای مهم و خسارتزا در تعدادی از گیاهان زراعی و زینتی از جمله یونجه است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر ساپونینهای خام و خالص شش اکوتیپ یونجه بر تفریخ تخم این نماتد بود تا روشی زیستی برای مدیریت آن یافت شود. مواد و روشها: تأثیر ساپونینهای خام و خالص شش اکوتیپ یونجه بر تفریخ تخم این نماتد آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی به صورت فاکتوریل با دو فاکتور اکوتیپهای یونجه (شش اکوتیپ) و ساپونینهای (خام و خالص آنها) در شرایط آزمایشگاهی بررسی گردید. یافته‌ها: تجزیه واریانس داهها نشان داد که اثرمتقابل بین دو فاکتور اکوتیپ و ساپونین از نظر آماری معنی‌دار است. با غلظتهای 50 و 90 میکرولیتر ساپونین خام اکوتیپهای مختلف، به ترتیب 30 تا 42 درصد و 33 تا 59 درصد تخم‌های نماتد تفریخ نشدند. اکوتیپهای نیشابوری بیشترین و پلی‌کراس شیراز و کریساری کمترین تعداد تفریخ تخم را موجب شدند. غلظتهای 10 و 50 میکرولیتر ساپونین خالص به ترتیب بین 56 تا 69 درصد و 61 تا 79 درصد مجموع تخم‌های نماتد تفریخ نشدند. اکوتیپهای محلی میاندوآب و نیشابوری بیشترین و پلی‌کراس شیراز کمترین تعداد تفریخ تخم را داشتند. نتیجه‌گیری: ساپونینهای خالص اکوتیپهای یونجه نسبت به ساپونینهای خام تاثیر بیشتری برمیزان تفریخ تخم نماتد دارند. ساپونینهای اکوتیپ پلی‌کراس شیراز یونجه تاثیر بهتری نسبت به سایر اکوتیپها دارد.
فرزانه طلایی، مهدی صدروی، ابراهیم ادهمی،
جلد 11، شماره 2 - ( 6-1401 )
چکیده
طلایی ف، صدروی م، ادهمی ا (1401) همبستگی بین میکوریزای آربوسکولی در گندم و
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 11(2): 41-32.
Doi: 10.2982/PPS.11.2.32.
مقدمه: قارچهای میکوریز آربوسکولی(AMF) در همزیستی با ریشه گیاهان به جذب بیشتر فسفر و افزایش رشد و نمو گیاهان کمک میکنند. هدف از این پژوهش تعیین همبستگی جمعیت و تنوع قارچهای میکوریزآربوسکولی با ویژگیهای فیزیکی وشیمیایی خاک، در مزرعه های گندم استان کهگیلویه و بویراحمد در جنوب غربی ایران، بود. مواد و روشها: سی مزرعه گندم این استان در نزدیکی زمان برداشت محصول بازدید شدند و از ریزوسفر و اندامهای هوایی آنها نمونه برداری شد. هاگهای AMFبه روش الک سوسپانسیون ریزوسفر در آب و سانتریفیوژ کردن در محلول سوکرز جداسازی شدند. جمعیت هاگ این قارچها شمارش شدند. درصد کلنیزاسیون طول ریشه توسط این قارچها در هر نمونه محاسبه شد. خصوصیات ریختشناسی هاگهای جداسازی شده مطالعه شدند و اطلاعات جمعآوری شده، با توصیفهای AMF مقایسه و قارچهای حاضر در هر نمونه شناسایی شدند. بافت، pH خاک ، فسفر خاک و موجود در گیاه تعیین شدند و ضریب همبستگی بین جمعیت و تنوع AMFبا این خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و گیاه محاسبه شدند. یافته ها: پانزده قارچ میکوریز آربوسکولی، متلعق به 9 جنس : Acaulospora ، Archaeospora ، Entrophospora ، Gigaspora ، Rhizoglomus ، Claroideumglomus ، Funeliformis ، Septoglomus و Scutellospora شناسایی شدند. تنوع این قارچها در نمونه ها (5-) 9/2 (-2) و F. mosseae با فراوانی 90 درصد گونه غالب بود. جمعیت این قارچها با pH خاک همبستگی منفی ولی با فسفر محلول خاک و فسفر گیاه همبستگی مثبت داشت. تنوع این قارچها نیز با فسفر محلول خاک همبستگی مثبت داشت. بین میزان شن در خاک و درصد کلنیزاسیون ریشهها همبستگی مثبت وجود داشت. نتیجه گیری: قارچهای میکوریز آربوسکولی در خاکهای با بافت سبک، pH کمتر همراه با مقادیر کم فسفر محلول و ماده آلی جمعیت و تنوع بیشتری دارند. همبستگی مثبت جمعیت این قارچها با فسفر گیاه حاکی از سودمندی آنها برای گیاه است.
امیرحسین محمدی، معصومه حقدل، منصوره میرابوالفتحی، حسین علایی،
جلد 11، شماره 2 - ( 6-1401 )
چکیده
محمدی ا ح، حقدل م، میرابوالفتحی م، علایی ح (1401) بیماری پوسیدگی آرمیلاریایی ریشه و طوقه در باغهای پسته. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 11(2): 102-92. Doi: 10.2982/PPS.11.2.92
چکیده
پسته یکی از مهمترین محصولات باغی در ایران بوده که تولید آن همواره تحت تأثیر عوامل محدودکننده زنده و غیر زنده قرار می‌گیرد. پوسیدگی آرمیلاریایی طوقه و ریشه ناشی از Armillaria mellea، یک بیماری مهم در باغهای پسته بوده که باعث مرگ و میر درختان بارور می‌شود. کنترل این بیماری بسیار سخت و هزینه‌بَر می‌باشد. نشانه‌های بیماری در اندام هوایی درختان مبتلا شامل زردی، برگ‌ریزی زودهنگام، پژمردگی ناگهانی، سرخشکیدگی شاخه‌ها و کاهش رشد اندام هوایی می‌باشد. این نشانه‌ها همراه با پوسیدگی و قهوه‌ای شدن بافت‌های چوبی، تشکیل صفحات میسلیومی بادبزنی سفید تا کرمی رنگ در ریشه و طوقه و همچنین مشاهده نماریشه (رایزومورف) قارچ، شواهد کافی جهت تشخیص قطعی ابتلا به پوسیدگی آرمیلاریایی طوقه و ریشه در درختان پسته می‌باشند. فرآیند آلودگی با اتصال محکم ریسه و نماریشه‌ها روی سطح ریشهها شروع شده و سپس بیمارگر با استفاده از روش‌هایی مانند فشار مکانیکی، تولید توکسین و آنزیمهای تجزیه کننده دیواره سلولی به بافت‌های ریشه نفوذ می‌کند. تأخیر در تشخیص بیماری، وجود شبکه گسترده از نماریشه‌ها در فواصل دور از درخت و در اعماق خاک و مخفی ماندن میسلیوم‌ها زیر پوست و داخل چوب‌های مرده، باعث می‌شود که کنترل موفق بیماری تنها با تلفیق روشهای کنترل شیمیایی، زراعی، بیولوژیکی و استفاده از پایه و ارقام مقاوم امکان پذیر باشد.
مریم فولادی، عیدی بازگیر، مصطفی درویش نیا، کورش عزیزی،
جلد 11، شماره 2 - ( 6-1401 )
چکیده
فولادی م، بازگیر ع، درویشنیا م، عزیزی ک (1401) نماتدهای انگل گیاهی مرتبط با کشت خیار در استان لرستان ایران. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 11(2): 82-73.
مقدمه: نماتدها از عوامل خسارتزا در تولید خیار در جهان هستند. این پژوهش برای شناسایی نماتدهای انگل گیاهی در مزرعهها و گلخانه های تحت کشت خیار در استان لرستان در غرب ایران انجام شد. مواد و روشها: هشتاد و پنج نمونه خاک همراه با ریشه خیار از شهرستان‌های مختلف استان لرستان در غرب ایران جمعآوری گردیدند. استخراج نماتدها، تثبیت و انتقال آنها به گلسیرین و تهیه لام‌های میکروسکوپی دائمی و شناسایی گونه‌ها با استفاده از منابع علمی معتبر انجام گرفت. یافته‌ها: بیست گونه نماتد انگل گیاهی از 12 جنس از زیر راسته Tylenchina شناسایی شدند. مشخصات ریختشناسی Amplimerlinius globigerus و incognita Meloidogyne به عنوان زیانبارترین نماتدها شرح داده شده است. نتیجه گیری: یازده گونه جدید برای فون نماتدهای خیار در ایران گزارش می‌شود.
مصطفی نصیری، محمد مهدی فقیهی،
جلد 11، شماره 2 - ( 6-1401 )
چکیده
نصیری م، فقیهی م م (1401) بیماری موزاییک باکتریایی گندم. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 11(2): 111-103.
بیماری موزاییک باکتریایی، توسط باکتری گرم مثبت Clavibacter tessellarius ایجاد می‌شود. از نشانه ها مهم این بیماری، موزاییک، لکههای سبز و رنگ پریده کوچک در سطح برگ می‌باشد که با نشانه های کمبود عناصر غذایی و برخی بیماریهای ویروسی شباهت زیادی دارد و تشخیص آن را مشکل می‌کند. بیماری موزاییک باکتریایی، تاکنون در مزارع گندم از چندین استان در کشور گزارش شده و به نظر می‌رسد در سایر نواحی کشت گندم نیز وجود داشته باشد. با توجه به بذرزاد بودن این بیمارگر، تهیه بذر سالم و گواهی شده مهمترین راهکار مدیریت این بیماری است. به منظور آشنایی بیشتر با این بیماری، جنبه‌های مختلف آن شامل تاریخچه، نشانه ها و روش شناسایی بیمارگر، زیست‌شناسی، دامنه میزبانی و مدیریت این بیماری در این مقاله شرح داده شدهاند.
سید مسلم حسینی، مصطفی درویش نیا، حسین رضایی نژاد، عیدی بازگیر، فاطمه درویش نیا،
جلد 11، شماره 2 - ( 6-1401 )
چکیده
حسینی س م، درویشنیا م، رضایی‌نژاد ع، بازگیر ع، درویشنیا ف (1401) اثر اسانسهای آویشن، نعناع فلفلی، مرزه و دو قارچکش بر رشد سه قارچ بیماری‌زای گیاهی. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 11(2): 52-60.
مقدمه: بعضی اسانسهای گیاهی خاصیت ضد قارچی دارند. این پژوهش برای تعیین اثر سه اسانس گیاهی و دو قارچکش شیمیایی بر رشد پرگنه سه قارچ بیمارگر گیاهی در شرایط آزمایشگاهی انجام شد. مواد و روشها: اثر غلظتهای مختلف سه اسانس آویشن (Thymus vulgaris L.)، نعناع فلفلی (Mentha piperata L.) و مرزه خوزستانی (Satureja khuzestanica Jamzad)، در مقایسه با دو قارچکش مانکوزب و کاربندازیم، بر رشد سه قارچ Alternaria solani، Botrytis cinerea و Fusarium solani با روش رقیقسازی در محیط عصاره مخمر سوکرز مایع مورد بررسی قرار گرفتند و حداقل غلظت بازدارندگی (MIC) و حداقل غلظت قارچکشی (MFC) آنها محاسبه شدند. یافته ها: اسانس آویشن در بین اسانهای گیاهی بیشترین اثر بازدارندگی را بر A. solani و F. solani و اسانس مرزه بیشترین اثر بازدارندگی را بر B. cinerea داشتند. مانکوزب در بین قارچکشهای شیمیایی بیشترین اثر بازدارندگی را بر A. solani و کاربندازیم بیشترین اثر بازدارندگی را بر B. cinerea و F. solani داشتند. نتیجه‌گیری: اسانسهای آویشن و مرزه اثر بازدارندگی قابل ملاحظه‌ای بر رشد پرگنه این سه قارچ بیمارگر گیاهان دارند.
علی علیزاده علی‌آبادی، محمد مهدی فقیهی، محمد صالحی، اابوالقاسم قاسمی،
جلد 11، شماره 2 - ( 6-1401 )
چکیده
علیزاده علی‌آبادی ع، فقیهی م م، صالحی م، قاسمی ا (1401) پویایی‌شناسی وقوع و پراکندگی بیماری هوانگ‌لونگ‌بینگ مرکبات در ایران. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 11(2): 21-11.
Doi: 10.2982/PPS.11.2.11
مقدمه: هوانگ‌لونگ‌بینگ یا میوه سبز یکی‌از بیماریهای مهم مرکبات در ایران است. روند گسترش بیماری در هفت استان در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روشها: باغهای مرکبات استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر، خوزستان، فارس، کرمان و مازندران طی سال‌های 1386 تا 1388 و 1396 تا 1398 بازدید شدند و نمونه‌های مشکوک به بیماری جمعآوری و پس‌از استخراج DNA از نمونه‌ها، آزمون پی‌سی‌آر با استفاده از آغازگرهای اختصاصی OI1/OI2c و A2/J5 انجام شد. یافته‌ها: برسی نمونه‌ها نشان داد که، مناطق و میزبانهای باکتری Candidatus Liberibacter asiaticus، عامل بیماری، در این مدت افزایش یافته است، به طوری که در پایان این‌دوره در نمونه‌های درختان پرتقال، نارنگی، گریپ‌فروت، نارنج، لیمولیسبون و لیموترش از استان‌های کرمان، هرمزگان، سیستان و بلوچستان و فارس، بیماری ردیابی شد. نتیجه‌گیری: بررسی بیماری طی این سالها نشان داد که: مناطق آلوده و دامنه میزبانی بیماری گسترش زیادی یافته است و گسترش بیماری در مناطق کشت مرکبات در جنوب کشور با شیب ملایم بوده است. کاهش جمعیت پسیل ناقل بیماری طی این سالها به نظر می‌رسد که در آهستگی روند گسترش بیماری مؤثر بوده است.
خدیجه عباسی، سعید افضلی نیا،
جلد 11، شماره 2 - ( 6-1401 )
چکیده
عباسی خ، افضلی نیا س (1401) معرفی هشت قارچ جدا شده از نماتد سیست طلایی سیبزمینی در ایران. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 11(2): 31-22.
مقدمه: نماتد سیست طلایی Globodera rostochiensis به عنوان یکی از خسارتزاترین عوامل بیماری‌زای سیبزمینی در دنیا محسوب می‌گردد. نظر به ترکیبات پوست نماتدهای سیستی و توانایی بعضی از قارچها در تولید آنزیمهای تجزیه کننده آن، این پژوهش برای شناسایی قارچهای همراه نماتد سیست طلایی سیبزمینی اجرا شد. مواد و روشها: هشتاد و شش جدایه قارچی آلوده کننده نماتد سیست طلایی سیبزمینی در استان همدان در غرب ایران جداسازی و خالصسازی و بر اساس ویژگیهای ریختشناسی با کلیدهای معتبر شناسایی شدند. یافته‌ها: هشت گونه قارچ متعلق به سه جنس Alternaria , Clonostachys, Fusarium از نماتد سیست طلایی سیبزمینی جداسازی و شناسایی شدند. بیشترین فراوانی مربوط به گونه‌های Fusarium بود. نتیجه گیری: خصوصیات ریختشناسی این هشت گونه قارچ شرح و نشان داده شده است.
محمد حسین پور، رامین حیدری، احمد درخشان، سمیه باعدل چری،
جلد 11، شماره 2 - ( 6-1401 )
چکیده
حسین پور م، حیدری ر، درخشان ا، باعدل چری س (1401) تاثیر عصارههای آنغوزه و رزماری بر نماتد غده ریشه گوجه فرنگی. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 11(2): 91-83.
مقدمه: نماتد غده ریشه( javanica Meloidogyne ) از عوامل محدودکننده کشت محصولات گلخانه‌ای از جمله گوجه‌فرنگی محسوب می‌شود. این پژوهش برای بررسی تاثیر عصارههای رزماری و آنغوزه در مقایسه با نماتدکشهای شیمیایی راگبی و ولوم برای یافتن روشی سازگار با محیط زیست برای مدیریت بیماری انجام شد. مواد و روشها: اثر عصارههای رزماری و آنغوزه با نماتدکشهای راگبی و ولوم بر نماتدغده ریشه گوجه‌فرنگی در قالب طرح کاملاً تصادفی در شرایط گلخانه بررسی شد. گیاهچه‌های رقم موبیل در مرحله 4 تا 6 برگی با لارو سن دوم M. javanica تلقیح و اثر عصارهها و نماتدکشها بررسی شدند. بعد از گذشت 60 روز گیاهان از گلدان خارج و شاخصهای رشدی و شدت بیماری آنها اندازهگیری شدند. یافته‌ها: استفاده هم‌زمان عصارههای رزماری و آنغوزه بیشترین تأثیر در کاهش شاخصهای بیماری‌زایی مانند شاخص گال، تعداد لارو و تعداد تخم و افزایش شاخصهای رشدی گیاه از جمله وزن تر و خشک ریشه و وزن تر ساقه در مقایسه با شاهد آلوده به نماتد و تیمارهای نماتدکشها داشت. نتیجه گیری: تاثیر خوب ترکیب عصارههای آنغوزه و رزماری در مقایسه با نماتدکشهای شیمیایی نشان از پتانسیل مناسب استفاده از آن، به عنوان روشی سازگار با محیط زیست برای مدیریت بیماری است.
فریبا قادری، سید علی اصغر هاشمی،
جلد 11، شماره 2 - ( 6-1401 )
چکیده
قادری ف، هاشمی س.ع.ا (1401)citricola Phytophthora عامل پوسیدگی ریشه خرمالو در استان فارس ایران. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 11(2):10-1.
مقدمه: گونه‌های Phytophthora یک تهدید جدی برای محصولهای گیاهی در دنیا هستند. بنابراین شناسایی آنها اولین قدم برای یافتن روش مدیریت بیماری است. هدف از این مطالعه شناسایی گونه Phytophthora عامل پوسیدگی ریشه و طوقه درختان خرمالو در استان فارس بود. مواد و روشها: طوقه و ریشه درختان خرمالوی بیمار در تابستان 1399-1398، نمونه‌برداری شد. بافت‌های آلوده ریشه و طوقه در محیط CMA-PARPH کشت داده شدند. جدایه های گونهی Phytophthora به روش تک اسپور خالصسازی شدند و برای شناسایی آنها، از ویژگیهای ریختشناسی و مولکولی استفاده گردید. یافته‌ها: شش جدایه از ریشه درختان خرمالوی بیمار به دست آمدند، که بر اساس ویژگیهای ریختشناسی Phytophthora citricola شناخته شدند. بررسی فیلوژنتیکی بر اساس ژن‌های بتاتوبولین و 28S rDNA، هر شش ایزوله (Iran-Pc1 to Iran-Pc6) در کلاد 2 با مقیاس اعتبارسنجی 100 گروهبندی گردیدند و گونه P. citricola را تأیید نمود. نتیجه‌گیری: این یک گزارش جدید از پوسیدگی ریشه و طوقه خرمالو توسط Phytophthora citricola در استان فارس می‌باشد.
معصومه وکیلی قرطاول، حسین آروئی، شیوا گل محمدزاده، محبوبه ناصری،
جلد 11، شماره 2 - ( 6-1401 )
چکیده
وکیلی قرطاول م، آروئی ح، گل محمدزاده ش، ناصری م (1401) روشهای بهینه آمادهسازی میسیلیوم قارچها برای مطالعه با میکروسکوپ الکترونی روبشی. دانش بیماری‌شناسی گیاهی
11(2): 51-42. Doi: 10.2982/PPS.11.2.42
مقدمه: قارچهای بیمارگرگیاهی با ایجاد فساد در محصولهای گیاهی و مسمومیت‌های غذایی تهدیدی جدی برای امنیت غذایی جهان محسوب میشوند. یکی از روشهای شناسایی قارچها مطالعه میسیلیوم آنها با میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) است. برای گرفتن تصاویر میکروسکوپی با وضوح بالا و حفظ ویژگیهای سطحی نمونه‌های میسیلیوم قارچها، آمادهسازی نمونه‌ها یعنی روش آبگیری و خشک کردن آنها بسیار مهم است. مواد و روشها: تاثیر دو روش آبگیری و دو روش خشک کردن میسیلیوم دو قارچ Rhizoctonia solani و Rhizopus stolonifer برای مطالعه آنها با میکروسکوپ الکترونی روبشی در این پژوهش، مقایسه شدند. یافته‌ها: مشاهده‌های میکروسکوپی نشان دادند که در R. stolonifer آبگیری با اتانول 100 درصد و خشک کردن و در R. solani در دمای اتاق و آبگیری با اتانول 50 درصد و روش انجماد نسبت به سایر روشها تصویر صاف و با وضوح بالا تولید میکنند. نتیجه‌گیری: آبگیری میسلیوم قارچها با اتانول 50 تا 100 درصد و خشک کردن در دمای اتاق یا منجمد کردن آن، روشهای بهینه برای آمادهسازی آنها برای مطالعه با SEM هستند و تصویر صاف و با وضوح بالا تولید میکنند و ویژگیهای سطحی میسلیوم آنها حفظ شده و به خوبی قابل رویت است.
نوراله حسن پور، دکتر مهدی ارزنلو،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
حسن پور، ن.، ارزنلو، م. (1401) کاربرد مخمرها در مدیریت بیماریهای گیاهی. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 12(1): 104-94.
مخمرها پراکنش وسیعی در سطح زمین دارند. آنها در صنایعی مانند نانوایی، صنایع تخمیری، تولید پروتئین، سنتز مواد شیمیایی مانند ریبوفلاوین و اسید سیتریک، کشاورزی و مدیریت بیماریهایگیاهی نقش دارند. آنها بـا مکانیسـمهـای متنـوعی مانند رقابــت بــرای مواد غذایی و فضا، برقراری رابطه انگلی با بیمارگر، القـای مقاومـت در گیـاه، قارچ انگلی، اشغال پردازه بوم شناختی، سمزدایی زهرقارچ و تولید آنزیمهای تجزیه کننده دیواره سلولی در کاهش بیماریهای گیاهی موثر هستند. از خصوصیات برتر مخمرها میتوان به تحمل و سازگاری بیشتر نسبت به نوسانات حرارتی در دماهای پایین و بالا، سازگاری در طیف گسترده ای از رطوبت نسبی، نوسانات pH، سطوح اکسیژن کم، سرعت تکثیر زیاد، محدود کردن جمعیت بیمارگر و تحمل به اشعه UV را نام برد. با توجه به ویژگیهای گفته شده مخمرها به عنوان یکی از بهترین گزینه ها برای به کارگیری در فرایند مهار زیستی در نظر گرفته میشوند. در این مقاله جنبه های مثبت مخمرها نسبت به دیگر عوامل میکروبی، نقش آنها در کشاورزی و سازوکارهای مدیریت بیماریهای گیاهی بحث و بررسی شده است.
آزاده گودرزی،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
گودرزی، آ. (1401). بیماری پژمردگی فوزاریومی خرما. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 12(1): 64 -73.
بیماری پژمردگی فوزاریومی به عنوان یکی از بیماریهای بسیار خسارتزا و مرگبار درختان خرما در بسیاری از مناطق کشت این محصول در دنیا و به ویژه کشورهای تولید کننده خرما در قاره آفریقا شناخته شده است. در حال حاضر، بخش قابل توجهی از نخلستانهای واقع در مراکش و صحرای غربی و مرکزی الجزایر تحت تأثیر این بیماری قرار دارند. زیان اقتصادی ناشی از بیماری پژمردگی فوزاریومی خرما، به ویژه در صورت وقوع همه گیریهای شدید، بسیار قابل توجه است. این بیماری طی یک قرن گذشته، سبب نابودی بیش از 12 میلیون اصله درخت خرما در مراکش و حدود سه میلیون اصله درخت خرما در الجزایر شده است. قارچ Fusarium oxysporum (Schltdl.) f. sp. albedinis که یک بیمارگر آوندی خاکبرد است، به عنوان عامل بیماری پژمردگی فوزاریومی خرما شناخته شده است. زیان اقتصادی ناشی از این بیماری، به ویژه در صورت وقوع همه گیریهای شدید، بسیار قابل توجه است و در برخی مناطق، همه گیری بیماری پژمردگی فوزاریومی به نابودی بیش از ۷۰ درصد محصول خرما منجر شده است. استراتژیهای مدیریت تلفیقی این بیماری شامل استفاده از رقمهای مقاوم یا متحمل، پیشگیری از ورود عامل بیماری به مناطق عاری از بیماری، ریشه کنی بیماری، مبارزه زیستی و مبارزه شیمیایی است. این بیماری تا کنون از مناطق تولید خرما در ایران گزارش نشده است، هرچند که نشانه های مشابه با بیماری پژمردگی فوزاریومی در برخی از نخلستانهای استان هرمزگان یافت شده است.
آزاده حبیبی، فریبا قادری، ضیاالدین بنی هاشمی،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
حبیبی ا، قادری ف، بنی هاشمی ض (1401) تکامل Polystigma amygdalinum از طریق روند تعقیب میزبانی. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 12(1): 36-45.
مقدمه: بادام (Prunus dulcis) و خویشاوند وحشی آن بادام کوهی(Amygdalus scoparia) طی دهها سال به صورت هم بوم در کنار یکدیگر در استان فارس ایران رشد کرده اند. بیماری لکه آجری برگ ناشی از Polystigma amygdalinum ، یکی از بیماریهای مهم بادام در جهان است. این پژوهش با هدف بررسی روند تکامل این بیمارگر روی میزبانهای وحشی و اهلی آن انجام شد. مواد و روشها: آزمایش مایه زنی سوسپانسیون آسکوسپورهای جدایه های P. amygdalinum به دست آمده از بادام در استان فارس به گیاهچه های بادام و بادام کوهی در گلخانه انجام شد. پیشرفت بیماری در برگهای بیمار بادام کوهی در مقایسه با بادام با مقطع گیری با میکروتوم انجمادی از لکه های ایجاد شده روی برگها بررسی شد. یافته ها: لکههای آجری رنگ روی برگهای هر دو نوع بادام بروز کردند. تجزیه آماری دادههای آزمایش نشان داد که جدایه های P. amygdalinum از بادام قادر به ایجاد بیماری در بادام کوهی با شدت معنی دار کمتر و دوره کمون طولانی تر هستند. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش نشان میدهند که P. amygdalinum عامل لکه آجری برگ روی بادام اهلی طی روندی به نام تعقیب میزبان در طی سالها تکامل یافته است.
المیرا ابوترابی،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
ابوترابی ا (1401) واکنش 32 ژنوتیپ گوجه فرنگی به نماتد غده ریشه Meloidogyne javanica. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 12(1): 25-35.
مقدمه: این پژوهش با هدف تعیین واکنش 32 ژنوتیپ گوجه فرنگی از بانک ژن گیاهی ایران به نماتد غده ریشه Meloidogyne javanica ، برای شناسایی ژنوتیپهای مقاوم طی دو سال در شرایط گلخانه انجام شد. مواد و روشها: پس از خالصسازی جمعیت نماتد و کاشت بذرهای 32 ژنوتیپ گوجه فرنگی و رسیدن نشاها به مرحله 4-3 برگی، هر تیمار در قالب پنج تکرار با 6000 تخم و لارو M. javanica ، تلقیح گردید و 60 روز پس از آلوده سازی، صفات رویشی و صفات وابسته به جمعیت نماتد در هر تیمار تعیین شد و براساس شاخص گال (GI) و فاکتور تولیدمثلی نماتد (Rf)، واکنش ژنوتیپها نسبت به نماتد، تعیین گردید. یافته ها: هیجده ژنوتیپ با Rf>1 وGI>2 حساس، 23 ژنوتیپ با Rf<1و GI>2 نیمه مقاوم، و سه ژنوتیپ TN-72-938، TN-72-1041 و
TN-72-1012 با≤1 Rf و GI≤2 مقاوم به این نماتد مخرب شناسایی شدند. نتیجه گیری: از این سه ژنوتیپ مقاوم میتوان در برنامه مدیریت M. javanica استفاده کرد.
