صمد جمالی،
جلد 10، شماره 2 - ( 6-1400 )
چکیده
جمالی ص (1400) دنبلانهای ایران. دانش بیماریشناسی گیاهی 10(2): 14-1. Doi: 10.2982/PPS.10.2.1.
دنبلان‌ها قارچهای خوراکی متعلق به شاخه Ascomycota هستند. این قارچهای ارزشمند به دو دسته دنبلانهای بیابانی و جنگلی تقسیم شده اند. آنها میکوریزهای اجباری درختان، درختچه‌ها، گیاهان یکساله، یا چندساله هستند. این قارچها در ۳۸ جنس، شش تیرهی راسته Pezizales ، رده Pezizomycetes قرار دارند. دنبلانهای جنگلی در Tuberaceae و دنبلانهای بیابانی در بقیه تیره ها قرار دارند. پژوهشهای ریخت شناسی و مولکولی وجود گونه‌های Tuber aestivum از تیره Tuberaceae، Terfezia claveryi، Terfezia boudieri، Tirmania pinoyi و Tirmania nivea از تیره Pezizaceae، Picoa juniperi، Picoa lefebvrei، Geopora cooperi و Geopora ramila از تیره Pyronemataceae را در ایران اثبات کرده اند. خصوصیات ریختشناسی، گیاهان همزیست و مناطق انتشار این قارچها شرح داده شده اند.
پروین زارع، حبیب الله حمزه زرقانی،
جلد 10، شماره 2 - ( 6-1400 )
چکیده
زارع پ، حمزهزرقانی ح (1400) بیماری سرخشکیدگی گل رز. دانش بیماریشناسی گیاهی 10(2): 115-105.
Doi: 10.2982/PPS.10.2.105.
چکیده
گل رز مهمترین گل بریدنی در دنیا است. بیماری سرخشکیدگی یکی از مخربترین بیماریهای انواع رز در گلخانه‌های پرورش این گیاه ارزشمند است. نشانه اصلی بیماری به صورت خشکیدگی نوک شاخه ها و عدم تشکیل گل است. عوامل این بیماری Coniothyrium fuckelii، Botryodiplodia theobromae، Botrytis cinerea، Trichothecium roseum، Acremonium sclerotigenum، Diplodia rosarum، Lasiodiplodia pseudotheobromae، Phomopsis sp. و Pestalotia funereal میباشند. روشهای مدیریت بیماری، شامل انجام برشهای برداشت بالای گره با زاویه ای که کمترین ناخنک از بافت چوبی مرده به جا بماند، جهت تسریع تشکیل بافت چوب پینه ای، حفاظت شیمیائی زخمهای هرس با قارچکشها، ضدعفونی چاقوی باغبانی پس از هر برش، اجتناب از ایجاد زخم روی ساقه ها و رعایت بهداشت گلخانه در این مقاله شرح داده شده اند.
نفیسه حسامی، مصطفی درویش نیا، عیدی بازگیر،
جلد 10، شماره 2 - ( 6-1400 )
چکیده
حسامی ن، درویش‌نیا م، بازگیر ع (1400) واکنش نه رقم لوبیا به دو گونه Fusarium . دانش بیماریشناسی گیاهی 10(2): 104-93.
Doi: 10.2982/PPS.10.2.93.
مقدمه: دو قارچ خاکزاد Fusarium oxysporum و F. solani عامل بیماریهای مهم پژمردگی و پوسیدگی ریشه انواع لوبیا هستند. بهترین روش مدیریت این بیماریها شناسایی و کشت رقمهای مقاوم است. این پژوهش برای شناسایی واکنش نه رقم لوبیای ایرانی به این دو قارچ بیمارگر اجرا شد.
مواد و روشها: بوته های بیمار لوبیا از مزرعه های شهرستان الیگودرز در استان لرستان در غرب ایران جمعآوری و در آزمایشگاه F. solani و F. oxysporum از آنها جداسازی شدند. بیماریزایی این قارچها ابتدا روی یک رقم محلی بررسی شد. سپس واکنش نه رقم لوبیا نسبت به آنها در قالب طرح کاملاً تصادفی در گلخانه تعیین شد. یافته‌ها: واکنش رقمها به F. oxysporum و F. solani به ترتیب در رقم قرمزدادفر با شدت بیماری 28/8 و 26/6 درصد، قرمزصیاد با 33/3 و 28/8 درصد، چیتیکوشا با 35/5 و 33/3 درصد، سفید247 با 40 و 37/8 درصد، سفیدپاک با 46/6 و 46/7 درصد، چیتی492 با 48/8 و 46/7 درصد به عنوان نیمه حساس و چیتی صالح با شدت بیماری 64/4 و 62/2 درصد، قرمزیاقوت با 77/7 و 80 درصد و سفیدالماس با 82/2 و 86/7 درصد به عنوان حساس شناخته شدند. همچنین آنالیز همبستگی پیرسون نشان داد که همبستگی معنی‌دار منفی بین طول ریشه، وزن تر و خشک ریشه با شدت این بیماریها وجود دارد. نتیجه‌گیری: شش رقم لوبیای ایرانی قرمزدادفر، قرمزصیاد، چیتیکوشا، سفید247، سفیدپاک و چیتی492 به این بیماریها نیمه حساس هستند.
شینا سلیمانی، زهرا طهماسبی، علی اشرف مهرابی، همایون کانونی،
جلد 10، شماره 2 - ( 6-1400 )
چکیده
سلیمانی ش، طهماسبی ز، اشرف مهرابی ع، کانونی ه (1400) خصوصیات زراعی بیست و یک ژنوتیپ نخود مقاوم، نیمه مقاوم و حساس به بیماری سوختگی.
دانش بیماریشناسی گیاهی 10(2): 92-82.
Doi: 10.2982/PPS.10.2.82.
چکیده
مقدمه: سوختگی ناشی از Ascochyta rabiei مخربترین بیماری نخود در جهان است. شناسایی صفتهای زراعی و شکل شناختی رقمهای مقاوم به بیماری برای تنظیم یک برنامه مناسب اصلاح نخود ضروری است. مواد و روشها: دوازده صفت زراعی و شکل شناختی 21 ژنوتیپ نخود مقاوم، نیمه مقاوم و حساس به بیماری در یک آزمایش مزرعه‌ای در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با شش تکرار در یک سال زراعی در غرب ایران بررسی شد. یافته‌ها: همه ژنوتیپها بر اساس تجزیه خوشه ای روش جفت گروه بدون وزن با میانگین حسابی به سه خوشه اصلی تقسیم شدند. ژنوتیپهای با پایینترین عملکرد درخوشه II قرار گرفتند و ژنوتیپ IDDMAR-2012-32 حساس به بیماری و نوع دسی در این خوشه بود. ژنوتیپهای با بالاترین عملکرد درخوشه III قرار گرفتند و ژنوتیپ Gebres 419- 2مقاوم به بیماری و نوع دسی در این خوشه بود. همچنین در بین ژنوتیپهای نوع کابلی، ILC482 به عنوان رقم پرمحصول و نیمه مقاوم به بیماری در خوشه III قرار گرفت و لاینهای FLIp-02-65C و FLIp-01-164C با عملکرد پایین همراه با مقاومت به بیماری در خوشه I قرار گرفتند. نتیجه گیری:
Gebres 419-2 را میتوان با FLIp-02-65C یا FLIp-01-164C تلاقی داد تا گونه‌های نخود کابلی مقاوم و پرمحصول و با دانه‌های درشت ایجاد کرد.
محمد رضوان جو، مهدی صدروی، علیرضا خوشرو،
جلد 10، شماره 2 - ( 6-1400 )
چکیده
رضوانجو م، صدروی م، خوشرو ع (1400) تاثیر یک قارچ میکوریز آربوسکولی بر پژمردگی فوزاریومی در سه رقم گوجه فرنگی. دانش بیماریشناسی گیاهی 10(2): 81-74. Doi: 10.2982/PPS.10.2.74.
مقدمه: پژمردگی ناشی از قارچ خاکزاد Fusarium oxysporum f. sp. lycopersici یکی از بیماریهای مهم در بیشتر مناطق کشت گوجه‌فرنگی در جهان است. میزان خسارت بیماری در ایران تا 27 درصد محصول گزارش شده است. مبارزه زیستی یک روش موثر و سازگار با محیط زیست و سالم برای مصرف کنندگان است. توانایی قارچهای میکوریز آربوسکولی در کاهش بسیاری از بیماریهای خاکزاد گیاهان به اثبات رسیده است، بنابراین این پژوهش برای بررسی تاثیر یک قارچ میکوریز آربوسکولی که به شکل تجارتی در دسترس بود بر شدت این بیماری در سه رقم تحت کشت گوجه فرنگی صورت گرفت. مواد و روشها: زادمایه‌ی تجارتی قارچ میکوریز آربوسکولی Glomus geosprum تهیه گردید. آزمایش در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی با چهار تکرار برای هر تیمار اجرا شد. زادمایه‌ی قارچ میکوریز آربوسکولی به خاک سترون در گلدانها اضافه شد و بذرهای رقمهای گوجه فرنگیSuper-Strain ،Chef و Super-Falat در گلدانها کاشته شدند. ریشه ی گیاهچه ها در مرحله‌ی سه تا شش برگی با سوسپانسیون هاگ یک جدایه‌ی پرآزار F. oxysporum f. sp. lycopersici مایه زنی شدند. پس از بروز نشانه های زردی و پژمردگی، داده های شدت بیماری، ارتفاع ساقه و طول ریشه جمع آوری و داده ها به کمک نرم افزار SPSS20 تجزیه واریانس شده و میانگینها مقایسه شدند. یافته ها: شدت بیماری در تمام رقمهای تیمار شده با قارچ میکوریز آربوسکولی به میزان معنی داری کمتر و ارتفاع ساقه و طول ریشه بیشتر از تیمارهای غیر میکوریزایی بودند. نتیجه گیری: توانایی G. geosporum در کاستن از شدت بیماری پژمردگی فوزاریومی و افزایش رشد بوته های گوجه‌فرنگی برای نخستین بار گزارش میشود.
سمانه بهلولی، مسعود ابرین بنا، یوبرت قوستا،
جلد 10، شماره 2 - ( 6-1400 )
چکیده
بهلولی ب، ابرین‌بنا م، قوستا ی (1400) اثر مخلوط قارچ‌کش‌های کاربندازیم، ایپرودیون و تبوکونازول روی sclerotiorum Sclerotinia . دانش بیماریشناسی گیاهی 10(2): 49-40. Doi: 10.2982/PPS.10.2.40.
مقدمه: قارچ خاکزی Sclerotinia sclerotiorum یا کپک سفید عامل بیماری مخرب پوسیدگی ریشه و ساقه گیاهان بسیاری است. مبارزه شیمیایی با توجه به عدم وجود رقم‌هایی با مقاومت بالا، به عنوان مهمترین روش مدیریت این بیمارگر گیاهی است. امّا استفاده مکرر از قارچکشها منجر به بروز سویه‌های مقاوم در جمعیت بیمارگر میشود. استفاده از قارچ‌کش‌هایی با نحوه اثر متفاوت، به خصوص آنهایی که اثر تشدیدکننده دارند، از مهمترین روشهای ضدمقاومت به قارچکشها است. مواد و روشها: اثر نسبت‌های مختلف مخلوط دو به دو قارچ‌کش‌های کاربندازیم، ایپرودیون و تبوکونازول روی رشد پرگنه چهار جدایه S. sclerotiorum، و بررسی خاصیت تشدیدکننده احتمالی آنها در شرایط درون‌شیشه‌ای در این پژوهش، مورد آزمایش قرار گرفت. جدایه‌های بیمارگر در محیط کشت سیب‌زمینی- دکستروز- آگار حاوی غلظت‌های مختلف از مخلوط قارچکشها کشت شدند و مقادیر EC50 و فاکتور تشدیدکنندگی برای نسبت‌های مختلف مخلوط قارچکشها محاسبه گردید. یافته‌ها: مخلوط تبوکونازول: کاربندازیم به نسبت 7:1، روی همه جدایه‌ها اثر تشدیدکنندگی و بازدارنده داشت و مخلوط کاربندازیم: ایپرودیون به نسبت 9:1روی سه جدایه اثر تشدیدکنندگی و بازدارنده نشان داد. نتیجه‌گیری: مخلوط تبوکونازول: کاربندازیم به نسبت 7:1، بهترین اثر تشدیدکنندگی و بازدارندگی از رشد تمام جدایه های بیمارگر را داشت، بنابراین پتانسیل به کارگیری در برنامه مدیریت S. sclerotiorum را دارد.
رقیه محمدی، منصوره کشاورزی، نادر حسن زاده، جلیل دژمپور، افاق فرهادنژاد،
جلد 10، شماره 2 - ( 6-1400 )
چکیده
محمدی ر، کشاورزی م، حسنزاده ن، دژمپور ج، فرهادنژاد ا (1400) سطح نسبی مقاومت به شانکر باکتریایی در دورگ‌های ایرانی زردآلو. دانش بیماریشناسی گیاهی 10(2): 29-15. Doi: 10.2982/PPS.10.2.15.
مقدمه: شانکر باکتریایی با عامل Pseudomonas syringae یکی از مهمترین بیماریهای خسارتزا در زردآلو است. این پژوهش با هدف ارزیابی مقاومت نسبی به شانکر باکتریایی در 22 دورگ منتحب بومی زردآلو از جمله AD507، AD405، HS731 که اخیراً با نام‌های جلیل، پارسی و شانلی معرفی شده‌اند، انجام شد. مواد و روشها: روشهای آلودهسازی شامل مایهزنی مصنوعی نهال‌های دو ساله در شرایط باغی و شاخه‌های بریده در شرایط آزمایشگاهی بود. در ابتدا، پاتوار جدایه‌های بومی P. syringae توسط آزمون‌های LOPAT و GATTa مشخص و مخلوط سه جدایه در تهیه مایه تلقیح به کار برده شد. مایهزنی در ساقه نهال‌ها انجام و 1 و 5/1 سال بعد، طول شانکر یادداشتبرداری شد. یافته ها: پاتوار سویه‌ها P. syringae pv. syringae تشخیص داده شد. بیشترین و کمترین طول شانکر به ترتیب در هیبریدهای AD1033 و AC113 معادل 76/34 میلی‌متر و 35/8 میلی‌متر دیده شد. روش مایهزنی شاخه بریده برای ارزیابی واکنش رقمهای زردآلو مناسب نبود. هیبریدها در پنج گروه بسیار مقاوم، شش هیبرید مقاوم، هشت هیبرید نسبتا مقاوم و هفت هیبرید حساس بودند. نتیجه گیری: هیبریدهای AD1033, AD1042, AD940, AD811, HS210, DM101, HS203 حساس شناخته شدند، که پیشنهاد میشود در برنامه‌های اصلاحی و احداث/جایگزینی باغها به کار برده نشوند. رقمهای جلیل، پارسی و شانلی به‌ترتیب مقاوم و نسبتا مقاوم تشخیص داده شدند.
سعیده جاور،
جلد 10، شماره 2 - ( 6-1400 )
چکیده
جاور س (1400) نیازهای غذایی اولیه قارچها برای تولید انبوه در شرایط فرمانتاسیون مایع. دانش بیماریشناسی گیاهی 10(2): 138-128.
Doi: 10.2982/PPS.10.2.128.
قارچها فاقد کلروفیل هستند و قادر به فتوسنتز کردن نیستند و انرژی مورد نیاز خود را از تجزیه مواد آلی محیط کسب میکنند. به طور کلی برای تولید صنعتی عوامل زیستی، انتخاب منابع غذایی ارزان قیمت و قابل دسترس اهمیت زیادی دارد. در این مقاله به عمده ترین نیاز غذایی قارچها در شرایط فرمانتاسیون مایع که شامل منابع کربنی، منابع نیتروژن، مواد معدنی و اکسیژن در قارچهای هوازی میباشد پرداخته شده است. منابع کربنی در صنایع فرمانتاسیون مایع را کربوهیدراتها، چربیهای حیوانی، روغنهای گیاهی، هیدروکربنها و الکلها تشکیل میدهند که از این میان، عمدهترین منابع کربنی، کربوهیدراتها میباشند. هشت تا چهارده درصد از وزن خشک قارچها را نیتروژن تشکیل میدهد و برای تامین نیاز قارچها به نیتروژن، تعداد زیادی از ترکیبات معدنی و آلی را میتوان به کار برد. قارچها مانند سایر ریزجانداران برای رشد و متابولیسم سلولی خود به عناصر معدنی مشخصی نیاز دارند. بیشتر قارچهای زیستی که در سطح تجاری تولید و مصرف میشوند از گروه ریزموجودات هوازی و در مواردی، بیهوازی اختیاری هستند. در تولید انبوه قارچهای رشتهای، وجود اکسیژن حلشده کافی برای رشد و هاگزایی مناسب، عاملی مهم و محدود کننده محسوب می شود.
کیوان فری، مریم خضری،
جلد 10، شماره 2 - ( 6-1400 )
چکیده
فرّی ک، خضری م (1400) روش مدیریت تلفیقی بیماری گال طوقه گیاهان. دانش بیماریشناسی گیاهی 10(2): 127-116.
Doi: 10.2982/PPS.10.2.116.
چکیده
باکتری Agrobacterium tumefaciens قادر به ایجاد بیماری مخرب گال طوقه در طیف وسیعی از گیاهان دولپه است و موجب خسارتهای اقتصادی قابل توجهی در میزبانهای خود میشود. این باکتری مقیم خاک، تا مدتهای زیادی میتواند به صورت ساپروفیت در خاک و بقایای گیاهی زنده بماند. زمانیکه گیاه میزبان در دسترس باکتری قرار گیرد، از طریق مواد مترشحه از زخمهای ایجاد شده روی ریشه، به گیاه جذب شده و از همین طریق وارد گیاه میشود. باکتری بیمارگر بخشی از پلاسمید Ti، به نام T-DNA، را به سلول گیاه وارد میکند. الحاق T-DNA به ژنوم سلول گیاه، موجب بیان ژنهای تومورزای رمزگذاری شده میگردد و میزان تولید هورمونهای رشدی گیاه در سلول افزایش مییابد. افزایش تولید اکسین و سیتوکینین، افزایش تعداد و حجم سلولها را به دنبال دارد که نتیجه آن تشکیل گال روی ریشه، طوقه و شاخه های گیاهان آلوده است. با توجه به دامنه میزبانی وسیع، خسارت اقتصادی بالا و کنترل دشوار این بیماری، در این مقاله ویژگیهای فنوتیپی، ژنتیکی و بیماریزایی باکتری مورد بررسی قرار گرفته است، همچنین زیست شناسی و راهکارهایی موثر در مدیریت تلفیقی بیماری ارایه شده است.
جواد یوسفی نایی، عادل پردل، احمد درخشان، علی ناظور،
جلد 10، شماره 2 - ( 6-1400 )
چکیده
یوسفی نایی ج، پردل ع، درخشان ا، ناظور ع (1400) گونه های Fusarium عامل پژمردگی زیره در استان خراسان رضوی ایران. دانش بیماریشناسی گیاهی 10(2): 39-30. Doi:10.2982/PPS.10.2.30.
مقدمه: زیره دومین ادویه محبوب در جهان پس از فلفل سیاه است که هر ساله با سطح زیر کشت بالایی در ایران و به خصوص در استان خراسان رضوی کاشته میشود. بیماریهای قارچی هرساله خسارت زیادی به این گیاه با ارزش وارد میکنند. این پژوهش برای شناسایی قارچهای عامل زردی و پژمردگی زیره در استان خراسان رضوی اجرا شد. مواد و روشها: بوته های زیره زرد و پژمرده از مزرعه های حومه کاشمر، تربت حیدریه و رشتخوار در استان خراسان رضوی، نمونه‌برداری شدند و قارچها از بافتهای بیمار آنها جداسازی، خالصسازی و شناسایی شدند. بیماریزایی جدایه های قارچی روی رقم محلی در گلخانه مورد ارزیابی قرار گرفت یافته ها: دو گونه Fusarium شاملF. oxysporum با بیشترین فراوانی و F. equiseti با کمترین فراوانی از بوته های بیمار زیره شناسایی شدند. میان 43 جدایه این قارچها 24 جدایه F. oxysporum باعث پژمردگی و نه جدایه F. equiseti باعث زردی بوته های زیره شدند. نتیجه‌گیری:
F. oxysporum و F. equiseti عوامل پژمردگی و زردی زیره در خراسان رضوی هستند.
سعید ایمانی، سید محمد رضا موسوی، رسول زارع، طاهره بصیرنیا،
جلد 10، شماره 2 - ( 6-1400 )
چکیده
ایمانی س، موسوی س م ر، زارع ر، بصیرنیا ط (1400) بستر و حامل بهینه برای Purpureocillium lilacinum و تأثیر آن بر Meloidogyne javanica روی گوجه‌فرنگی. دانش بیماریشناسی گیاهی 10(2): 64-50. Doi: 10.2982/PPS.10.2.50.
مقدمه: نماتد خاکزی مولد غده ریشه Meloidogyne javanica خسارت‌زیادی به گوجه فرنگی هر ساله وارد میکند. مدیریت آن با سمهای شیمیایی اغلب دشوار و پرهزینه است و باعث از بین رفتن ریزجانداران مفید خاک میشود، بنابراین باید با روش بی‌خطر مبارزه زیستی جایگزین گردد. قارچ Purpureocillium lilacinum عامل مهم مبارزه زیستی با نماتدهای غده ریشه و سیستی است. این پژوهش، برای تعیین بستر و حامل مناسب این قارچ و تاثیر آن بر این نماتد در گوجه فرنگی اجرا شد. مواد و روشها: قارچ روی بسترهای دانه‌های ارزن، ذرت، یونجه و شبدر در شرایط آزمایشگاهی کشت شد و هاگدهی آن در سه بازه‌ی زمانی 10، 20 و 30 روز مورد ارزیابی قرار گرفت. ماندگاری هاگ قارچ در سه حامل تالک، کائولن و پودر چوب بلال ذرت طی 12 ماه بررسی شد. تاثیر قارچ در حامل‌های فوق بر M. javanica روی گوجه فرنگی در شرایط گلخانه در قالب طرح کاملا تصادفی آزمایش شد. یافته‌ها: قارچ روی بستر دانه‌ی ارزن 30 روز پس از کشت، بیشترین میزان هاگ را در یک گرم بستر تولید کرد. همچنین روی پودر چوب بلال ذرت در طول 12 ماه بیشترین ماندگاری هاگ را در یک گرم حامل داشت. قارچ فرموله شده در حامل پودر چوب بلال ذرت در شرایط گلخانه‌ای بالاترین توانایی مهار نماتد (95%) را داشت که از نظر آماری شبیه نماتدکش فلوپیرام بود. همچنین این فرمولاسیون در ماندگاری هاگ قارچ در خاک و روی ریشه و در پی آن کاهش شاخص‌های بیماریزایی نماتد و رشد بهتر گیاه موثرتر بود. نتیجه‌گیری: دانه‌ی ارزن بستری مناسب برای تکثیر قارچ میباشد و حامل پودر چوب بلال ذرت یک ماده‌ی مناسب جهت ماندگاری قارچ است و میتواند پایه‌ی یک فرمولاسیون مناسب جامد برای این قارچ در جهت مهارزیستی با نماتدM. javanica باشد.
سمیه وهابی، حبیب اله چاره گانی، محمد عبدالهی، رسول رضایی،
جلد 10، شماره 2 - ( 6-1400 )
چکیده
وهابی س، چاره‌گانی ح، عبداللهی م، رضایی ر (1400) واکنش هشت رقم خربزه به نماتد Meloidogyne javanica . دانش بیماری شناسی گیاهی10(2):73- 65. Doi: 10.2982/PPS.10.2.65.
مقدمه: نماتدهای غده ریشه (.spp Meloidogyne ) از زیان‌بارترین بیمارگرهای گیاهی با دامنه میزبانی وسیع میباشند که خسارت زیادی به محصولات کشاورزی وارد می‌نمایند. استفاده از رقمهای مقاوم به عنوان یک روش ایمن، کم هزینه و مؤثر برای مدیریت این نماتدها است. مواد و روشها: واکنش هشت رقم خربزه احلام، 105، تریسی، روناک، دلتاگرین، مک، هولار و ونو به گونه M. javanica در شرایط میکروپلات مورد ارزیابی قرار گرفت. بذرها در گلدان‌های دو کیلوگرمی کشت و در شرایط میکروپلات در شهر خورموج، استان بوشهر نگهداری شدند. گیاهچه‌ها در مرحله چهار برگی با 5000 تخم و لارو سن دوم نماتد M. javanica مایهزنی شدند. آزمایش بر پایه طرح کاملاً تصادفی در پنج تکرار انجام گرفت. شصت روز پس از مایهزنی نماتد گیاهان برداشت و شاخص‌های رویشی گیاه و جمعیتی نماتد تعیین شدند. یافته‌ها: فاکتور تولیدمثل نماتد در رقمهای روناک، دلتاگرین و ونو به طور معنی‌داری از سایر رقمها کمتر بود. وزن‌تر شاخساره در رقم روناک آلوده به نماتد اختلاف معنی‌داری با گیاهان سالم نداشت. نتیجه‌گیری: رقمهای روناک، دلتاگرین و ونو حساسیت کمتری به نماتد M. javanica دارند.
صفرعلی مهدیان، امیر رمضانی دومیرکلایی، محمدعلی تاجیک قنبری،
جلد 11، شماره 1 - ( 12-1400 )
چکیده
مهدیان ص، رمضانی دومیرکلایی ا و تاجیک قنبری م ع (1400) اثر اسانس مورد، کیتوزان و قارچکش تیابندازول بر کپک سبز مرکبات. دانش بیماری شناسی گیاهی 11(1): 88-74.
Doi: 10.2982/PPS.11.1.74.
مقدمه: کپک سبز (Penicillium digitatum) از مهمترین بیمارگرهای پس از برداشت میوه مرکبات است. سالانه دهها هزار تن از محصول مرکبات اغلب به وسیله کپک سبز در ایران از بین می‌رود. استفاده از سمهای شیمیایی برای مدیریت بیماری ضمن داشتن اثر سوء زیست محیطی موجب انتخاب جمعیت مقاوم قارچ میگردد و نیز سلامت مصرف کننده را به خطر می‌اندازد، بنابراین مهار غیرشیمیایی بیمارگر هدف مهم پژوهشگران در سالهای اخیر شده است. مواد و روشها: اجزای اسانس مورد(Myrtus communis L.) به وسیله دستگاه کلونجر استخراج و ترکیبات آن با دستگاه گاز کروماتوگرافی همراه با طیف‌سنج جرمی مورد شناسایی قرار گرفتند. اثر بازدارندگی از رشد پرگنه و جوانه‌زنی هاگ قارچ توسط اسانس مورد، کیتوزان و قارچکش تیابندازول به روش اختلاط آنها با محیط کشت PDA و PDB در آزمایشگاه و در انبار به روش آغشتگی سطحی میوه بررسی شد. یافته‌ها: سیزده ترکیب در اسانس مورد شناسایی شدند، که از نظر کمی بیشترین ترکیب 1-8 سینئول بود. اسانس گیاه مورد در غلظت 1700 قسمت در میلیون و کیتوزان در غلظت 500 قسمت در میلیون، همانند قارچکش تیابندازول باعث بازدارندگی 100 درصدی از رشد کلنی قارچ شدند. نتیجه‌گیری: استفاده از اسانس مورد یا کیتوزان به عنوان یک جایگزین قارچکش تیابندازول برای مبارزه با کپک سبز مرکبات امکان‌پذیر است.
هدا طاهری، عیدی بازگیر،
جلد 11، شماره 1 - ( 12-1400 )
چکیده
دریافت: 20/04/1400 پذیرش: 15/08/1400
طاهری ه، بازگیر ع (1400) نقش اتوفاژی درحفاظت گیاهان در برابر بیمارگرها. دانش بیماریشناسی گیاهی 11(1): 133-145. Doi: 10.2982/PPS.11.1.133.
اتوفاژی به عنوان یک مکانیسم مهم سلولی نقش مهمی در فرآیند رشد و نمو و برهمکنش گیاه با بیمارگرهایی نظیر قارچها، باکتریها و ویروسهای گیاهی دارد. اتوفاژی از طریق مهار مرگ برنامه ریزی شده سلولی با ایمنی و مقاومت به بیماریها مرتبط است و به عنوان یکی از اجزای مهم دفاعی در گیاهان شناخته شده است. اتوفاژی همچنین به صورت انتخابی از طریق برهمکنش‌های اختصاصی به حذف بیمارگرها کمک می کند. تعدادی از بیمارگرها توانایی مقابله یا فرار از اتوفاژی را کسب نموده‌اند و آن را جهت توسعه بیماری به کار می‌گیرند. حال آن که تعدادی دیگر از بیمارگرها نیز از سیستم اتوفاژی به عنوان فاکتور بیماریزایی خود استفاده میکنند. بنابراین درک فرآیندهای سلولی نظیر واکنش‌های مرتبط با ژنهای اتوفاژی در مطالعه فیزیولوژی بیماریشناسی و ایمنی گیاه بسیار مهم است. نقش اتوفاژی در سیستم ایمنی و پاسخ دفاعی گیاه به بیمارگرها در این مقاله شرح داده شده است.
المیرا ابوترابی، لاله ابراهیمی،
جلد 11، شماره 1 - ( 12-1400 )
چکیده
ابوترابی ا، ابراهیمی ل (1400) معرفی سه نماتد بیمارگر حشرات بومی ایران و تاثیر آنها بر شب پره موم خوار زنبورعسل. دانش بیماریشناسی گیاهی 11(1): 99-89.
Doi: 10.2982/PPS.11.1.89.
مقدمه: این پژوهش با هدف جمع آوری و شناسایی نماتدهای بیمارگر حشرات بومی ایران و ارزیابی قدرت بیمارگری آنها روی لارو شب پره موم‌خوار زنبورعسل (Galleria mellonella)، اجرا شد. مواد و روشها: سیزده جدایه نماتدهای بیمارگر حشرات از استانهای مختلف ایران جمع آوری و بر اساس صفات ریختی، شناسایی شدند. درصد مرگ‌ومیر لارو G. mellonella آلوده شده به این جدایه‌ها در دمای 1±25 و 1±32 درجه سلسیوس در آزمایش یک به روی یک و هدف‌یابی جدایه‌ها و درصد تلفات آفت در آزمایش ستون شنی، تعیین شدند. یافته‌ها: هفت جدایه نماتدها Heterorhabditis bacteriophora، دو جدایه Steinernema feltiae و پنج جدایه Steinernema carpocapsae شناسایی شدند. توانایی نفوذ جدایه‌های هر سه گونه نماتد به بدن حشره، ظرف مدت 72-48 ساعت پس از آلودگی در دمای 1±25 درجه سلسیوس و بیمارگری جدایه‌ها، تا 93 درصد ثابت شد. دمای بهینه برای فعالیت زیستی جدایه‌های شناسایی شده، 1±25 درجه سلسیوس بود. سرعت هدف‌یابی گونه S. carpocapsae در مقایسه با دو گونه دیگر در آزمایش ستون شنی، بیشتر بود. نتیجه‌گیری: جدایه‌های S. carpocapsae نسبت به دو گونه دیگر نماتد توان بالاتری در هدف‌یابی و بیمارگری لارو شب پره موم خوار زنبورعسل دارند.
سیدضیاء میرحسینی چاهوکی، حسین معصومی، جهانگیر حیدرنژاد، اکبر حسینی پور، روح اله عبدالشاهی، محمد مداحیان،
جلد 11، شماره 1 - ( 12-1400 )
چکیده
میرحسینی چاهوکی س ض، معصومی ح، حیدرنژاد ج، حسینی پور ا، عبدالشاهی ر، مداحیان م (1400) واکنش چهل ژنوتیپ کدوییان به ویروس موزاییک خیار. دانش بیماریشناسی گیاهی 11(1): 59-48.
Doi: 10.2982/PPS.11.1.48.
چکیده
مقدمه: ویروس موزاییک خیار ((Cucumber mosaic virus, CMV یکی از شایع‌ترین بیمارگرهای گیاهان جالیز در دنیا محسوب میشود. بهترین روش مدیریت بیماری شناسایی و کشت رقمهای مقاوم است. مواد و روشها: واکنش 40 ژنوتیپ یا رقم از گیاهان تیره کدوییان شامل طالبی، خیار، خربزه، کدو و هندوانه نسبت به یک جدایه از CMV از زیرگروه IB در شرایط گلخانه در قالب طرح کاملاً تصادفی با 10 تکرار برای هر تیمار ارزیابی گردید. بوته‌ها در مرحله برگ‌های کوتیلدونی با عصاره توتون آلوده به CMV مایهزنی شدند. دو تا چهار هفته بعد از مایهزنی، واکنش آنها بر اساس شاخص شدت نشانه و میزان جذب در آزمون الایزا (OD405) تعیین شد. یافته ها: ژنوتیپها در پنچ گروه کاملاً حساس، حساس، نسبتاً مقاوم، مقاوم و کاملاً مقاوم دستهبندی شدند. نتیجه گیری: کشت ژنوتیپهای کاملا مقاوم یا مقاوم را برای مدیریت بیماری میتوان توصیه کرد.
کورش عزیزی،
جلد 11، شماره 1 - ( 12-1400 )
چکیده
عزیزی ک (1400) ترجیح میزبانی و سطح جمعیتی Pratylenchoides ritteri در شش حبوب. دانش بیماریشناسی گیاهی 11(1): 47-36.
Doi:10.2982/PPS.11.1.36.
چکیده
مقدمه: حبوب بعد از غلات مهمترین منبع غذایی انسان هستند. بیش از 70 گونه نماتد انگل گیاهی از حبوب دنیا گزارش شده است که برخی از این نماتدها خسارت زیادی به این محصولات وارد میکنند. در بین این نماتدها Pratylenchoides ritteri در ایران پراکنش وسیعی روی گیاهان مختلف از جمله حبوب دارد. مواد و روشها: تعداد نماتدهای P. ritteri در کیلوگرم خاک در یک مزرعه آلوده مشخص شد و از این خاک جهت آزمایش گلخانه‌ای استفاده شد. شاخص تولید مثلی نماتد و برخی از شاخص‌های رشدی شش گیاه باقلا، سویا، عدس، لوبیا، ماش و نخود در گلخانه و مزرعه آلوده در قالب بلوک‌های کاملاً تصادفی بررسی و دادهها با استفاده از نرم افزار SPSS22 آنالیز شد. یافته‌ها: همه گیاهان کشت شده میزبان نماتد بودند و شاخص تولید مثلی نماتد روی آنها بالاتر از یک بود. بیشترین شاخص تولیدمثلی در گلخانه مربوط به سویا و کمترین مربوط به ماش بود. کاهش رشد اندام‌های هوایی و زیرزمینی گیاهان در تیمارهای آلوده به نماتد نسبت به شاهد سالم مشاهده شد. لوبیا بیشترین کاهش و ماش کمترین میزان کاهش شاخص‌های رشدی را نشان دادند. نتیجه‌گیری: باقلا، سویا، عدس، لوبیا، ماش و نخود میزبان نماتد P. ritteri هستند و این نماتد میتواند باعث کاهش شاخص‌های رشدی این گیاهان شود.
سمیرا پاکباز، مصطفی درویش نیا، آرزو نقوی،
جلد 11، شماره 1 - ( 12-1400 )
چکیده
پاکباز س، درویش‌نیا م، نقوی ا (1400) جایگاه نسب شناسی جدایه استان لرستان ایران ویروس برگ بادبزنی انگور. دانش بیماریشناسی گیاهی 11(1):12-1.
10.2982/PPS.11.1.1 Doi:
مقدمه: ویروس برگ بادبزنی(GFLV) یک ویروس مهم آلوده کننده انگور در جهان است. مواد و روشها: انگورهای دارای نشانه GFLV از حومه شهر خرم‌آباد در استان لرستان ایران، در بهار 1399 نمونه‌برداری شدند و آزمون RT-PCR جهت تکثیر ژن GFLV-CP آنها انجام و محصول واکنش توالی‌یابی شد. یافته‌ها: آغازگرهای اختصاصی توانستند قطعه‌ای به طول bp 1515 مربوط به ژن CP را تکثیر کنند. بر اساس توالی نوکلئوتیدی این قطعه، GFLV برای نخستین بار در این منطقه شناسایی شد. تشابه ترادف نوکلئوتیدی این جدایه به میزان 64/95 -14/89 درصد با دیگر جدایه‌های موجود در بانک ژن NCBI تشخیص داده شد. همچنین در درخت نسب شناسی این جدایه ها بر اساس ناحیه ژنومی CP، جدایه‌های GFLV در دو گروه I و II خوشه‌بندی شدند. جدایه لرستان GFLV همراه با جدایه‌های GFLV متعلق به ناحیه شمال غربی کشور و جدایه شهر تاکستان در یک زیرشاخه در گروه I قرار گرفتند و جدایه‌های مربوط به سایر کشورها نیز در این گروه در یک زیرشاخه مجزا قرار گرفتند. همچنین جدایه‌های شرق کشور و استانهای فارس و کهگیلویه و بویراحمد نیز در گروه II و در زیرشاخه‌های متفاوت قرار گرفتند. نتیجه‌گیری: یافته های این پژوهش بیانگر بومی بودن ویروس، خاستگاه احتمالی آن از ایران و سپس گسترش آن به سایر نقاط دنیا و نیز اثر جدایی جغرافیایی در تکامل GFLV میباشد.
الهام بهمنی، مهدی صدروی، محمد عبداللهی،
جلد 11، شماره 1 - ( 12-1400 )
چکیده
بهمنی ا، صدروی م، عبداللهی م (1400) قارچهای بذرزاد برنج در استان کهگیلویه و بویراحمد ایران. دانش بیماریشناسی گیاهی 11(2): 23-13.
Doi: 10.2982/PPS.11.1.13
مقدمه: استان کهگیلویه و بویراحمد در جنوب غرب ایران از مناطق مهم کشت برنج است. قارچهای بذرزاد ممکن است باعث شیوع بیماریهای مخربی گردند، بنابراین شناسایی آنها برای پیشگیری از بروز این بیماریها ضروری است. مواد و روشها: سی نمونه بذر چهار رقم برنج از مناطق مختلف این استان جمع آوری شدند. قارچهای همراه بذر با روشهای قرار دادن روی محیط کشت سیب زمینی-دکستروز-آگار، بلاتر و بلاتر انجمادی جداسازی و پس از خالصسازی، خصوصیات ریختی آنها مورد مطالعه قرار گرفت و شناسایی شدند. فراوانی کل بذرهای آلوده به قارچها و فراوانی بذرهای آلوده به هر قارچ محاسبه شدند. تاثیر این قارچها بر جوانه زنی بذر و رشد ریشه چه چهار رقم چمپا، شمیم، گرده و لنجان به روش قرار دادن بین کاغذهای صافی سترون مرطوب آزمایش شد.
یافته ها: بیست و هشت قارچ از 11جنس Alternaria ، Aspergillus ،Bipolaris ، Cladosporium ، Curvularia ، Epicoccum ، Fusarium، Penicillium ، Pyrenophora، Rhizopus و Ulocladium در این سی نمونه شناسایی شدند. این قارچها تاثیر معنی داری بر جوانه زنی بذر چهار رقم برنج نداشتند ولی باعث پوسیدگی بافت ریشه چه آنها شدند. متوسط آلودگی رقم چمپا کمتر از سایرین بود. نتیجه گیری: رقم چمپا مقاومت نسبی به این قارچها دارد وپس از آن به ترتیب شمیم، لنجان و گرده قرار دارند.
میثم بخشی گنجه،
جلد 11، شماره 1 - ( 12-1400 )
چکیده
بخشی گنجه م (1400) بیماری زوال حاد بلوط. دانش بیماریشناسی گیاهی 11(1): 132-122.
Doi: 10.2982/PPS.11.1.122.
زوال حاد بلوط با نشانه های شانکر و تراوشات رنگی روی تنه درختان بالغ از دو دهه پیش در شمال ایران گزارش شده است. چند باکتری از راسته Enterobacterales ، تیره Pectobacteriaceae و جنس Brenneria از درختان بیمار جداسازی و شناسایی شده اند. بلوط هرچند که ژنهای متعددی دارد که محصولات آنها مسئول مقاومت گیاه در برابر قارچهای بیمارگر، بیمارگرهای بیوتروف، همی‌بیوتروف و تنش‌های آبی هستند ولی مقاومتی در برابر این باکتریهای بیمارگر نکروتروف نشان نمیدهد. سازوکار بروز و شیوع بیماری زوال حاد بلوط، پیش آمادگی درختان در اثر خشکسالی‌های پیاپی، طغیان بعضی آفتها و سرعت به نسبت پایین تکامل ژنهای دفاعی بلوط در مقابل سرعت بالای تکامل فاکتورهای بیماریزایی باکتریهای نکروتروف نظیر گونه های Brenneria است. نظر به تغییرات آب و هوایی زیاد سالهای اخیر ممکن است در آینده شاهد شیوع بیماری در جنگلهای سایر مناطق کشور باشیم. پژوهشهای انجام شده در مورد بیماری در این مقاله شرح داده شده اند تا راه برای ارائه روش مناسب مدیریت بیماری هموار شود.
