97 نتیجه برای نوع مطالعه: پژوهشي
فروغ کاظمیان، سالار جمالی، زهره علیپور، سید محسن نساج حسینی،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
کاظمیان ف، جمالی س ، علیپور ز، نساج حسینی3 س م (1402) تاثیر چهار ترکیب گیاهی بر نماتد غده ریشه کیوی. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(2): 40-27.
مقدمه: خسارت نماتدهای غده ریشه یکی از مشکلات تولید کیوی در شمال ایران است. این پژوهش برای بررسی امکان استفاده از برگهای خشک شده چهار گیاه برای مدیریت نماتد غده ریشه کیوی اجرا شد. مواد و روشها: خاک و ریشه کیوی‌های بیمارباغ‌های شهرستان رودسر استان گیلان ایران ، نمونه برداری شدند و نماتد غده ریشه آنها به روش تک توده تخم روی گوجه فرنگی رقم ارلی اوربانا، خالصسازی شد. خصوصیات ریختی لاروهای سن دوم و نماتدهای ماده مطالعه و گونه نماتد شناسایی گردید. جمعیت لازم نماتد روی گوجه فرنگی رقم ارلی اوربانا تکثیر شد. تاثیربرگ‌های خشک داوودی، گل جعفری، گوآوا و خرزهره در دو میزان 50 و 75 گرم در یک کیلوگرم خاک با چهار تکرار برای هر تیمار در قالب طرح کاملاً تصادفی روی نهال‌های کیوی رقم هایوارد مایه زنی شده با نماتد در شرایط گلخانه بررسی شدند. شاخصهای آلودگی به نماتد (تعداد گال، توده تخم، تخم، لارو سن دوم در 250 گرم خاک و فاکتور تولید مثلی) و ویژگی‌های رشدی گیاه (ارتفاع نهال، طول ریشه، حجم ریشه، وزن تر و خشک ریشه و اندام‌های هوایی) تعیین شدند. یافتهها: نماتد غده ریشه عامل بیماری در این منطقه Meloidogyne incognita تشخیص داده شد. تیمارهای مورد استفاده علاوه بر مهار نماتد سبب ارتقای رشد نهال‌های کیوی گردیدند. مقایسه میانگین داده‌ها نشان داد که تیمار گل داوودی به میزان 75 گرم نسبت به سایر تیمارها، اثر بیشتری روی کاهش شاخصهای جمعیتی نماتد داشته است. رتبه‌های بعدی به ترتیب شامل تیمارهای داوودی 50 گرم، گل جعفری 75 گرم، گل جعفری 50 گرم، خرزهره 75 گرم، خرزهره 50 گرم، گوآوا 75 گرم و گوآوا 50 گرم بودند. تیمار 75 گرم گل داوودی در بهبود رشد نهال‌ها نیز از بهترین تأثیر برخوردار بود. نتیجه‌گیری: افزودن 75 گرم برگهای خشک داوودی به هر کیلوگرم خاک به کاهش خسارت نماتد غده ریشه و بهبود رشد نهال‌های کیوی کمک میکند.
زهرا میرزایی پور، عیدی بازگیر، دوست مراد ظفری، مصطفی درویش نیا،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
میرزایی پور ز، بازگیر ع، ظفری د، درویشنیا م (1402) تاثیر دما و محیط کشت بر رشد و اسپورزایی هشت گونه Trichoderma. دانش بیماری شناسی گیاهی 12(2): 116-105.
گونه های Trichoderma از عوامل مهم مهارزیستی بیمارگرهای خاکزی گیاهان هستند. رشد و تکثیر این قارچ‌ها تحت تأثیر محیط کشت و دما قرار می‌گیرد. این پژوهش به منظور تعیین تأثیر دما و محیط کشت بر رشد و هاگزایی گونههای Trichoderma انجام شد. ده جدایه گونههای Trichoderma از خاک‌های زراعی مناطق مختلف استان لرستان، ایران جداسازی شدند. مطالعه مشخصات مرفولوژی و توالی یابی ناحیه‌های ژنی ITS-rDNA, tef1α آنها نشان داد که متعلق به هشت گونه Trichoderma هستند. بررسی تاثیر چهار نوع محیط کشت و پنج دما برای تعیین محیط کشت و دمای بهینه برای رشد و تکثیر این قارچ‌ها، نشان داد که محیط سیب زمینی/دکستروز/آگار(PDA) بهترین محیط و دمای 20 تا 30 درجه سلسیوس برای رشد و تکثیر این قارچ‌ها بهینه هستند. بررسی توانایی آنها در بازدارندگی از رشد قارچ خاکزی بیمارگر گیاهی Rhizoctonia solani در شرایط آزمایشگاهی، نشان داد که T. harzianum LT8 بیشترین توانایی بازدارندگی را دارد. بنابراین از این جدایه میتوان به عنوان یک عامل بالقوه مهارزیستی برای این قارچ بیمارگر گیاهی در پژوهش‌های آینده استفاده کرد.
مهسا جهان دیده، سویل نعمت اللهی، فرشاد رخشنده رو،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
جهاندیده م، نعمت اللهی س، رخشنده رو ف (1402) واکنش چهاررقم کدو به ویروس موزاییک خیار با آنالیز بیان ژنهای PAL و . PR2 دانش بیماریشناسی گیاهی 12(2): 26-11.
مقدمه: ویروس موزائیک خیار Cucumber mosaic virus, CMV)) یکی از مهمترین ویروسهای بیمارگر کدو است. شناسایی و کشت رقمهای مقاوم یا متحمل بهترین روش مدیریت بیماری است. پژوهش حاضر به منظور بررسی واکنش چهار رقم کدو نسبت به CMV با ارزیابی بیان ژنهای دخیل در مقاومت (PAL, PR2) انجام پذیرفت. مواد و روشها: چهل نمونه برگ کدوی مشکوک به بیماری از مزرعه های شمال غربی ایران جمع آوری و توسط آزمون TAS-ELISA بررسی شدند. یک جدایه CMV پس از خالصسازی بیولوژیکی برای بررسی واکنش چهار رقم کدوی تحت کشت در این منطقه به اسامی : اسما، پارس، پروف و PS در آزمایشی گلخانه ای به گیاهان مایه زنی شد. با آزمونهای TAS-ELISA و semi quantitative(Sq)-RT-PCR غلظت ویروس در رقمهای کدو بررسی و شاخص شدت بیماری تا ۳۰ روز پس از مایه زنی ارزیابی شد. میزان بیان ژن های PAL و PR2 نیز با تکنیک Real time PCR Quantitative بررسی شد. یافته ها: شانزده نمونه از مجموع 40 نمونه آلوده به CMV بودند. بررسی تیتر ویروس نشان داد که غلظت ویروس و شاخص شدت بیماری در دو رقم پارس و پروف نسبت به رقمهای PS و اسما بالاتر بود. بیان ژنهای PAL و PR2 در همه رقمها نسبت به شاهد افزایش داشت ولی در رقم PS و پس از آن اسما بیشتر بود. نتیجه گیری: رقمهای PS و اسما از تحمل بالاتری نسبت بهCMV برخوردار هستند و کشت وسیعتر آنها برای مدیریت مفید است.
مرتضی باوند، مهدی صدروی، حبیب اله چاره گانی،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
باوند م، صدروی م، چاره گانی ح (1402) غربالگری پانزده رقم گوجه فرنگی برای مقاومت به بیماری سوختگی زود هنگام. دانش بیماری شناسی گیاهی 12(2): 10-1.
مقدمه: سوختگی زود هنگام ناشی از گونههای Altenaria یکی از بیماریهای مهم گوجه فرنگی در جهان است، که خسارت آن تا 86 درصد محصول گزارش شده است. شناسایی و کشت رقمهای مقاوم بهترین و ارزان‌ترین روش مدیریت بیماری است. نظر به شیوع و اهمیت بیماری در ایران، این پژوهش برای شناسایی رقم های مقاوم از بین 15 رقم در دسترس صورت گرفت. مواد و روشها: مزرع‌های شدید خسارت دیده از بیماری در استان کهگیلویه و بویراحمد، جنوب غربی ایران، بازدید شد و از بوتههای بیمار نمونه برداری شد. قارچ بیمارگر از بافتهای بیمار گیاه پس از ضدعفونی سطحی آنها روی محیط سیب زمینی/ دکستروز/ آگار جداسازی و پس از خالص سازی آن به روش تک هاگ، خصوصیات ریخت‌شناسی آن مورد مطالعه و اندازه گیری قرار گرفت. دادههای جمع اوری شده با توصیف‌های گونههای Altenaria مقایسه شده و بیمارگر شناسایی شد. گیاهچه‌های چهاربرگی 15 رقم گوجه فرنگی در قالب طرح آماری کاملا تصادفی، با سوسپانسیون کنیدیوم‌های بیمارگر مایه زنی شدند و در اتاقک رشد با دمای 28 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 90% و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و هشت ساعت تاریکی نگه‌داری شدند. هیجده روز پس از مایه زنی واکنش هر رقم به بیماری با محاسبه درصد برگهای آلوده، تعداد و اندازه لکه ها و شاخص بیماری تعیین شد. یافتهها: عامل بیماری سوختگی زودهنگام گوجه فرنگی در این منطقه Altenaria alternata شناخته شد. رقمهای 10552، King stone، Super chief و Ventero با حداقل نشانه‌ها مقاوم، 4129، 3725، 4224، Retino، Aras، Flat 111 و Super pooya نیمه مقاوم و 7806، Early pooya، 11057، CH pooya حساس به بیماری شناخته شدند. نتیجه گیری: کشت رقمهای مقاوم یا نیمه مقاوم را برای مدیریت بیماری میتوان توصیه کرد. وقوع سوختگی زود هنگام گوجه فرنگی ناشی از A. alternata در این منطقه و واکنش این 15 رقم به بیماری برای نخستین بار گزارش می‌شود.
معصومه دلارامی فر، مهدی پیرنیا، مجتبی کیخاصابر، شیراحمد سارانی، حمیده خواجه،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
دلارامی فر م، پیرنیا م، کیخاصابر م، سارانی ش ا، خواجه ح (1402) واکنش هشت ژنوتیپ لوفا به بیماری گیاهچه میری. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(2): 85-76.
مقدمه: گیاهچه میری ناشی از Pythium aphanidermatum یکی از بیماریهای مهم لوفا است. شناسایی و کاشت رقمهای مقاوم راهکاری سازگار با محیط زیست برای مدیریت تلفیقی بیماری است. این پژوهش برای تعیین واکنش هشت ژنوتیپ بومی و غیر بومی لوفا نسبت به بیماری انجام شد. مواد و روشها: بیمارگر(P. aphanidermatum IRAN597C) از کلکسیون قارچهای موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور تهیه شد . آن به گیاهچه‌های هشت ژنوتیپ لوفا تلقیح شد. پس از ظهور علائم زردی و مرگ گیاهچه شاخص شدت بیماری و سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری برای هر ژنوتیپ محاسبه شد. اصول کخ برای اثبات بیماریزایی انجام و بیمارگر مجدد از گیاهچه های بیمار جداسازی گردید. سپس برای تایید مولکولی بیمارگر، از توالییابی ناحیه ITS-rDNA آن استفاده شد. یافتهها: توالییابی ناحیه ITS-rDNA بیمارگر قرابت فیلوژنتیکی 99 درصدی با سایر جدایه‌های P. aphanidermatum را نشان داد. تعیین شاخص شدت بیماری نشان داد که ژنوتیپ‌های شمالی بزرگ و لوفا بلند حساس و سایر ژنوتیپ‌ها شامل شمالی بذرسیاه، شمالی بذر سفید، توری، افغانی، شیاردار و برزیلی مقاوم به بیماری هستند. بر اساس سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری، به ترتیب ژنوتیپ‌های شمالی بذر سیاه و شمالی بذر سفید پایین ترین سطح، ژنوتیپ‌های توری، شیاردار، افغانی و برزیلی سطح متوسط و ژنوتیپ‌های شمالی بزرگ و لوفا بلند بالاترین سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری را نشان دادند. نتیجه گیری: با توجه به مقادیر پایین شاخص شدت بیماری و سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری در دو ژنوتیپ شمالی بذر سیاه و شمالی بذر سفید، کاشت این دو ژنوتیپ برای مدیریت بیماری در لوفا پیشنهاد می‌شود.
فهیمه یاراحمدی، مصطفی درویش نیا، کورش عزیزی،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
یاراحمدی ف، درویش نیا م، عزیزی ک (1402) نماتدهای زخم ریشه و سیستی مزرعه‌های سبزی و صیفی حومه شهرستان رومشکان استان لرستان ایران. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(2):65-53.
مقدمه: نماتدهای زخم ریشه و سیستی میتوانند باعث خسارت و کاهش محصول سبزی و صیفی گردند. هدف از این پژوهش شناسایی این نماتدهای انگل گیاهی مهم در مزرعه‌های این گیاهان در حومه شهرستان رومشکان استان لرستان ایران بود. مواد و روشها: چهل و پنج نمونـه خاک و ریشه از مزرعه‌های سبزی و صیفی این منطقه در سال 1400 جمع‌آوری گردیدند. نماتدها به روش سینی استخراج و با استفاده از روش تکمیل شـده دگریـسه تثبیـت و بـه گلیسیرین منتقل شدند. پس از تهیه اسلایدهای دائمی، با استفاده از میکروسکوپ زمینه روشن مجهز به لنز دیجیتال، خصوصیات ریختی هـر یـک از نماتـدها مطالعه و با استفاده از کلیدهای معتبر شناسایی شدند. یافته ها: نماتدهای Pratylenchus speijeri ، P.neglectus، P. thornei و نماتد سیستی Heterodera schachtii در مزرعه‌های این منطقه شناسایی شدند. P. speijeri برای اولین بار از ایران گزارش و توصیف می‌شود. همچنین H. schachtii برای اولین بار از کاهو در ایران گزارش می‌شود. نتیجه‌گیری: نظر به حضور این نماتدهای انگل گیاهی مهم روی این گیاهان در این منطقه باید روشهای مناسب مدیریت آنها را اجرا کرد.
فریبا قادری، حجت الله محمدی،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
قادری ف. محمدی ح (1402) وقوع بیماری لکه قهوهای کٌنار در ایران. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(2): 95-104.
درخت کٌنار در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری آسیا گسترش طبیعی دارد. نشانه‌های لکه‌های قهوهای تا سیاه‌رنگ روی برگ‌ها و میوه‌ها و سوختگی سرشاخه‌های کنار، در تپه‌های حومه شهرستان نورآباد استان فارس ایران در سال 1401 مشاهده شد. این پژوهش برای شناسایی عامل این بیماری براساس خصوصیات ریختی و ژنتیکی انجام شد. برگ‌ها و شاخه‌های بیمار درختان کنار در این منطقه نمونه برداری شدند. بیمارگر پس از ضدعفونی سطحی بافتهای بیمار روی محیط سیب‌زمینی/دکستروز/آگار جداسازی و خالصسازی شد. خصوصیات ریختی آن مورد مطالعه قرار گرفت و قارچ Nothophoma quercina شناخته شد. تجزیه و تحلیل فیلوژنتیکی آن براساس مقایسه توالی‌های ژنهای بتاتوبولین (tub2) و ITS-rDNA با قارچهای مشابه در بانک ژن NCBI، گونه Nothophoma quercina را تایید نمود. اثبات بیماریزایی آن روی شاخه‌های بریده کنار براساس اصول کخ در شرایط آزمایشگاهی انجام شد. این اولین گزارش از لکه قهوهای و سوختگی سرشاخه درختان کٌنار ناشی ازN. quercina در ایران است.
حبیبه جباری، غلامرضا نیکنام، امین فلاحی،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
جباری ح، نیکنام غ، فلاحی ا (1402) اولین گزارش Proleptonchus brevisaccus (Nematoda: Leptonchidae) از ایران. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(2):94-86.
نماتدها موجوداتی پرسلولی، کرمیشکلی متنوع از نظر تعداد، دامنه میزبانی، زیستگاه و دارای گونههای بسیار متنوعی هستند که شاخه مستقلی را در سلسله جانوران به خود اختصاص داده و توان زندگی و بقا در کلیه زیستگاه‌ها را دارند. به منظور بررسی فون نماتدهای آزادزی در اطراف شهر آستارا، جنگل مشه سویی نمونه‌های متعددی از کناره‌های ماسه‌ای رودخانه محلی موجود در منطقه در سال1393 جمع آوری گردید. نماتدهای داخل نمونه‌ها به روشهای معمول از خاک جداسازی و بعد از کشتن و تثبیت به گلیسیرین خالص رسانده شدند. بعد از تهیه اسلایدهای دایمی از نماتدها، خصوصیات ریخت شناختی و ریخت سنجی آنها با استفاده از میکروسکوپ نوری مورد بررسی قرار گرفت. در بین نماتدهای مختلف تشخیص داده شده که از گروه‌های مختلف تغذیه‌ای بودند، جمعیتی از تیره Leptonchidae متعلق به جنس Proleptonchus نیز به‌دست آمد. مشخصه اصلی این جنس داشتن کیلوستوم کوزه‌ای شکل است. با استفاده از منابع و کلیدهای شناسایی معتبر، این جمعیت تحت نامP. brevisaccus شناسایی گردید. این گونه جزو افراد معدود این جنس که کیسه عقبی رحم کوتاه دارند، میباشد. با بررسی گزارشات موجود، این گونه برای فون نماتدی ایران جدید بوده و نر آن نیز برای اولین بار گزارش و توصیف می‌شود.
فاطمه حیدری، حبیب اله چاره گانی، محمد عبداللهی، ابراهیم ادهمی،
جلد 13، شماره 1 - ( 12-1402 )
چکیده
حیدری، ف.، چاره‌گانی، ح.، عبداللهی، م.، و ادهمی، ا. (1402). تاثیر کودهای مرغی و کبوتر بر آلودگی لوبیا چیتی به نماتد غده ریشه. javanicaMeloidogyne دانش بیماریشناسی گیاهی، 13 (1)، 13-1.
لوبیاچیتی با داشتن مقدار قابل توجهی پروتیین سهم مهمی در زندگی بشر دارد. نماتدهای غده ریشه (گونه های Meloidogyne) سالانه خسارت زیادی به مزرعه های حبوبات وارد می‌کنند. استفاده از کودهای شیمیایی منجر به عدم پایداری سیستم‌های زراعی و به خطر افتادن سلامت بشر شده است و استفاده از کودهای دامی میتواند جایگزین مناسبی برای آن باشد. تأثیر نسبت‌های مختلف کودهای کبوتری و مرغی بر گیاه لوبیا چیتی آلوده به نماتد M. javanica در شرایط گلخانه در پژوهش حاضر بررسی گردید. بدین منظور کود مرغی و کبوتری پوسیده شده به صورت جداگانه در سه نسبت وزن به وزن 1، 2 و 3 درصد در گلدان‌های 5/1 کیلوگرمی با خاک سترون مخلوط شد. بذور لوبیا چیتی در گلدان‌ها کشت و گیاهچه‌ها تا زمان پایان آزمایش در زمان مورد نیاز آبیاری و کوددهی شدند. گیاهچه‌ها در مرحله چهار برگی با 4000 تخم نماتد M. javanica مایهزنی شدند. گیاهان بعد از گذشت 60 روز برداشت و شاخصهای رویشی گیاه و جمعیتی نماتد مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی در پنج تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد که استفاده از کود مرغی با نسبت 2 % وزن به وزن به عنوان بهترین تیمار آزمایش، باعث افزایش طول، وزن تر و خشک شاخساره و وزن تر ریشه در گیاهان آلوده به نماتد M. javanica و همچنین باعث کاهش تعداد گال، کیسه تخم و تعداد تخم در سیستم ریشه، تعداد لارو سن دوم در خاک و فاکتور تولیدمثلی نسبت به گیاهان آلوده شاهد (بدون تیمار با کود) شد. یافته های این پژوهش نشان داد که استفاده از کود مرغی در مقایسه با کود کبوتر تأثیر بهتری بر کاهش خسارت نماتد javanica M.در گیاه لوبیا چیتی دارد.
سمانه دشتی پور، دوستمراد ظفری،
جلد 13، شماره 1 - ( 12-1402 )
چکیده
دشتی پور، س. ، ظفری، د. (1402). معرفی دو گونه ی فوزاریوم بیماریزای نیشکر در استان خوزستان، ایران. دانش بیماریشناسی گیاهی 13 (1)، 26-14.
نیشکر یک محصول مهم تجاری است که برای تولید شکر و مصارف صنعتی زیادی مورد استفاده قرار می گیرد. این پژوهش به منظور شناسایی گونههای فوزاریوم عامل بیماری پوکابونگ نیشکر، در بوتههای دارای علایم پژمردگی آوندی و رگههای قرمز در برگ انجام شد. این بیماری، از بیماریهای مهم و در حال گسترش نیشکر در جهان است که منجر به کاهش قابل توجهی در محصول نیشکر می شود.
هدف از این پژوهش شناسایی گونه های فوزاریوم عامل این بیماری در استان خوزستان ایران بود. مزرعه های نیشکر این استان بازدید شدند و از بافتهای بیمار بوته ها نمونه برداری شدند. بافتهای بیمار پس از شستشو و ضدعفونی سطحی، روی محیط سیب زمینی/ دکستروز/آگار کشت شدند. شناسایی مرفولوژی گونه ها با استفاده از کلیدهای معتبر شناسایی انجام شد و از روش آنالیز ترکیبی از دادههای نواحی ژنهای tef 1α وrpb2 برای تایید هویت آنها استفاده شد. گونههایFusarium culmorum و Fusarium oxysporum به عنوان عامل بیماریزای نیشکر شناسایی شدند. آزمون بیماریزایی انجام شد و نتایج آن حاکی از بیماریزا بودن گونههای شناسایی شده بود. این اولین گزارش از گونههای F. culmorum و F. oxysporum به عنوان بیمارگرهای نیشکر در ایران میباشد.
تکتم سلاح ورزی، بهرام عابدی، ناصر بیک زاده،
جلد 13، شماره 1 - ( 12-1402 )
چکیده
سلاح‌ورزی، ت.، عابدی، ب.، و بیک‌زاده، ن. (1402). اثر عصارههای آبی و اتانولی میوه و برگ توت آمریکایی بر Erwinia amylovora عامل آتشک سیب و گلابی. دانش بیماریشناسی گیاهی، 13 (1)، 88-75.
آتشک ناشی ازErwinia amylovora یکی از بیماریهای مهم درختان سیب و گلابی در جهان است. هدف از این پژوهش، تعیین اثر ضدباکتریایی عصارههای اتانولی و آبی میوه و برگ درخت توت آمریکایی یا پرتقال اوسیج (Maclura pomifera) علیه عامل این بیماری بود. اثر عصارههای اتانولی و آبی برگ و میوه این گیاه بررشد کلنی E. amylovora در هشت غلظت با روش انتشار در دیسک آزمایش شد. همچنین فعالیت آنتی‌اکسیدانی و فنل کل این عصارهها نیز اندازه‌گیری شدند. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار برای هر تیمار در شرایط آزمایشگاهی اجرا شد. یافتهها نشان دادند که نوع عصاره و اندام گیاهی در خاصیت ضد باکتریایی، فعالیت آنتی اکسیدانی و میزان فنل کل موثر است. عصاره اتانولی میوه با غلظت 1000 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر با قطر متوسط هاله بازدارندگی 57/5 میلی‌متر، بیشترین اثر بازدارندگی را در برابر E. amylovora، فعالیت آنتی‌اکسیدانی و محتوای فنل کل داشت، در حالی که عصاره آبی میوه و عصاره آبی و اتانولی برگ تاثیر معنیداری نداشتند. بنابراین عصاره اتانولی میوه توت آمریکایی تاثیر بازدارندگی از رشد کلنی E. amylovora دارد و میتواند در مدیریت بیماری به عنوان یک ترکیب طبیعی در نظر گرفته شود.
صفر نیک مرام، مهدی صدروی، مصطفی قادری زفره ای،
جلد 13، شماره 1 - ( 12-1402 )
چکیده
نیکمرام، ض.، صدروی، م.، قادریزفرهای، م. (1402). تاثیر سه قارچ میکوریز آربوسکولی بر بیماری پاخوره گندم ناشی از Gaeumannomyces graminis var. tritici. دانش بیماریشناسی گیاهی، 13 (1)، 112-104.
پاخوره ناشی از قارچ خاکزی Gaeumannomyces graminis var. tritici یکی از بیماریهای مهم گندم در جهان است، که میزان خسارت آن تا 50 درصد محصول گزارش شده است. این بیماری از مناطق مختلف کشت گندم در ایران نیز گزارش شده است. کنترل بیولوژیک یکی از روشهای سالم و سازگار با محیط زیست برای مدیریت بیماریهای گیاهی است و قارچهای میکوریز آربوسکولی میتوانند نقش مهمی در این زمینه ایفا کنند. این پژوهش برای تعیین تاثیر سه قارچ میکوریز آربوسکولی بر شدت این بیماری اجرا شد. جدایهای از بیمارگر از بوته های بیمار گندم در استان کهگیلویه و بویراحمد،جنوب غربی ایران، بدست آمد. تاثیر سه قارچ میکوریز آربوسکولی Funneliformis mosseae ، Rhizoglomus intraradices و Blaszkowskia deserticola به تنهایی و ترکیب آنها بر شدت بیماری وشاخصهای رشدی گندم در شرایط گلخانه در قالب طرح کاملاً تصادفی آزمایش شد. همه تیمارهای قارچهای میکوریز باعث کاهش شدت بیماری و افزایش شاخصهای رشد نسبت به گیاهان شاهد شدند ولی تیمار F. mosseae نسبت به دیگران موثرتر بود. بنابراین از قارچ میکوریز آربوسکولی F. mosseae میتوان برای کاهش شدت بیماری و بهبود شاخصهای رشدی گندم استفاده کرد.
جعفر همت زاده، رسول رضائی، حبیب اله چاره‌گانی، فریبا قادری،
جلد 13، شماره 2 - ( 6-1403 )
چکیده
برنج یک محصول غذایی مهم در جهان است. بیماری سوختگی باکتریایی برگ، ناشی از oryzae pv. Xanthomonas oryzae یکی از بیماریهای مهم برنج است که روی رقمهای مختلف در جهان شایع است. شناسایی و کاشت رقمهای مقاوم یا نیمه مقاوم موثرترین روش مدیریت بیماری است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی واکنش چهار رقم برنج ایرانی شیرودی، ستایش، فجر و هاشمی به بیماری در شرایط مزرعه بود. طی سال‌های 1401 تا 1402، نمونه‌برداری از بوته های برنج دارای علایم بیماری از مناطق مختلف استان کهگیلویه و بویراحمد، در جنوب غربی ایران انجام شد. بیمارگر، از برگهای آلوده پس از ضدعفونی سطحی آنها، روی محیط عصاره مخمر-دکستروز-کربنات کلسیم جداسازی شد. باکتری جداشده، میله‌ای شکل، گرم منفی، هوازی اجباری، اکسیداز منفی، کاتالاز مثبت، لوان و لسیتیناز مثبت بود. آن باعث القای واکنش فوق حساسیت در برگهای توتون شد و توانایی هیدرولیز نشاسته را نداشت، ولی ژلاتین، آسکولین و توئین 80 را هیدرولیز کرد. براساس مجموع خصوصیات مرفولوژیکی، بیوشیمیایی، بیماریزایی و ژنوتیپی، بیمارگر oryzae pv. X. oryzae شناسایی شد. واکنش این چهار رقم ایرانی برنج به بیماری، با مایه زنی بیمارگر و تعیین میزان پیشرفت علایم بیماری و رشد جمعیت باکتری درون بافت
رقمهای مختلف مورد ارزیابی قرار گرفت. بین رقمها اختلاف معنی داری از نظر شاخصهای طول ناحیه نکروز برگ و جمعیت باکتری در بافت وجود داشت و رقم هاشمی بیشترین حساسیت و رقم شیرودی کمترین حساسیت به بیماری نشان دادند. وقوع بیماری سوختگی باکتریایی برگ برنج در استان کهگیلویه و بویراحمد و واکنش این رقمها به بیماری برای نخستین بار گزارش میشوند.
دانشجو سارینا ذاکر عباسعلی، دکتر نوازاله صاحبانی، دکتر فرحناز جهانشاهی افشار، دکتر سهیل کریمی،
جلد 13، شماره 2 - ( 6-1403 )
چکیده
استان مازندران، بیش از نیمی از وسعت جنگل‌های هیرکانی در شمال کشور را به خود اختصاص داده و دارای پوشش گیاهی بسیار متنوعی است. به منظور آگاهی از ورود نماتدهای مهم انگل گیاهی به این جنگل‌‌‌‌‌‌‌‌ها و جلوگیری از انتشار آنها به مزرعه ها و باغهای پایین دست، پایش مداوم و تعیین تراکم نماتدهای مهم انگل گیاهی در این منطقه ضروری تشخیص داده شد. نود نمونه فراریشه انواع درختان جنگلی شامل افرا، انجیلی، بلوط، تمشک، توسکا، گردو، ممرز در سال 1399، از این استان جمع‌آوری گردید. نماتدها از نمونه ها با روش الک تر و سانتریفیوژ استخراج شدند، پس از تثبیت، اسلایدهای دائمی از آنها تهیه گردید و شاخصهای ریختی آنها اندازه گیری شدند و با استفاده از کلیدهای معتبر شناسایی شدند. همچنین فراوانی آنها در نمونه ها و تراکم جمعیت آنها در 200 سانتیمتر مکعب فراریشه تعیین شد. نه گونه نماتد از بالاتیره Criconematoidea از فراریشه این درختان به این اسامی شناسایی شدند:Criconemoides informis ، Criconemoides parvus، Mesocriconema solivagum ، Mesocriconema xenoplax ، Crossonema civellae ، Crossonema menzeli ، Ogma fagini ، Xenocriconemella macrodora و .Paratylenchus straeleni C. parvus در بین این نماتدها بیشترین فراوانی و تراکم جمعیت در فراریشه درخت توسکا در جنگل دوهزار این استان داشت. بعضی از این نماتدهای انگل گیاهی در جمعیت های بالا علاوه بر خسارت مستقیم به ریشه، باعث شیوع بعضی بیماریهای گیاهی و تشدید اثر سرمازدگی میشوند.
حمید علوانی پور، محمد جوان نیکخواه، حشمت اله امینیان، خلیل عالمی سعید، کریم سرخه،
جلد 13، شماره 2 - ( 6-1403 )
چکیده
قارچ Mauginiella scaettae عامل بیماری مخرب خامج (پوسیدگی گلآذین) شایع در مناطق مختلف کشت نخل خرما است. UP-PCR یکی از روشهای انگشتنگاری DNA است که تکرارپذیری و اختصاصیت بالایی دارد. هدف از این مطالعه بررسی امکان تکثیر DNA با آغازگرهای UP-PCR و امکانسنجی بررسی تنوع ژنتیکی جدایه های M. scaettae با استفاده از این نشانگر بود. گل آذینهای نخل خرمای دارای علائم بیماری خامج در استانهای خوزستان و فارس نمونه برداری شدند. جدایه های خالص شده، براساس مطالعه خصوصیات ریختی شناسایی و با تکثیر و با توالی یابی ناحیه ی ژنومی ITS-nrDNA تایید شدند. از سه جفت آغازگر UP-15/19، UP-21 و UP-45 به منظور بررسی امکان تکثیر و تعیین تنوع ژنتیکی در بین جدایه های قارچ استفاده شد. پنج جدایهی M. scaettae از سه شهرستان آبادان، شهرستان کارون و بهبهان استان خوزستان و یک نمونه از شهرستان کازرون استان فارس به دست آمدند. جدایه ها از روی چهار رقم نخل خرمای: سایر، خضراوی، خاصی و زاهدی به دست آمدند. واکاوی تبارزایشی با اعتبار سنجی 100 درصد تعلق جدایهی مورد مطالعه را به قارچ M. scaettae تایید نمود. بررسی نتایج تکثیر نشانگر UP-PCR نشان داد بیشترین تعداد باند مشاهده شده مربوط به آغازگر UP15 و کمترین تعداد باند مربوط به آغازگر UP45 است. بین آغازگرهای UP-PCR به کار رفته، تنوع باندی دیده شد، ولی بین پنج جدایه ی M. scaettae در هیچ یک از سه آغازگر UP-PCR تنوع ژنتیکی مشاهده نشد و الگوی باندی جدایه ها برای هر کدام از آغازگرها شبیه هم بود. دلیل عدم تشخیص تنوع ژنتیکی بین جدایه های این بیمارگر با استفاده از این آغازگرها و نشانگر، میتواند ناشی از رابطه ی ژنتیکی نزدیک آنها باشد.
اسعد چاسب کوین، خدیجه عباسی، لبید السعد، سمیه حاجی نیا،
جلد 13، شماره 2 - ( 6-1403 )
چکیده
سوختگی زودهنگام، ناشی از Alternaria alternata یک بیماری مهم گوجه‌فرنگی است، که خسارت اقتصادی قابل توجهی به محصول وارد میکند. هدف از این پژوهش بررسی کارایی دو قارچ Funeliformis mosseae وTrichoderma harzianum برای یافتن روش مناسب مبارزه زیستی بیماری بود. بدین منظور ابتدا با روش کشت متقابل تاثیر بازدارندگی از رشد پرگنه بیمارگر توسط T. harzianum در شرایط آزمایشگاه بررسی شد، که T. harzianum باعث کاهش 70 درصدی رشد پرگنه بیمارگر شد. سپس مایهزنی گوجه‌فرنگی با F. mosseae و T. harzianum ، به تنهایی و باهم به صورت ترکیبی علیه A. alternata در شرایط گلخانه در قالب طرح کاملاً تصادفی، در سه تکرار برای هر تیمار بررسی شدند. شاخص‌هایی نظیر میزان کلروفیل a، b و کل، فنل کل، آنزیمهای کاتالاز و پراکسیداز و صفات رشدی گیاه شامل تعداد ساقه، ارتفاع ساقه، وزن تر و خشک اندام‌های هوایی، طول ریشه و وزن تر و خشک ریشه اندازه‌گیری شدند. تجزیه و تحلیل آماری دادههای این آزمایش نشان داد که، کاربرد T. harzianum و F. mosseae با افزایش فعالیت آنزیمهای آنتی‌اکسیدانت مانند کاتالاز و پراکسیداز و ترکیبهای فنلی، باعث بهبود رشد و افزایش ماده خشک گوجه‌فرنگی در شرایط آلودگی به بیمارگر می شوند.
صدیقه محمدی، زهرا روسفید،
جلد 13، شماره 2 - ( 6-1403 )
چکیده
آفلاتوکسین‌ها متابولیت‌های سمی تولید شده توسط گونههای Aspergillus هستند که باعث آلودگی مواد غذایی میشوند. کنترل این سموم اهمیت زیادی دارد. استفاده از اسانس‌های گیاهان دارویی به دلیل خواص ضد قارچی در حال گسترش است. در این پژوهش، اسانس‌های مروتلخ و نعناع‌فلفلی از گیاهان برداشت شده در استان هرمزگان استخراج شدند. قارچAspergillus flavus مولد توکسین از دانه ذرت جدا و خالصسازی شد. تأثیر اسانس‌ها بر توکسین‌زایی و بیان ژن آفلاتوکسین با Realtime PCR بررسی شد. خاصیت ضدقارچی با روش انتشار در دیسک و ارزیابی مختلط سنجیده و غلظت موثر اسانس‌ها تعیین گردید. نتایج نشان داد که اسانس‌های هر دو گیاه در غلظت‌های ۱۰۰۰ و ۲۰۰۰ پی‌پی‌ام در بازداری از رشد قارچ مؤثر بودند. اسانس نعناع‌فلفلی توانست میزان تولید توکسین را به طور قابل توجهی کاهش دهد و در غلظت ۲۰۰۰ پی‌پی‌ام، اثر بخشی بیشتری بر بیان ژن آفلاتوکسین داشت. بنابراین، اسانس نعناع‌فلفلی در غلظت ۲۰۰۰ پی‌پی‌ام به عنوان یک روش بیولوژیک و ایمن در بیوکنترل آفلاتوکسین معرفی می‌شود.
دکتر آرزو نقوی، دکتر فرحناز جهانشاهی افشار، دکتر عیدی بازگیر، دکتر زهرا میرزایی پور،
جلد 13، شماره 2 - ( 6-1403 )
چکیده
نماتدهای جنس Psilenchus انگل ضعیف گیاهان و خزهها هستند که از ریشه‌های مویین و سلول‌های اپیدرمی ریشه تغذیه می‌کنند. قبلاً اعضای این جنس به دلیل داشتن استایلت ظریف و دم بلند در تیره Tylenchidae قرار داشتند. به دلیل شباهت بیشتر اعضایی از تیره تیلنکیده (با دو لوله جنسی و داشتن فاسمید در دم) به اعضای بالاتیره Dolichodoroidea، پیشنهاد گردید این اعضا در یک تیره جداگانه به نام Psilenchidae، با دو زیر تیره Antarctenchinae (استایلت دارای گره، فرج دارای پردههای جانبی و اپیپتیگما) و Psilenchinae (فاقد سه مشخصه ذکر شده) قرار داده شوند. این جنس در حال حاضر دارای 21 گونه معتبر بوده (فقط چهار گونه دارای توالی نوکلئوتیدی) که 10 گونه از ایران گزارش شده است. طی سال‌های 1401 و 1402 تعداد 100 نمونه از خاک فراریشه درختان میوه و جنگلی منطقه تاف شهرستان خرم‌آباد جمع‌آوری گردید و پس از جداسازی و استخراج نماتدها با روش سینی، اسلاید میکروسکپی تهیه شد. در ابتدا بررسی ویژگی‌های ریخت‌شناختی و ریخت‌سنجی نمونه‌ها صورت گرفت؛ سپس مطالعه مولکولی با استفاده از پرایمر ناحیه ژنی D2-D3 28S-rDNA نیز انجام شد. دو گونه Psilenchus curcumerus وvinciguerrae P. به ترتیب یک و دو توالی از ناحیه فوق الذکر شناسایی شدند. این اولین گزارش از وجود این دو گونه در منطقه میباشد. مقایسه ویژگی‌های ریخت‌سنجی و ریخت‌شناسی این دو گونه با منابع معتبر، ماهیت هر دو گونه را تایید نمود. همچنین در مطالعه مولکولی ماهیت این دو گونه با استناد به توالی‌هایی موجود در بانک ژن، مورد تایید قرار گرفت.
فاطمه سلطانی طالع، لیلا کاشی، دکتر دوستمراد ظفری،
جلد 13، شماره 2 - ( 6-1403 )
چکیده
امروزه با افزایش کشت خیار در گلخانه ها و مزرعه ها، آلودگی آنها به نماتدهای مولد غده ریشه در بعضی مناطق مشاهده می‌شود. اثر سه گونه قارچ تریکودرما شامل Trichoderma crassum، harzianum T. و T. afroharzianum به همراه گوگرد آلی مایع شرکت راسکود بر مدیریت نماتد مولد غده ریشه (Meloidogyne javanica) روی رقم نگین خیار در شرایط گلخانه در دو آزمایش جداگانه در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت. هر دو آزمایش در قالب طرح پایه کاملا تصادفی انجام شده و مقایسه میانگین با آزمون دانکن در سطح 5 درصد در پنج تکرار و هشت تیمار (کاربرد هر یک از قارچ‌ها همراه با گوگرد، هر یک از قارچ‌ها به تنهایی و گوگرد به تنهایی و شاهد آلوده) صورت گرفت. به منظور آلوده سازی گیاهان به هر گلدان حاوی نشا خیار در مرحله چهار برگی به ازای هر کیلوگرم خاک گلدان 2500 عدد لارو سن دو و تخم نماتد اضافه شد. سپس بسته به نوع تیمار به هر گیاهچه یک میلی لیتر از سوسپانسیون قارچ (106 اسپور در میلی‌لیتر) و گوگرد افزوده گردیده و گلدان‌ها به ترتیب در آزمون اول 45 روز و در آزمون دوم 60 روز پس از مایهزنی مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم افزار SAS 9.4 انجام شد. نتایج این بررسی نشان داد در هر دو آزمون استفاده از گوگرد توام با هر یک از قارچ‌ها و نیز گوگرد به تنهایی منجر به تفاوت معنیدار در شاخصهای رشدی گیاه از جمله وزن تر و خشک اندام‌های هوایی، طول اندام‌های هوایی و ریشه نسبت به شاهد گردید. همچنین فاکتورهای بیماریزایی نماتد شامل تعداد لارو سن دو در خاک، تعداد نماتدهای ماده در هر گال، تعداد نماتدهای ماده در کل ریشه، تعداد گالهای تشکیل شده در کل ریشه، تعداد توده تخم در هر گال، تعداد توده تخم در کل ریشه و شاخص تولیدمثل در تیمارهایی که قارچ و گوگرد بهطور توام استفاده شده بود و نیز تیمار کاربرد گوگرد به تنهایی نسبت به شاهد اختلاف معنیدار نشان داد و در هر دو آزمون بیشترین تاثیر در اکثر تیمارها مربوط به استفاده همزمان T. crassum و گوگرد بود.
محمدعلی هوشیار، مهدی صدروی، رسول رضایی،
جلد 13، شماره 2 - ( 6-1403 )
چکیده
پوسیدگی ریزوکتونیایی ریشه، ناشی از قارچ خاکزی Rhizoctonia solani یک بیماری مهم لوبیا است، که از نقاط مختلف ایران هم گزارش شده است. خسارت بیماری تا 60 درصد محصول در جهان گزارش شده است. مبارزه زیستی میتواند روشی سالم و سازگار با محیط زیست برای مدیریت بیماریهای گیاهی باشد. این پژوهش برای بررسی تاثیر چهار محصول زیستی تجارتی موجود در بازار ایران بر شاخصهای رشدی و شدت بیماری پوسیدگی ریزوکتونیایی در لوبیا برای یافتن روشی مناسب مبارزه زیستی بیماری اجرا شد. تاثیر سه محصول زیستی از قارچهای میکوریزآربوسکولی شامل: Funeliformis mosseae، Rhizoglomus intraradices و میکوپرسیکا (مخلوط چند قارچ میکوریزآربوسکولی) و باکتری Bradyrhizobium japonicum بر شاخصهای رشدی و شدت بیماری پوسیدگی ریزوکتونیایی ریشه در لوبیاچیتی رقم کوشا در شرایط گلخانه آزمایش شد. تجزیه و تحلیل آماری دادههای این آزمایش نشان داد که این تیمارها تاثیر معنیداری در کاهش شدت بیماری و شاخصهای رشدی گیاه دارند و در بین آنها F. mosseae و میکوپرسیکا به ترتیب باعث بیشترین کاهش شدت بیماری و بهبود شاخصهای رشدی گیاه شدند. بنابراین محصول زیستی F. mosseae و میکوپرسیکا را میتوان برای کاهش شدت بیماری پوسیدگی ریزوکتونیایی ریشه لوبیا و بهبود صفات رشدی آن استفاده نمود.
