97 نتیجه برای نوع مطالعه: پژوهشي
فرزاد مرادی، حجت اله مظاهری لقب، لیلا کاشی، سید سعید موسوی،
جلد 11، شماره 2 - ( 6-1401 )
چکیده
مرادی ف، مظاهری‌لقب ح، کاشی ل، موسوی س س (1401) تأثیر ساپونینهای خام و خالص شش اکوتیپ یونجه بر تفریخ تخم Ditylenchus dipsaci. دانش بیماریشناسی گیاهی 11(2): 72-61.
Doi:10.2982/PPS.11.2.61
مقدمه: نماتد ساقه و پیاز Ditylenchus dipsaci یک عامل بیماری‌زای مهم و خسارتزا در تعدادی از گیاهان زراعی و زینتی از جمله یونجه است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر ساپونینهای خام و خالص شش اکوتیپ یونجه بر تفریخ تخم این نماتد بود تا روشی زیستی برای مدیریت آن یافت شود. مواد و روشها: تأثیر ساپونینهای خام و خالص شش اکوتیپ یونجه بر تفریخ تخم این نماتد آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی به صورت فاکتوریل با دو فاکتور اکوتیپهای یونجه (شش اکوتیپ) و ساپونینهای (خام و خالص آنها) در شرایط آزمایشگاهی بررسی گردید. یافته‌ها: تجزیه واریانس داهها نشان داد که اثرمتقابل بین دو فاکتور اکوتیپ و ساپونین از نظر آماری معنی‌دار است. با غلظتهای 50 و 90 میکرولیتر ساپونین خام اکوتیپهای مختلف، به ترتیب 30 تا 42 درصد و 33 تا 59 درصد تخم‌های نماتد تفریخ نشدند. اکوتیپهای نیشابوری بیشترین و پلی‌کراس شیراز و کریساری کم‌ترین تعداد تفریخ تخم را موجب شدند. غلظتهای 10 و 50 میکرولیتر ساپونین خالص به ترتیب بین 56 تا 69 درصد و 61 تا 79 درصد مجموع تخم‌های نماتد تفریخ نشدند. اکوتیپهای محلی میاندوآب و نیشابوری بیشترین و پلی‌کراس شیراز کم‌ترین تعداد تفریخ تخم را داشتند. نتیجه‌گیری: ساپونینهای خالص اکوتیپهای یونجه نسبت به ساپونینهای خام تاثیر بیشتری برمیزان تفریخ تخم نماتد دارند. ساپونینهای اکوتیپ پلی‌کراس شیراز یونجه تاثیر بهتری نسبت به سایر اکوتیپها دارد.
فرزانه طلایی، مهدی صدروی، ابراهیم ادهمی،
جلد 11، شماره 2 - ( 6-1401 )
چکیده
طلایی ف، صدروی م، ادهمی ا (1401) همبستگی بین میکوریزای آربوسکولی در گندم و
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک. دانش بیماریشناسی گیاهی 11(2): 41-32.
Doi: 10.2982/PPS.11.2.32.
مقدمه: قارچهای میکوریز آربوسکولی(AMF) در همزیستی با ریشه گیاهان به جذب بیشتر فسفر و افزایش رشد و نمو گیاهان کمک میکنند. هدف از این پژوهش تعیین همبستگی جمعیت و تنوع قارچهای میکوریزآربوسکولی با ویژگیهای فیزیکی وشیمیایی خاک، در مزرعه های گندم استان کهگیلویه و بویراحمد در جنوب غربی ایران، بود. مواد و روشها: سی مزرعه گندم این استان در نزدیکی زمان برداشت محصول بازدید شدند و از ریزوسفر و اندامهای هوایی آنها نمونه برداری شد. هاگهای AMFبه روش الک سوسپانسیون ریزوسفر در آب و سانتریفیوژ کردن در محلول سوکرز جداسازی شدند. جمعیت هاگ این قارچها شمارش شدند. درصد کلنیزاسیون طول ریشه توسط این قارچها در هر نمونه محاسبه شد. خصوصیات ریختشناسی هاگهای جداسازی شده مطالعه شدند و اطلاعات جمعآوری شده، با توصیفهای AMF مقایسه و قارچهای حاضر در هر نمونه شناسایی شدند. بافت، pH خاک ، فسفر خاک و موجود در گیاه تعیین شدند و ضریب همبستگی بین جمعیت و تنوع AMFبا این خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و گیاه محاسبه شدند. یافته ها: پانزده قارچ میکوریز آربوسکولی، متلعق به 9 جنس : Acaulospora ، Archaeospora ، Entrophospora ، Gigaspora ، Rhizoglomus ، Claroideumglomus ، Funeliformis ، Septoglomus و Scutellospora شناسایی شدند. تنوع این قارچها در نمونه ها (5-) 9/2 (-2) و F. mosseae با فراوانی 90 درصد گونه غالب بود. جمعیت این قارچها با pH خاک همبستگی منفی ولی با فسفر محلول خاک و فسفر گیاه همبستگی مثبت داشت. تنوع این قارچها نیز با فسفر محلول خاک همبستگی مثبت داشت. بین میزان شن در خاک و درصد کلنیزاسیون ریشهها همبستگی مثبت وجود داشت. نتیجه گیری: قارچهای میکوریز آربوسکولی در خاکهای با بافت سبک، pH کمتر همراه با مقادیر کم فسفر محلول و ماده آلی جمعیت و تنوع بیشتری دارند. همبستگی مثبت جمعیت این قارچها با فسفر گیاه حاکی از سودمندی آنها برای گیاه است.
مریم فولادی، عیدی بازگیر، مصطفی درویش نیا، کورش عزیزی،
جلد 11، شماره 2 - ( 6-1401 )
چکیده
فولادی م، بازگیر ع، درویشنیا م، عزیزی ک (1401) نماتدهای انگل گیاهی مرتبط با کشت خیار در استان لرستان ایران. دانش بیماریشناسی گیاهی 11(2): 82-73.
مقدمه: نماتدها از عوامل خسارتزا در تولید خیار در جهان هستند. این پژوهش برای شناسایی نماتدهای انگل گیاهی در مزرعهها و گلخانه های تحت کشت خیار در استان لرستان در غرب ایران انجام شد. مواد و روشها: هشتاد و پنج نمونه خاک همراه با ریشه خیار از شهرستان‌های مختلف استان لرستان در غرب ایران جمعآوری گردیدند. استخراج نماتدها، تثبیت و انتقال آنها به گلسیرین و تهیه لام‌های میکروسکوپی دائمی و شناسایی گونه‌ها با استفاده از منابع علمی معتبر انجام گرفت. یافته‌ها: بیست گونه نماتد انگل گیاهی از 12 جنس از زیر راسته Tylenchina شناسایی شدند. مشخصات ریختشناسی Amplimerlinius globigerus و incognita Meloidogyne به عنوان زیانبارترین نماتدها شرح داده شده است. نتیجه گیری: یازده گونه جدید برای فون نماتدهای خیار در ایران گزارش می‌شود.
سید مسلم حسینی، مصطفی درویش نیا، حسین رضایی نژاد، عیدی بازگیر، فاطمه درویش نیا،
جلد 11، شماره 2 - ( 6-1401 )
چکیده
حسینی س م، درویشنیا م، رضایی‌نژاد ع، بازگیر ع، درویشنیا ف (1401) اثر اسانسهای آویشن، نعناع فلفلی، مرزه و دو قارچکش بر رشد سه قارچ بیماری‌زای گیاهی. دانش بیماریشناسی گیاهی 11(2): 52-60.
مقدمه: بعضی اسانسهای گیاهی خاصیت ضد قارچی دارند. این پژوهش برای تعیین اثر سه اسانس گیاهی و دو قارچکش شیمیایی بر رشد پرگنه سه قارچ بیمارگر گیاهی در شرایط آزمایشگاهی انجام شد. مواد و روشها: اثر غلظتهای مختلف سه اسانس آویشن (Thymus vulgaris L.)، نعناع فلفلی (Mentha piperata L.) و مرزه خوزستانی (Satureja khuzestanica Jamzad)، در مقایسه با دو قارچکش مانکوزب و کاربندازیم، بر رشد سه قارچ Alternaria solani، Botrytis cinerea و Fusarium solani با روش رقیقسازی در محیط عصاره مخمر سوکرز مایع مورد بررسی قرار گرفتند و حداقل غلظت بازدارندگی (MIC) و حداقل غلظت قارچکشی (MFC) آنها محاسبه شدند. یافته ها: اسانس آویشن در بین اسانهای گیاهی بیشترین اثر بازدارندگی را بر A. solani و F. solani و اسانس مرزه بیشترین اثر بازدارندگی را بر B. cinerea داشتند. مانکوزب در بین قارچکشهای شیمیایی بیشترین اثر بازدارندگی را بر A. solani و کاربندازیم بیشترین اثر بازدارندگی را بر B. cinerea و F. solani داشتند. نتیجه‌گیری: اسانسهای آویشن و مرزه اثر بازدارندگی قابل ملاحظه‌ای بر رشد پرگنه این سه قارچ بیمارگر گیاهان دارند.
علی علیزاده علی‌آبادی، محمد مهدی فقیهی، محمد صالحی، اابوالقاسم قاسمی،
جلد 11، شماره 2 - ( 6-1401 )
چکیده
علیزاده علی‌آبادی ع، فقیهی م م، صالحی م، قاسمی ا (1401) پویایی‌شناسی وقوع و پراکندگی بیماری هوانگ‌لونگ‌بینگ مرکبات در ایران. دانش بیماریشناسی گیاهی 11(2): 21-11.
Doi: 10.2982/PPS.11.2.11
مقدمه: هوانگ‌لونگ‌بینگ یا میوه سبز یکی‌از بیماریهای مهم مرکبات در ایران است. روند گسترش بیماری در هفت استان در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روشها: باغهای مرکبات استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر، خوزستان، فارس، کرمان و مازندران طی سال‌های 1386 تا 1388 و 1396 تا 1398 بازدید شدند و نمونه‌های مشکوک به بیماری جمعآوری و پس‌از استخراج DNA از نمونه‌ها، آزمون پی‌سی‌آر با استفاده از آغازگرهای اختصاصی OI1/OI2c و A2/J5 انجام شد. یافته‌ها: برسی نمونه‌ها نشان داد که، مناطق و میزبانهای باکتری Candidatus Liberibacter asiaticus، عامل بیماری، در این مدت افزایش یافته است، به طوری که در پایان این‌دوره در نمونه‌های درختان پرتقال، نارنگی، گریپ‌فروت، نارنج، لیمولیسبون و لیموترش از استان‌های کرمان، هرمزگان، سیستان و بلوچستان و فارس، بیماری ردیابی شد. نتیجه‌گیری: بررسی بیماری طی این سالها نشان داد که: مناطق آلوده و دامنه میزبانی بیماری گسترش زیادی یافته است و گسترش بیماری در مناطق کشت مرکبات در جنوب کشور با شیب ملایم بوده است. کاهش جمعیت پسیل ناقل بیماری طی این سالها به نظر می‌رسد که در آهستگی روند گسترش بیماری مؤثر بوده است.
خدیجه عباسی، سعید افضلی نیا،
جلد 11، شماره 2 - ( 6-1401 )
چکیده
عباسی خ، افضلی نیا س (1401) معرفی هشت قارچ جدا شده از نماتد سیست طلایی سیبزمینی در ایران. دانش بیماریشناسی گیاهی 11(2): 31-22.
مقدمه: نماتد سیست طلایی Globodera rostochiensis به عنوان یکی از خسارتزاترین عوامل بیماری‌زای سیبزمینی در دنیا محسوب میگردد. نظر به ترکیبات پوست نماتدهای سیستی و توانایی بعضی از قارچها در تولید آنزیم‌های تجزیه کننده آن، این پژوهش برای شناسایی قارچهای همراه نماتد سیست طلایی سیبزمینی اجرا شد. مواد و روشها: هشتاد و شش جدایه قارچی آلوده کننده نماتد سیست طلایی سیبزمینی در استان همدان در غرب ایران جداسازی و خالصسازی و بر اساس ویژگیهای ریختشناسی با کلیدهای معتبر شناسایی شدند. یافته‌ها: هشت گونه قارچ متعلق به سه جنس Alternaria , Clonostachys, Fusarium از نماتد سیست طلایی سیبزمینی جداسازی و شناسایی شدند. بیشترین فراوانی مربوط به گونه‌های Fusarium بود. نتیجه گیری: خصوصیات ریختشناسی این هشت گونه قارچ شرح و نشان داده شده است.
محمد حسین پور، رامین حیدری، احمد درخشان، سمیه باعدل چری،
جلد 11، شماره 2 - ( 6-1401 )
چکیده
حسین پور م، حیدری ر، درخشان ا، باعدل چری س (1401) تاثیر عصارههای آنغوزه و رزماری بر نماتد غده ریشه گوجه فرنگی. دانش بیماریشناسی گیاهی 11(2): 91-83.
مقدمه: نماتد غده ریشه( javanica Meloidogyne ) از عوامل محدودکننده کشت محصولات گلخانه‌ای از جمله گوجه‌فرنگی محسوب می‌شود. این پژوهش برای بررسی تاثیر عصارههای رزماری و آنغوزه در مقایسه با نماتدکشهای شیمیایی راگبی و ولوم برای یافتن روشی سازگار با محیط زیست برای مدیریت بیماری انجام شد. مواد و روشها: اثر عصارههای رزماری و آنغوزه با نماتدکشهای راگبی و ولوم بر نماتدغده ریشه گوجه‌فرنگی در قالب طرح کاملاً تصادفی در شرایط گلخانه بررسی شد. گیاهچه‌های رقم موبیل در مرحله 4 تا 6 برگی با لارو سن دوم M. javanica تلقیح و اثر عصارهها و نماتدکشها بررسی شدند. بعد از گذشت 60 روز گیاهان از گلدان خارج و شاخصهای رشدی و شدت بیماری آنها اندازهگیری شدند. یافته‌ها: استفاده هم‌زمان عصارههای رزماری و آنغوزه بیشترین تأثیر در کاهش شاخصهای بیماری‌زایی مانند شاخص گال، تعداد لارو و تعداد تخم و افزایش شاخصهای رشدی گیاه از جمله وزن تر و خشک ریشه و وزن تر ساقه در مقایسه با شاهد آلوده به نماتد و تیمارهای نماتدکشها داشت. نتیجه گیری: تاثیر خوب ترکیب عصارههای آنغوزه و رزماری در مقایسه با نماتدکشهای شیمیایی نشان از پتانسیل مناسب استفاده از آن، به عنوان روشی سازگار با محیط زیست برای مدیریت بیماری است.
فریبا قادری، سید علی اصغر هاشمی،
جلد 11، شماره 2 - ( 6-1401 )
چکیده
قادری ف، هاشمی س.ع.ا (1401)citricola Phytophthora عامل پوسیدگی ریشه خرمالو در استان فارس ایران. دانش بیماریشناسی گیاهی 11(2):10-1.
مقدمه: گونه‌های Phytophthora یک تهدید جدی برای محصولهای گیاهی در دنیا هستند. بنابراین شناسایی آنها اولین قدم برای یافتن روش مدیریت بیماری است. هدف از این مطالعه شناسایی گونه Phytophthora عامل پوسیدگی ریشه و طوقه درختان خرمالو در استان فارس بود. مواد و روشها: طوقه و ریشه درختان خرمالوی بیمار در تابستان 1399-1398، نمونه‌برداری شد. بافتهای آلوده ریشه و طوقه در محیط CMA-PARPH کشت داده شدند. جدایه های گونهی Phytophthora به روش تک اسپور خالصسازی شدند و برای شناسایی آنها، از ویژگیهای ریختشناسی و مولکولی استفاده گردید. یافته‌ها: شش جدایه از ریشه درختان خرمالوی بیمار به دست آمدند، که بر اساس ویژگیهای ریختشناسی Phytophthora citricola شناخته شدند. بررسی فیلوژنتیکی بر اساس ژنهای بتاتوبولین و 28S rDNA، هر شش ایزوله (Iran-Pc1 to Iran-Pc6) در کلاد 2 با مقیاس اعتبارسنجی 100 گروهبندی گردیدند و گونه P. citricola را تأیید نمود. نتیجه‌گیری: این یک گزارش جدید از پوسیدگی ریشه و طوقه خرمالو توسط Phytophthora citricola در استان فارس می‌باشد.
معصومه وکیلی قرطاول، حسین آروئی، شیوا گل محمدزاده، محبوبه ناصری،
جلد 11، شماره 2 - ( 6-1401 )
چکیده
وکیلی قرطاول م، آروئی ح، گل محمدزاده ش، ناصری م (1401) روشهای بهینه آمادهسازی میسیلیوم قارچها برای مطالعه با میکروسکوپ الکترونی روبشی. دانش بیماریشناسی گیاهی
11(2): 51-42. Doi: 10.2982/PPS.11.2.42
مقدمه: قارچهای بیمارگرگیاهی با ایجاد فساد در محصولهای گیاهی و مسمومیت‌های غذایی تهدیدی جدی برای امنیت غذایی جهان محسوب می‌شوند. یکی از روشهای شناسایی قارچها مطالعه میسیلیوم آنها با میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) است. برای گرفتن تصاویر میکروسکوپی با وضوح بالا و حفظ ویژگیهای سطحی نمونه‌های میسیلیوم قارچها، آمادهسازی نمونه‌ها یعنی روش آبگیری و خشک کردن آنها بسیار مهم است. مواد و روشها: تاثیر دو روش آبگیری و دو روش خشک کردن میسیلیوم دو قارچ Rhizoctonia solani و Rhizopus stolonifer برای مطالعه آنها با میکروسکوپ الکترونی روبشی در این پژوهش، مقایسه شدند. یافته‌ها: مشاهده‌های میکروسکوپی نشان دادند که در R. stolonifer آبگیری با اتانول 100 درصد و خشک کردن و در R. solani در دمای اتاق و آبگیری با اتانول 50 درصد و روش انجماد نسبت به سایر روشها تصویر صاف و با وضوح بالا تولید میکنند. نتیجه‌گیری: آبگیری میسلیوم قارچها با اتانول 50 تا 100 درصد و خشک کردن در دمای اتاق یا منجمد کردن آن، روشهای بهینه برای آمادهسازی آنها برای مطالعه با SEM هستند و تصویر صاف و با وضوح بالا تولید میکنند و ویژگیهای سطحی میسلیوم آنها حفظ شده و به خوبی قابل رویت است.
آزاده حبیبی، فریبا قادری، ضیاالدین بنی هاشمی،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
حبیبی ا، قادری ف، بنی هاشمی ض (1401) تکامل Polystigma amygdalinum از طریق روند تعقیب میزبانی. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(1): 36-45.
مقدمه: بادام (Prunus dulcis) و خویشاوند وحشی آن بادام کوهی(Amygdalus scoparia) طی دهها سال به صورت هم بوم در کنار یکدیگر در استان فارس ایران رشد کرده اند. بیماری لکه آجری برگ ناشی از Polystigma amygdalinum ، یکی از بیماریهای مهم بادام در جهان است. این پژوهش با هدف بررسی روند تکامل این بیمارگر روی میزبانهای وحشی و اهلی آن انجام شد. مواد و روشها: آزمایش مایه زنی سوسپانسیون آسکوسپورهای جدایه های P. amygdalinum به دست آمده از بادام در استان فارس به گیاهچه های بادام و بادام کوهی در گلخانه انجام شد. پیشرفت بیماری در برگهای بیمار بادام کوهی در مقایسه با بادام با مقطع گیری با میکروتوم انجمادی از لکه های ایجاد شده روی برگها بررسی شد. یافته ها: لکههای آجری رنگ روی برگهای هر دو نوع بادام بروز کردند. تجزیه آماری دادههای آزمایش نشان داد که جدایه های P. amygdalinum از بادام قادر به ایجاد بیماری در بادام کوهی با شدت معنی دار کمتر و دوره کمون طولانی تر هستند. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش نشان میدهند که P. amygdalinum عامل لکه آجری برگ روی بادام اهلی طی روندی به نام تعقیب میزبان در طی سالها تکامل یافته است.
المیرا ابوترابی،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
ابوترابی ا (1401) واکنش 32 ژنوتیپ گوجه فرنگی به نماتد غده ریشه Meloidogyne javanica. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(1): 25-35.
مقدمه: این پژوهش با هدف تعیین واکنش 32 ژنوتیپ گوجه فرنگی از بانک ژن گیاهی ایران به نماتد غده ریشه Meloidogyne javanica ، برای شناسایی ژنوتیپهای مقاوم طی دو سال در شرایط گلخانه انجام شد. مواد و روشها: پس از خالصسازی جمعیت نماتد و کاشت بذرهای 32 ژنوتیپ گوجه فرنگی و رسیدن نشاها به مرحله 4-3 برگی، هر تیمار در قالب پنج تکرار با 6000 تخم و لارو M. javanica ، تلقیح گردید و 60 روز پس از آلوده سازی، صفات رویشی و صفات وابسته به جمعیت نماتد در هر تیمار تعیین شد و براساس شاخص گال (GI) و فاکتور تولیدمثلی نماتد (Rf)، واکنش ژنوتیپها نسبت به نماتد، تعیین گردید. یافته ها: هیجده ژنوتیپ با Rf>1 وGI>2 حساس، 23 ژنوتیپ با Rf<1و GI>2 نیمه مقاوم، و سه ژنوتیپ TN-72-938، TN-72-1041 و
TN-72-1012 با≤1 Rf و GI≤2 مقاوم به این نماتد مخرب شناسایی شدند. نتیجه گیری: از این سه ژنوتیپ مقاوم میتوان در برنامه مدیریت M. javanica استفاده کرد.
سعید شریفی رستم آبادی، ا مهدیه رستمی، فرحناز جهانشاهی افشار، فریبا اردشیر،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
شریفی رستم آبادی س، رستمی م، جهانشاهی افشار ف، اردشیر ف (1401) معرفی سه نماتد انگل گیاهی تیره Longidoridae از باغهای شهرستان رفسنجان، ایران. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(1): 12-24.
مقدمه: نماتدهای انگل گیاهی تیره Longidoridae، از راسته‌ی Dorilaimida ، می‌توانند هم به‌طور مستقیم و هم به‌واسطه انتقال بعضی ویروسها به بسیاری از محصولهای کشاورزی و به‌ویژه درختان میوه خسارت وارد نمایند. با توجه به نبود پژوهشهای قبلی در این زمینه در باغهای میوه منطقه رفسنجان، شناسایی و پایش جمعیت آنها حائز اهمیت است. مواد و روشها: برای شناسایی نماتدهای انگل محصولهای باغی در شهرستان رفسنجان، تعدادی نمونه خاک و ریشه از اطراف ریشه انواع درختان میوه از مناطق مختلف شهرستان در سال 1399 جمع آوری گردید. نماتدها به دو روش سینی و الک-سانتریفیوژ استخراج شده و پس از تثبیت به گلیسرین خالص منتقل شدند. پس از تهیه اسلایدهای دائم، نمونه ها با میکروسکوپ نوری و با مراجعه به منابع معتبر، مطالعه و در سطح گونه مورد شناسایی قرار گرفتند. یافته‌ها: سه گونهی Longidorus africanus، Xiphinema vuittenezi و X. index از خاک اطراف ریشه در این مطالعه جدا شدند. همچنین به منظور شناسایی تکمیلی، X. vuittenezi با تکثیر ناحیه D2-D3 (LSU rDNA) مورد مطالعه مولکولی نیز قرارگرفت. توالی به‌دست‌آمده 100 درصد با توالی‌های سایر جمعیت‌های X. vuittenezi در بانک ژن یکسان بود. نتیجه گیری: این پژوهش نشان میدهد پایش جمعیت نماتدهای منطقه نیاز به توجه بیشتری دارد.
آرمان کامگار، ساغر کتابچی،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
کامگار ا، کتابچی س (1401) اثر سه کودزیستی برشاخصهای رشدی گوجه فرنگی و شدت بیماری پژمردگی باکتریایی. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(1): 112-105.
چکیده
مقدمه: پژمردگی باکتریایی ناشی از Ralstonia solanacearum یکی از بیماریهای مهم گوجه فرنگی در جهان است. امروزه روشهای جدید بر پایه استفاده از محصولات زیستی برای مدیریت بیماریهای گیاهی مورد توجه قرار گرفته تا با کاهش مصرف سمهای شیمیایی و آسیب به محیطزیست، محصولی ارگانیک در اختیار مصرف کنندگان قرار گیرد. مواد و روشها: تاثیر سه کودزیستی نیتروکارا (حاوی چند باکتری تثبیت کننده ازت)، میکروارگانیزمهای مؤثر (:EM® حاوی چند گونه مخمر و باکتری) و کمپوست بر شاخصهای رشدی گوجه فرنگی و شدت بیماری پژمردگی باکتریایی در قالب طرح کاملا تصادفی در شرایط گلخانه مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: تجزیه واریانس داده های آزمایش نشان داد که این سه کود تاثیر معنیداری در افزایش شاخصهای رشدی گوجه فرنگی دارند ولی باعث کاهش معنی دار شدت بیماری نمی گردند. کمپوست در بین آنها بیشترین تاثیر را بر شاخصهای رشدی گوجه فرنگی حتی در حضور بیمارگر داشت. نتیجه گیری: کمپوست میتواند به عنوان یک عامل بهبوددهنده شاخصهای رشدی گوجه فرنگی در برنامه مدیریت بیماری پژمردگی باکتریایی مد نظر قرار گیرد.
ظاهره پناهی، رضا خاک ور، ناصر علی اصغرزاد، سعید ذهتاب، رضا فرشباف پورآباد،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
پناهی، ظ.، خاکور، ر.، علی اصغرزاد، ن.، زهتاب، س.، فرشباف پورآباد، ر. (1401). تاثیر نانوذرات مس بر عامل پوسیدگی نرم سیب زمینی، هویج و پیاز. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(1): 11-1.
مقدمه: پوسیدگی نرم باکتریایی ناشی از گونه های Pectobacterium از بیماریهای مهم و شایع در سیب زمینی و سبزیها است. ضدعفونی غده یا بذر با مواد شیمیایی یکی از روشهای مدیریت بیماری است. نانوذرات مس همانند نانوذرات نقره و طلا اثر بازدارندگی شدیدی روی سلولهای باکتریها دارند، ولی از آنها بسیار ارزانتر و در دسترستر می‌باشد. این پژوهش برای تعیین اثر نانوذرات مس به تنهایی و در ترکیب با آنتی بیوتیکهای اکسی تتراسایکلین و استرپتومایسین برعامل پوسیدگی نرم سیب زمینی، هویج و پیاز انجام شد. مواد و روشها: بیمارگر از بافتهای پوسیده سیب زمینی، هویج و پیاز جدا، خالص و با مطالعه خصوصیات فنوتیپی و ژنتیکی ناحیه Pel-gene با استفاده از آغازگرهای اختصاصی پکتوباکتریوم (Y1وY2) شناسایی شد. اثر سه غلظت نانوذرات مس، آنتی بیوتیکهای اکسی تتراسایکلین و استرپتومایسین هرکدام به تنهایی، و ترکیب هر آنتی بیوتیک با نانوذرات مس بر رشد بیمارگر در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار برای هر تیمار در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. یافته ها: براساس خصوصیات فنوتیپی و قرابت ژنتیکی بیمارگر Pectobacterium odoriferum شناخته شد. استرپتومایسین نسبت به اکسی تتراسایکلین بازدارندگی بیشتری از رشد بیمارگر و اثر آنها در ترکیب با نانوذرات مس به ترتیب 12 و 19.5 درصد افزایش یافت. نتیجه گیری: نانوذرات مس خاصیت بازدارندگی از رشد P. odoriferum دارد و در ترکیب با آنتی بیوتیکها اثر آنها را افزایش میدهد.
مهدی اخلاقی، محمد رضا عالی منش، عباس روحانی، علیرضا برجسته، محمد عابدینی اسفهلانی، احمد دزیانیان،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
اخلاقی، م.، عالی منش، م.، روحانی، ع.، برجسته، ع.، عابدینی اسفهلانی، م.، دزیانیان، ا. (1401). تاثیر دو ماده موثره اسانسهای گیاهی بر عامل بیماری آتشک سیب و گلابی. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(1): 63-53.
مقدمه: باکتری Erwinia amylovora عامل بیماری آتشک سیب و گلابی یکی از عوامل اصلی محدود کننده تولید این میوه ها در دنیا است. از آنجایی که فقط تعداد محدودی ترکیب مسی در مهار این بیماری تاثیر محافظت کنندگی دارند، توجه روزافزونی به بررسی تاثیر اسانسهای گیاهی بر این بیمارگر شده است. مواد و روشها: اثر غلظتهای مختلف کارواکرول(ماده موثره اسانس آویشن، پونه کوهی و..) و ترانس-آنتول (ماده موثره اسانس رازیانه) بر رشد کلنی E. amylovora در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد و مقادیر حداقل غلظت بازدارندگی (MIC) و کُشندگی (MBC) آنها تعیین شد. اثر بازدارندگی MIC این مواد به تنهایی و مخلوط غلظتهای یک-دوم MIC و MBC آنها با روش دیسک روی محیط آگار غذایی بر رشد کلنی E. amylovora بررسی شد. اثر سه نسبت اختلاطی برتر این مواد روی بافت میوه گلابی رقم اسپادونا، بر شدت بیماری آتشک مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته‌ها: کارواکرول و ترانس-آنتول هردو اثر ضد باکتریایی علیه E. amylovora داشتند، ولی اثر کارواکرول بیشتر از دیگری بود. مخلوط کردن کارواکرول با ترانس-آنتول اثر آنرا افزایش داد. از بین سه نسبت اختلاطی 47 میکروگرم/ میلی‌لیتر کارواکرول + 141 میکروگرم / میلی‌لیتر ترانس-آنتول سبب ایجاد بیشترین کاهش شدت بیماری در بافت میوه گلابی، شد. نتیجه‌گیری: استفاده از مخلوط کارواکرول و ترانس-آنتول را برای مدیریت بیماری آتشک میتوان در نظر گرفت.
لیلا رسولی، مهدی صدروی، کاووس کشاورز،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
رسولی ل، صدروی م، کشاورز ک (1401) غربالگری هشت رقم گوجه فرنگی برای مقاومت به بیماری پژمردگی فوزاریومی. دانش بیماریشناسی گیاهی 12 (1): 52-46.
مقدمه: پژمردگی فوزاریومی ناشی ازقارچ خاکزی Fusarium oxysporum f. sp. lycopersici (Fol) یکی از بیماریهای مهم گوجه فرنگی در دنیا است. شناسایی و کشت رقمهای مقاوم روشی دوستدار محیط زیست مدیریت بیماری است که به تولید محصولی عاری از مواد شیمیایی و تمیز می انجامد. این پژوهش برای تعیین واکنش هشت رقم گوجه فرنگی به بیماری و همبستگی واکنش آنها با آنزیم پراکسیداز انجام شد.مواد و روشها: بوته های پژمرده گوجه فرنگی در گلخانه های جنوب غربی ایران نمونه برداری شدند و پس از جداسازی و خالص سازی و مطالعه خصوصیات ریختی دو جدایه Fol شناسایی شدند. واکنشهای هشت رقم کینگ استون، سوپرچف، دافنیس، کارناک، سی اچ پویا، ارلی پویا، سوپرپویا و سی اچ نسبت به این دو جدایه در آزمایشی فاکتوریل با طرح آماری کاملا تصادفی با چهار تکرار برای هر تیمار در شرایط گلخانه بررسی شد. شدت بیماری و شاخص های رویشی و زایشی گیاه اندازه گیری شدند. میزان آنزیم پراکسیداز در برگهای بوته های هر تیمار به روش اسپکترو فتومتری در طول موج ۴۷۰ نانومتر اندازه گیری و ضریب همبستگی آن با شدت بیماری تعیین شد. یافته ها: تجزیه واریانس دادههای این آزمایش نشان داد که بین جدایه‌های Fol از نظر قدرت بیماری‌زایی و تاثیر متقابل جدایه‌های بیمارگر و رقمها تفاوت معنیداری وجود دارد. جدایه Fol2 پرآزارتر از Fol1 بود و رقم سی اچ نیمه حساس ، رقمهای دافنیس، کارناک، سی اچ پویا، ارلی پویا و سوپرپویا نیمه مقاوم، رقمهای کینگ استون و سوپرچف کاملا مقاوم به این جدایه پرآزار بیمارگر و بیماری بودند. سطح آنزیم پراکسیداز در گیاه با شدت بیماری همبستگی منفی داشت. نتیجه گیری: کینگ استون و سوپرچف در بین این رقمها مقاوم به بیماری هستند. اندازه گیری سطح آنزیم پراکسیداز می تواند به عنوان یک شاخص مقاومت برای تعیین واکنش رقم های گوجه فرنگی به بیماری استفاده شود.
سعید شریفی رستم آبادی، مهدیه رستمی، فرحناز جهانشاهی افشار، فریبا اردشیر،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
شریفی رستم آبادی س، رستمی م ، جهانشاهی افشار ف، اردشیر ف (1402) معرفی شش نماتد انگل گیاهی از باغهای منطقه رفسنجان استان کرمان ایران. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(2):52-41.
مقدمه: منطقه حومه شهرستان رفسنجان در استان کرمان ایران، دارای باغهای درختان میوه متنوعی است که محصول آنها تحت تاثیر نماتدهای انگل گیاهی قرار می‌گیرد، بنابراین شناسایی نماتدهای انگل گیاهی باغهای میوه‌ی این منطقه ضروری به‌نظر رسید. مواد و روشها: نمونه‌های خاک از اطراف ریشه درختان زردآلو، هلو، انار، سیب، آلبالو و خرمالو طی سال‌های 1398 و 1399 از این منطقه جمعآوری گردیدند. نماتدها به دو روش سینی و الک-سانتریفیوژ استخراج شده و پس از تثبیت، به گلیسرین خالص منتقل شده، پس از تهیه اسلایدهای دایم، با میکروسکوپ زمینه روشن مطالعه شده و با مراجعه به منابع معتبر شناسایی شدند. یافته‌ها: شش نماتد از زیرراسته Tylenchomorpha، متعلق به پنج تیره: Tylenchidae ، Pratylenchidae، Tylenchulidae ، Criconematidae و Anguinidae شناسایی شدند. نماتد زخم ریشه (Pratylenchus penetrans)، سنجاقی (Paratylenchus neoamblycephalus) و سوسیسی شکل (Mesocriconema xenoplax) مهمترین نماتدهای انگل گیاهی باغهای درختان میوه این منطقه بودند. نتیجه گیری: نظر به حضور برخی نماتدهای مهم و خسارتزا در باغهای این شهرستان اجرای روشهای مدیریتی مناسب و پایش جمعیت نماتدهای مهم انگل گیاهی توصیه میگردد.
فروغ کاظمیان، سالار جمالی، زهره علیپور، سید محسن نساج حسینی،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
کاظمیان ف، جمالی س ، علیپور ز، نساج حسینی3 س م (1402) تاثیر چهار ترکیب گیاهی بر نماتد غده ریشه کیوی. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(2): 40-27.
مقدمه: خسارت نماتدهای غده ریشه یکی از مشکلات تولید کیوی در شمال ایران است. این پژوهش برای بررسی امکان استفاده از برگهای خشک شده چهار گیاه برای مدیریت نماتد غده ریشه کیوی اجرا شد. مواد و روشها: خاک و ریشه کیوی‌های بیمارباغ‌های شهرستان رودسر استان گیلان ایران ، نمونه برداری شدند و نماتد غده ریشه آنها به روش تک توده تخم روی گوجه فرنگی رقم ارلی اوربانا، خالصسازی شد. خصوصیات ریختی لاروهای سن دوم و نماتدهای ماده مطالعه و گونه نماتد شناسایی گردید. جمعیت لازم نماتد روی گوجه فرنگی رقم ارلی اوربانا تکثیر شد. تاثیربرگ‌های خشک داوودی، گل جعفری، گوآوا و خرزهره در دو میزان 50 و 75 گرم در یک کیلوگرم خاک با چهار تکرار برای هر تیمار در قالب طرح کاملاً تصادفی روی نهال‌های کیوی رقم هایوارد مایه زنی شده با نماتد در شرایط گلخانه بررسی شدند. شاخصهای آلودگی به نماتد (تعداد گال، توده تخم، تخم، لارو سن دوم در 250 گرم خاک و فاکتور تولید مثلی) و ویژگیهای رشدی گیاه (ارتفاع نهال، طول ریشه، حجم ریشه، وزن تر و خشک ریشه و اندامهای هوایی) تعیین شدند. یافته‌ها: نماتد غده ریشه عامل بیماری در این منطقه Meloidogyne incognita تشخیص داده شد. تیمارهای مورد استفاده علاوه بر مهار نماتد سبب ارتقای رشد نهال‌های کیوی گردیدند. مقایسه میانگین داده‌ها نشان داد که تیمار گل داوودی به میزان 75 گرم نسبت به سایر تیمارها، اثر بیشتری روی کاهش شاخصهای جمعیتی نماتد داشته است. رتبه‌های بعدی به ترتیب شامل تیمارهای داوودی 50 گرم، گل جعفری 75 گرم، گل جعفری 50 گرم، خرزهره 75 گرم، خرزهره 50 گرم، گوآوا 75 گرم و گوآوا 50 گرم بودند. تیمار 75 گرم گل داوودی در بهبود رشد نهال‌ها نیز از بهترین تأثیر برخوردار بود. نتیجه‌گیری: افزودن 75 گرم برگهای خشک داوودی به هر کیلوگرم خاک به کاهش خسارت نماتد غده ریشه و بهبود رشد نهال‌های کیوی کمک می‌کند.
زهرا میرزایی پور، عیدی بازگیر، دوست مراد ظفری، مصطفی درویش نیا،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
میرزایی پور ز، بازگیر ع، ظفری د، درویشنیا م (1402) تاثیر دما و محیط کشت بر رشد و اسپورزایی هشت گونه Trichoderma. دانش بیماری شناسی گیاهی 12(2): 116-105.
گونه های Trichoderma از عوامل مهم مهارزیستی بیمارگرهای خاکزی گیاهان هستند. رشد و تکثیر این قارچها تحت تأثیر محیط کشت و دما قرار می‌گیرد. این پژوهش به منظور تعیین تأثیر دما و محیط کشت بر رشد و هاگزایی گونه‌های Trichoderma انجام شد. ده جدایه گونه‌های Trichoderma از خاکهای زراعی مناطق مختلف استان لرستان، ایران جداسازی شدند. مطالعه مشخصات مرفولوژی و توالی یابی ناحیه‌های ژنی ITS-rDNA, tef1α آنها نشان داد که متعلق به هشت گونه Trichoderma هستند. بررسی تاثیر چهار نوع محیط کشت و پنج دما برای تعیین محیط کشت و دمای بهینه برای رشد و تکثیر این قارچها، نشان داد که محیط سیب زمینی/دکستروز/آگار(PDA) بهترین محیط و دمای 20 تا 30 درجه سلسیوس برای رشد و تکثیر این قارچها بهینه هستند. بررسی توانایی آنها در بازدارندگی از رشد قارچ خاکزی بیمارگر گیاهی Rhizoctonia solani در شرایط آزمایشگاهی، نشان داد که T. harzianum LT8 بیشترین توانایی بازدارندگی را دارد. بنابراین از این جدایه میتوان به عنوان یک عامل بالقوه مهارزیستی برای این قارچ بیمارگر گیاهی در پژوهشهای آینده استفاده کرد.
مهسا جهان دیده، سویل نعمت اللهی، فرشاد رخشنده رو،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
جهاندیده م، نعمت اللهی س، رخشنده رو ف (1402) واکنش چهاررقم کدو به ویروس موزاییک خیار با آنالیز بیان ژنهای PAL و . PR2 دانش بیماریشناسی گیاهی 12(2): 26-11.
مقدمه: ویروس موزائیک خیار Cucumber mosaic virus, CMV)) یکی از مهمترین ویروسهای بیمارگر کدو است. شناسایی و کشت رقمهای مقاوم یا متحمل بهترین روش مدیریت بیماری است. پژوهش حاضر به منظور بررسی واکنش چهار رقم کدو نسبت به CMV با ارزیابی بیان ژنهای دخیل در مقاومت (PAL, PR2) انجام پذیرفت. مواد و روشها: چهل نمونه برگ کدوی مشکوک به بیماری از مزرعه های شمال غربی ایران جمع آوری و توسط آزمون TAS-ELISA بررسی شدند. یک جدایه CMV پس از خالصسازی بیولوژیکی برای بررسی واکنش چهار رقم کدوی تحت کشت در این منطقه به اسامی : اسما، پارس، پروف و PS در آزمایشی گلخانه ای به گیاهان مایه زنی شد. با آزمونهای TAS-ELISA و semi quantitative(Sq)-RT-PCR غلظت ویروس در رقمهای کدو بررسی و شاخص شدت بیماری تا ۳۰ روز پس از مایه زنی ارزیابی شد. میزان بیان ژن های PAL و PR2 نیز با تکنیک Real time PCR Quantitative بررسی شد. یافته ها: شانزده نمونه از مجموع 40 نمونه آلوده به CMV بودند. بررسی تیتر ویروس نشان داد که غلظت ویروس و شاخص شدت بیماری در دو رقم پارس و پروف نسبت به رقمهای PS و اسما بالاتر بود. بیان ژنهای PAL و PR2 در همه رقمها نسبت به شاهد افزایش داشت ولی در رقم PS و پس از آن اسما بیشتر بود. نتیجه گیری: رقمهای PS و اسما از تحمل بالاتری نسبت بهCMV برخوردار هستند و کشت وسیعتر آنها برای مدیریت مفید است.
