---

باکتری‌های بیمارگر گیاهی از راهبردهای اختصاصی جهت ایجاد بیماری در میزبان خود استفاده می‌کنند. از عامل‌های مهم پرآزاری در آن‌ها می‌توان به پروتیین‌های عملگر، آنزیم‌های تجزیه‌کننده دیواره یاخته‌ای، زهرابه‌ها، پلی‌ساکاریدهای خارج یاخته‌ای و هورمون‌ها اشاره کرد. همکنش‌هایی که بین باکتری‌ها و گیاهان میزبان‌شان اتفاق افتاده سبب شده که یک سیستم دفاعی هدفمند در برابر ژن‌های پرآزاری بیمارگر در گیاهان تکامل یابد. باکتری‌های بیمارگر همواره برای تغییر سازوکارهای غلبه بر نظام دفاعی میزبان و جذب مواد غذایی از یاخته گیاه، تحت‌فشار هستند. در مقابل، این سازوکارهای بیماری‌زایی و پرآزاری باکتری‌ها، باعث تکامل نظام دفاعی گیاهان نیز شده است. در این مقاله عامل‌های بیماری‌زایی و پرآزاری باکتری‌های بیمارگر شرح داده شده‌اند.

---

صادقی ل. و جمالی س. 1395. سازوکارهای مولکولی دفاعی گیاهان در برابر نماتدها. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 5(2): 100-90.

نماتدهای انگل گیاهی قادر هستند آسیب‌های زیادی به محصولات کشاورزی وارد سازند. آن‌ها انگل اجباری بوده و جهت کسب مواد غذایی لازم برای رشد و تکثیر خود، نیازمند برقراری رابطه­ی سازگار انگلی با گیاه میزبان هستند. ممانعت از دفاع میزبان، گام اصلی برای بیماری‌زایی موفق نماتدها است. پاسخ دفاعی گیاه از لحظه نفوذ نماتد به ریشه فعال می‌شود. استایلت و ترشحات غدد مری، نقش اصلی در طول مراحل نفوذ، مهاجرت به داخل ریشه و استقرار در محل تغذیه سلول‌های گیاه میزبان ایفا می­کنند. یافته‌های جدید نشان می‌دهند که ترشحات غدد مری نماتدها به‌عنوان عملگر، در آپوپلاست و سیتوپلاسم سلول‌های میزبان دریافت شده و سبب فعال شدن پاسخ‌های دفاعی در گیاه مقاوم می‌شوند. سازوکارهای مولکولی دفاعی گیاهان در برابر نماتدها، در این مقاله شرح داده شده­ اند.