دکتر آرزو نقوی، دکتر فرحناز جهانشاهی افشار، دکتر عیدی بازگیر، دکتر زهرا میرزایی پور،
جلد 13، شماره 2 - ( بهار و تابستان 1403 )
چکیده
نماتدهای جنس Psilenchus انگل ضعیف گیاهان و خزهها هستند که از ریشههای مویین و سلولهای اپیدرمی ریشه تغذیه میکنند. قبلاً اعضای این جنس به دلیل داشتن استایلت ظریف و دم بلند در تیره Tylenchidae قرار داشتند. به دلیل شباهت بیشتر اعضایی از تیره تیلنکیده (با دو لوله جنسی و داشتن فاسمید در دم) به اعضای بالاتیره Dolichodoroidea، پیشنهاد گردید این اعضا در یک تیره جداگانه به نام Psilenchidae، با دو زیر تیره Antarctenchinae (استایلت دارای گره، فرج دارای پردههای جانبی و اپیپتیگما) و Psilenchinae (فاقد سه مشخصه ذکر شده) قرار داده شوند. این جنس در حال حاضر دارای 21 گونه معتبر بوده (فقط چهار گونه دارای توالی نوکلئوتیدی) که 10 گونه از ایران گزارش شده است. طی سالهای 1401 و 1402 تعداد 100 نمونه از خاک فراریشه درختان میوه و جنگلی منطقه تاف شهرستان خرمآباد جمعآوری گردید و پس از جداسازی و استخراج نماتدها با روش سینی، اسلاید میکروسکپی تهیه شد. در ابتدا بررسی ویژگیهای ریختشناختی و ریختسنجی نمونهها صورت گرفت؛ سپس مطالعه مولکولی با استفاده از پرایمر ناحیه ژنی D2-D3 28S-rDNA نیز انجام شد. دو گونه Psilenchus curcumerus وvinciguerrae P. به ترتیب یک و دو توالی از ناحیه فوق الذکر شناسایی شدند. این اولین گزارش از وجود این دو گونه در منطقه میباشد. مقایسه ویژگیهای ریختسنجی و ریختشناسی این دو گونه با منابع معتبر، ماهیت هر دو گونه را تایید نمود. همچنین در مطالعه مولکولی ماهیت این دو گونه با استناد به توالیهایی موجود در بانک ژن، مورد تایید قرار گرفت.