میرزاپور ث، درویشنیا م، بازگیر ع، میرزائی نجفقلی ح (1399) تنوع بیماریزایی جدایه های Didymella rabiei عامل سوختگی نخود در سه استان غربی ایران. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 9(2): 13-1.
DOI:10.2982/PPS.9.2.1
مقدمه: سوختگی ناشی از Didymella rabiei مهمترین عامل محدودکننده تولید نخود در جهان، از جمله استانهای غربی ایران است. هدف از این پژوهش تعیین تنوع بیماریزایی جدایههای بیمارگر از استانهای غربی ایران (ایلام، لرستان و کرمانشاه) و ارتباط تنوع بیماریزایی با منشا جغرافیایی آنها بود. مواد و روشها: در طول فصل زراعی 97- 96 نمونه هایی از گیاهان آلوده از مزارع نخود استانهای غربی، جمع آوری شده و به آزمایشگاه منتقل گردید. بدین ترتیب صد جدایه خالص از D. rabiei تهیه شد. جدایه‌ها بر اساس محل جمع آوری به 20 گروه تقسیم شدند. از هر گروه، بر اساس خصوصیات مورفولوژیک، یک جدایه به عنوان نماینده جهت انجام آزمایش گلخانهای انتخاب گردید. تنوع بیماریزایی این 20 جدایه روی هشت رقم افتراقی نخود در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی در گلخانه بررسی شد. یافته ها: تجزیۀ واریانس دادههای آزمایش نشان داد که اختلاف معنی داری بین واکنش رقمها به جدایههای مختلف بیمارگر در سطح احتمال یک درصد وجود دارد. جدایه های بیمارگر بر اساس واکنش رقمهای افتراقی، در سه گروه بیماریزای 1 ( کم آزار) ، 2 (پرآزار یا نیمه پرآزار) و 3 (بسیار پرآزار) شناسایی شدند. جدایه های استانهای کرمانشاه و لرستان در گروه 1 و جدایه های استان ایلام در گروه‌های 1، 2 و 3 قرار گرفتند. بیشترین شدت بیماری در سه جدایه از استان ایلام مشاهده شد. رقم ILC3996 بیشترین مقاومت را نسبت به همه این جدایه ها نشان داد. نتیجه گیری: جدایه های D. rabiei در سه استان غربی ایران در سه گروه بیماریزای 1، 2 و 3 ، کمآزار، نیمه پرآزار و بسیار پرآزار قرار دارند. جدایههای بسیار پرآزار در استان ایلام شناسایی شدند که از آنها میتوان برای برنامه های اصلاحی تولید رقمهای مقاوم نخود به بیماری استفاده نمود. رقم غیرزراعی ILC3996 که نسبت به همه این جدایه ها مقاومت نشان داد، دارای ژن‌های مقاومت به این گروه‌های بیماریزای بیمارگر است.
