ابراهیمی ل، تنهامعافی ز، کربلایی خیاوی ح، دیده ­باز ق، آذرمی ی و زمانی ر (1398) پراکنش و تراکم جمعیت نماتد سیستی غلات در استان اردبیل. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 8(2): 15-9. DOI: 10.2982/PPS.8.2.9

مقدمه: نماتدهای سیستی، گونه ­های Heterodera  از نماتدهای مهم انگل غلات هستند. نماتدهای سیستی، گونه­ های Globodera ، نیز از خطرناکترین آفت­های سیب‌زمینی در جهان هستند. پایش مداوم این نماتدها برای پیشگیری از بروز خسارت آنها  ضروری است. این پژوهش برای  تعیین پراکنش و تراکم این نماتدها در استان اردبیل در شمال­ غربی ایران، که در آن  سیب‌زمینی در تناوب با غلات کشت می­شود، انجام شد. مواد و روش­ها:  یک­صدودو نمونه خاک مزرعه­ های سیب‌زمینی حومه شهر‌های اردبیل، نیر و نمین در سال اول و 116 نمونه خاک مزرعه­ هایی که در تناوب با سیب­زمینی زیرکشت گندم بودند، در سال دوم جمع ­آوری شدند. نمونه‌ها به آزمایشگاه منتقل و از نظر وجود نماتدهای سیستی پژوهش شدند. پس از جداسازی سیست‌ها، شناسایی گونه براساس مشخصات مرفولوژی و مرفومتری سیست و لاروها انجام گردید. یافته‌ها: پژوهش نمونه‌های جمع‌آوری شده در هر دو سال نشان دهنده وجود نماتد سیستی غلات در بعضی نمونه­ ها بود، ولی نماتدهای سیستی سیب‌زمینی در هیچ یک از نمونه‌ها مشاهد نگردیدند. جمع‌بندی داده‌های ریخت‌شناسی و ریخت‌سنجی سیست‌های غلات جداسازی شده و مقایسه آن‌ها با کلیدهای معتبرشناسایی، منجر به تشخیص گونه Heterodera filipjevi گردید. میانگین سیست‌های دارای تخم و لارو در خاک‌های نمونه‌برداری شده در سال اول 76/0 و در سال دوم 11/0 در 100 گرم خاک بود. مزرعه ­های گندم حومه اردبیل بیشترین و مزرعه­ های حومه نیر کمترین درصد آلودگی به نماتد سیستی غلات داشتند. نتیجه‌گیری: یافته ­های این پژوهش نشان دهنده آلودگی بعضی مزرعه­ های گندم استان به نماتد  H. filipjevi  و عدم آلودگی مزرعه­ های سیب­ زمینی به نماتدهای سیستی بود.