ذوالفقاری ز، بازگیر ع، نقوی ا (۱۳۹۸) معرفی پنج گونه نماتد انگل گیاهی از درختان جنگلی زالزالک غرب ایران. دانش بیماری‌شناسی گیاهی ۹(۱):۲۹-۱۵.  DOI: ۱۰,۲۹۸۲/PPS.۹.۱.۱۵

خانواده Hoplolaimidae از بزرگ‌ترین و از نظر اقتصادی یکی از مهم‌ترین خانواده‌های راسته/ فوق بالاخانواده Tylenchida / Tylenchomorpha محسوب می‌گردد. اعضای این خانواده در همه نقاط دنیا پراکنده بوده و در انواع اقلیم‌ها و شرایط آب و هوایی یافت می‌شوند. بعضی گونه‌های این خانواده انگل جدی گیاه بوده و با حمله به آنها باعث کاهش قابل توجه محصول در آن‌ها می‌شوند.  مواد و روش‌ها: طی سال‌های ۱۳۹۸-۱۳۹۶، تعداد ۷۰ نمونه خاک از فراریشه درختان زالزالک جنگل‌های شهرستان خرم‌آباد، جمع‌آوری و پس از ثبت مشخصات هر نمونه به آزمایشگاه منتقل و در دمای چهار درجه سانتی‌گراد نگه‌داری شدند. نماتدها با استفاده از روش سینی استخراج شدند و در مرحله بعد تثبیت و به گلیسرین خالص انتقال یافتند و از آن‌ها اسلایدهای میکروسکوپی دائمی تهیه گردید. سپس ویژگی‌های ریخت‌شناختی و ریخت‌سنجی نماتدها توسط میکروسکوپ نوری مجهز به دوربین Dino Capture بررسی شد. پس از انجام ریخت‌سنجی، تشخیص گونه‌ها با استفاده از منابع و کلیدهای معتبر انجام گرفت.  یافته­ ها: پنج گونه نماتد انگل گیاهی متعلق به دو جنس در خانواده Hoplolaimidae شامل Rotylenchus goodeyi، Helicotylenchus canadensis، Helicotylenchus digonicus، H. vulgaris و Helicotylenchus tunisiensis در این پژوهش شناسایی گردیدند. نتیجه­ گیری: R. goodeyi برای فون نماتدهای ایران جدید است. مشخصات ریخت‌شناسی و ریخت‌سنجی این نماتدها شرح داده شده است.

میرزاپور ث، درویش‎نیا م، بازگیر ع، میرزائی نجفقلی ح (۱۳۹۹) تنوع بیماری­زایی جدایه ­های Didymella rabiei عامل سوختگی نخود در سه استان غربی ایران. دانش بیماری‌شناسی گیاهی ۹(۲): ۱۳-۱. 
DOI:۱۰,۲۹۸۲/PPS.۹.۲.۱

مقدمه: سوختگی ناشی از Didymella rabiei  مهم­ترین عامل محدودکننده تولید نخود در جهان، از جمله استان­های غربی ایران است. هدف از این پژوهش تعیین تنوع بیماری­زایی جدایه­های بیمارگر از استان­های غربی ایران (ایلام، لرستان و کرمانشاه) و ارتباط تنوع بیماری­زایی با منشا جغرافیایی آنها بود.  مواد و روش­ها: در طول فصل زراعی ۹۷- ۹۶ نمونه­ هایی از گیاهان آلوده از مزارع نخود استان­های غربی، جمع ­آوری شده و به آزمایشگاه منتقل گردید. بدین ترتیب صد جدایه خالص از D. rabiei تهیه شد. جدایه‌ها بر اساس محل جمع ­آوری به ۲۰ گروه تقسیم شدند. از هر گروه، بر اساس خصوصیات مورفولوژیک، یک جدایه به عنوان نماینده جهت انجام آزمایش گلخانه­ای انتخاب گردید. تنوع بیماریزایی این ۲۰ جدایه روی هشت رقم افتراقی نخود در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح آماری بلوک­های کامل تصادفی در گلخانه بررسی شد. یافته­ ها: تجزیۀ واریانس داده­های آزمایش نشان داد که اختلاف معنی­ داری بین واکنش رقم­ها به جدایه­های مختلف بیمارگر در سطح احتمال یک درصد وجود دارد. جدایه­ های بیمارگر بر اساس واکنش رقم­های افتراقی، در سه گروه بیماریزای ۱ ( کم آزار) ، ۲ (پرآزار یا نیمه پرآزار) و ۳ (بسیار پرآزار) شناسایی شدند. جدایه ­های استان­های کرمانشاه و لرستان در گروه ۱ و جدایه ­های استان ایلام در گروه‌های ۱، ۲ و ۳ قرار گرفتند. بیشترین شدت بیماری در سه جدایه از استان ایلام مشاهده شد. رقم ILC۳۹۹۶ بیشترین مقاومت را نسبت به همه این جدایه ­ها نشان داد. نتیجه­ گیری: جدایه ­های D. rabiei در سه استان غربی ایران در سه گروه بیماری­زای ۱، ۲ و ۳ ، کم­آزار، نیمه پرآزار و بسیار پرآزار قرار دارند. جدایه‌های بسیار پرآزار در استان ایلام شناسایی شدند که از آنها می­توان برای برنامه ­های اصلاحی تولید رقم­های مقاوم نخود به بیماری استفاده نمود. رقم غیرزراعی ILC۳۹۹۶ که نسبت به همه این جدایه ­ها مقاومت نشان داد، دارای ژن‌های مقاومت به این گروه‌های بیماری­زای بیمارگر است.

میرزایی‎ پور ز، بازگیر ع، ظفری د، درویش‎نیا م (۱۴۰۲) تاثیر دما و محیط کشت بر رشد و اسپورزایی هشت گونه  Trichoderma. دانش بیماری­ شناسی گیاهی ۱۲(۲): ۱۱۶-۱۰۵.

گونه­ های Trichoderma  از عوامل مهم مهارزیستی بیمارگرهای خاک­زی گیاهان هستند. رشد و تکثیر این قارچ‌­ها تحت تأثیر محیط کشت و دما قرار می­‌گیرد. این پژوهش به منظور تعیین تأثیر دما و محیط کشت بر رشد و هاگ­زایی گونه­‌های Trichoderma انجام شد. ده جدایه گونه­‌های Trichoderma   از خاک‌­های زراعی مناطق مختلف استان لرستان، ایران جداسازی شدند. مطالعه مشخصات مرفولوژی و توالی­ یابی ناحیه­‌های ژنی ITS-rDNA, tef۱α  آن‌ها نشان داد که متعلق به هشت گونه Trichoderma هستند. بررسی تاثیر چهار نوع محیط کشت و پنج دما برای تعیین محیط­ کشت و دمای بهینه برای رشد و تکثیر این قارچ‌ها، نشان داد که محیط سیب­ زمینی/دکستروز/آگار(PDA)  بهترین محیط و دمای ۲۰ تا ۳۰ درجه سلسیوس برای رشد و تکثیر این قارچ­‌ها بهینه هستند. بررسی توانایی آنها در بازدارندگی از رشد قارچ خاکزی بیمارگر گیاهی Rhizoctonia solani  در شرایط آزمایشگاهی، نشان داد که T. harzianum LT۸  بیشترین توانایی بازدارندگی را دارد. بنابراین از این جدایه می‎توان به عنوان یک عامل بالقوه مهارزیستی برای این قارچ بیمارگر گیاهی در پژوهش‌­های آینده استفاده کرد.
 

 نماتدهای جنس Psilenchus انگل ضعیف گیاهان و خزه­ها هستند که از ریشه‌های مویین و سلول‌های اپیدرمی ریشه تغذیه می‌کنند.  قبلاً اعضای این جنس به دلیل داشتن استایلت ظریف و دم بلند در تیره Tylenchidae قرار داشتند. به دلیل شباهت بیشتر اعضایی از تیره تیلنکیده (با دو لوله جنسی و داشتن فاسمید در دم) به اعضای بالاتیره Dolichodoroidea، پیشنهاد گردید این اعضا در یک تیره جداگانه به نام Psilenchidae، با دو زیر تیره Antarctenchinae (استایلت دارای گره، فرج دارای     پرده­های جانبی و اپی­پتیگما) و Psilenchinae (فاقد سه مشخصه ذکر شده) قرار داده شوند. این جنس در حال حاضر دارای ۲۱ گونه معتبر بوده (فقط چهار گونه دارای توالی نوکلئوتیدی) که ۱۰ گونه از ایران گزارش شده است. طی سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ تعداد ۱۰۰ نمونه از خاک فراریشه درختان میوه و جنگلی منطقه تاف شهرستان خرم‌آباد جمع‌آوری گردید و پس از جداسازی و استخراج نماتدها با روش سینی، اسلاید میکروسکپی تهیه شد. در ابتدا بررسی ویژگی‌های ریخت‌شناختی و ریخت‌سنجی نمونه‌ها صورت گرفت؛ سپس مطالعه مولکولی با استفاده از پرایمر ناحیه ژنی D۲-D۳ ۲۸S-rDNA نیز انجام شد. دو گونه Psilenchus curcumerus وvinciguerrae  P. به ترتیب یک و دو توالی از ناحیه فوق ­الذکر شناسایی شدند. این اولین گزارش از وجود این دو گونه در منطقه می‌باشد. مقایسه‌ ویژگی‌های ریخت‌سنجی و ریخت‌شناسی این دو گونه با منابع معتبر، ماهیت هر دو گونه را تایید نمود. همچنین در مطالعه مولکولی ماهیت این دو گونه با استناد به توالی‌هایی موجود در بانک ژن، مورد تایید قرار گرفت.