شعلهورفرد، ع. و موسوی، س. م. 1392. نقش عناصر غذایی در مدیریت بیماری‌های گیاهی. دانش بیماریشناسی گیاهی 3(1): 36-17.
عناصر غذایی معمولا برای افزایش کمی و کیفی محصولات کشاورزی مصرف می‌شوند. این عناصر قادر به افزایش سطح تحمل یا مقاومت گیاهان به بعضی بیماری‌ها نیز هستند. تصحیح و تعدیل مواد غذایی خاک می‌تواند به عنوان یک روش موثر مدیریت بیماری‌های گیاهی در کشاورزی پایدار در نظر گرفته شود. عناصر غذایی اولین و مهمترین خط دفاعی را در برابر بیماری‌های گیاهی تشکیل می‌دهند که روی تمام اجزای مثلث بیماری تاثیر می‌گذارند. مواد غذایی می‌توانند بیماری‌ها را تاحد رضایت بخشی کاهش دهند یا حداقل آنها را تا سطحی تقلیل دهند که مهارشان توسط سایر روش‌ها موفقیت‌آمیز‌تر و ارزان‌تر باشد. در این مقاله تاثیر عناصر غذایی روی میزان تحمل یا مقاومت، ساختار بافتی و ظاهری گیاه، بیماری‌زایی و بقای بیمارگر بررسی شده است.
موسوی س. و ارزنلو م. 1395. بیماری لکه برگی سرکوسپورایی چغندرقند. دانش بیماریشناسیگیاهی 5(2):22-13.
بیماری لکه برگی سرکوسپورایی چغندرقند یکی از مهمترین بیماری اندام‌های هوایی این گیاه است. این بیماری در سراسر جهان بیش از یک سوم مناطق کشت چغندرقند را تحت تأثیر قرار داده است. عامل بیماری قارچ Cercospora beticola است. تنوع ریخت‌شناختی و ژنتیکی زیادی در داخل و بین جمعیت‌های این گونه گزارش شده است. مدیریت بیماری به روش‌های زراعی، کاشت ارقام مقاوم و پاشیدن سموم شیمیایی صورت میگیرد. با توجه به خسارت اقتصادی بیماری در ایران، در این مقاله جنبه‌های مختلف آن شامل معرفی عامل بیماری، زیست‌شناسی، چرخه بیماری و روش‌های مدیریتی کارآمد بیماری شرح داده شده است.
سعید ایمانی، سید محمد رضا موسوی، رسول زارع، طاهره بصیرنیا، جلد 10، شماره 2 - ( (بهار و تابستان) 1400 )
چکیده
ایمانی س، موسوی س م ر، زارع ر، بصیرنیا ط (1400) بستر و حامل بهینه برایPurpureocillium lilacinum و تأثیر آن بر Meloidogyne javanicaروی گوجه‌فرنگی. دانش بیماریشناسی گیاهی 10(2):64-50.Doi: 10.2982/PPS.10.2.50.
مقدمه: نماتد خاکزی مولد غده ریشه Meloidogyne javanica خسارت‌زیادی به گوجه فرنگی هر ساله وارد می‌کند. مدیریت آن با سمهای شیمیایی اغلب دشوار و پرهزینه است و باعث از بین رفتن ریزجانداران مفید خاک می‌شود، بنابراین باید با روش بی‌خطر مبارزه زیستی جایگزین گردد. قارچ Purpureocillium lilacinum عامل مهم مبارزه زیستی با نماتدهای غده ریشه و سیستی است. این پژوهش، برای تعیین بستر و حامل مناسب این قارچ و تاثیر آن بر این نماتد در گوجه فرنگی اجرا شد. مواد و روش‌ها: قارچ روی بسترهای دانه‌های ارزن، ذرت، یونجه و شبدر در شرایط آزمایشگاهی کشت شد و هاگدهی آن در سه بازه‌ی زمانی 10، 20 و 30 روز مورد ارزیابی قرار گرفت. ماندگاری هاگ قارچ در سه حامل تالک، کائولن و پودر چوب بلال ذرت طی 12 ماه بررسی شد. تاثیر قارچ در حامل‌های فوق بر M. javanica روی گوجه فرنگی در شرایط گلخانه در قالب طرح کاملا تصادفی آزمایش شد. یافته‌ها: قارچ روی بستر دانه‌ی ارزن 30 روز پس از کشت، بیشترین میزان هاگ را در یک گرم بستر تولید کرد. همچنین روی پودر چوب بلال ذرت در طول 12 ماه بیشترین ماندگاری هاگ را در یک گرم حامل داشت. قارچ فرموله شده در حامل پودر چوب بلال ذرت در شرایط گلخانه‌ای بالاترین توانایی مهار نماتد (95%) را داشت که از نظر آماری شبیه نماتدکش فلوپیرام بود. همچنین این فرمولاسیون در ماندگاری هاگ قارچ در خاک و روی ریشه و در پی آن کاهش شاخص‌های بیماری‌زایی نماتد و رشد بهتر گیاه موثرتر بود. نتیجه‌گیری: دانه‌ی ارزن بستری مناسب برای تکثیر قارچ می‌باشد و حامل پودر چوب بلال ذرت یک ماده‌ی مناسب جهت ماندگاری قارچ است و می‌تواند پایه‌ی یک فرمولاسیون مناسب جامد برای این قارچ در جهت مهارزیستی با نماتدM. javanica باشد.
شهبازی ح، ترنگ ع، پاداشت ف، حسینی چالشتری م، اله‌قلی‌پور م، خشکدامن م، موسوی قلعه رودخانی س ا، نظری تابک س، اسداللهی شریفی ف، پورعباس دولتآباد م (1400) واکنش 109 لاین برنج به بیماری بلاست. دانش بیماری شناسی گیاهی 11(1):35-24.
Doi: 10.2982/PPS.11.1.24
مقدمه: بلاست ناشی از Pyriculariaoryzae، مهمترین بیماری قارچی برنج در جهان است. بهترین روش مدیریت بیماری شناسایی و کشت رقمهای مقاوم است. مواد و روش‌ها: ، واکنش 109 لاین از لاین‌های امیدبخش موسسه تحقیقات برنج کشور به همراه سه رقم شاهد (حساس و مقاوم) در مقابل بیماری بلاست در این پژوهش مورد ارزیابی قرار گرفت. بذر هر یک از لاینها به‌صورت آپلند در خزانه بلاست به‌منظور ارزیابی بلاست برگ، در اوایل تیرماه،کشت شد. جهت آلوده سازی لاین‌های موردنظر، از نقاط مختلف استان گیلان برگ‌های آلوده به بلاست جمع‌آوری و در سطح خزانه پاشیده شد. در تمام مراحل، رطوبت لازم جهت ایجاد بیماری توسط آبیاری بارانی تأمین شد. شدت بیماری براساس روش استاندارد موسسه بین المللی تحقیقات برنج با درجه های صفر تا نه ارزیابی شد. نشاها در گلدانهای بزرگ در گلخانه کشت شدند و مایه‌زنی به‌روش تزریق در گردن خوشه به منظور ارزیابی بلاست خوشه صورت گرفت. یافته‌ها: هفت و 14 لاین با درجه های 2 و 3، واکنش مقاومت به بلاست برگ را نشان دادند. سایر لاینها نسبتاً حساس تا بسیارحساس به بیماری بودند. سه لاین TH1، TH2 و TH3 با درجه آلودگی 5، حساس به بیماری بلاست خوشه ارزیابی شدند. نتیجه‌گیری: بیست و یک لاین شناخته شده مقاوم به بلاست برگ را میتوان در برنامه اصلاح رقمهای زراعی برنج استفاده کرد.
مقدمه: نماتد ساقه و پیاز Ditylenchus dipsaci یک عامل بیماری‌زای مهم و خسارتزا در تعدادی از گیاهان زراعی و زینتی از جمله یونجه است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر ساپونینهای خام و خالص شش اکوتیپ یونجه بر تفریخ تخم این نماتد بود تا روشی زیستی برای مدیریت آن یافت شود. مواد و روش‌ها: تأثیر ساپونینهای خام و خالص شش اکوتیپ یونجه بر تفریخ تخم این نماتد آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی به صورت فاکتوریل با دو فاکتور اکوتیپهای یونجه (شش اکوتیپ) و ساپونینهای (خام و خالص آنها) در شرایط آزمایشگاهی بررسی گردید. یافته‌ها: تجزیه واریانس داهها نشان داد که اثرمتقابل بین دو فاکتور اکوتیپ و ساپونین از نظر آماری معنی‌دار است. با غلظتهای 50 و 90 میکرولیتر ساپونین خام اکوتیپهای مختلف، به ترتیب 30 تا 42 درصد و 33 تا 59 درصد تخم‌های نماتد تفریخ نشدند. اکوتیپهای نیشابوری بیشترین و پلی‌کراس شیراز و کریساری کم‌ترین تعداد تفریخ تخم را موجب شدند. غلظتهای 10 و 50 میکرولیتر ساپونین خالص به ترتیب بین 56 تا 69 درصد و 61 تا 79 درصد مجموع تخم‌های نماتد تفریخ نشدند. اکوتیپهای محلی میاندوآب و نیشابوری بیشترین و پلی‌کراس شیراز کم‌ترین تعداد تفریخ تخم را داشتند. نتیجه‌گیری: ساپونینهای خالص اکوتیپهای یونجه نسبت به ساپونینهای خام تاثیر بیشتری برمیزان تفریخ تخم نماتد دارند. ساپونینهای اکوتیپ پلی‌کراس شیراز یونجه تاثیر بهتری نسبت به سایر اکوتیپها دارد.
