صفایی فراهانی ب. و مستوفی‌زاده قلمفرسا ر. 1395. دورگ‌های بین گونه‌ای Phytophthora spp. و خطر آن‌ها برای کشاورزی. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 6(1): 46-33.

دورگ‌شدن بین‌گونه‌ای فرایند تکاملی مهمی است که منجر به سازگاری و گونه‌زایی می‌شود. در دهه‌ی اخیر، پیشرفت در روش‌های رده‌بندی مولکولی منجر به افزایش تعداد دورگ‌های بین‌گونه‌ای توصیف شده در جنس Phytophthora شده است. در دورگ‌های Phytophthora، توارث و نوترکیبی ژن‌های دو والد منجر به افزایش تهاجم و وسیع‌تر شدن دامنه‌ی میزبانی در مقایسه با هر یک از والدین می‌شود. تاکنون چندین دورگ بین‌گونه‌ای Phytophthora در ایران گزارش شده است. شناسایی و بررسی بیماری‌زایی و دامنه‌ی میزبانی دورگ‌های موجود در ایران و پیش‌گیری از تشکیل دورگ‌های جدید پیش از بروز خسارت اقتصادی شدید، برای مدیریت بیماری‌های ناشی از این شبه­قارچ­ها پیشنهاد می‌شود.

باقری ع. 1395. وضعیت بیماری جرب معمولی سیب‌زمینی در ایران. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 6(1):  56-47.

بیماری جرب معمولی سیب‌زمینی در تمامی کشورهای تولیدکننده سیب‌زمینی گسترش داشته و به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل خسارت‌زای این محصول محسوب می‌گردد. در ایران نیز تاکنون بیماری جرب معمولی سیب‌زمینی از تمامی مناطق کشت سیب‌زمینی گزارش شده است. کاهش خسارت بیماری جرب در مناطق سیب‌زمینی‌کاری کشور نیازمند شناسایی عوامل تأثیرگذار بر وقوع و گسترش این بیماری است. بر اساس پژوهش‌های انجام‌شده برنامه مدیریت تلفیقی بیماری شامل کشت در زمین‌های با اسیدیته حدود خنثی، رعایت تناوب، حفظ رطوبت زمین، استفاده از آبیاری بارانی، انتخاب زمین با بافت مناسب جهت کشت، کنترل دقیق علف‌های هرز به‌ویژه علف هرز پیچک، تقویت زمین با کودهای آلی و استفاده از ارقام متحمل پیشنهاد می‌شود. در این مقاله اهمیت بیماری جرب باکتریایی سیب‌زمینی، پراکنش و شدت آلودگی، نشانه‌های بیماری، عوامل تشدیدکننده بیماری، چرخه بیماری، واکنش ارقام رایج سیب‌زمینی، گونه‌های غالب باکتری عامل بیماری در ایران و مدیریت تلفیقی بیماری بر اساس پژوهش‌های انجام‌شده در ایران و جهان شرح داده شده است.

اعظمی ساردویی ذ.، میرزائی ع. و فکرت ف. 1395. نقش آفتاب‌دهی خاک در مدیریت بیماری‌های گیاهی خاکزاد. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 6(1): 67-57.

امروزه مهار و مدیریت بیماری‌های خاکزاد و علف‌های هرز بسیار مشکل و هزینه‌بر می‌باشد. در دهه‌های اخیر به دلیل مدیریت نامناسب و استفاده‌ی بیش از حد سموم آفت‌کش و آلودگی‌های زیست‌محیطی، فلور و فون رو و زیر خاک به مخاطره افتاده است. به همین دلیل اکثر بوم‌شناسان و متخصصین بیماری‌های گیاهی به فکر یافتن راهی جایگزین جهت کاهش این عوامل برآمده‌اند. یکی از این رهیافت‌ها، ضدعفونی خاک با کمک نور خورشید است. آفتاب‌دهی یک روش غیر شیمیایی ساده، ارزان، پاک و کارا جهت مدیریت بیماری‌های گیاهی خاکز‌اد، بعضی از آفات و همچنین بذور بسیاری از علف‌های هرز محسوب می‌شود. این روش بر مبنای اصول زیست­بوم­شناسی در مدیریت بیماری‌ها، آفات و علف‌های هرز و حفظ محیط‌زیست و همچنین کاهش تأثیرات منفی علف‌کش‌ها و آفت‌کش‌ها بسیار مفید و کارا عمل می‌کند و در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته به‌وفور مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مقاله تاریخچه، مزایا و اصول انجام عملیات آفتاب‌دهی خاک، شرح داده شده است.

میرطالبی م. و مستوفی‌زاده قلمفرسا  ر. 1396. مدیریت تلفیقی بیماری کپک خاکستری. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 6(2): 54-43.

بیماری کپک خاکستری ناشی از قارچ Botrytis cinerea یکی از مهم‌ترین بیماری‌های پس از برداشت میوه‌ها و سبزی‌های تازه در سراسر جهان است. بیماری می‌تواند در مزرعه شروع شود، به‌صورت نهفته باقی بماند یا پس از برداشت در مراحل حمل‌ونقل، بسته‌بندی، ذخیره‌سازی و بازاریابی گسترش پیدا کند. امروزه در کشاورزی رایج اولین راهبرد برای مهار بیماری، استفاده از سموم شیمیایی است، ولی نگرانی‌ از وجود بقایای سموم در میوه‌ها و سبزی‌ها، باعث افزایش تحقیق برای پیدا کردن روش­های سالم و مؤثر مدیریت بیماری شده است. مدیریت تلفیقی بیماری با اصلاح شیوه آبیاری و کوددهی بهینه، مبارزه زیستی،  استفاده از مواد حیاتی، ضدعفونی میوه­ها پس از برداشت ، نگهداری وحمل میوه­ها در انبار و کانتینر با هوای خنک، رطوبت کم و تهویه مناسب پیشنهاد شده است.

بیماری‌های گیاهی نقش محدودکننده مهمی در تولید محصولات کشاورزی دارند و مهار آنها با استفاده از آفت‌کش‌ها، نگرانی‌های جدی در مورد ایمنی مواد غذایی و سلامت محیط زیست به وجود می‌آورد و ضرورت استفاده از سایر روش‌های مدیریت پایدار بیماری‌ها را دوچندان می‌سازد. بسیاری از بیمارگرهای گیاهی ممکن است آلودگی را روی قسمت‌های هوایی گیاهان ایجاد کنند اما بخشی از چرخه زندگی خود را در خاک طی نموده و بقای خود را حفظ نمایند. در این‌گونه موارد، بخشی از چرخه زندگی بیمارگر گیاهی که در خاک است ممکن است بسیار مهم باشد، حتی اگر ریشه‌ها را آلوده نکند. تک کشت‌های پیاپی و یا کاشت گونه‌های گیاهی مشابه با هم در زمین زراعی ثابت، احتمال شیوع بیماری را افزایش می‌دهد. عملیات مختلف زراعی ازجمله استفاده از گیاهان پوششی، تناوب زراعی، کاربرد کمپوست، تقویت مواد آلی خاک، استفاده از بذر و مواد تکثیری سالم و گواهی شده، کشت رقمهای مقاوم، استفاده از قارچهای میکوریز، خاک‌ورزی مناسب و آفتاب­دهی خاک به‌عنوان گزینه‌های مناسب مدیریت پایدار بیماری‌های ناشی از بیمارگرهای خاک‌برد و حفظ کیفیت و سلامت خاک محسوب می‌شوند.

دهقان ع ا،  قادری ر (1398) کاربرد جلبک‌های دریایی در مدیریت بیماری‌های گیاهی. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 9(1): 107-101.       DOI: 10.2982/PPS.9.1.101.

جلبک‌های دریایی به ­دلیل دارا بودن مقادیر زیادی از مواد معدنی، اسیدهای آمینه، ویتامین‌ها و تنظیم­کننده‌های رشد همانند اکسین، سیتوکینین و جیبرلین از مهم‌ترین محرک‌های رشد گیاهان محسوب می‌شوند. استفاده از این محرک‌ها در گیاهان زراعی موجب افزایش ریشه‌زایی، بهبود عملکرد، افزایش فعالیت فتوسنتزی و مقاومت در برابر بیمارگرها می‌شود. کاربرد جلبک‌های دریایی بر علیه بیماری‌های مختلف گیاهی شامل بیماری‌های باکتریایی، قارچی، ویروسی و نماتدی و همچنین آفتها به اثبات رسیده است. این جلبک‌ها به صورت پودر مخلوط با خاک، عصاره و یا محلول‌پاشی برگ برای مبارزه با بیماری‌های گیاهی استفاده می‌شوند. جلبک‌های دریایی معمولاً از طریق القای مقاومت در گیاه، خاصیت تعارضی به‌واسطه افزایش فعالیت ریزجانداران دیگر و افزایش رشد گیاه، در مدیریت بیمارگرهای گیاهی نقش دارند. به طور کلی، در برنامه‌های مدیریت تلفیقی بیماریها، جلبک‌های دریایی قابلیت کاربرد به­ عنوان میکرب‌کش، کود زیستی، محرک زیستی و تقویت‌کننده خاک را دارا هستند.

لطیفیان م ، راهخدایی ا (1398) سیستم پیش‌آگاهی و ردیابی بیماری خشکیدگی خوشه خرما در استان خوزستان. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 9(1): 56-40.         DOI: 10.2982/PPS.9.1.40.

مقدمه: بیماری خشکیدگی خوشه از مهم‌ترین عوامل خسارت‌زای نخل خرما می‌باشد. هدف از انجام این پژوهش ایجاد سیستم تصمیم‌گیری در مدیریت بیماری با استفاده از مدل‌های آب و هوایی و زمین آماری برای پیش‌آگاهی و ردیابی بیماری در استان خوزستان بود. مواد و روش‌ها: در مناطق مورد مطالعه استان خوزستان از داده‌های 5 ساله شبکه مراقبت نخیلات این استان استفاده گردید. برای برآورد درصد آسیب بیماری از هر روستا یک نخلستان به صورت تصادفی انتخاب و در طول فصل نمونه‌برداری انجام شد. یافته‌ها: یافته ها نشان داد که آسیب بیماری از حدود فروردین ماه آغاز شد و به تدریج با گرم شدن هوا بر شدت آن افزوده شد. مدل رگرسیون برازش شده برای پیش‌آگاهی در کلیه مناطق در سطح 1 و 5 درصد معنی‌دار بود. تغییرنمـای پراکنش بیماری خشکیدگی خوشه خرما نشان داد میزان اثر قطعه در این مدل به ترتیب در مناطق آبادان - خرمشهر، شادگان، ماهشهر، اهواز و بهبهان معادل 5/2، 51/0، 15/0، 7/1 و 6/1 بوده و نشان دهنده کم بودن خطای برآورد شدت آسیب بیماری در فواصل کمتر از فاصله نمونه‌برداری بود. دامنه تغییر نمای پراکنش به ترتیب معادل 1/4، 9/12، 7/4، 9/1 و 06/11 کیلومتر بود و در فواصل بیشتر از این حد کم‌ترین همبستگی بین داده باقی می‌ماند. آستانه مدل به ترتیب معادل 51/0، 31/0، 37/0، 76/0 و 49/0 بود که نشان دهنده نسبتی از ناحیه مورد مطالعه می‌باشد که با خطای معادل نوگت یا کمتر از آن بیماری قابلیت ردیابی داشت. نتیجه‌گیری: یافته ها این پژوهش گامی اساسی در ایجاد سیستم تصمیم‌گیری در زمینه مدیریت این بیماری در شبکه مراقبت نخیلات است. براساس یافته ها این پژوهش، بیماری خشکیدگی به نحو مناسبی قابل ردیابی، پیش‌آگاهی و مدیریت قبل از وقوع حداکثر آسیب آن است.

میرزاپور ث، درویش‎نیا م، بازگیر ع، میرزائی نجفقلی ح (1399) تنوع بیماری­زایی جدایه ­های Didymella rabiei عامل سوختگی نخود در سه استان غربی ایران. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 9(2): 13-1. 
DOI:10.2982/PPS.9.2.1

مقدمه: سوختگی ناشی از Didymella rabiei  مهم­ترین عامل محدودکننده تولید نخود در جهان، از جمله استان­های غربی ایران است. هدف از این پژوهش تعیین تنوع بیماری­زایی جدایه­های بیمارگر از استان­های غربی ایران (ایلام، لرستان و کرمانشاه) و ارتباط تنوع بیماری­زایی با منشا جغرافیایی آنها بود.  مواد و روش­ها: در طول فصل زراعی 97- 96 نمونه­ هایی از گیاهان آلوده از مزارع نخود استان­های غربی، جمع ­آوری شده و به آزمایشگاه منتقل گردید. بدین ترتیب صد جدایه خالص از D. rabiei تهیه شد. جدایه‌ها بر اساس محل جمع ­آوری به 20 گروه تقسیم شدند. از هر گروه، بر اساس خصوصیات مورفولوژیک، یک جدایه به عنوان نماینده جهت انجام آزمایش گلخانه­ای انتخاب گردید. تنوع بیماریزایی این 20 جدایه روی هشت رقم افتراقی نخود در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح آماری بلوک­های کامل تصادفی در گلخانه بررسی شد. یافته­ ها: تجزیۀ واریانس داده­های آزمایش نشان داد که اختلاف معنی­ داری بین واکنش رقم­ها به جدایه­های مختلف بیمارگر در سطح احتمال یک درصد وجود دارد. جدایه­ های بیمارگر بر اساس واکنش رقم­های افتراقی، در سه گروه بیماریزای 1 ( کم آزار) ، 2 (پرآزار یا نیمه پرآزار) و 3 (بسیار پرآزار) شناسایی شدند. جدایه ­های استان­های کرمانشاه و لرستان در گروه 1 و جدایه ­های استان ایلام در گروه‌های 1، 2 و 3 قرار گرفتند. بیشترین شدت بیماری در سه جدایه از استان ایلام مشاهده شد. رقم ILC3996 بیشترین مقاومت را نسبت به همه این جدایه ­ها نشان داد. نتیجه­ گیری: جدایه ­های D. rabiei در سه استان غربی ایران در سه گروه بیماری­زای 1، 2 و 3 ، کم­آزار، نیمه پرآزار و بسیار پرآزار قرار دارند. جدایه‌های بسیار پرآزار در استان ایلام شناسایی شدند که از آنها می­توان برای برنامه ­های اصلاحی تولید رقم­های مقاوم نخود به بیماری استفاده نمود. رقم غیرزراعی ILC3996 که نسبت به همه این جدایه ­ها مقاومت نشان داد، دارای ژن‌های مقاومت به این گروه‌های بیماری­زای بیمارگر است.

رستمی ع، صدروی م، رضائی ر، عبداللهی م (1399) مهار زیستی پوسیدگی فوزاریومی ریشه لوبیا با دو گونه Trichoderma  و Pseudomonas fluorescens. دانش بیماری­شناسی گیاهی 9(2):27-14. Doi: 10.2982/PPS.9.2.14

مقدمه: پوسیدگی فوزاریومی ریشه، ناشی ازf. sp. phaseoliFusarium solani ، یکی از بیماری­های مهم لوبیا در جهان است، که خسارت آن تا 85 درصد محصول گزارش شده است. مهار زیستی روشی سالم و سازگار با محیط زیست برای مدیریت این بیماری خاک­­برد است. مواد و روش­ها:  مزرعه ­های لوبیا در استان کهگیلویه و بویراحمد بازدید شدند و از ریشه های پوسیده بوته­ های  بیمار نمونه‌برداری شد. دو جدایه بیمارگر از آنها جداسازی، خالص­سازی و شناسایی شدند. قدرت بیماری­زایی این دو جدایه روی دو رقم درخشان و پاک لوبیا در گلخانه آزمایش شد. قدرت بازدارندگی از رشد پرگنه جدایه پرآزارتر بیمارگر توسط 14 جدایه Trichoderma harzianum ، چهار جدایه Trichoderma virens ، دو جدایه Trichoderma atroviridae و پنج جدایه بومی  florescensPseudomonas و CHAOP. florescens   در شرایط آزمایشگاهی با توانایی فرا انگلی و تولید مواد پادزیست بررسی شدند. سرانجام تاثیر چهار جدایه برتر T. harzianum یک جدایه T.  atroviridae  و دو جدایه P. florescens  برشدت بیماری در قالب طرح آماری کاملا تصادفی در گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. یافته ­ها: تمام جدایه ­های سه گونه  Trichoderma توانایی فرا انگلی و از بین بردن ریسه های بیمارگر را داشتند. در آزمایش تولید مواد پادزیستی فرار و نافرار  چهار جدایه   harzianum T. توانایی بیشتر معنی­داری نشان دادند. در آزمایش گلخانه نیز تمام تیمارها باعث کاهش معنی­ دار شدت بیماری شدند ولی یک جدایه harzianum  T. تاثیر بیشتری داشت. نتیجه ­گیری: بیماری پوسیدگی فوزاریومی ریشه در مزرعه ­های لوبیا در جنوب­ غربی ایران هم وجود دارد. جدایه­ های بومی T. harzianum ، T. virens  و T. atroviridae توانایی فرا انگلی بیمارگر را دارند. این قارچها و جدایه ­های باکتری    florescensPseudomonas    توانایی بازدارندگی از رشد پرگنه بیمارگر با تولید مواد پادزیستی دارند. جدایه­ های Trichoderma harzianum و T. atroviridae و . florescens CHAO  P
  توانایی کاهش شدت بیماری را در شرایط گلخانه دارند.

کربلائی خیاوی ح، سید معصومی س ی، پیرایش ع، خباز جلفایی ح (1399) واکنش ده رقم هلو و ده رقم شلیل به سفیدک پودری. دانش بیماری­شناسی گیاهی 10(1): 13-1. 

Doi: 10.2982/PPS.10.1.1.

مقدمه: سفیدک پودری ناشی از Podosphaera pannosa یکی از بیماری‌های مهم هلو و شلیل در جهان است. هدف از این پژوهش بررسی واکنش رقم­های هلو و شلیل تحت کشت در ایران دربرابر بیماری بود. مواد و روش‌ها: واکنش رقم‌های هلوی روبین، ارلی­رد، ردتاپ، شاستا، آمسدون، ولوت، انجیری، پائیزه، دیکسی­رد، سان­کرست و رقم‌های شلیل ایندپندنس، استارگلد، سانگلد، سانکینگ، گیوتا، شبرنگ کرج، وگا، اوریون، جیوا و وینبرگر نسبت به  بیماری در شرایط آلودگی طبیعی و مایه‌زنی مصنوعی، در دو آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار، در دو سال در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مشگین‌شهر مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته‌ها: تجزیه واریانس داده­های آزمایش­ها نشان دادند که بین رقم‌های هر گیاه اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال 1 درصد وجود دارد. رقم‌های هلوی انجیری و ردتاپ خیلی­ مقاوم، ولوت، شاستا و ارلی­رد مقاوم، آمسدون، دیکسی­رد و روبین نیمه ­مقاوم، سان­کرست حساس و پاییزه خیلی­ حساس به بیماری بودند. رقم شلیل وینبرگر مقاوم و رقم‌های ایندپندنس، استارگلد، سانکینگ، گیوتا، شبرنگ کرج، وگا، اوریون و جیوا نیمه مقاوم و سانگلد خیلی­ حساس به بیماری بودند. نتیجه­ گیری: هشتاد درصد رقم‌های مورد مطالعه هلو خیلی­ مقاوم تا نیمه ­مقاوم و 20 درصد حساس و خیلی­ حساس، 90 درصد رقم­های مورد مطالعه شلیل مقاوم تا نیمه ­مقاوم و 10درصد حساس به بیماری سفیدک پودری هستند. یافته ­های این پژوهش باید در مدیریت بیماری سفیدک پودری هلو و شلیل مد نظر قرار گیرد.