89 نتیجه برای نوع مطالعه: پژوهشي
مرتضی باوند، مهدی صدروی، حبیب اله چاره گانی،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
باوند م، صدروی م، چاره گانی ح (1402) غربالگری پانزده رقم گوجه فرنگی برای مقاومت به بیماری سوختگی زود هنگام. دانش بیماری شناسی گیاهی 12(2): 10-1.
مقدمه: سوختگی زود هنگام ناشی از گونههای Altenaria یکی از بیماریهای مهم گوجه فرنگی در جهان است، که خسارت آن تا 86 درصد محصول گزارش شده است. شناسایی و کشت رقم‌های مقاوم بهترین و ارزان‌ترین روش مدیریت بیماری است. نظر به شیوع و اهمیت بیماری در ایران، این پژوهش برای شناسایی رقم های مقاوم از بین 15 رقم در دسترس صورت گرفت. مواد و روش‌ها: مزرع‌های شدید خسارت دیده از بیماری در استان کهگیلویه و بویراحمد، جنوب غربی ایران، بازدید شد و از بوتههای بیمار نمونه برداری شد. قارچ بیمارگر از بافتهای بیمار گیاه پس از ضدعفونی سطحی آنها روی محیط سیب زمینی/ دکستروز/ آگار جداسازی و پس از خالص سازی آن به روش تک هاگ، خصوصیات ریخت‌شناسی آن مورد مطالعه و اندازه گیری قرار گرفت. داده‌های جمع اوری شده با توصیف‌های گونههای Altenaria مقایسه شده و بیمارگر شناسایی شد. گیاهچه‌های چهاربرگی 15 رقم گوجه فرنگی در قالب طرح آماری کاملا تصادفی، با سوسپانسیون کنیدیوم‌های بیمارگر مایه زنی شدند و در اتاقک رشد با دمای 28 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 90% و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و هشت ساعت تاریکی نگه‌داری شدند. هیجده روز پس از مایه زنی واکنش هر رقم به بیماری با محاسبه درصد برگهای آلوده، تعداد و اندازه لکه ها و شاخص بیماری تعیین شد. یافته‌ها: عامل بیماری سوختگی زودهنگام گوجه فرنگی در این منطقه Altenaria alternata شناخته شد. رقم‌های 10552، King stone، Super chief و Ventero با حداقل نشانه‌ها مقاوم، 4129، 3725، 4224، Retino، Aras، Flat 111 و Super pooya نیمه مقاوم و 7806، Early pooya، 11057، CH pooya حساس به بیماری شناخته شدند. نتیجه گیری: کشت رقم‌های مقاوم یا نیمه مقاوم را برای مدیریت بیماری می‌توان توصیه کرد. وقوع سوختگی زود هنگام گوجه فرنگی ناشی از A. alternata در این منطقه و واکنش این 15 رقم به بیماری برای نخستین بار گزارش میشود.
معصومه دلارامی فر، مهدی پیرنیا، مجتبی کیخاصابر، شیراحمد سارانی، حمیده خواجه،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
دلارامی فر م، پیرنیا م، کیخاصابر م، سارانی ش ا، خواجه ح (1402) واکنش هشت ژنوتیپ لوفا به بیماری گیاهچه میری. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(2): 85-76.
مقدمه: گیاهچه میری ناشی از Pythium aphanidermatum یکی از بیماریهای مهم لوفا است. شناسایی و کاشت رقم‌های مقاوم راهکاری سازگار با محیط زیست برای مدیریت تلفیقی بیماری است. این پژوهش برای تعیین واکنش هشت ژنوتیپ بومی و غیر بومی لوفا نسبت به بیماری انجام شد. مواد و روش‌ها: بیمارگر(P. aphanidermatum IRAN597C) از کلکسیون قارچ‌های موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور تهیه شد . آن به گیاهچه‌های هشت ژنوتیپ لوفا تلقیح شد. پس از ظهور علائم زردی و مرگ گیاهچه شاخص شدت بیماری و سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری برای هر ژنوتیپ محاسبه شد. اصول کخ برای اثبات بیماریزایی انجام و بیمارگر مجدد از گیاهچه های بیمار جداسازی گردید. سپس برای تایید مولکولی بیمارگر، از توالییابی ناحیه ITS-rDNA آن استفاده شد. یافته‌ها: توالییابی ناحیه ITS-rDNA بیمارگر قرابت فیلوژنتیکی 99 درصدی با سایر جدایه‌های P. aphanidermatum را نشان داد. تعیین شاخص شدت بیماری نشان داد که ژنوتیپ‌های شمالی بزرگ و لوفا بلند حساس و سایر ژنوتیپ‌ها شامل شمالی بذرسیاه، شمالی بذر سفید، توری، افغانی، شیاردار و برزیلی مقاوم به بیماری هستند. بر اساس سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری، به ترتیب ژنوتیپ‌های شمالی بذر سیاه و شمالی بذر سفید پایین ترین سطح، ژنوتیپ‌های توری، شیاردار، افغانی و برزیلی سطح متوسط و ژنوتیپ‌های شمالی بزرگ و لوفا بلند بالاترین سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری را نشان دادند. نتیجه گیری: با توجه به مقادیر پایین شاخص شدت بیماری و سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری در دو ژنوتیپ شمالی بذر سیاه و شمالی بذر سفید، کاشت این دو ژنوتیپ برای مدیریت بیماری در لوفا پیشنهاد میشود.
فهیمه یاراحمدی، مصطفی درویش نیا، کورش عزیزی،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
یاراحمدی ف، درویش نیا م، عزیزی ک (1402) نماتدهای زخم ریشه و سیستی مزرعههای سبزی و صیفی حومه شهرستان رومشکان استان لرستان ایران. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(2):65-53.
مقدمه: نماتدهای زخم ریشه و سیستی می‌توانند باعث خسارت و کاهش محصول سبزی و صیفی گردند. هدف از این پژوهش شناسایی این نماتدهای انگل گیاهی مهم در مزرعههای این گیاهان در حومه شهرستان رومشکان استان لرستان ایران بود. مواد و روش‌ها: چهل و پنج نمونـه خاک و ریشه از مزرعههای سبزی و صیفی این منطقه در سال 1400 جمع‌آوری گردیدند. نماتدها به روش سینی استخراج و با استفاده از روش تکمیل شـده دگریـسه تثبیـت و بـه گلیسیرین منتقل شدند. پس از تهیه اسلایدهای دائمی، با استفاده از میکروسکوپ زمینه روشن مجهز به لنز دیجیتال، خصوصیات ریختی هـر یـک از نماتـدها مطالعه و با استفاده از کلیدهای معتبر شناسایی شدند. یافته ها: نماتدهای Pratylenchus speijeri ، P.neglectus، P. thornei و نماتد سیستی Heterodera schachtii در مزرعههای این منطقه شناسایی شدند. P. speijeri برای اولین بار از ایران گزارش و توصیف میشود. همچنین H. schachtii برای اولین بار از کاهو در ایران گزارش میشود. نتیجه‌گیری: نظر به حضور این نماتدهای انگل گیاهی مهم روی این گیاهان در این منطقه باید روشهای مناسب مدیریت آنها را اجرا کرد.
فریبا قادری، حجت الله محمدی،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
قادری ف. محمدی ح (1402) وقوع بیماری لکه قهوهای کٌنار در ایران. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(2): 95-104.
درخت کٌنار در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری آسیا گسترش طبیعی دارد. نشانه‌های لکه‌های قهوهای تا سیاه‌رنگ روی برگ‌ها و میوه‌ها و سوختگی سرشاخه‌های کنار، در تپه‌های حومه شهرستان نورآباد استان فارس ایران در سال 1401 مشاهده شد. این پژوهش برای شناسایی عامل این بیماری براساس خصوصیات ریختی و ژنتیکی انجام شد. برگ‌ها و شاخه‌های بیمار درختان کنار در این منطقه نمونه برداری شدند. بیمارگر پس از ضدعفونی سطحی بافتهای بیمار روی محیط سیب‌زمینی/دکستروز/آگار جداسازی و خالص‌سازی شد. خصوصیات ریختی آن مورد مطالعه قرار گرفت و قارچ Nothophoma quercina شناخته شد. تجزیه و تحلیل فیلوژنتیکی آن براساس مقایسه توالی‌های ژن‌های بتاتوبولین (tub2) و ITS-rDNA با قارچ‌های مشابه در بانک ژن NCBI، گونه Nothophoma quercina را تایید نمود. اثبات بیماریزایی آن روی شاخه‌های بریده کنار براساس اصول کخ در شرایط آزمایشگاهی انجام شد. این اولین گزارش از لکه قهوهای و سوختگی سرشاخه درختان کٌنار ناشی ازN. quercina در ایران است.
حبیبه جباری، غلامرضا نیکنام، امین فلاحی،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
جباری ح، نیکنام غ، فلاحی ا (1402) اولین گزارش Proleptonchus brevisaccus (Nematoda: Leptonchidae) از ایران. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(2):94-86.
نماتدها موجوداتی پرسلولی، کرمیشکلی متنوع از نظر تعداد، دامنه میزبانی، زیستگاه و دارای گونههای بسیار متنوعی هستند که شاخه مستقلی را در سلسله جانوران به خود اختصاص داده و توان زندگی و بقا در کلیه زیستگاه‌ها را دارند. به منظور بررسی فون نماتدهای آزادزی در اطراف شهر آستارا، جنگل مشه سویی نمونه‌های متعددی از کناره‌های ماسه‌ای رودخانه محلی موجود در منطقه در سال1393 جمع آوری گردید. نماتدهای داخل نمونه‌ها به روشهای معمول از خاک جداسازی و بعد از کشتن و تثبیت به گلیسیرین خالص رسانده شدند. بعد از تهیه اسلایدهای دایمی از نماتدها، خصوصیات ریخت شناختی و ریخت سنجی آنها با استفاده از میکروسکوپ نوری مورد بررسی قرار گرفت. در بین نماتدهای مختلف تشخیص داده شده که از گروه‌های مختلف تغذیه‌ای بودند، جمعیتی از تیره Leptonchidae متعلق به جنس Proleptonchus نیز به‌دست آمد. مشخصه اصلی این جنس داشتن کیلوستوم کوزه‌ای شکل است. با استفاده از منابع و کلیدهای شناسایی معتبر، این جمعیت تحت نامP. brevisaccus شناسایی گردید. این گونه جزو افراد معدود این جنس که کیسه عقبی رحم کوتاه دارند، میباشد. با بررسی گزارشات موجود، این گونه برای فون نماتدی ایران جدید بوده و نر آن نیز برای اولین بار گزارش و توصیف میشود.
فاطمه حیدری، حبیب اله چاره گانی، محمد عبداللهی، ابراهیم ادهمی،
جلد 13، شماره 1 - ( 7-1402 )
چکیده
لوبیاچیتی با داشتن مقدار قابل توجهی پروتیین سهم مهمی در زندگی بشر دارد. نماتدهای غده ریشه (گونههای Meloidogyne) سالانه خسارت زیادی به مزرعههای حبوبات وارد می‌کنند. استفاده از کودهای شیمیایی منجر به عدم پایداری سیستم‌های زراعی و به خطر افتادن سلامت بشر شده است و استفاده از کودهای دامی می‌تواند جایگزین مناسبی برای آن باشد. تأثیر نسبت‌های مختلف کودهای کبوتری و مرغی بر گیاه لوبیا چیتی آلوده به نماتد M. javanica در شرایط گلخانه در پژوهش حاضر بررسی گردید. بدین منظور کود مرغی و کبوتری پوسیده شده به صورت جداگانه در سه نسبت وزن به وزن 1، 2 و 3 درصد در گلدان‌های 5/1 کیلوگرمی با خاک سترون مخلوط شد. بذور لوبیا چیتی در گلدان‌ها کشت و گیاهچه‌ها تا زمان پایان آزمایش در زمان مورد نیاز آبیاری و کوددهی شدند. گیاهچه‌ها در مرحله چهار برگی با 4000 تخم نماتد M. javanica مایه‌زنی شدند. گیاهان بعد از گذشت 60 روز برداشت و شاخص‌های رویشی گیاه و جمعیتی نماتد مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی در پنج تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد که استفاده از کود مرغی با نسبت 2 % وزن به وزن به عنوان بهترین تیمار آزمایش، باعث افزایش طول، وزن تر و خشک شاخساره و وزن تر ریشه در گیاهان آلوده به نماتد
M. javanica و همچنین باعث کاهش تعداد گال، کیسه تخم و تعداد تخم در سیستم ریشه، تعداد لارو سن دوم در خاک و فاکتور تولیدمثلی نسبت به گیاهان آلوده شاهد (بدون تیمار با کود) شد. یافتههای این پژوهش نشان داد که استفاده از کود مرغی در مقایسه با کود کبوتر تأثیر بهتری بر کاهش خسارت نماتد
M. javanica در گیاه لوبیا چیتی دارد.
سمانه دشتی پور، دوستمراد ظفری،
جلد 13، شماره 1 - ( 7-1402 )
چکیده
نیشکر یک محصول مهم تجاری است که برای تولید شکر و مصارف صنعتی زیادی مورد استفاده قرار میگیرد. این پژوهش به منظور شناسایی گونههای فوزاریوم عامل بیماری پوکابونگ نیشکر، در بوتههای دارای علایم پژمردگی آوندی و رگههای قرمز در برگ انجام شد. این بیماری، از بیماریهای مهم و در حال گسترش نیشکر در جهان است که منجر به کاهش قابل توجهی در محصول نیشکر میشود. هدف از این پژوهش شناسایی گونههای فوزاریوم عامل این بیماری در استان خوزستان ایران بود. مزرعههای نیشکر این استان بازدید شدند و از بافتهای بیمار بوته ها نمونه برداری شدند. بافتهای بیمار پس از شستشو و ضدعفونی سطحی، روی محیط سیب زمینی/ دکستروز/آگار کشت شدند. شناسایی مرفولوژی گونه‌ها با استفاده از کلیدهای معتبر شناسایی انجام شد و از روش آنالیز ترکیبی از داده‌های نواحی ژن‌های tef 1α وrpb2 برای تایید هویت آنها استفاده شد. گونههایFusarium culmorum و Fusarium oxysporum به عنوان عامل بیماریزای نیشکر شناسایی شدند. آزمون بیماریزایی انجام شد و نتایج آن حاکی از بیماریزا بودن گونههای شناسایی شده بود. این اولین گزارش از گونههای F. culmorum و F. oxysporum به عنوان بیمارگرهای نیشکر در ایران میباشد.
آرزو پاکدل، محمد خانجانی،
جلد 13، شماره 1 - ( 7-1402 )
چکیده
اغلب ویروس‌های گیاهان که اخیرا در نواحی گرمسیری، نیمه‌گرمسیری و معتدل شیوع یافته‌اند و تولید محصولهای مهم گیاهی را محدود کردهاند، توسط سفیدبالک‌ها انتقال می‌یابند. سه گونه مهم سفید بالک Bemisia tabaci ، Trialeurodes vaporariorum و Trialeurodes abutiloneus به عنوان ناقل بیشتر ویروس‌های‌گیاهی شناخته شدهاند. ویروس‌های گیاهی که توسط سفید بالک‌ها انتقال می‌یابند در جنس‌های Begomovirus، Crinivirus، Ipomovirus، Carlavirus، Torradovirus و Polerovirus قرار دارند. مبارزه با سفیدبالک‌ها به دلیل اینکه دامنه میزبانی وسیع آنها، نرخ بالای تولید مثلی، اندازه جمعیت بزرگ، و همچنین مقاومت آنها به حشرهکش‌ها مشکل است، ولی روشهای نوین مبارزه شیمیایی، زیستی و تولید گیاهان تراریخته مقاوم برای مدیریت آنها ابداع شدهاند، که در این مقاله شرح داده شدهاند.
حدیث شهبازی،
جلد 13، شماره 1 - ( 7-1402 )
چکیده
سوختگی غلاف برگ ناشی از قارچ خاکزی Rhizoctonia solani AG1-IA ، یکی از بیماریهای مهم برنج در دنیا است، که در بعضی مناطق کشت برنج در ایران نیز شایع است. بیمارگر معمولا به شکل سختینه در خاک و بقایای گیاهی و میسلیوم در بقایای گیاهی و بذر زمستان‌گذرانی می‌کند. سختینه‌ها قادرند سال‌ها در خاک و کاهوکلش برنج به صورت خفته باقی بمانند. پس از کاشت رقم‌های حساس برنج، سختینه‌ها جوانه‌زده، تولید میسلیوم کرده و غلاف برگهای پایینی بوتههای برنج را آلوده می‌کنند. نشانه مشخصه این بیماری لکه‌های سبز مایل به خاکستری آبسوخته، کروی تا بیضی شکل یا تغییر رنگ یافته نامنظم کشیده روی غلاف برگ‌ها است. لکه‌ها با گذر زمان به هم پیوسته و مرکز آنها خاکستری تا قهوهای-روشن و حاشیه قهوهای-تیره تا قرمز میشود. عواملی مانند نوع رقم برنج، تراکم کاشت، مرحله رشدی گیاه، مقدار زادمایه اولیه بیمارگر، شرایط محیطی و تغذیه گیاه بر شدت بیماری و همهگیری آن تاثیرگذار هستند. مدیریت بیماری به دلیل توانایی بیمارگر برای زنده ماندن طولانی مدت در خاک و سطح پایین مقاومت رقم‌های تحت کشت برنج در برابر بیماری دشوار است، اما با روشهای زراعی مناسب مانند عدم کشت رقم‌های پاکوتاه و پرپنجه در مزرعههای با سابقه حضور بیمارگر، ضدعفونی بذر، رعایت تراکم کاشت، مصرف بهینه کودهای نیتروژنه، رعایت بهداشت زراعی و مبارزه شیمیایی می‌توان از همهگیری و خسارت بیماری پیشگیری کرد.
