89 نتیجه برای نوع مطالعه: پژوهشي
آزاده حبیبی، فریبا قادری، ضیاالدین بنی هاشمی،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
حبیبی ا، قادری ف، بنی هاشمی ض (1401) تکامل Polystigma amygdalinum از طریق روند تعقیب میزبانی. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(1): 36-45.
مقدمه: بادام (Prunus dulcis) و خویشاوند وحشی آن بادام کوهی(Amygdalus scoparia) طی دهها سال به صورت هم بوم در کنار یکدیگر در استان فارس ایران رشد کرده اند. بیماری لکه آجری برگ ناشی از Polystigma amygdalinum ، یکی از بیماریهای مهم بادام در جهان است. این پژوهش با هدف بررسی روند تکامل این بیمارگر روی میزبانهای وحشی و اهلی آن انجام شد. مواد و روشها: آزمایش مایه زنی سوسپانسیون آسکوسپورهای جدایه های P. amygdalinum به دست آمده از بادام در استان فارس به گیاهچه های بادام و بادام کوهی در گلخانه انجام شد. پیشرفت بیماری در برگهای بیمار بادام کوهی در مقایسه با بادام با مقطع گیری با میکروتوم انجمادی از لکه های ایجاد شده روی برگها بررسی شد. یافته ها: لکههای آجری رنگ روی برگهای هر دو نوع بادام بروز کردند. تجزیه آماری دادههای آزمایش نشان داد که جدایه های P. amygdalinum از بادام قادر به ایجاد بیماری در بادام کوهی با شدت معنی دار کمتر و دوره کمون طولانی تر هستند. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش نشان میدهند که P. amygdalinum عامل لکه آجری برگ روی بادام اهلی طی روندی به نام تعقیب میزبان در طی سالها تکامل یافته است.
المیرا ابوترابی،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
ابوترابی ا (1401) واکنش 32 ژنوتیپ گوجه فرنگی به نماتد غده ریشه Meloidogyne javanica. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(1): 25-35.
مقدمه: این پژوهش با هدف تعیین واکنش 32 ژنوتیپ گوجه فرنگی از بانک ژن گیاهی ایران به نماتد غده ریشه Meloidogyne javanica ، برای شناسایی ژنوتیپهای مقاوم طی دو سال در شرایط گلخانه انجام شد. مواد و روشها: پس از خالصسازی جمعیت نماتد و کاشت بذرهای 32 ژنوتیپ گوجه فرنگی و رسیدن نشاها به مرحله 4-3 برگی، هر تیمار در قالب پنج تکرار با 6000 تخم و لارو M. javanica ، تلقیح گردید و 60 روز پس از آلوده سازی، صفات رویشی و صفات وابسته به جمعیت نماتد در هر تیمار تعیین شد و براساس شاخص گال (GI) و فاکتور تولیدمثلی نماتد (Rf)، واکنش ژنوتیپها نسبت به نماتد، تعیین گردید. یافته ها: هیجده ژنوتیپ با Rf>1 وGI>2 حساس، 23 ژنوتیپ با Rf<1و GI>2 نیمه مقاوم، و سه ژنوتیپ TN-72-938، TN-72-1041 و
TN-72-1012 با≤1 Rf و GI≤2 مقاوم به این نماتد مخرب شناسایی شدند. نتیجه گیری: از این سه ژنوتیپ مقاوم میتوان در برنامه مدیریت M. javanica استفاده کرد.
سعید شریفی رستم آبادی، ا مهدیه رستمی، فرحناز جهانشاهی افشار، فریبا اردشیر،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
شریفی رستم آبادی س، رستمی م، جهانشاهی افشار ف، اردشیر ف (1401) معرفی سه نماتد انگل گیاهی تیره Longidoridae از باغهای شهرستان رفسنجان، ایران. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(1): 12-24.
مقدمه: نماتدهای انگل گیاهی تیره Longidoridae، از راسته‌ی Dorilaimida ، می‌توانند هم به‌طور مستقیم و هم به‌واسطه انتقال بعضی ویروسها به بسیاری از محصولهای کشاورزی و به‌ویژه درختان میوه خسارت وارد نمایند. با توجه به نبود پژوهشهای قبلی در این زمینه در باغهای میوه منطقه رفسنجان، شناسایی و پایش جمعیت آنها حائز اهمیت است. مواد و روشها: برای شناسایی نماتدهای انگل محصولهای باغی در شهرستان رفسنجان، تعدادی نمونه خاک و ریشه از اطراف ریشه انواع درختان میوه از مناطق مختلف شهرستان در سال 1399 جمع آوری گردید. نماتدها به دو روش سینی و الک-سانتریفیوژ استخراج شده و پس از تثبیت به گلیسرین خالص منتقل شدند. پس از تهیه اسلایدهای دائم، نمونه ها با میکروسکوپ نوری و با مراجعه به منابع معتبر، مطالعه و در سطح گونه مورد شناسایی قرار گرفتند. یافته‌ها: سه گونه‌ی Longidorus africanus، Xiphinema vuittenezi و X. index از خاک اطراف ریشه در این مطالعه جدا شدند. همچنین به منظور شناسایی تکمیلی، X. vuittenezi با تکثیر ناحیه D2-D3 (LSU rDNA) مورد مطالعه مولکولی نیز قرارگرفت. توالی به‌دست‌آمده 100 درصد با توالی‌های سایر جمعیت‌های X. vuittenezi در بانک ژن یکسان بود. نتیجه گیری: این پژوهش نشان میدهد پایش جمعیت نماتدهای منطقه نیاز به توجه بیشتری دارد.
آرمان کامگار، ساغر کتابچی،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
کامگار ا، کتابچی س (1401) اثر سه کودزیستی برشاخصهای رشدی گوجه فرنگی و شدت بیماری پژمردگی باکتریایی. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(1): 112-105.
چکیده
مقدمه: پژمردگی باکتریایی ناشی از Ralstonia solanacearum یکی از بیماریهای مهم گوجه فرنگی در جهان است. امروزه روشهای جدید بر پایه استفاده از محصولات زیستی برای مدیریت بیماریهای گیاهی مورد توجه قرار گرفته تا با کاهش مصرف سمهای شیمیایی و آسیب به محیطزیست، محصولی ارگانیک در اختیار مصرف کنندگان قرار گیرد. مواد و روشها: تاثیر سه کودزیستی نیتروکارا (حاوی چند باکتری تثبیت کننده ازت)، میکروارگانیزمهای مؤثر (:EM® حاوی چند گونه مخمر و باکتری) و کمپوست بر شاخصهای رشدی گوجه فرنگی و شدت بیماری پژمردگی باکتریایی در قالب طرح کاملا تصادفی در شرایط گلخانه مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: تجزیه واریانس داده های آزمایش نشان داد که این سه کود تاثیر معنیداری در افزایش شاخصهای رشدی گوجه فرنگی دارند ولی باعث کاهش معنی دار شدت بیماری نمی گردند. کمپوست در بین آنها بیشترین تاثیر را بر شاخصهای رشدی گوجه فرنگی حتی در حضور بیمارگر داشت. نتیجه گیری: کمپوست میتواند به عنوان یک عامل بهبوددهنده شاخصهای رشدی گوجه فرنگی در برنامه مدیریت بیماری پژمردگی باکتریایی مد نظر قرار گیرد.
ظاهره پناهی، رضا خاک ور، ناصر علی اصغرزاد، سعید ذهتاب، رضا فرشباف پورآباد،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
پناهی، ظ.، خاکور، ر.، علی اصغرزاد، ن.، زهتاب، س.، فرشباف پورآباد، ر. (1401). تاثیر نانوذرات مس بر عامل پوسیدگی نرم سیب زمینی، هویج و پیاز. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(1): 11-1.
مقدمه: پوسیدگی نرم باکتریایی ناشی از گونه های Pectobacterium از بیماریهای مهم و شایع در سیب زمینی و سبزیها است. ضدعفونی غده یا بذر با مواد شیمیایی یکی از روشهای مدیریت بیماری است. نانوذرات مس همانند نانوذرات نقره و طلا اثر بازدارندگی شدیدی روی سلولهای باکتریها دارند، ولی از آنها بسیار ارزانتر و در دسترستر میباشد. این پژوهش برای تعیین اثر نانوذرات مس به تنهایی و در ترکیب با آنتی بیوتیکهای اکسی تتراسایکلین و استرپتومایسین برعامل پوسیدگی نرم سیب زمینی، هویج و پیاز انجام شد. مواد و روشها: بیمارگر از بافتهای پوسیده سیب زمینی، هویج و پیاز جدا، خالص و با مطالعه خصوصیات فنوتیپی و ژنتیکی ناحیه Pel-gene با استفاده از آغازگرهای اختصاصی پکتوباکتریوم (Y1وY2) شناسایی شد. اثر سه غلظت نانوذرات مس، آنتی بیوتیکهای اکسی تتراسایکلین و استرپتومایسین هرکدام به تنهایی، و ترکیب هر آنتی بیوتیک با نانوذرات مس بر رشد بیمارگر در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار برای هر تیمار در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. یافته ها: براساس خصوصیات فنوتیپی و قرابت ژنتیکی بیمارگر Pectobacterium odoriferum شناخته شد. استرپتومایسین نسبت به اکسی تتراسایکلین بازدارندگی بیشتری از رشد بیمارگر و اثر آنها در ترکیب با نانوذرات مس به ترتیب 12 و 19.5 درصد افزایش یافت. نتیجه گیری: نانوذرات مس خاصیت بازدارندگی از رشد P. odoriferum دارد و در ترکیب با آنتی بیوتیکها اثر آنها را افزایش میدهد.
مهدی اخلاقی، محمد رضا عالی منش، عباس روحانی، علیرضا برجسته، محمد عابدینی اسفهلانی، احمد دزیانیان،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
اخلاقی، م.، عالی منش، م.، روحانی، ع.، برجسته، ع.، عابدینی اسفهلانی، م.، دزیانیان، ا. (1401). تاثیر دو ماده موثره اسانسهای گیاهی بر عامل بیماری آتشک سیب و گلابی. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(1): 63-53.
مقدمه: باکتری Erwinia amylovora عامل بیماری آتشک سیب و گلابی یکی از عوامل اصلی محدود کننده تولید این میوه ها در دنیا است. از آنجایی که فقط تعداد محدودی ترکیب مسی در مهار این بیماری تاثیر محافظت کنندگی دارند، توجه روزافزونی به بررسی تاثیر اسانسهای گیاهی بر این بیمارگر شده است. مواد و روشها: اثر غلظتهای مختلف کارواکرول(ماده موثره اسانس آویشن، پونه کوهی و..) و ترانس-آنتول (ماده موثره اسانس رازیانه) بر رشد کلنی E. amylovora در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد و مقادیر حداقل غلظت بازدارندگی (MIC) و کُشندگی (MBC) آنها تعیین شد. اثر بازدارندگی MIC این مواد به تنهایی و مخلوط غلظتهای یک-دوم MIC و MBC آنها با روش دیسک روی محیط آگار غذایی بر رشد کلنی E. amylovora بررسی شد. اثر سه نسبت اختلاطی برتر این مواد روی بافت میوه گلابی رقم اسپادونا، بر شدت بیماری آتشک مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته‌ها: کارواکرول و ترانس-آنتول هردو اثر ضد باکتریایی علیه E. amylovora داشتند، ولی اثر کارواکرول بیشتر از دیگری بود. مخلوط کردن کارواکرول با ترانس-آنتول اثر آنرا افزایش داد. از بین سه نسبت اختلاطی 47 میکروگرم/ میلی‌لیتر کارواکرول + 141 میکروگرم / میلی‌لیتر ترانس-آنتول سبب ایجاد بیشترین کاهش شدت بیماری در بافت میوه گلابی، شد. نتیجه‌گیری: استفاده از مخلوط کارواکرول و ترانس-آنتول را برای مدیریت بیماری آتشک میتوان در نظر گرفت.
لیلا رسولی، مهدی صدروی، کاووس کشاورز،
جلد 12، شماره 1 - ( 12-1401 )
چکیده
رسولی ل، صدروی م، کشاورز ک (1401) غربالگری هشت رقم گوجه فرنگی برای مقاومت به بیماری پژمردگی فوزاریومی. دانش بیماریشناسی گیاهی 12 (1): 52-46.
مقدمه: پژمردگی فوزاریومی ناشی ازقارچ خاکزی Fusarium oxysporum f. sp. lycopersici (Fol) یکی از بیماریهای مهم گوجه فرنگی در دنیا است. شناسایی و کشت رقمهای مقاوم روشی دوستدار محیط زیست مدیریت بیماری است که به تولید محصولی عاری از مواد شیمیایی و تمیز می انجامد. این پژوهش برای تعیین واکنش هشت رقم گوجه فرنگی به بیماری و همبستگی واکنش آنها با آنزیم پراکسیداز انجام شد.مواد و روشها: بوته های پژمرده گوجه فرنگی در گلخانه های جنوب غربی ایران نمونه برداری شدند و پس از جداسازی و خالص سازی و مطالعه خصوصیات ریختی دو جدایه Fol شناسایی شدند. واکنشهای هشت رقم کینگ استون، سوپرچف، دافنیس، کارناک، سی اچ پویا، ارلی پویا، سوپرپویا و سی اچ نسبت به این دو جدایه در آزمایشی فاکتوریل با طرح آماری کاملا تصادفی با چهار تکرار برای هر تیمار در شرایط گلخانه بررسی شد. شدت بیماری و شاخص های رویشی و زایشی گیاه اندازه گیری شدند. میزان آنزیم پراکسیداز در برگهای بوته های هر تیمار به روش اسپکترو فتومتری در طول موج ۴۷۰ نانومتر اندازه گیری و ضریب همبستگی آن با شدت بیماری تعیین شد. یافته ها: تجزیه واریانس دادههای این آزمایش نشان داد که بین جدایه‌های Fol از نظر قدرت بیماریزایی و تاثیر متقابل جدایه‌های بیمارگر و رقمها تفاوت معنیداری وجود دارد. جدایه Fol2 پرآزارتر از Fol1 بود و رقم سی اچ نیمه حساس ، رقمهای دافنیس، کارناک، سی اچ پویا، ارلی پویا و سوپرپویا نیمه مقاوم، رقمهای کینگ استون و سوپرچف کاملا مقاوم به این جدایه پرآزار بیمارگر و بیماری بودند. سطح آنزیم پراکسیداز در گیاه با شدت بیماری همبستگی منفی داشت. نتیجه گیری: کینگ استون و سوپرچف در بین این رقمها مقاوم به بیماری هستند. اندازه گیری سطح آنزیم پراکسیداز می تواند به عنوان یک شاخص مقاومت برای تعیین واکنش رقم های گوجه فرنگی به بیماری استفاده شود.
سعید شریفی رستم آبادی، مهدیه رستمی، فرحناز جهانشاهی افشار، فریبا اردشیر،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
شریفی رستم آبادی س، رستمی م ، جهانشاهی افشار ف، اردشیر ف (1402) معرفی شش نماتد انگل گیاهی از باغهای منطقه رفسنجان استان کرمان ایران. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(2):52-41.
مقدمه: منطقه حومه شهرستان رفسنجان در استان کرمان ایران، دارای باغهای درختان میوه متنوعی است که محصول آنها تحت تاثیر نماتدهای انگل گیاهی قرار میگیرد، بنابراین شناسایی نماتدهای انگل گیاهی باغهای میوه‌ی این منطقه ضروری به‌نظر رسید. مواد و روشها: نمونه‌های خاک از اطراف ریشه درختان زردآلو، هلو، انار، سیب، آلبالو و خرمالو طی سال‌های 1398 و 1399 از این منطقه جمع‌آوری گردیدند. نماتدها به دو روش سینی و الک-سانتریفیوژ استخراج شده و پس از تثبیت، به گلیسرین خالص منتقل شده، پس از تهیه اسلایدهای دایم، با میکروسکوپ زمینه روشن مطالعه شده و با مراجعه به منابع معتبر شناسایی شدند. یافته‌ها: شش نماتد از زیرراسته Tylenchomorpha، متعلق به پنج تیره: Tylenchidae ، Pratylenchidae، Tylenchulidae ، Criconematidae و Anguinidae شناسایی شدند. نماتد زخم ریشه (Pratylenchus penetrans)، سنجاقی (Paratylenchus neoamblycephalus) و سوسیسی شکل (Mesocriconema xenoplax) مهمترین نماتدهای انگل گیاهی باغهای درختان میوه این منطقه بودند. نتیجه گیری: نظر به حضور برخی نماتدهای مهم و خسارت‌زا در باغهای این شهرستان اجرای روشهای مدیریتی مناسب و پایش جمعیت نماتدهای مهم انگل گیاهی توصیه میگردد.
فروغ کاظمیان، سالار جمالی، زهره علیپور، سید محسن نساج حسینی،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
کاظمیان ف، جمالی س ، علیپور ز، نساج حسینی3 س م (1402) تاثیر چهار ترکیب گیاهی بر نماتد غده ریشه کیوی. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(2): 40-27.
مقدمه: خسارت نماتدهای غده ریشه یکی از مشکلات تولید کیوی در شمال ایران است. این پژوهش برای بررسی امکان استفاده از برگهای خشک شده چهار گیاه برای مدیریت نماتد غده ریشه کیوی اجرا شد. مواد و روشها: خاک و ریشه کیوی‌های بیمارباغ‌های شهرستان رودسر استان گیلان ایران ، نمونه برداری شدند و نماتد غده ریشه آنها به روش تک توده تخم روی گوجه فرنگی رقم ارلی اوربانا، خالصسازی شد. خصوصیات ریختی لاروهای سن دوم و نماتدهای ماده مطالعه و گونه نماتد شناسایی گردید. جمعیت لازم نماتد روی گوجه فرنگی رقم ارلی اوربانا تکثیر شد. تاثیربرگ‌های خشک داوودی، گل جعفری، گوآوا و خرزهره در دو میزان 50 و 75 گرم در یک کیلوگرم خاک با چهار تکرار برای هر تیمار در قالب طرح کاملاً تصادفی روی نهال‌های کیوی رقم هایوارد مایه زنی شده با نماتد در شرایط گلخانه بررسی شدند. شاخصهای آلودگی به نماتد (تعداد گال، توده تخم، تخم، لارو سن دوم در 250 گرم خاک و فاکتور تولید مثلی) و ویژگی‌های رشدی گیاه (ارتفاع نهال، طول ریشه، حجم ریشه، وزن تر و خشک ریشه و اندام‌های هوایی) تعیین شدند. یافته‌ها: نماتد غده ریشه عامل بیماری در این منطقه Meloidogyne incognita تشخیص داده شد. تیمارهای مورد استفاده علاوه بر مهار نماتد سبب ارتقای رشد نهال‌های کیوی گردیدند. مقایسه میانگین داده‌ها نشان داد که تیمار گل داوودی به میزان 75 گرم نسبت به سایر تیمارها، اثر بیشتری روی کاهش شاخصهای جمعیتی نماتد داشته است. رتبه‌های بعدی به ترتیب شامل تیمارهای داوودی 50 گرم، گل جعفری 75 گرم، گل جعفری 50 گرم، خرزهره 75 گرم، خرزهره 50 گرم، گوآوا 75 گرم و گوآوا 50 گرم بودند. تیمار 75 گرم گل داوودی در بهبود رشد نهال‌ها نیز از بهترین تأثیر برخوردار بود. نتیجه‌گیری: افزودن 75 گرم برگهای خشک داوودی به هر کیلوگرم خاک به کاهش خسارت نماتد غده ریشه و بهبود رشد نهال‌های کیوی کمک می‌کند.
زهرا میرزایی پور، عیدی بازگیر، دوست مراد ظفری، مصطفی درویش نیا،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
میرزایی پور ز، بازگیر ع، ظفری د، درویشنیا م (1402) تاثیر دما و محیط کشت بر رشد و اسپورزایی هشت گونه Trichoderma. دانش بیماری شناسی گیاهی 12(2): 116-105.
گونه های Trichoderma از عوامل مهم مهارزیستی بیمارگرهای خاکزی گیاهان هستند. رشد و تکثیر این قارچ‌ها تحت تأثیر محیط کشت و دما قرار میگیرد. این پژوهش به منظور تعیین تأثیر دما و محیط کشت بر رشد و هاگزایی گونههای Trichoderma انجام شد. ده جدایه گونههای Trichoderma از خاک‌های زراعی مناطق مختلف استان لرستان، ایران جداسازی شدند. مطالعه مشخصات مرفولوژی و توالی یابی ناحیه‌های ژنی ITS-rDNA, tef1α آنها نشان داد که متعلق به هشت گونه Trichoderma هستند. بررسی تاثیر چهار نوع محیط کشت و پنج دما برای تعیین محیط کشت و دمای بهینه برای رشد و تکثیر این قارچ‌ها، نشان داد که محیط سیب زمینی/دکستروز/آگار(PDA) بهترین محیط و دمای 20 تا 30 درجه سلسیوس برای رشد و تکثیر این قارچ‌ها بهینه هستند. بررسی توانایی آنها در بازدارندگی از رشد قارچ خاکزی بیمارگر گیاهی Rhizoctonia solani در شرایط آزمایشگاهی، نشان داد که T. harzianum LT8 بیشترین توانایی بازدارندگی را دارد. بنابراین از این جدایه میتوان به عنوان یک عامل بالقوه مهارزیستی برای این قارچ بیمارگر گیاهی در پژوهشهای آینده استفاده کرد.
مهسا جهان دیده، سویل نعمت اللهی، فرشاد رخشنده رو،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
جهاندیده م، نعمت اللهی س، رخشنده رو ف (1402) واکنش چهاررقم کدو به ویروس موزاییک خیار با آنالیز بیان ژنهای PAL و . PR2 دانش بیماریشناسی گیاهی 12(2): 26-11.
مقدمه: ویروس موزائیک خیار Cucumber mosaic virus, CMV)) یکی از مهمترین ویروسهای بیمارگر کدو است. شناسایی و کشت رقمهای مقاوم یا متحمل بهترین روش مدیریت بیماری است. پژوهش حاضر به منظور بررسی واکنش چهار رقم کدو نسبت به CMV با ارزیابی بیان ژنهای دخیل در مقاومت (PAL, PR2) انجام پذیرفت. مواد و روشها: چهل نمونه برگ کدوی مشکوک به بیماری از مزرعه های شمال غربی ایران جمع آوری و توسط آزمون TAS-ELISA بررسی شدند. یک جدایه CMV پس از خالصسازی بیولوژیکی برای بررسی واکنش چهار رقم کدوی تحت کشت در این منطقه به اسامی : اسما، پارس، پروف و PS در آزمایشی گلخانه ای به گیاهان مایه زنی شد. با آزمونهای TAS-ELISA و semi quantitative(Sq)-RT-PCR غلظت ویروس در رقمهای کدو بررسی و شاخص شدت بیماری تا ۳۰ روز پس از مایه زنی ارزیابی شد. میزان بیان ژن های PAL و PR2 نیز با تکنیک Real time PCR Quantitative بررسی شد. یافته ها: شانزده نمونه از مجموع 40 نمونه آلوده به CMV بودند. بررسی تیتر ویروس نشان داد که غلظت ویروس و شاخص شدت بیماری در دو رقم پارس و پروف نسبت به رقمهای PS و اسما بالاتر بود. بیان ژنهای PAL و PR2 در همه رقمها نسبت به شاهد افزایش داشت ولی در رقم PS و پس از آن اسما بیشتر بود. نتیجه گیری: رقمهای PS و اسما از تحمل بالاتری نسبت بهCMV برخوردار هستند و کشت وسیعتر آنها برای مدیریت مفید است.
مرتضی باوند، مهدی صدروی، حبیب اله چاره گانی،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
باوند م، صدروی م، چاره گانی ح (1402) غربالگری پانزده رقم گوجه فرنگی برای مقاومت به بیماری سوختگی زود هنگام. دانش بیماری شناسی گیاهی 12(2): 10-1.
مقدمه: سوختگی زود هنگام ناشی از گونههای Altenaria یکی از بیماریهای مهم گوجه فرنگی در جهان است، که خسارت آن تا 86 درصد محصول گزارش شده است. شناسایی و کشت رقمهای مقاوم بهترین و ارزان‌ترین روش مدیریت بیماری است. نظر به شیوع و اهمیت بیماری در ایران، این پژوهش برای شناسایی رقم های مقاوم از بین 15 رقم در دسترس صورت گرفت. مواد و روشها: مزرع‌های شدید خسارت دیده از بیماری در استان کهگیلویه و بویراحمد، جنوب غربی ایران، بازدید شد و از بوتههای بیمار نمونه برداری شد. قارچ بیمارگر از بافتهای بیمار گیاه پس از ضدعفونی سطحی آنها روی محیط سیب زمینی/ دکستروز/ آگار جداسازی و پس از خالص سازی آن به روش تک هاگ، خصوصیات ریخت‌شناسی آن مورد مطالعه و اندازه گیری قرار گرفت. دادههای جمع اوری شده با توصیف‌های گونههای Altenaria مقایسه شده و بیمارگر شناسایی شد. گیاهچه‌های چهاربرگی 15 رقم گوجه فرنگی در قالب طرح آماری کاملا تصادفی، با سوسپانسیون کنیدیوم‌های بیمارگر مایه زنی شدند و در اتاقک رشد با دمای 28 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 90% و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و هشت ساعت تاریکی نگه‌داری شدند. هیجده روز پس از مایه زنی واکنش هر رقم به بیماری با محاسبه درصد برگهای آلوده، تعداد و اندازه لکه ها و شاخص بیماری تعیین شد. یافته‌ها: عامل بیماری سوختگی زودهنگام گوجه فرنگی در این منطقه Altenaria alternata شناخته شد. رقمهای 10552، King stone، Super chief و Ventero با حداقل نشانه‌ها مقاوم، 4129، 3725، 4224، Retino، Aras، Flat 111 و Super pooya نیمه مقاوم و 7806، Early pooya، 11057، CH pooya حساس به بیماری شناخته شدند. نتیجه گیری: کشت رقمهای مقاوم یا نیمه مقاوم را برای مدیریت بیماری میتوان توصیه کرد. وقوع سوختگی زود هنگام گوجه فرنگی ناشی از A. alternata در این منطقه و واکنش این 15 رقم به بیماری برای نخستین بار گزارش میشود.
معصومه دلارامی فر، مهدی پیرنیا، مجتبی کیخاصابر، شیراحمد سارانی، حمیده خواجه،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
دلارامی فر م، پیرنیا م، کیخاصابر م، سارانی ش ا، خواجه ح (1402) واکنش هشت ژنوتیپ لوفا به بیماری گیاهچه میری. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(2): 85-76.
مقدمه: گیاهچه میری ناشی از Pythium aphanidermatum یکی از بیماریهای مهم لوفا است. شناسایی و کاشت رقمهای مقاوم راهکاری سازگار با محیط زیست برای مدیریت تلفیقی بیماری است. این پژوهش برای تعیین واکنش هشت ژنوتیپ بومی و غیر بومی لوفا نسبت به بیماری انجام شد. مواد و روشها: بیمارگر(P. aphanidermatum IRAN597C) از کلکسیون قارچ‌های موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور تهیه شد . آن به گیاهچه‌های هشت ژنوتیپ لوفا تلقیح شد. پس از ظهور علائم زردی و مرگ گیاهچه شاخص شدت بیماری و سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری برای هر ژنوتیپ محاسبه شد. اصول کخ برای اثبات بیماریزایی انجام و بیمارگر مجدد از گیاهچه های بیمار جداسازی گردید. سپس برای تایید مولکولی بیمارگر، از توالییابی ناحیه ITS-rDNA آن استفاده شد. یافته‌ها: توالییابی ناحیه ITS-rDNA بیمارگر قرابت فیلوژنتیکی 99 درصدی با سایر جدایه‌های P. aphanidermatum را نشان داد. تعیین شاخص شدت بیماری نشان داد که ژنوتیپهای شمالی بزرگ و لوفا بلند حساس و سایر ژنوتیپها شامل شمالی بذرسیاه، شمالی بذر سفید، توری، افغانی، شیاردار و برزیلی مقاوم به بیماری هستند. بر اساس سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری، به ترتیب ژنوتیپهای شمالی بذر سیاه و شمالی بذر سفید پایین ترین سطح، ژنوتیپهای توری، شیاردار، افغانی و برزیلی سطح متوسط و ژنوتیپهای شمالی بزرگ و لوفا بلند بالاترین سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری را نشان دادند. نتیجه گیری: با توجه به مقادیر پایین شاخص شدت بیماری و سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری در دو ژنوتیپ شمالی بذر سیاه و شمالی بذر سفید، کاشت این دو ژنوتیپ برای مدیریت بیماری در لوفا پیشنهاد میشود.
فهیمه یاراحمدی، مصطفی درویش نیا، کورش عزیزی،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
یاراحمدی ف، درویش نیا م، عزیزی ک (1402) نماتدهای زخم ریشه و سیستی مزرعههای سبزی و صیفی حومه شهرستان رومشکان استان لرستان ایران. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(2):65-53.
مقدمه: نماتدهای زخم ریشه و سیستی می‌توانند باعث خسارت و کاهش محصول سبزی و صیفی گردند. هدف از این پژوهش شناسایی این نماتدهای انگل گیاهی مهم در مزرعههای این گیاهان در حومه شهرستان رومشکان استان لرستان ایران بود. مواد و روشها: چهل و پنج نمونـه خاک و ریشه از مزرعههای سبزی و صیفی این منطقه در سال 1400 جمع‌آوری گردیدند. نماتدها به روش سینی استخراج و با استفاده از روش تکمیل شـده دگریـسه تثبیـت و بـه گلیسیرین منتقل شدند. پس از تهیه اسلایدهای دائمی، با استفاده از میکروسکوپ زمینه روشن مجهز به لنز دیجیتال، خصوصیات ریختی هـر یـک از نماتـدها مطالعه و با استفاده از کلیدهای معتبر شناسایی شدند. یافته ها: نماتدهای Pratylenchus speijeri ، P.neglectus، P. thornei و نماتد سیستی Heterodera schachtii در مزرعههای این منطقه شناسایی شدند. P. speijeri برای اولین بار از ایران گزارش و توصیف میشود. همچنین H. schachtii برای اولین بار از کاهو در ایران گزارش میشود. نتیجه‌گیری: نظر به حضور این نماتدهای انگل گیاهی مهم روی این گیاهان در این منطقه باید روشهای مناسب مدیریت آنها را اجرا کرد.
فریبا قادری، حجت الله محمدی،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
قادری ف. محمدی ح (1402) وقوع بیماری لکه قهوهای کٌنار در ایران. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(2): 95-104.
درخت کٌنار در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری آسیا گسترش طبیعی دارد. نشانه‌های لکههای قهوهای تا سیاه‌رنگ روی برگها و میوه‌ها و سوختگی سرشاخه‌های کنار، در تپه‌های حومه شهرستان نورآباد استان فارس ایران در سال 1401 مشاهده شد. این پژوهش برای شناسایی عامل این بیماری براساس خصوصیات ریختی و ژنتیکی انجام شد. برگها و شاخه‌های بیمار درختان کنار در این منطقه نمونه برداری شدند. بیمارگر پس از ضدعفونی سطحی بافتهای بیمار روی محیط سیب‌زمینی/دکستروز/آگار جداسازی و خالصسازی شد. خصوصیات ریختی آن مورد مطالعه قرار گرفت و قارچ Nothophoma quercina شناخته شد. تجزیه و تحلیل فیلوژنتیکی آن براساس مقایسه توالی‌های ژنهای بتاتوبولین (tub2) و ITS-rDNA با قارچ‌های مشابه در بانک ژن NCBI، گونه Nothophoma quercina را تایید نمود. اثبات بیماریزایی آن روی شاخه‌های بریده کنار براساس اصول کخ در شرایط آزمایشگاهی انجام شد. این اولین گزارش از لکه قهوهای و سوختگی سرشاخه درختان کٌنار ناشی ازN. quercina در ایران است.
حبیبه جباری، غلامرضا نیکنام، امین فلاحی،
جلد 12، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
جباری ح، نیکنام غ، فلاحی ا (1402) اولین گزارش Proleptonchus brevisaccus (Nematoda: Leptonchidae) از ایران. دانش بیماریشناسی گیاهی 12(2):94-86.
نماتدها موجوداتی پرسلولی، کرمیشکلی متنوع از نظر تعداد، دامنه میزبانی، زیستگاه و دارای گونههای بسیار متنوعی هستند که شاخه مستقلی را در سلسله جانوران به خود اختصاص داده و توان زندگی و بقا در کلیه زیستگاه‌ها را دارند. به منظور بررسی فون نماتدهای آزادزی در اطراف شهر آستارا، جنگل مشه سویی نمونه‌های متعددی از کناره‌های ماسه‌ای رودخانه محلی موجود در منطقه در سال1393 جمع آوری گردید. نماتدهای داخل نمونه‌ها به روشهای معمول از خاک جداسازی و بعد از کشتن و تثبیت به گلیسیرین خالص رسانده شدند. بعد از تهیه اسلایدهای دایمی از نماتدها، خصوصیات ریخت شناختی و ریخت سنجی آنها با استفاده از میکروسکوپ نوری مورد بررسی قرار گرفت. در بین نماتدهای مختلف تشخیص داده شده که از گروه‌های مختلف تغذیه‌ای بودند، جمعیتی از تیره Leptonchidae متعلق به جنس Proleptonchus نیز به‌دست آمد. مشخصه اصلی این جنس داشتن کیلوستوم کوزه‌ای شکل است. با استفاده از منابع و کلیدهای شناسایی معتبر، این جمعیت تحت نامP. brevisaccus شناسایی گردید. این گونه جزو افراد معدود این جنس که کیسه عقبی رحم کوتاه دارند، میباشد. با بررسی گزارشات موجود، این گونه برای فون نماتدی ایران جدید بوده و نر آن نیز برای اولین بار گزارش و توصیف میشود.
فاطمه حیدری، حبیب اله چاره گانی، محمد عبداللهی، ابراهیم ادهمی،
جلد 13، شماره 1 - ( 7-1402 )
چکیده
لوبیاچیتی با داشتن مقدار قابل توجهی پروتیین سهم مهمی در زندگی بشر دارد. نماتدهای غده ریشه (گونههای Meloidogyne) سالانه خسارت زیادی به مزرعههای حبوبات وارد می‌کنند. استفاده از کودهای شیمیایی منجر به عدم پایداری سیستم‌های زراعی و به خطر افتادن سلامت بشر شده است و استفاده از کودهای دامی میتواند جایگزین مناسبی برای آن باشد. تأثیر نسبت‌های مختلف کودهای کبوتری و مرغی بر گیاه لوبیا چیتی آلوده به نماتد M. javanica در شرایط گلخانه در پژوهش حاضر بررسی گردید. بدین منظور کود مرغی و کبوتری پوسیده شده به صورت جداگانه در سه نسبت وزن به وزن 1، 2 و 3 درصد در گلدان‌های 5/1 کیلوگرمی با خاک سترون مخلوط شد. بذور لوبیا چیتی در گلدان‌ها کشت و گیاهچه‌ها تا زمان پایان آزمایش در زمان مورد نیاز آبیاری و کوددهی شدند. گیاهچه‌ها در مرحله چهار برگی با 4000 تخم نماتد M. javanica مایه‌زنی شدند. گیاهان بعد از گذشت 60 روز برداشت و شاخصهای رویشی گیاه و جمعیتی نماتد مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی در پنج تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد که استفاده از کود مرغی با نسبت 2 % وزن به وزن به عنوان بهترین تیمار آزمایش، باعث افزایش طول، وزن تر و خشک شاخساره و وزن تر ریشه در گیاهان آلوده به نماتد
M. javanica و همچنین باعث کاهش تعداد گال، کیسه تخم و تعداد تخم در سیستم ریشه، تعداد لارو سن دوم در خاک و فاکتور تولیدمثلی نسبت به گیاهان آلوده شاهد (بدون تیمار با کود) شد. یافتههای این پژوهش نشان داد که استفاده از کود مرغی در مقایسه با کود کبوتر تأثیر بهتری بر کاهش خسارت نماتد
M. javanica در گیاه لوبیا چیتی دارد.
سمانه دشتی پور، دوستمراد ظفری،
جلد 13، شماره 1 - ( 7-1402 )
چکیده
نیشکر یک محصول مهم تجاری است که برای تولید شکر و مصارف صنعتی زیادی مورد استفاده قرار میگیرد. این پژوهش به منظور شناسایی گونههای فوزاریوم عامل بیماری پوکابونگ نیشکر، در بوتههای دارای علایم پژمردگی آوندی و رگههای قرمز در برگ انجام شد. این بیماری، از بیماریهای مهم و در حال گسترش نیشکر در جهان است که منجر به کاهش قابل توجهی در محصول نیشکر میشود. هدف از این پژوهش شناسایی گونههای فوزاریوم عامل این بیماری در استان خوزستان ایران بود. مزرعههای نیشکر این استان بازدید شدند و از بافتهای بیمار بوته ها نمونه برداری شدند. بافتهای بیمار پس از شستشو و ضدعفونی سطحی، روی محیط سیب زمینی/ دکستروز/آگار کشت شدند. شناسایی مرفولوژی گونه‌ها با استفاده از کلیدهای معتبر شناسایی انجام شد و از روش آنالیز ترکیبی از دادههای نواحی ژنهای tef 1α وrpb2 برای تایید هویت آنها استفاده شد. گونههایFusarium culmorum و Fusarium oxysporum به عنوان عامل بیماریزای نیشکر شناسایی شدند. آزمون بیماریزایی انجام شد و نتایج آن حاکی از بیماریزا بودن گونههای شناسایی شده بود. این اولین گزارش از گونههای F. culmorum و F. oxysporum به عنوان بیمارگرهای نیشکر در ایران میباشد.
آرزو پاکدل، محمد خانجانی،
جلد 13، شماره 1 - ( 7-1402 )
چکیده
اغلب ویروسهای گیاهان که اخیرا در نواحی گرمسیری، نیمه‌گرمسیری و معتدل شیوع یافته‌اند و تولید محصولهای مهم گیاهی را محدود کردهاند، توسط سفیدبالک‌ها انتقال می‌یابند. سه گونه مهم سفید بالک Bemisia tabaci ، Trialeurodes vaporariorum و Trialeurodes abutiloneus به عنوان ناقل بیشتر ویروس‌های‌گیاهی شناخته شدهاند. ویروسهای گیاهی که توسط سفید بالک‌ها انتقال می‌یابند در جنس‌های Begomovirus، Crinivirus، Ipomovirus، Carlavirus، Torradovirus و Polerovirus قرار دارند. مبارزه با سفیدبالک‌ها به دلیل اینکه دامنه میزبانی وسیع آنها، نرخ بالای تولید مثلی، اندازه جمعیت بزرگ، و همچنین مقاومت آنها به حشرهکش‌ها مشکل است، ولی روشهای نوین مبارزه شیمیایی، زیستی و تولید گیاهان تراریخته مقاوم برای مدیریت آنها ابداع شدهاند، که در این مقاله شرح داده شدهاند.
حدیث شهبازی،
جلد 13، شماره 1 - ( 7-1402 )
چکیده
سوختگی غلاف برگ ناشی از قارچ خاکزی Rhizoctonia solani AG1-IA ، یکی از بیماریهای مهم برنج در دنیا است، که در بعضی مناطق کشت برنج در ایران نیز شایع است. بیمارگر معمولا به شکل سختینه در خاک و بقایای گیاهی و میسلیوم در بقایای گیاهی و بذر زمستان‌گذرانی می‌کند. سختینه‌ها قادرند سالها در خاک و کاهوکلش برنج به صورت خفته باقی بمانند. پس از کاشت رقمهای حساس برنج، سختینه‌ها جوانه‌زده، تولید میسلیوم کرده و غلاف برگهای پایینی بوتههای برنج را آلوده می‌کنند. نشانه مشخصه این بیماری لکههای سبز مایل به خاکستری آبسوخته، کروی تا بیضی شکل یا تغییر رنگ یافته نامنظم کشیده روی غلاف برگها است. لکه‌ها با گذر زمان به هم پیوسته و مرکز آنها خاکستری تا قهوهای-روشن و حاشیه قهوهای-تیره تا قرمز میشود. عواملی مانند نوع رقم برنج، تراکم کاشت، مرحله رشدی گیاه، مقدار زادمایه اولیه بیمارگر، شرایط محیطی و تغذیه گیاه بر شدت بیماری و همهگیری آن تاثیرگذار هستند. مدیریت بیماری به دلیل توانایی بیمارگر برای زنده ماندن طولانی مدت در خاک و سطح پایین مقاومت رقمهای تحت کشت برنج در برابر بیماری دشوار است، اما با روشهای زراعی مناسب مانند عدم کشت رقمهای پاکوتاه و پرپنجه در مزرعههای با سابقه حضور بیمارگر، ضدعفونی بذر، رعایت تراکم کاشت، مصرف بهینه کودهای نیتروژنه، رعایت بهداشت زراعی و مبارزه شیمیایی میتوان از همهگیری و خسارت بیماری پیشگیری کرد.
