نشریه

---

ارزیابی جنگل‌کاری‌های انجام‌گرفته مبنایی برای مدیران، جهت بهبود کمی و افزایش میزان موفقیت جنگل‌کاری‌های سال‌های آینده می‌باشد. بر این اساس پژوهش حاضر به بررسی و مقایسه جنگل‌کاری‌های 18 ساله پارک جنگلی مخمل‌کوه خرم‌آباد می‌پردازد. بدین‌منظور منطقه مورد مطالعه با 60 قطعه نمونه دایره‌ای شکل (4 آری) به صورت تصادفی سیستماتیک با یک شبکه مستطیلی (150×50 متر) آماربرداری گردید. در هر قطعه نمونه ابتدا پارامترهای قطر و سطح مقطع برابر سینه، ارتفاع و میزان تاج‌پوشش برای هر گونه اندازه‌گیری شد. سپس موجودی حجمی گونه‌ها و رویش متوسط برحسب سن هر پارامتر محاسبه گردید. نتایج نشان داد به لحاظ تعداد در هکتار، آمیختگی و درصد تاج‌پوشش بین گونه‌های سوزنی‌برگ و پهن‌برگ به ترتیب سرو نقره‌ای و بادامک بیشترین و سرو شیراز به همراه زیتون کمترین میزان را دارا بودند. میزان زنده‌مانی کل گونه‌های جنگل‌کاری شده 5/78 درصد بود و تیپ‌های مختلف جنگل‌کاری شده به لحاظ قطر، سطح مقطع، درصد تاج‌پوشش و موجودی حجمی دارای اختلاف معنی‌داری بودند. کاج بروسیا و سرو نقره‌ای با متوسط رویش قطری برحسب سن 78/0 و 64/0 سانتی‌متر و متوسط رویش ارتفاعی برحسب سن 35/0 و 27/0 متر دارای بیشترین میزان رویش، همچنین زیتون و بادامک (با متوسط رویش قطری 48/0 سانتی‌متر و 11/0 متر رویش ارتفاعی) کمترین میزان رویش قطری و ارتفاعی را داشتند. بر اساس نتایج، سرونقره ای و کاج بروسیا موفق‌ترین گونه‌ها برای جنگل‌کاری در این منطقه هستند، هر چند از منظر اکولوژیک کشت بادامک نیز به دلیل بومی بودن و سازگاری قابل توصیه می‌باشد.

---

به‌منظور بررسی خصوصیات کمی و کیفی درختان در پارک جنگلی شوراب خرم‌آباد که با گونه‌های کاج بروسیا، کاج بادامی، سرونقره‌ای، سرو شیراز، زربین، آیلان، اقاقیا و زبان‌گنجشک جنگل‌کاری شده است، تعداد 30 قطعه نمونه دایره‌ای شکل به مساحت 2 آر به‌صورت تصادفی سیستماتیک در شبکه‌ای به ابعاد (150 متر × 100 متر) مورد اندازه‌گیری قرار گرفت. در هر قطعه نمونه مشخصات کمی و کیفی درختان موجود نظیر (قطر برابر سینه، سطح مقطع برابر سینه، ارتفاع کل، درصد تاج پوشش، ضریب قد کشیدگی یا لاغری، وضعیت زادآوری، شادابی درختان، فرم تاج و وضعیت شاخه‌دوانی بر روی تنه درخت) بررسی و اندازه‌گیری شد. جهت بررسی مشخصه‌های کمی درختان از آنالیز واریانس یک‌طرفه و جهت مقایسه میانگین‌ها از آزمون دانکن استفاده شد. بر اساس نتایج به‌دست آمده، حدود 75 درصد سطح جنگل‌کاری پارک را گونه‌های سوزنی‌برگ به‌خصوص کاج بروسیا (45 درصد) و 25 درصد آن را گونه‌های پهن‌برگ تشکیل داده‌اند و متوسط تعداد در هکتار گونه‌ها برابر 05/604 اصله در هکتار است. نتایج این بررسی نشان می‌دهد که میانگین قطر برابر سینه، ارتفاع کل و سطح مقطع برابر سینه در کل منطقه برای گونه‌های کاج بروسیا و سرونقره‌ای به ترتیب با مقادیر 02/23 سانتی‌متر، 5/9 متر و 048/0 مترمربع و 47/13 سانتی‌متر، 02/8 متر و 042/0 مترمربع نسبت به گونه‌های دیگر دارای مقادیر بیشتری هستند. از نظر شادابی، گونه سرونقره‌ای (75/85 درصد) بیشترین و گونه اقاقیا (27/34 درصد) کمترین میزان شادابی تاج را به خود اختصاص دادند. در نهایت می‌توان گفت گونه‌های سوزنی‌برگ جنگل‌کاری شده از نظر شاخص‌های کمی و کیفی بر گونه‌های پهن‌برگ برتری دارند. بر اساس نتایج این تحقیق، با توجه به موفقیت نسبی گونه‌های کاج بروسیا و سرونقره‌ای، این گونه‌ها برای جنگل‌کاری آتی پارک پیشنهاد می‌شوند.

>|�o�