حسین میرزایی ندوشن، زهرا آبروش، مهدی پورهاشمی، مجید حسنی، پریسا پناهی،
دوره 2، شماره 2 - ( 12-1394 )
چکیده
بلوط ایرانی اگرچه تنوع ژنتیکی مناسبی که لازمه پایداری بومسازگانهای جنگلی است را از خود نشان داده است ولی در طی یک دهه گذشته دچار مشکلاتی شده است که به زوال بلوط موسوم گشته است. این تحقیق با مطالعه ویژگی‌های نونهالی چهار جمعیت از بلوط ایرانی به دنبال ارزیابی و مقایسه توانمندی‌های این جمعیت‌هاست تا سنگ بنای مطالعات تکمیلی را بگذارد. بذر لازم از 10 تک‌پایه از هریک از چهار جمعیت گیاهی واقع در استان‌های کردستان، لرستان، ایلام و فارس جمع‌آوری و به‌کار گرفته شد. بذرها در گلدان و در شرایط گلخانه کاشته شدند و از هر پایه مادری 30 نهال در سه تکرار مطالعه شد. ویژگی‌های رویشی از جمله ارتفاع نهالها، طول و عرض برگ‌ها و شادابی نهالها مطالعه شد. نتایج تجزیه داده‌ها بر اساس مدل آماری دو بار آشیانه شده نشان داد که جمعیت‌های مورد مطالعه از نظر برخی از صفات نظیر شادابی در سطح یک درصد و از نظر ارتفاع نهال در سطح 5% با یکدیگر اختلاف معنی‌دار داشتند. اثر درخت در جمعیت نیز از نظر ارتفاع نهال، طول و عرض برگ در سطح یک درصد معنی‌دار شد. در تجزیه تفکیکی، جمعیت‌ها رفتار متفاوتی از خود نشان دادند به‌طوری‌که تفاوت معنی‌داری بین درختان نمونه‌گیری‌شده از کردستان در صفات ارتفاع نهال، طول و عرض برگ مشاهده نشد. در حالی که از نظر این صفات درختان در جمعیت‌های لرستان و ایلام در سطوح متفاوت اختلاف معنی‌داری با یکدیگر نشان دادند. اگرچه جمعیت‌های گیاهی رفتارهای متفاوتی نشان دادند ولی هنوز تنوع کافی و وراثت‌پذیری زیادی در برخی از صفات جمعیت‌های مطالعه شده وجود دارد که می‌تواند در برنامه‌های اصلاحی به‌کار گرفته شود.
مرتضی روکی، مسعود طبری کوچکسرایی، سید احسان ساداتی،
دوره 3، شماره 2 - ( 12-1395 )
چکیده
سابقه و هدف: سرو شیراز (Cupressus sempervirens L. var. fastigiata) گون‌های همیشه سبز و بومی کشور است که به دلیل ارزش‌های متنوع به ویژه استفاده در پارک‌ها و فضای سبز شهری، مورد توجه فراوانِ اغلب مناطق اقلیمی کشور از جمله استان‌های زاگرس می‌باشد. نظر به ضعیف بودن خاک و محدودیت منابع آب، مشکل تولید نهال آن در برخی از این مناطق مشهود است. این تحقیق برای نخستین بار با تلقیح ریزوباکتر Pseudomonus fluorescens به بستر خاک، مقاومت و تغییرات صفات رویشی نهال آن به تنش کمآبی را دنبال می‌کند.
مواد و روش ها: آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو تیمار ریزوباکتر (تلقیح و عدم تلقیح) و سطوح مختلف آبیاری (3، 6، 9 و 12 روزه) در سه تکرار چهارتایی طراحی شد. پس از 150 روز ویژگی‌های رویشی نهالها اندازه‌گیری شد. یافته ها: با افزایش دوره آبیاری (تنشکمآبی)، زنده‌مانی، رویش طولی، زیتوده اندام هوایی و زیتوده کل به‌صورت معنی‌داری کاهش یافتند. به‌طوری‌که که تمام نهالها در سطح آبیاری 12 روزه از بین رفتند و زنده‌مانی نهال در دوره آبیاری 9 روزه به 83/49 درصد کاهش پیدا کرد. قطر یقه، طول ریشه، حجم ریشه و نسبت زیتوده ریشه به اندام هوایی با افزایش دوره آبیاری تغییری نکرد. این در حالی است که در نهال‌های تلقیح یافته با ریزوباکتر، درصد زنده‌مانی، رویش ارتفاعی، زیتوده اندام هوایی، زیتوده ریشه، زیتوده کل و شاخص کیفیت نهال نسبت به نهال‌های تلقیح نشده بیشتر بود.نتیجه گیری: نهال‌های سرو تلقیح شده با ریزوباکتر سودوموناس قادر به تحمل تنشهای کمبود آب و افزایش عملکرد رویشی در شرایط خشکی هستند، اما در شرایط بهینه، تلقیح باکتری تأثیر مثبتی بر درصد زنده‌مانی نهال ندارد.
