زوال بلوط پدیده پیچیده چندعاملهای است که جنگلهای بلوط در اکثر نقاط دنیا و ایران با آن روبرو هستند. بهمنظور بررسی نقش توپوگرافی و برخی خصوصیات خاک در پدیده مرگ و میر درختی رخداده در جنگلهای بلوط ایرانی، منطقه جنگلی شلم واقع در شمال استان ایلام انتخاب گردید. منطقه مورد مطالعه به 20 واحد همگن از نظر توپوگرافی تقسیم شد. در هر واحد همگن 3 پلات دایرهای 1/0 هکتاری بهمنظور اندازهگیری میزان مرگ و میر درختی بهصورت تصادفی منظم پیاده و یک پروفیل برای اندازهگیری برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک (بافت، درصد رطوبت، درصد آهک، درصد مواد آلی و مقدار نیتروژن به تفکیک هر افق و عمق خاک) حفر گردید. در هر پلات قطر برابر سینه، قطر حداقل و حداکثر تاج درختان، درصد خشکیدگی تاج، مبدأ پایهها و فرم رویشی آنها به تفکیک گونه و متغیرهای رویشگاهی اندازهگیری و ثبت شد. نتایج نشان داد که بهطور متوسط 7/15 درصد از موجودی جنگل کاهشیافته که 65/97 درصد آن متعلق به گونه بلوط ایرانی بوده است. نتایج رگرسیون خطی چندگانه و آنالیز RDA نشان داد که مرگ و میر درختی متأثر از ارتفاع از سطح دریا و تا حدودی جهت جغرافیایی بود؛ اما شیب دامنه تأثیر معنیداری نشان نداد. بیشترین میزان مرگ و میر درختی در طبقههای ارتفاعی بالا و جهتهای جنوبی و غربی بود. همچنین تجزیه واریانس رگرسیونی و آنالیز RDA نشان داد که مرگ و میر درختی متأثر از عمق و بافت خاک است. بهطوریکه بیشترین میزان مرگ و میر درختی در خاکهای با عمق کمتر و درصد شن کمتر و سیلت بالاتر بود. نتیجهگیری شد که توپوگرافی و خاک نقش مؤثری در مرگومیر درختان و گسترش خشکیدگی در سطح جنگلهای زاگرس دارند. شناسایی شرایط حاد از نظر توپوگرافی و خاک در این جنگلها میتواند در مدیریت خشکیدگی درختی راهگشا و سودمند باشد.
بازنشر اطلاعات | |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |