---

به منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی عناصر ریزمغذی روی و آهن بر عملکرد کمی و کیفی کلزا (رقم طلایه)، آزمایش مزرعه‌ای در مرکز تحقیقات کشاورزی زرقان استان فارس در سال 88-1387 اجرا گردید. دوبار محلول‌پاشی (یکی در مرحله ساقه رفتن و دیگری اوایل گلدهی) شامل سولفات روی در سه سطح (صفر، 2 و4 گرم در لیتر) و سولفات آهن در سه سطح (صفر، 2 و 4 گرم در لیتر) بصورت آزمایش فاکتوریل 2 عاملی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. نتایج نشان داد برهمکنش محلول‌پاشی آهن و روی بر عملکرد دانه، درصد پروتئین و عملکرد روغن معنی‌دار بود. بیشترین عملکرد دانه به میزان 3/4905 کیلوگرم در هکتار، درصد پروتئین دانه به میزان 7/37 درصد و عملکرد روغن به میزان 5/2124 کیلوگرم در هکتار مربوط به محلول‌پاشی توام روی و آهن به میزان 4 گرم در لیتر بود. افزایش غلظت روی از صفر به 4 گرم در لیتر، باعث افزایش معنی‌دار وزن هزار دانه از 24/4 به 69/4 گرم، تعداد دانه در خورجین‌ از 12/19 به 88/22 و همچنین میزان روغن دانه از 67/38 به 17/43 درصد شد. با افزایش محلول‌پاشی روی از صفر به 4 گرم در لیتر، غلظت روی در دانه به طور معنی‌داری از 07/22 به 28/33 میلی‌گرم در کیلوگرم افزایش یافت. افزایش غلظت آهن از صفر به 4 گرم در لیتر، باعث افزایش معنی‌دار وزن هزار دانه از 24/4 به 64/4 گرم و افزایش غلظت آهن در دانه به طور معنی‌داری از 29/64 به 18/79 میلی‌گرم در کیلوگرم شد. با توجه به نتایج، دوبار محلول‌پاشی توام سولفات روی و آهن به میزان 4 گرم در لیتر جهت دستیابی به عملکرد کمی و کیفی بیشتر کلزای رقم طلایه در منطقه زرقان پیشنهاد می‌گردد.

---

به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی سولفات روی و سالیسیلیک‌اسید بر خصوصیات مورفولوژیکی و عملکرد گلرنگ رقم صفه تحت تنش خشکی، در منطقه یاسوج، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در دانشگاه یاسوج، در سال 1391 انجام شد. عوامل مورد آزمایش شامل تنش خشکی در سه سطح آبیاری پس از مصرف 10%، 30% و 60% رطوبت قابل‌دسترس، به ترتیب به‌عنوان سطوح بدون تنش، تنش ملایم و تنش شدید و محلول‌پاشی در 5 سطح، شامل شاهد، سالیسیلیکاسید (5/0، 1 و 5/1 میلی‌مولار) و سولفات روی (3 گرم در لیتر) بودند. نتایج نشان داد که برهم‌کنش تنش خشکی و محلول‌پاشی برای صفات تعداد طبق، تعداد طبق بارور، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه و عملکرد معنی‌دار و برای سایر صفات اندازه‌گیری‌شده غیر معنی‌دار بودند. عملکرد دانه گیاه در گیاهان تحت تنش کاهش یافت؛ اما با محلول‌پاشی سولفات روی و سالیسیلیک‌اسید افزایش نشان داد. بالاترین میزان عملکرد دانه در 30% و 60% تخلیه رطوبتی به محلول‌پاشی با 5/0 میلی‌مولار سالیسیلیک‌اسید بود. بالاترین میزان عملکرد دانه تک بوته در سطح تنش خشکی با 10 درصد با محلول‌پاشی سولفات روی به دست آمد. در تمام سطوح تنش خشکی بالاترین میزان وزن هزار دانه به‌دست‌آمده به محلول‌پاشی سولفات روی تعلق داشت و بالاترین تعداد طبق بارور در سطح 10 و 60 درصد تنش خشکی مربوط به محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید با غلظت 1 میلی‌مولار بود. بالاترین تعداد دانه در طبق در سطح تنش خشکی 60 درصد مربوط به محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید با غلظت 5/1 میلی‌مولار بود.

---

کنجد از دانه‌های روغنی و دارویی با ارزش مناطق گرم و نیمه گرم است، ولی کشت ارقام جدید آن به مناطق معتدله نیز گسترش یافته است. جهت ارزیابی اثر تراکم بر شاخص‌های رشد، درصد روغن بذر و عملکرد دانه 3 ژنوتیپ کنجد، آزمایشی در تابستان سال 1393 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در منطقه رستم، استان فارس انجام شد. عامل اول تراکم‌های بوته 15، 25، 35، 45 و 55 بوته در مترمربع، و عامل دوم توده‌های کنجد نورآباد، توده برازجان و رقم داراب 14 بودند. بیشترین و کمترین شاخص سطح برگ به ترتیب از توده نورآباد و رقم داراب 14 و همچنین در تراکم‌های 55 و 15 بوته در مترمربع به دست آمد. مقادیر شاخص‌های رشدی در توده نورآباد بیشتر از دو توده دیگر بوده است؛ حداکثر سرعت رشد محصول بین 62/2-96/1 گرم بر مترمربع بر درجه-روز-رشد متغیر بود. به‌طور کلی توده نورآباد و برازجان با مقدار 009/0 گرم بر گرم بر درجه-روز-رشد بیشترین سرعت رشد نسبی را در ابتدای فصل رشد به خود اختصاص دادند. با افزایش تراکم بوته از 15 به 55 بوته در مترمربع، محتوای روغن بذر کاهش یافت و توده برازجان بیشترین مقدار درصد روغن بذر (6/57 درصد) را به خود اختصاص داد. با توجه به نتایج این تحقیق، توده نورآباد با تراکم 55 بوته در مترمربع در منطقه رستم بهتر از سایر توده‌ها از لحاظ عملکرد دانه عمل کرد. از میان دو توده دیگر، توده برازجان با تراکم 55 بوته در مترمربع می‌تواند جایگزین خوبی برای توده نورآباد باشد.