30 نتیجه برای گیاهچه
حمداله اسکندری، اشرف عالی زاده امرایی،
جلد 1، شماره 1 - ( 3-1393 )
چکیده
اثر پیش‌تیمار بر جوانهزنی و رشد اولیه گیاهچه ارزن در شرایط تنش خشکی و شوری در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل سه عاملی بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. عامل اول پرایمینگ بذر (شاهد، پیش‌تیمار آب و پرایمینگ با نیترات پتاسیم)، عامل دوم تنش خشکی و شوری (اعمال شده با پلی اتیلن گلیکول 6000 و کلرید سدیم) و عامل سوم سطوح پتانسیل اسمزی (صفر، 3/0-، 6/0-، 9/0- و 2/1- مگاپاسکل) بود. نتایج نشان داد که جوانهزنی بذر ارزن تحت تأثیر کاهش پتانسیل اسمزی قرار گرفت. به طوری که با کاهش پتانسیل اسمزی، عملکرد جوانهزنی نیز کاهش یافت. پاسخ جوانهزنی بذر ارزن در شرایط تنش خشکی و شوری متفاوت بود. به طوری که بذور در تمامی غلظتهای کلرید سدیم جوانه زدند؛ اما در شرایط تنش خشکی، جوانهزنی بذور پیش‌تیمار نشده و پرایمینگ شده با نیترات پتاسیم، از پتانسیل اسمزی 6/0- مگاپاسکال و کمتر، متوقف شد. به عبارت دیگر، اثر تنش خشکی بر کاهش جوانهزنی بیشتر از تنش شوری بود. با این حال، هر دو روش پرایمینگ (آب و نیترات پتاسیم) عملکرد جوانهزنی بذر ارزن را در شرایط تنش خشکی و شوری بهبود بخشیدند که در این مورد اثر پیش‌تیمار آبی بیشتر از پیش‌تیمار با نیترات پتاسیم بود.
قربانعلی رسام، سمانه رهبان، مهناز مجتبایی، عاطفه بدری،
جلد 1، شماره 2 - ( 11-1393 )
چکیده
کیفیت بذر از مهم‌ترین عوامل موثر بر جوانهزنی و سبزشدن بذر محسوب میشود. با هدف بررسی تأثیر زوال بذر بر جوانهزنی و رشد گیاهچه ارقام آفتابگردان، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه تحقیقات بذر مجتمع آموزش عالی شیروان انجام گرفت. برای ایجاد 7 تیمار مختلف زوال، بذرهای سه رقم قاسم، فرخ و برزگر به عنوان فاکتور اول برای مدت صفر (شاهد)، 24، 48، 72، 96، 120 و 144 ساعت به عنوان فاکتور دوم در دمای 43 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 100 درصد نگهداری شدند. نتایج مقایسه میانگین ارقام نشان داد که رقم فرخ نسبت به دو رقم دیگر در تمامی سطوح زوال از درصد و سرعت جوانهزنی بیشتر و رشد گیاهچه‌ای مطلوب‌تری برخوردار بود. تجزیه رگرسیون مشخص نمود که درصد، سرعت و یکنواختی جوانهزنی، وزن خشک گیاهچه، طول ریشهچه و ساقهچه با افزایش دوره زوال به‌طور خطی در تمامی ارقام با کاهش مواجه گردید. در هر سه رقم زمان تا شروع و پایان جوانهزنی تحت تاثیر زوال افزایش معنی‌داری پیدا نمود. در مجموع چنین نتیجه گرفته شد که کیفیت بذر ارقام آفتابگردان تحت شرایط زوال با کاهش جدی همراه می‌گردد.
زینب علی پور، سهراب محمودی،
جلد 2، شماره 1 - ( 6-1394 )
چکیده
با توجه به اهمیت روزافزون گیاهان دارویی، درک واکنش جوانهزنی این گیاهان به دما از دیدگاه زراعی حائز اهمیت است. در یک مطالعه آزمایشگاهی، تأثیر درجه حرارت‌های مختلف بر ویژگیهای جوانهزنی بذر گیاه دارویی رازیانه، شاهدانه و کنجد، به‌صورت طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار، مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور تیمارهای درجه حرارت ثابت 5، 10، 15، 20، 25، 30، 35 و 40 درجه سانتیگراد در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تأثیر درجه حرارت بر درصد و سرعت جوانهزنی بذور معنی‌دار بود. بذور رازیانه در دمای 5، 35 و 40 درجه سانتیگراد و بذور کنجد در دمای 5 درجه سانتیگراد جوانهزنی نداشتند. حداکثر سرعت جوانهزنی بذور رازیانه در دمای 30 درجه و برای بذور شاهدانه و کنجد در دمای 25 درجه سانتیگراد به دست آمد. بیشترین درصد جوانهزنی بذور رازیانه و شاهدانه و کنجد به ترتیب در دماهای 20، 25 و 30 درجه سانتیگراد مشاهده شد. کمترین یکنواختی جوانهزنی بذور رازیانه در دمای 20 درجه سانتیگراد و برای بذور شاهدانه و کنجد در دمای 15 درجه سانتیگراد مشاهده شد. شاخص بنیه گیاهچه بذور رازیانه و شاهدانه در دمای 25 و برای بذور کنجد در دمای 30 درجه سانتیگراد به حداکثر مقدار خود رسید. مقادیر طول و وزن ریشهچه و ساقهچه برای تمام بذور با افزایش دما افزایش‌یافته، در دمای خاصی به حداکثر مقدار خود رسیده سپس روند کاهشی داشت. از اطلاعات حاصل از این مطالعه میتوان برای پیش‌بینی سبز شدن بذور این گیاهان دارویی در شرایط دمایی مختلف استفاده نمود. جوانهزنی بذور شاهدانه در دامنه وسیعی از دماها انجام میشود و نسبت به دو گیاه دیگر حساسیت کمتری به شرایط دمایی دارد. جوانهزنی بذور رازیانه به‌جز در دمای 20 درجه سانتیگراد، ناچیز بود. بذور کنجد در رنج دمایی 15 تا 35 درجه جوانهزنی خوبی داشتند.
حسین رضا بادروج، آیدین حمیدی، امیر حسین شیرانی راد،
جلد 2، شماره 2 - ( 12-1394 )
چکیده
به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی و آبیاری معمول طی رسیدن بر جوانهزنی بذر و بنیه گیاهچه 10 ژنوتیپ بهاره کلزا RGS003، ساریگل، Option500، RGS006، 19_H،ORS 3150-3006،ORS 3150-3008،RG 4403،RG 405/03 و RGAS 0324، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر اساس طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار، در سال 1392 در آزمایشگاه تجزیه کیفی بذر مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال کرج اجرا شد. نتایج نشان داد، ژنوتیپ‌های RG4403 و RGS006 به ترتیب با 498/3 و 082/3 گرم بیشترین و کمترین وزن هزار دانه را داشتند. بذرهای ژنوتیپ‌های ساریگل و Option500 و RGS006 تولید شده به ترتیب با آبیاری معمول و تنش خشکی دارای بیشترین طول ریشهچه، ساقهچه و گیاهچه و بذرهای ژنوتیپ‌های ORS3150-3008 و RGAS0324 تولید شده با آبیاری معمول به ترتیب بیشترین وزن خشک ریشهچه و گیاهچه و وزن خشک ساقهچه و گیاهچه را داشتند. بذرهای ژنوتیپ‌های ساریگل و RGAS0324 تولید شده با آبیاری معمول دارای بیشترین درصد جوانهزنی نهایی بودند. بیشترین متوسط زمان، ضریب سرعت و متوسط جوانهزنی روزانه نیز به‌ترتیب به بذرهای ژنوتیپ RGS003 تولید با تنش خشکی و ژنوتیپ‌های 19-H و RGAS0324 تولید شده با آبیاری معمول تعلق داشت. همچنین ژنوتیپ‌های ساریگل و RGAS0324 به ترتیب دارای بیشترین شاخصهای بنیه طولی و وزنی گیاهچه بودند. به‌طورکلی نتایج نشان داد تنش خشکی در دوره گل‌دهی و رسیدگی سبب کاهش کیفیت بذر شد، ولی بذر برخی ژنوتیپ‌ها مانند RGS006،19-H و ORS3150-3006از خصوصیات کیفی جوانهزنی و بنیه گیاهچه نسبتاً مطلوبی برخوردار بودند.
زینب علی پور، سهراب محمودی،
جلد 2، شماره 2 - ( 12-1394 )
چکیده
به‌منظور تعیین دماهای کاردینال و تأثیر دما بر شاخصهای جوانهزنی بذر و رشد گیاهچه گیاه دارویی عدس الملک آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با هشت سطح دمایی (5، 10، 15، 20، 25، 30، 35 و 40 درجه سانتیگراد) و با چهار تکرار در سال 1392 در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند انجام شد. جهت تعیین دماهای کاردینال جوانهزنی از مدل رگرسیون خطی دوتکه‌ای بین سرعت جوانهزنی و دما استفاده شد. نتایج حاصله نشان داد که دمای پایه، بهینه و دمای حداکثر برای جوانهزنی در این گیاه به ترتیب 1-، 5/22 و 2/40 درجه سانتیگراد می‌باشد. حداکثر سرعت و درصد جوانهزنی بذر عدس الملک، بدون اختلاف آماری معنی‌دار از محدوده دمایی 20 تا 25 درجه سانتیگراد به دست آمد. همچنین نتایج نشان داد که بیشترین طول و وزن خشک ریشهچه از دمای 20 درجه سانتیگراد، بیشترین طول و وزن خشک ساقهچه از دامنه دمایی 10 تا 20 درجه سانتیگراد و بیشترین بنیه گیاهچه از محدوده دمایی 5 تا 30 درجه سانتیگراد به دست آمد. بیشترین و کمترین یکنواختی جوانهزنی، به ترتیب در دمای 25 و 5 درجه سانتیگراد مشاهده شد
علی قاطعی، قاسم پرمون، زهرا امین دلدار، هادی قمری،
جلد 2، شماره 2 - ( 12-1394 )
چکیده
به‌منظور بررسی اثر هیدروپرایمینگ بذر بر مؤلفه‌های جوانهزنی و رشد بذر ماش (رقم هندی) تحت شرایط تنش شوری، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل با طرح پایه کاملاً تصادفی با 3 تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه رامین اجرا شد. در این آزمایش تیمارها شامل اندازه متفاوت بذر ماش در دو سطح (کوچک و بزرگ) در شرایط هیدروپرایمینگ در سه سطح (1، 5/1 و 3 ساعت) و تنش شوری در 4 سطح (صفر، 3، 6 و 9 میلی‌موس) درنظر گرفته شد. نتایج نشان داد که با افزایش تنش شوری تمامی مؤلفه‌های جوانهزنی مورد بررسی در این آزمایش کاهش یافت، اما میزان این کاهش برای بذرهایی که مدت زمان بیشتری پرایم شده، کمتر بود. همچنین در تمامی صفات مورد مطالعه در این آزمایش بذرهای کوچک نسبت به بذرهای با اندازه بزرگ‌تر واکنش بهتری را نشان دادند. به‌طور کلی هیدروپرایم بذرهای ماش باعث بهبود مؤلفه‌های جوانهزنی در شرایط تنش شوری شد. نتایج این آزمایش نشان داد که در شرایط نامساعد محیطی از جمله تنش شوری، میتوان با اعمال تیمار هیدروپرایمینگ در بذر ماش، شرایط متابولیکی بهتری ایجاد نمود. این تغییرات سبب بهبود و تسریع جوانهزنی و همچنین استقرار بهتر گیاهچه‌ها میشود.
مریم جانعلی زاده، احمد نظامی، حمیدرضا خزاعی، حسن فیضی، مرتضی گلدانی،
جلد 3، شماره 1 - ( 6-1395 )
چکیده
پرایمینگ بذر توسط میدان‌های مغناطیسی (مگنتو پرایمینگ) به‌عنوان راهکاری اکولوژیک، مؤثر و ارزان قیمت برای بهبود خصوصیات جوانهزنی و سبز شدن گیاهان مطرح است. به‌منظور بررسی رفتار جوانهزنی کنجد تحت تأثیر میدان‌های مغناطیسی، آزمایشی در سال 1393 به‌صورت طرح کاملاً تصادفی با 22 تیمار (عدم قرارگیری در معرض میدان مغناطیسی (شاهد) و 21 تیمار مگنتو پرایمینگ) و با سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. بذرهای کنجد به‌صورت توده‌ای درون یک کیسه پلاستیکی نازک قرار گرفته و سپس توسط میدان‌های مغناطیسی با شدت (25، 50، 75 و 100 میلی تسلا) و زمان‌های قرارگیری مختلف (10، 20، 30، 60 و 120 دقیقه برای هر شدت) تیمار شدند. به‌منظور بررسی خصوصیات جوانهزنی کنجد تحت تأثیر میدان مغناطیسی دائم، از نوارهای مغناطیسی با قدرت 3 میلی تسلا در زیر هر پتری در طول مدت آزمایش استفاده شد. نتایج نشان داد که میدان‌های مغناطیسی اثر معنی‌داری بر درصد جوانهزنی نهایی نداشتند. پرایمینگ بذرها با میدان مغناطیسی با شدت 50 میلی تسلا به مدت 20 دقیقه منجر به افزایش سرعت جوانهزنی نسبت به تیمار شاهد شد اما کلیه سطوح تیمار 100 میلی تسلا منجر به کاهش سرعت جوانهزنی نسبت به تیمار شاهد شدند. در این آزمایش بیشترین طول ریشهچه، طول گیاهچه و نیز شاخص طولی بنیه گیاهچه متعلق به تیمار 75 میلی تسلا به مدت 60 دقیقه و بیشترین وزن خشک گیاهچه و شاخص وزنی بنیه گیاهچه متعلق به تیمار 100 میلی تسلا برای 20 دقیقه بود. درجه‌بندی تیمارها نشان داد که قرار گرفتن بذرها به مدت یک ساعت در معرض میدانی با شدت 75 میلی تسلا و نیز 10 دقیقه در معرض 25 میلی تسلا بهترین نتایج را به دنبال دارند.
مرجان دیانت، سید میثم حسینی،
جلد 3، شماره 1 - ( 6-1395 )
چکیده
به‌منظور مطالعه عکس‌العمل جوانهزنی بذر نوک لک‌لکی به سطوح دمایی آزمایشی به‌صورت طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار و 12 سطح دمایی (0، 3، 5، 7، 10، 12، 15، 20، 25، 30، 35 و 40 درجه سانتیگراد) انجام شد. نتایج نشان داد که اثر تیمارهای مختلف دمایی روی خصوصیات جوانهزنی بذر نوک لک‌لکی معنی‌دار است بهطوری که بالاترین درصد جوانهزنی در دمای 15 درجه سانتیگراد به دست آمد؛ اما با افزایش بیشتر دما این شاخص کاهش یافت و در 40 درجه سانتیگراد کاملاً متوقف شد. بر اساس رگرسیون خطی بین سرعت جوانهزنی و دما، دماهای کمینه، بیشینه و بهینه نوک لک‌لکی به ترتیب 0، 18/37 و 20/15 درجه سانتیگراد به دست آمد. همچنین تفاوت معنی‌داری در طول ساقهچه در محدوده 5 تا 30 درجه سانتیگراد مشاهده نشد که نشان داد در مقایسه با طول ریشهچه حساسیت کمتری به دما دارد. بالاترین وزن‌تر گیاهچه نیز در دمای 20 درجه سانتیگراد حاصل شد که تفاوت معنی‌داری با دماهای 10، 12 و 20 درجه سانتیگراد نداشت. از نتایج فوق استنباط میشود که گیاه نوک لک لکی می‌تواند در مناطق مختلف کشور در دامنه وسیعی از شرایط آب و هوایی رشد کند اما مناطق معتدل را ترجیح می‌دهد. نتایج این تحقیق جهت درک نیازهای دمایی جوانهزنی و بهبود توسعه راهکارهای مدیریتی نوک لک‌لکی مهم خواهد بود.
فرزانه فخاری، حسین صادقی،
جلد 3، شماره 1 - ( 6-1395 )
چکیده
علی‌رغم اهمیت وجود یا حذف غلاف در بذر یونجه‌های یک‌ساله، متأسفانه پژوهشهای چندانی در این مورد انجام نشده است. به‌منظور بررسی نقش حذف غلاف بر جوانهزنی بذر، رشد گیاهچه و فعالیت آنزیمهای آنتی‌اکسیدان در یونجه یک‌ساله (Medicago scutella L.) در شرایط تنش شوری، آزمایشی فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در سال 1393 انجام شد. فاکتور اول شامل وجود یا حذف غلاف در بذر و فاکتور دوم تنش شوری در 5 سطح شامل 3، 6، 9 و 12 دسی زیمنس بر متر با نمک کلرید سدیم و آب شهر به‌عنوان شاهد (62/0 دسی زیمنس بر متر) اعمال شد. نتایج نشان داد که تنش شوری سبب تغییر در ویژگیهای جوانهزنی، رشد گیاهچه و فعالیت آنزیمهای پراکسیداز، کاتالاز، سوپر اکسیداز دیسموتاز و آسکوربیک پراکسیداز شد. با افزایش سطوح تنش شوری کاهش معنی‌داری در سرعت و درصد جوانهزنی و همچنین در طول ریشهچه، طول ساقهچه و وزن گیاهچه مشاهده شد. با این وجود؛ افزایش سطوح تنش شوری سبب افزایش فعالیت آنزیمهای آنتی‌اکسیدان گردید. جوانهزنی و رشد گیاهچه در بذرهای بدون غلاف بیشتر از بذرهای با غلاف بود؛ اما در مورد فعالیت آنزیم‌ها بین بذرهای با غلاف و بدون غلاف تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد؛ به‌جز فعالیت آنزیم آسکوربیک پراکسیداز که در بذرهای بدون غلاف به‌طور معنی‌داری بیشتر از بذرهای با غلاف بود. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که کاشت بذرهای بدون غلاف دارای مزیت‌های جوانهزنی و رشدی به‌ویژه در شرایط تنش شوری است.
شهرام نظری، رضا دیهیم فرد، جواد فرجی،
جلد 3، شماره 2 - ( 12-1395 )
چکیده
شناخت الگوهای جوانهزنی و سبز شدن علف‌های هرز و شناخت عوامل مؤثر بر آن در برنامه‌های مدیریتی علف هرز سودمند می‌باشد. به‌منظور بررسی اثرات دما، طول دوره غرقاب و تنش شوری بر جوانهزنی و سبز شدن علف هرز سلمه‌تره آزمایش‌های جداگانه‌ای در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. نتایج آزمایش دما نشان داد که بیشترین درصد جوانهزنی با 87، 93 و 88 درصد به ترتیب در دامنه دمایی 15، 20 و 25 درجه سانتیگراد بود. بیشترین سرعت جوانهزنی، طول ریشهچه و ساقهچه و وزن خشک گیاهچه در دمای 20 درجه سانتیگراد به دست آمد. همچنین سطح مطلوب شاخص بنیه بذر با 29/796 در دمای 20 درجه سانتیگراد بود. نتایج مدل رگرسیونی طول دوره غرقاب نشان داد درصد جوانهزنی در تیمار شاهد و طول دوره غرقاب به مدت دو روز به ترتیب با 93 و 90 درصد دارای حداکثر مقدار بود ولی با افزایش طول دوره غرقاب تا مدت زمان‌های 8 و 10 روز غرقاب درصد جوانهزنی متوقف شد. همچنین نتایج مقایسه میانگین مؤید آن است که با افزایش طول دوره غرقاب، طول ریشهچه و ساقهچه، وزن خشک گیاهچه و شاخص بنیه بذر کاهش معنی‌داری داشت. بررسی اثر تنش شوری نشان داد که بیشترین درصد و سرعت جوانهزنی و وزن خشک گیاهچه در تیمارهای شاهد و غلظت 50 میلیمولار مشاهده شد که با افزایش غلظت کلرید سدیم این مؤلفه‌ها روند نزولی داشت تا اینکه در محدوده 300 تا 400 میلیمولار صفات مورد بررسی متوقف شد. طول ریشهچه و ساقهچه نیز به ترتیب از 51/10 و 23/9 سانتی‌متر در تیمار شاهد به 57/3 و 47/2 سانتی‌متر در غلظت 250 میلیمولار کلرید سدیم کاهش یافت. نتایج اثر شوری نشان داد که حداکثر شاخص بنیه بذر با 84/851 در تیمار شاهد مشاهده شد که با افزایش غلظت نمک به بالاتر از 250 میلیمولار این شاخص متوقف شد. در نهایت نتایج نشان داد که دمای 20 درجه سانتیگراد، دمای مناسب جوانهزنی سلمه تره بوده و وجود تنش‌های شوری و غرقاب می‌تواند باعث کاهش شاخصهای رشدی این علف هرز در مراحل جوانهزنی و گیاهچه‌ای شود.
محمود رضا تدین، محمد رحیمی،
جلد 3، شماره 2 - ( 12-1395 )
چکیده
هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر نانو ذرات دی‌اکسید تیتانیوم (TiO2 Nano) و نانو تیوب کربنی (CNT) بر برخی ویژگیهای جوانهزنی بذر ارقام گیاه جو بود. آزمایش در سال 1393 در آزمایشگاه دانشگاه شهرکرد اجرا شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل نانوذره دی‌اکسید تیتانیوم و نانو تیوب کربن در چهار غلظت (صفر، 10، 30، 60 میلی‌گرم بر لیتر) بود که بر روی بذرهای ارقام جو پوشینه‌دار بهمن، ماکویی و نصرت اعمال گردید. صفات مورد اندازه‌گیری شامل: وزن خشک گیاهچه، طول گیاهچه، درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، میانگین زمان جوانهزنی، درصد مقاومت ریشهچه، شاخص طولی و وزنی بنیه بذر بودند. نتایج نشان داد تیمار نانو تیوب کربن با غلظت 60 میلی‌گرم بر لیتر نسبت به سایر تیمارها تأثیر مثبت بر درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، شاخص طولی و وزنی بنیه و وزن خشک گیاهچه داشت. در این آزمایش، بیشترین درصد مقاومت ریشهچه، شاخص وزنی بنیه و وزن خشک گیاهچه رقم نصرت تحت تیمار نانو تیوب کربن با غلظت 60 میلی‌گرم بر لیتر نسبت به تیمار شاهد به ترتیب معادل،7، 2/122 و 9/64 درصد به دست آمد. همچنین، تیمار نانو تیوب کربن با غلظت 60 میلی‌گرم بر لیتر سبب افزایش شاخص بنیه بذر در رقم ماکویی به میزان 8/39 درصد نسبت به تیمار شاهد شد. میتوان نتیجه گرفت که رقم نصرت در صفات شاخص طولی و وزنی بنیه بذر، طول گیاهچه، وزن خشک گیاهچه و درصد مقاومت ریشهچه نسبت به ارقام بهمن و ماکویی عملکرد مورفولوژیکی بهتری در شرایط آزمایشگاهی نشان داد.
زهرا عجریب‌زاده، حمیدرضا بلوچی، علیرضا یدوی، امین صالحی،
جلد 4، شماره 1 - ( 6-1396 )
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر دگرآسیبی عصاره آبی نه گونه علف هرز بر شاخصهای جوانهزنی بذر و رشد گیاهچه انیسون، آزمایشی در سال 1393 در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج به اجرا در آمد. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل که شامل تأثیر عصاره آبی نه گونه علف هرز به‌عنوان فاکتور اول در غلظتهای مختلف از عصاره آبی (10، 20، 30، 40 و 50 گرم در لیتر) به‌عنوان فاکتور دوم در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که برهمکنش عصاره آبی علف‌های هرز مختلف با غلظتهای متفاوت تأثیر معنی‌داری بر درصد و سرعت جوانهزنی، طول و وزن ریشهچه و ساقهچه و بنیه بذرهای انیسون در سطح احتمال خطای یک درصد داشت. بیشترین اثرات دگرآسیبی بر درصد و سرعت جوانهزنی انیسون در غلظت 10 گرم در لیتر عصاره آبی علف‌های هرز جغجغک و آلاله وحشی و در غلظت 20 و 30 گرم در لیتر عصاره آلاله وحشی و ازمک و در غلظت 40 و 50 گرم در لیتر عصاره آلاله وحشی، ازمک، کاهو وحشی و جغجغک مشاهده شد و جوانهزنی بذر انیسون را به صفر رساند.
جنبه‌های نوآوری:
- بررسی اثر دگرآسیبی نه گونه علف‌هرز رایج در منطقه کهگیلویه و بویراحمد بر جوانهزنی بذر گیاه انیسون.
- بررسی اثر غلظتهای مختلف عصاره آبی علف‌هرز بر شاخصهای جوانهزنی انیسون.
روزبه فرهودی، زهرا خدارحم پور،
جلد 4، شماره 1 - ( 6-1396 )
چکیده
این پژوهش به‌منظور ارزیابی تأثیر تنش‌های خشکی و شوری بر جوانهزنی، رشد گیاهچه و پایداری غشا سلولی انیسون و رازیانه در دو آزمایش جداگانه در قالب طرح کاملاٌ تصادفی با سه تکرار در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر در سال 1392 انجام شد. تیمارهای تنش خشکی ناشی از پلی‌اتیلن گلایکول 6000 عبارت بودند از صفر، 2-، 4-، 6- و 8- بار و تیمارهای شوری شامل محلول‌های صفر، 40، 80 و 120 میلیمولار نمک کلرید سدیم. تنش خشکی و شوری موجب کاهش معنی‌دار درصد جوانهزنی و وزن‌تر گیاهچه انیسون و رازیانه شد، اما میانگین زمان جوانهزنی و نشت پذیری غشاء سلولی این گیاهان را افزایش داد. نتایج نشان داد بالاترین سطح تنش شوری و خشکی نشت پذیری غشاء سلولی گیاهچه انیسون را به ترتیب 83 و 76 درصد و نشت پذیری غشاء سلولی گیاهچه رازیانه را به ترتیب 77 و 75 درصد در مقایسه با شاهد افزایش داد. نتایج این پژوهش نشان داد تنش شوری و خشکی در مرحله جوانهزنی موجب تخریب غشاء سلولی و کاهش رشد گیاهچه رازیانه و انیسون می‌گردد.
جنبه‌های نوآوری:
- بررسی تغییرات غلظت مالون دی آلدهید و میزان تخریب غشاهای سلولی گیاهچه انیسون و رازیانه در واکنش به تنش‌های محیطی.
- بررسی خصوصیات جوانهزنی گیاهچه انیسون و رازیانه تحت تنش شوری و خشکی.
گودرز احمدوند، معصومه دهقان بنادکی، جواد علیمرادی، سارا گودرزی، ساسان اردلانی،
جلد 4، شماره 2 - ( 12-1396 )
چکیده
تنش شوری و خشکی از عوامل محدودکننده در مراحل جوانه زنی و استقرار گیاهان می باشند. به‌منظور بررسی اثر غلظتهای مختلف کلریدسدیم و پلی اتیلن گلایکول در مراحل جوانه زنی و رشد گیاهچه علف هرز تاج خروس (Amaranthus retroflexus) آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار در آزمایشگاه بیولوژی علف‌های هرز دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان در سال 1394 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح مختلف پتانسیل اسمزی در 6 سطح (صفر، 2-، 4-، 6-، 8- و 10- بار) بودند. نتایج نشان داد که با افزایش شدت تنش شوری و خشکی به‌صورت معنی داری از درصد و سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه، طول گیاهچه و شاخص بنیه گیاهچه تاج خروس کاسته شد (P<0.05). با افزایش شدت تنش شوری و خشکی از 2- بار به 10- بار، درصد جوانه زنی به ترتیب 96 و 100 درصد نسبت به شاهد کاسته شد. بیشترین طول گیاهچه (71/7 سانتی‌متر) در تیمار شاهد مشاهده شد و با افزایش شدت تنش به 10- بار در تنش شوری به 52/1 سانتی متر و در تنش خشکی به صفر رسید. برازش مدل سه پارامتری، رابطه بین سطوح مختلف تنش با درصد جوانه زنی و سرعت جوانه زنی را توجیه نمود. پارامتر X50 مدل نشان داد که تنش شوری و خشکی به ترتیب در پتانسیل های 58/3- و 75/3- بار منجر به کاهش 50 درصدی حداکثر جوانهزنی شدند. کاهش 50 درصدی سرعت جوانه زنی در تنش شوری و خشکی به ترتیب در پتانسیل های 58/2- و 88/2 – بار مشاهده شد که نشان‌دهنده تأثیر بیشتر تنش خشکی بر تاج خروس می‌باشد.
جنبه های نوآوری:
- بررسی خصوصیات جوانه زنی گیاهچه علف هرز تاج خروس ریشه قرمز تحت تنش شوری و خشکی.
- تنش خشکی درصد جوانه زنی علف هرز تاج خروس ریشه قرمز را کاهش می‌دهد.
مجید قنبری، سید علی محمد مدرس ثانوی، علی مختصی بیدگلی، پرنیان طالبی سیه سران،
جلد 4، شماره 2 - ( 12-1396 )
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی اثر هیدروپرایمینگ و پیری بذر بر ویژگیهای جوانه زنی و آنزیمی بذر لوبیا چیتی تحت تأثیر شوری به صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در سال 1393 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل دو گروه بذر، طبیعی و پیر، دو تیمار شاهد و هیدروپرایمینگ و شش تیمار شوری صفر، 2، 4، 6، 8 و 10 دسیزیمنس بر متر بود. نتایج این آزمایش نشان داد که بیشترین متوسط زمان و درصد جوانه زنی، طول ساقه چه و بنیه بذر در تیمار شاهد (آب مقطر) و هیدروپرایمینگ و همچنین، بیشترین طول ریشه چه و درصد آب بافت گیاهچه در تیمار شاهد (آب مقطر) و بذر پیر به دست آمد. همچنین از نظر وزن خشک ریشه چه، در شوری 4 دسیزیمنس بر متر و بذر طبیعی هیدروپرایمینگ بیشترین مقدار مشاهده شد. بیشترین میزان وزن خشک ساقه چه در شوری 6 دسیزیمنس بر متر و ضریب آلومتریک در شوری 8 دسیزیمنس بر متر به ترتیب برای بذر طبیعی و بذر پیر بدون هیدروپرایمینگ مشاهده گردید. با افزایش سطوح تنش شوری و پیری بذر میزان مالون دی آلدهید افزایش یافت و از میزان فعالیت آنزیمهای جوانه زنی، درصد جوانه زنی و رشد گیاهچه کاسته شد. هیدروپرایمینگ بذر موجب کاهش پراکسیداسیون غشای سلولی و به طور کلی سبب بهبود سرعت و یکنواختی جوانه زنی، بنیه بذرهای پیر و طبیعی هم در شرایط شوری و هم در شرایط مطلوب گردیده است. در نتیجه هیدروپرایمینگ باعث افزایش تحمل به شوری بذر لوبیا در مرحله جوانه زنی و افزایش قدرت جوانهزنی بذرهای انبارداری شده جهت کشت مؤثر گردید.
جنبه‌های نوآوری
- تأثیر هیدروپرایمینگ در بازیابی قدرت جوانهزنی بذر انبارداری شده لوبیا چیتی تحت شرایط شور.
- تأثیر هیدروپرایمینگ در افزایش تحمل بذر لوبیا چیتی به شرایط انبارداری و تنش شوری.
- تأثیر انباداری بذر لوبیا چیتی بر تغییرات بیوشیمیایی و فعالیتهای آنزیمی در شرایط تنش شوری.
زکیه ابراهیم قوچی، غلامرضا محسن آبادی، حامد حسن پور،
جلد 4، شماره 2 - ( 12-1396 )
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف دما و تنش خشکی بر شاخصهای جوانهزنی گزنه یونانی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه زراعت دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان در سال 1393 اجرا شد. تیمارها شامل سطوح دما (15، 20 و 25 درجه سانتیگراد) و سطوح تنش خشکی (صفر (شاهد)، 2-، 4-، 6- و 8- بار) بودند. نتایج نشان داد که برهمکنش تیمارها تأثیر معنی‌داری بر درصد و سرعت جوانهزنی، طول و وزن خشک ریشه چه داشتند. بیشترین درصد جوانهزنی (88 درصد)، سرعت جوانهزنی (8/1 بذر در روز) و وزن خشک ریشه چه (06/0 گرم) از تیمار 25 درجه سانتیگراد و بدون تنش حاصل شد. در این آزمایش، سرعت جوانهزنی، درصد جوانهزنی، طول ساقهچه، وزن خشک ساقهچه و وزن خشک ریشهچه با کاهش دما و افزایش تنش خشکی کاهش پیدا نمودند. در دمای 20 درجه سانتیگراد، با کاهش پتانسیل آب از 4- به 6- بار، درصد جوانهزنی 50% و سرعت جوانهزنی 30% کاهش یافت، درحالی‌که این کاهش در دمای 25 درجه، به ترتیب 75 و 70 درصد بود. با توجه به نتایج میتوان بیان نمود که آستانه کاهش معنی‌دار در جوانهزنی گزنه یونانی در پتانسیل 2- بار بود.
جنبه های نوآوری:
- بررسی خصوصیات جوانهزنی گیاهچه گزنه تحت تنش خشکی و دماهای مختلف
- در پتانسیل 4- بار درصد و سرعت جوانهزنی گزنه یونانی به‌طور معنی‌داری کاهش پیدا کرد.
مریم مختاری، سینا فلاح،
جلد 6، شماره 1 - ( 6-1398 )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه: به‌منظور استفاده بیشتر از فصل رشد بهاری سازوکارهای بهبود دهنده جوانهزنی گیاهان بهاره در دمای پایینتر از دمای مناسب اهمیت زیادی دارد. از آنجا که یکی از راه‌های کاهش خسارت دمای پایین ارتقا سیستم آنتی‌اکسیدانی گیاهچه است، لذا در این آزمایش اثر اسید سالیسیلیک و جیبرلین بر جوانهزنی و سیستم آنتی‌اکسیدانی بذر گیاه کدوی پوست‌کاغذی تحت دماهای پایین مورد بررسی قرار گرفت.
مواد و روش‌ها: آزمایش به‌صورت فاکتوریل شامل چهار غلظت جیبرلین (صفر، 250، 350 و 450 میلی‌گرم در لیتر) و چهار غلظت اسید سالیسیلیک (صفر، 5/0، 1 و 5/1 میلیمولار) و سه سطح دما (8، 11 و 14 درجه سانتیگراد) در قالب طرح کاملاً تصادفی در شرایط کنترل شده و در شش تکرار در دانشگاه شهرکرد در سال 1396 اجرا شد. بذرها پس از ضدعفونی در ظروف حاوی محلول‌های با غلظت صفر، 250، 350 و 450 میلی‌گرم در لیتر جیبرلین و محلول‌های با غلظت صفر، 5/0، 1 و 5/1 میلیمولار اسید سالیسیلیک قرار گرفتند و به مدت 24 ساعت در شرایط تاریکی و در دمای 15 درجه سانتیگراد در اتاقک رشد قرار داده شدند. سپس شستشوی بذرها انجام شده و در دماهای مورد نظر قرار داده شدند، جوانهزنی هر 24 ساعت بر مبنای خروج ریشهچه به اندازه 2 میلیمتر ثبت گردید. در پایان روز هشتم پس از جداسازی گیاهچههای طبیعی و غیرطبیعی تعداد 20 گیاهچه طبیعی از هر پتری انتخاب و سپس پارامترهای سرعت و درصد جوانهزنی، پروتئین محلول، میزان مالون دی آلدئید، فعالیت آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز، آنزیم گایاکول پرکسیداز و آنزیم کاتالاز اندازه‌گیری شد. برای مقایسه میانگین‌ها از آزمون LSD در سطح احتمال پنج درصد استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد در دمای 8 درجه سانتیگراد هیچ یک از تیمارهای به کار برده شده نتوانست به جوانهزنی گیاه کمک کند و به همین علت از آزمایش حذف شدند، در دمای 11 درجه سانتیگراد استفاده از تیمار سالیسلیک اسید یک میلیمولار و در دمای 14 درجه سانتیگراد 350 میلی‌گرم در لیتر جیبرلین بیشترین افزایش سرعت و درصد جوانهزنی را نسبت به شاهد نشان داد. در دمای 11 درجه سانتیگراد فعالیت آنزیمهای آنتی‌اکسیدانی بیشتر تحت تأثیر هورمون جیبرلین قرار گرفت بهطوری که بیشترین میزان فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز در تیمار 350 میلی‌گرم در لیتر و بیشترین میزان فعالیت آنزیمهای کاتالاز و گایاکول پراکسیداز و کمترین میزان پروتئین محلول در تیمار 250 میلی‌گرم در لیتر جیبرلین مشاهده شد. در دمای 14 درجه سانتیگراد هورمون اسید سالیسیلیک موفقتر بود و اسید سالیسیلیک 5/1 میلیمولار میزان فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز، اسید سالیسیلیک 5/0 میلیمولار میزان فعالیت آنزیم کاتالاز و اسید سالیسیلیک 1 میلیمولار میزان فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز را افزایش داد، همچنین این هورمون در راستای کاهش میزان پروتئین محلول نیز موفق بود.
نتیجه‌گیری: در این آزمایش تحمل گیاهچه به دماهای پایین توسط پیش‌تیمارهای جیبرلین و اسید سالیسیلیک به اثبات رسید. به‌طورکلی نتیجه‌گیری میشود که کاربرد جیبرلین و اسید سالیسیلیک باعث افزایش فعالیت آنزیمهای آنتی‌اکسیدان و درنتیجه تحمل گیاهچه کدوی پوست کاغذی به تنش دمای پایین میشود و بنابراین با استفاده از این ماده میتوان اثر سرماهای احتمالی در ابتدای فصل رشد این محصول را تعدیل نمود.
جنبه‌های نوآوری:
1- گیاهچه کدوی پوست کاغذی توسط پیش تیمارهای جیبرلین و اسید سالیسیلیک به دماهای پایین متحمل میشود.
2- کاربرد جیبرلین و اسید سالیسیلیک باعث افزایش فعالیت آنزیمهای آنتی‌اکسیدان میشود.
3- با استفاده از جیبرلین و اسید سالیسیلیک میتوان اثر سرماهای احتمالی در ابتدای فصل رشد این محصول را تعدیل نمود.
نرجس حجتی فهیم، محمد صدقی، مهرداد چایچی، رئوف سید شریفی،
جلد 6، شماره 1 - ( 6-1398 )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه: کشور ایران در زمره مناطق خشک و نیمه خشک جهان قرار دارد که حدود 63 درصد از سطح زیر کشت گندم در آن بصورت دیم می‌باشد. استفاده از کودهای آلی و زیستی به عنوان یکی از مولفه‌های اصلی مدیریت مواد غذایی گیاه در کشاورزی پایدار می‌تواند نقش بسزایی در حل مشکلات ناشی از کودهای شیمیایی ایفا نماید. هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر پیش‌تیمار بذرهای ارقام گندم دیم با کودهای زیستی و آلی بر شاخصهای مرتبط با جوانهزنی و رشد هتروتروفیکی گیاهچه انجام پذیرفت.
مواد و روش‌ها: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاٌ تصادفی با سه تکرار درآزمایشگاه کنترل وگواهی بذر و نهال مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان انجام شد. تیمارهای تلقیح بذر شامل کودهای آلی و زیستی: سی‌فول، روت، بیوهلث، تریکودرمین و شاهد بدون تیمار، روی هشت رقم گندم دیم شامل آذر 2، هشترود، باران، رصد، اوحدی، سرداری، تکاب و هما بود. بذرهای ضدعفونی شده با کودهای آلی و زیستی با غلظتهای مشخص پیش‌تیمار شده و درون ژرمیناتور در دمای 20 درجه سانتیگراد قرار داده شدند. اولین روز شمارش و آخرین روز شمارش، بذرهای جوانه‌زده برای گیاه گندم به ترتیب روز چهارم و روز هشتم پس از شروع آزمایش بود. بذرهای جوانه‌زده در هر تیمار شمارش و شاخصهای جوانهزنی از قبیل سرعت جوانهزنی، متوسط جوانهزنی روزانه، ضریب سرعت جوانهزنی، شاخص طولی و وزنی بنیه گیاهچه، وزن تر ریشهچه، ساقهچه و گیاهچه، استفاده از ذخایر بذر، کارآیی ذخایر بذر و کسر استفاده از ذخایر بذر محاسبه گردید.
یافته ها: با کاربرد سطوح مختلف کودی سرعت جوانهزنی در تیمار هما×بیوهلث (155 درصد)، متوسط جوانهزنی روزانه تیمار هشترود×بیوهلث (69 درصد)، ضریب سرعت جوانهزنی تیمار اوحدی×روت (60 درصد)، شاخص طولی گیاهچه تیمار اوحدی×بیوهلث (108 درصد) و وزنی بنیه گیاهچه تیمار هما×بیوهلث (64 درصد)، وزن‌تر ریشهچه تیمار هشترود×روت (106 درصد)، وزن‌تر ساقهچه تیمار هشترود×سی‌فول (23 درصد) و وزن‌تر گیاهچه تیمار هما×بیوهلث (42 درصد)، نسبت طول ریشهچه به طول ساقهچه تیمار اوحدی×تریکودرمین (75 درصد)، استفاده از ذخایر بذر تیمار هما×بیوهلث (118 درصد) و کسر استفاده از ذخایر بذر تیمار هما×بیوهلث (119 درصد) نسبت به شاهد افزایش یافت. ضمن اینکه کود بیوهلث و رقم هشترود در اکثر صفات مورد بررسی بیشترین میانگین‌ها را به خود اختصاص دادند.
نتیجه‌گیری: نتایج بررسی سطوح مختلف کودی نشان داد پیش‌تیمار با کود بیوهلث در اکثر شاخصهای مرتبط با جوانهزنی و رشد هتروتروفیکی گیاهچه دارای اختلاف معنی‌دار با سایر سطوح کودی بود.
جنبه‌های نوآوری:
1-بررسی صفات جوانهزنی ارقام نوین گندم دیم اصلاح و معرفی شده توسط موسسه تحقیقات دیم کشور
2-بررسی و مقایسه اثر کودهای دارای ترکیب متنوع چند عاملی زیستی (قارچ و باکتری) و آلی با یکدیگر
3-تحقیق کاربردی روی ترکیبات تجاری و نیز مقایسه ترکیب‌های زیستی زنده و مواد آلی غیرزنده در یک آزمایش
مهسا ناظر، سید محمدرضا احتشامی، معصومه صالحی، علی کافی قاسمی،
جلد 6، شماره 1 - ( 6-1398 )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه: گوار (Cyamopsis tetragonolob) از تیره پراوانه‌واران، خانواده لگوم و گیاهی خودگرده‌افشان، بومی هند و پاکستان است. این گیاه برای رشد در مناطق خشک، کم‌آب و خاک‌های شنی سازگار می‌باشد و می‌تواند خاک‌های شور و نسبتاً قلیائی را تحمل کند. تعیین بهترین زمان برداشت بذر و هم‌زمانی آن با حداکثر کیفیت یکی از موضوعات مهم در حوزه مدیریت تولید بذر است. تغییرات کیفیت فیزیولوژیک بذر در دوره نمو تا رسیدگی بذر ایجاد میشود. استفاده از بذرهای با کیفیت بالا نقش مهمی در عملکرد نهایی محصولات زراعی دارد. هدف از اجرای این پژوهش تعیین مناسب‌ترین زمان برداشت بذر است، زیرا میزان رطوبت بذر در زمان برداشت یکی از مهم‌ترین عوامل موثر بر کیفیت بذر می‌باشد.
مواد و روش‌ها: این پژوهش در تیرماه سال 1396 در ایستگاه تحقیقات عراقی محله در استان گلستان شهرستان گرگان به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل زمان برداشت بذر از پایه مادری در 6 مرحله (با رطوبت‌های متفاوت) و مکان‌های برداشت (غلاف بالا، وسط و پایین) بود به طوری‌که با شروع غلاف‌دهی به فاصله هر 7 روز یکبار بذرها از پایه مادری برداشت شدند و صفاتی مانند سرعت جوانهزنی، درصد جوانهزنی، قدرت گیاهچه، بنیه گیاهچه، میزان رطوبت بذر و میزان فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز بذر محاسبه گردید. در این تحقیق برای بررسی روند تغییرات درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، شاخص قدرت گیاهچه و شاخص بنیه در طول رسیدگی بذر روی گیاه گوار از مدل لجستیک استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج تحقیق حاضر نشان داد که این فرضیه مبنی بر این که بذرها در زمان پایان دوره پر شدن بذر به حداکثر کیفیت خود می‌رسند، صحیح است و میتوان بیان کرد که بذرهای گوار در رطوبت 30 و 14 درصد، اواخر دوره پر شدن بذر بیشترین کیفیت را دارا بودند. به طور کلی، نتایج حاصل از تحقیق حاضر تایید می‌کند که مراحل نمو و رسیدگی بذر گوار روی پایه مادری، کیفیت آن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در مراحل اولیه رشد (رطوبت 85، 80 و 62 درصد) به دلیل نارس بودن و عدم تشکیل ساختارهای ضروری بذر، مقدار صفات کیفی درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، قدرت گیاهچه و شاخص بنیه پایین بود و با تکامل ساختارهای ضروری و کاهش رطوبت بذر (58، 30 و 14 درصد) مقدار صفات کیفی ذکر شده افزایش یافت.
نتیجه‌گیری: در کل میتوان نتیجه گرفت که بهترین تاریخ برداشت بذرهای گوار در استان گلستان با بیشترین کیفیت، زمان رسیدن رطوبت بذری به 14 درصد یا 100 روز پس از کاشت است و بهترین مکان برای غلاف گیری با بیشترین کیفیت، غلاف‌های تشکیل شده در پائین بوته است.
جنبه‌های نوآوری:
1- بررسی صفات کیفی بذر گوار روی بوته مادری طی دوره پرشدن دانه
2- تعیین بهترین زمان برداشت و انطباق آن با بیشترین کیفیت بذر گوار
مرضیه سلطانی آلکویی، علی عباسی سورکی، محسن مبینی دهکردی، شهرام کیانی،
جلد 6، شماره 2 - ( 12-1398 )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه: شوری از مهم‌ترین تنش‌های غیر زیستی است که به دلیل ایجاد پتانسیل پایین اسمزی، اختلال در جذب آب و سمیت یونی سبب عدم یکنواختی در جوانهزنی و سبز شدن بذر میشود. توسعه روش‌های زیستی ساده و کم هزینه برای مدیریت تنش شوری در کوتاه مدت راهکاری مفید است. استفاده از ریزوباکتری‌های محرک رشد گیاهی، سرعت و یکنواختی جوانهزنی را افزایش می‌دهد. این پژوهش با هدف بررسی اثر باکتری‌های محرک رشد گیاهی بر شاخصهای جوانهزنی و رشد بذر یونجه همدانی در سطوح مختلف شوری اجرا گردید.
مواد و روش‌ها: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار در آزمایشگاه علوم و تکنولوژی بذر دانشگاه شهرکرد در سال 1396 اجرا گردید. فاکتور اول شامل 6 سطح شوری صفر، 5/2، 5، 5/7، 10 و 5/12 دسیزیمنس بر متر از نمک کلرید سدیم و فاکتور دوم شامل 4 سطح پیش‌تیمار باکتریایی شامل عدم تلقیح بذر با باکتری و بیوپرایمینگ با آسیتنروباکتر (Acinetrobacter calcoaceticus PTCC 1318)، باسیلوس (Bacillus megaterium PTCC 1250) و انتروباکتر (Enterobacter aerogenes PTCC 1221) روی بذرهای یونجه همدانی بود. بذرها پس از تیمار با باکتری در اتاقک رشد با درجه حرارت 20 درجه‌سلسیوس قرار گرفتند. بسته به تیمار شوری با محلول‌های مورد نظر آبیاری شدند. پس از گذشت 10 روز شاخصهای درصد و سرعت جوانهزنی، طول گیاهچه، وزن خشک گیاهچه، شاخص بنیه I، II و ضریب آلومتریک محاسبه شدند.
یافته‌ها: با افزایش سطح شوری از 10 دسیزیمنس بر متر، شاخصهای جوانهزنی و رشد گیاهچه کاهش یافت. بیشترین میزان کاهش نسبت به شاهد در سطح شوری 5/12 دسیزیمنس بر متر برای درصد جوانهزنی 81/10 درصد، سرعت جوانهزنی 48/49 درصد، طول ساقهچه و ریشهچه به ترتیب 30/13 و 88/28 درصد و شاخص بنیه I و II به ترتیب 27/30 و 28/6 درصد به‌دست آمد. بذرهای تیمار شده با A. calcoaceticus توانستند شرایط تنش شوری را بهتر تحمل کنند. از نظر درصد جوانهزنی این بذرها در شوری 5/12 دسیزیمنس بر متر تنها کاهش 4 درصدی نسبت به شاهد بدون تنش داشتند. در شرایط شوری 5/2 و 5 دسیزیمنس بر متر، بیشترین میزان سرعت جوانهزنی با کاربرد باکتری A. calcoaceticus به‌دست آمد و بذرهای تیمار شده با باکتری E. aerogenes ثبات بالایی در سطوح مختلف شوری برای صفت طول گیاهچه از خود نشان دادند. بالاترین شاخص بنیه مربوط به استفاده از باکتری A. calcoaceticus در شوری 5/7 دسیزیمنس بر متر بود.
نتیجه‌گیری: باکتری A. calcoaceticus نقش موثری در تعدیل اثرات منفی شوری بر صفات درصد و سرعت جوانهزنی، شاخص بنیه I و II و ضریب آلومتریک داشت و باکتری E. aerogenes به صورت کارآمدتر سبب تعدیل اثرات منفی شوری بر صفات طول و وزن خشک گیاهچه شد.
جنبه‌های نوآوری:
1-باکتری A. calcoaceticus سبب افزایش درصد و سرعت جوانهزنی بذرهای یونجه همدانی تحت تنش شوری شد.
2-باکتری E. aerogenes به صورت کارآمدی سبب تعدیل اثرات منفی شوری بر طول و وزن خشک گیاهچه یونجه گردید.
