5 نتیجه برای کلرید سدیم
نسرین فرهادی، احمد استاجی، سعیده علیزاده سالطه،
جلد 3، شماره 1 - ( 6-1395 )
چکیده
پیشتیمار بذور با اسید سالیسیلیک نقش مهمی در بهبود جوانهزنی و افزایش مقاومت گیاهان در برابر تنشهای محیطی دارد. به‌منظور بررسی اثر پیش تیمار سالیسیلیک اسید بر جوانهزنی بذر ماریتیغال تحت شرایط تنش شوری و خشکی آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل 4 سطح سالیسیلیک اسید (0، 100، 200 و 300 میلی‌گرم در لیتر) و تنش شوری و خشکی هر کدام با 4 سطح (0، 4-، 6- و 8- بار) بودند. نتایج نشان داد اثر متقابل پیش تیمار سالیسیلیک اسید با تنش شوری و خشکی در سطح احتمال 1% معنی‌دار است. سطح بالای تنش شوری (8- بار) منجر به کاهش درصد و سرعت جوانهزنی، طول ریشهچه و ساقهچه، ضریب آلومتری و وزن خشک در گیاهچه‌های ماریتیغال شد. همچنین درصد جوانهزنی، طول ساقهچه و ضریب آلومتری در هر سه سطح تنش خشکی کاهش یافتند. پیشتیمار بذور با غلظت 200 و 300 میلی‌گرم در لیتر سالیسیلیک اسید در سطوح بالای شوری (6- و 8- بار) درصد جوانهزنی را نسبت به شرایط تنش بدون پیش تیمار به‌طور معنیداری افزایش داد، همچنین در شرایط تنش خشکی، پیشتیمار با هر سه سطح سالیسیلیک اسید در هر سه سطح خشکی موجب افزایش معنی‌دار درصد جوانهزنی نسبت به شرایط تنش بدون پیش تیمار گردید. نتایج حاصله از این آزمایش نشان داد که پیش تیمار بذر با سالیسیلیک اسید می‌تواند منجر به افزایش معنی‌دار تحمل ماریتیغال نسبت به تنش شوری و خشکی در مرحله جوانهزنی گردد.
حمیده آزاد، بهمن فاضلی نسب، علی سبحانی زاده،
جلد 4، شماره 1 - ( 6-1396 )
چکیده
این پژوهش به‌منظور مطالعه اثر هورمون‌های رشد آلی اسید جاسمونیک و اسید هیومیک بر برخی شاخصهای جوانهزنی چای ترش تحت تنش شوری، به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اول شامل تنش شوری حاصل از کلرید سدیم در چهار سطح (0، 70، 140 و 210 میلیمولار)، عامل دوم شامل اسید جاسمونیک در چهار سطح (0، 50، 150 و 200 میلیمولار) و عامل سوم شامل اسید هیومیک در سه سطح (0، 40 و 80 میلیمولار) بود. نتایج نشان داد که سطوح مختلف شوری بر تمامی صفات موردبررسی به جز نسبت ساقهچه به ریشهچه اثر معنیداری داشت. با افزایش شدت تنش شوری از 70 به 210 میلیمولار درصد جوانهزنی (39 درصد)، سرعت جوانهزنی (55 درصد)، وزن‌تر و خشک گیاهچه (45 درصد)، طول ریشهچه (30 درصد) و ساقهچه (42 درصدی)، طول گیاهچه (37 درصد) و شاخص طولی (67 درصد) و وزنی بنیه (61 درصد) نسبت به شاهد کاهش یافت، اما شاخص طولی بنیه افزایش یافت. استفاده از اسید جاسمونیک و اسید هیومیک بر میزان صفات موردبررسی تأثیر معنی‌دار داشت. برهم‌کنش سه‌جانبه شوری و هورمون بر روی صفات وزن‌تر و خشک گیاهچه، طول ریشهچه، درصد جوانهزنی، شاخص وزنی بنیه و متوسط زمان لازم 50 درصد جوانهزنی معنی‌دار شد. با توجه به اینکه بیشترین میزان طول ریشهچه، وزن‌تر و وزن خشک گیاهچه متعلق به برهم‌کنش اسید هیومیک و اسید جاسمونیک در عدم حضور شوری بوده و از طرفی نیز در حضور 80 میلی مولار اسید هیومیک، گیاه چای ترش می‌تواند تا 140 میلی مولار شوری را تحمل کند و دچار کاهش طول ریشهچه نشود و با افزایش اسید جاسمونیک (200 میلی مولار) نیز جوانهزنی بیشتر شده، لذا میتوان نتیجه گرفت که استفاده از برهم‌کنش اسید جاسمونیک و اسید هیومیک می‌تواند هم میزان جوانهزنی را بهبود بخشد و هم با افزایش طول ریشهچه به گیاه کمک کرده تا بهتر بتواند شرایط کم‌آبی را تحمل کند.
جنبه‌های نوآوری:
1- اسید جاسمونیک و اسید هیومیک میزان جوانهزنی بذر چای ترش را در تنش شوری افزایش داد.
2- اسید جاسمونیک و اسید هیومیک میزان طول ریشهچه چای ترش را در تنش اسمزی افزایش داد.
محمد حسین امینی فرد، حسن بیات،
جلد 6، شماره 2 - ( 12-1398 )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه: فلفل متعلق به خانواده بادمجانیان میباشد و از مهمترین محصولات سبزی و باغی بوده که به دلیل ارزش تغذیه‌ای، تمایل به مصرف آن در سراسر جهان رو به افزایش است. جوانهزنی و سبز شدن بذر به شدت تحت تأثیر تنشهای محیطی از جمله شوری و خشکی قرار می‌گیرد، به‌طوریکه استقرار ضعیف گیاه یکی از مشکلات اصلی در مناطق خشک و شور میباشد. خشکی بر جنبه‌های مختلف رشد گیاه تأثیر گذاشته و موجب کاهش و به تاخیر انداختن جوانهزنی، کاهش رشد اندامهای هوایی و کاهش تولید ماده خشک می‌گردد. تنش شوری نیز به عنوان یکی از تنشهای غیرزنده مهم است که نقش مهمی در کاهش تولید محصولات زراعی و باغی دارد.
مواد و روشها: به منظور بررسی اثر تنشهای خشکی و شوری بر خصوصیات جوانهزنی بذرهای فلفل شیرین، دو آزمایش مجزا در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1395 انجام شد. برای اعمال تنش خشکی از پلی اتیلن گلیکول 6000 و برای تنش شوری از کلرید سدیم استفاده گردید. سطوح تیمارهای آزمایش‌های خشکی و شوری شامل پتانسیل‌های اسمزی صفر، 2-، 4-، 6-، 8-، 10- و 12- بار بودند. بذرها با محلول هیپوکلریت سدیم دو درصد به مدت یک دقیقه ضدعفونی و سپس با آب مقطر شسته شدند. محیط کشت، پتری‌هایی با قطر 9 سانتی‌متر بود و در هر کدام 25 عدد بذر بر روی دو لایه کاغذ صافی قرار داده شد و سپس به هر پتری مقدار 5 میلی‌لیتر آب مقطر یا محلول اضافه شد. صفات مورد بررسی شامل درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، شاخص بنیه بذر، طول ریشهچه و ساقهچه، نسبت طول ریشهچه به ساقهچه، وزن خشک ریشهچه،ساقهچه و کل بود.
یافته‌ها: براساس نتایج تجزیه واریانس، تنش شوری و خشکی بر شاخصهای جوانهزنی و رشد فلفل شیرین تأثیر معنیداری داشتند، به‌طوریکه در سطح 10- و 12- بار تنش شوری، جوانهزنی فلفل شیرین به شدت کاهش یافت و به صفر رسید. درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی و وزن خشک گیاهچه با افزایش تنش خشکی از صفر به 12- بار به ترتیب 75/43، 67/41 و 46/93 درصد کاهش یافتند. شاخص بنیه بذر در هر دو تنش نیز کاهش یافت، به‌طوریکه با افزایش سطح تنش خشکی و شوری از پتانسل اسمزی صفر به 12- بار، شاخص بنیه بذر فلفل شیرین به ترتیب 58/96 و100 درصد کاهش یافت.
نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که در مرحله جوانهزنی، تحمل گیاه فلفل شیرین به تنش شوری در مقایسه با تنش خشکی، بیشتر است، ولی برای ارزیابی دقیق‌تر نیاز به انجام آزمایشات تکمیلی در مزرعه و گلخانه می باشد.
جنبه‌های نوآوری:
- خصوصیات جوانهزنی و رشد گیاهچه فلفل شیرین در پتانسیل‌های اسمزی یکسان تنش های شوری و خشکی مقایسه گردید.
- شاخصهای جوانهزنی فلفل شیرین تحت تیمار شوری کمتر از خشکی کاهش یافت.
مجید قنبری، علی مختصی بیدگلی، کامران منصور قناعی پاشاکی، سهیل کرم نیا،
جلد 7، شماره 1 - ( 6-1399 )
چکیده
مقدمه: حبوبات، مهمترین منبع تأمین پروتئین گیاهی بوده و ماش سبز با تولید دانههایی حاوی درصد بالای پروتئین، از ارزش غذایی زیادی برای انسان برخوردار است. عمده مشکل شوری در جوانهزنی بذر گیاهان عالی در اثر مقادیر بیش‌ازحد کلرید سدیم، ایجاد فشار اسمزی، اختلال در جذب و انتقال یون‌های غذایی و اثرات مستقیم سمیت یونی روی غشـا و سیستم‌های آنزیمـی میباشد که در کل موجب کاهش جوانهزنی بذرها می‌گردند. استفاده خارجی از متیل جاسمونات می‌تواند اثرات ناشی از تنشهای مختلف از جمله شوری و خشکی را از طریق افزایش فعالیت آنتی‌اکسیدانی بذر تعدیل نماید. لذا هدف از این تحقیق ارزیابی اثر متیل جاسمونات و تیمار شوری بر ویژگی‌های جوانهزنی و فعالیت آنزیمی ماش سبز است.
مواد و روشها: این آزمایش به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه گروه زراعت دانشگاه تربیت مدرس انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار پیش تیمار متیل جاسمونات، صفر، 50، 100 و 150 میلی مولار و چهار تیمار شوری، صفر، 2، 4 و 6 دسیزیمنس بر متر شوری از منبع کلراید سدیم بود. پتریها در ژرمیناتور در دمای 25 درجه سلسیوس و در تاریکی کامل به مدت 14 روز قرار داده شدند. در این آزمایش صفات سرعت و درصد جوانهزنی، زمان رسیدن به 50 درصد جوانهزنی، آلفا و بتا آمیلاز، کاتالاز و پراکسیداز اندازه‌گیری شد.
یافته‌ها: نتایج آزمایش نشان داد که کم‌ترین شیب سرعت و درصد جوانهزنی نهایی، در تیمارهای 50 و 100 میلی مولار محلول متیل جاسمونات حاصل شد. از نظر زمان لازم برای 50 درصد جوانهزنی، افزایش 7/4 روز به ازای افزایش هر یک دسیزیمنس بر متر تنش شوری و کم‌ترین زمان آن در غلظت 79 میلی مولار محلول متیل جاسمونات برآورد شد. از نظر فعالیت آنزیمهای جوانه زنی، کاهش 031/0 میکرومول بر میلی‌لیتر بر دقیقه به ازای افزایش هر یک دسیزیمنس بر متر تنش شوری و بیشترین مقدار آلفا آمیلاز 6/72 میکرومول بر میلی‌لیتر بر دقیقه در غلظت 73 میلی مولار محلول متیل جاسمونات تخمین زده شد. همچنین، کم‌ترین فعالیت آنزیم بتا آمیلاز 79/0 میکرومول بر میلی‌لیتر بر دقیقه در غلظت 57/5 دسیزیمنس بر متر تنش شوری و بیشترین فعالیت آنزیم بتا آمیلاز 3/1 میکرومول بر میلی‌لیتر بر دقیقه در غلظت 87 میلی مولار محلول متیل جاسمونات برآورد شد. بیشترین فعالیت آنزیم کاتالاز (7/25 بر میلی‌گرم پروتئین بر دقیقه) در 72/14 دسیزیمنس بر متر تنش شوری و کم‌ترین فعالیت آنزیم کاتالاز (8/8 تغییرات جذب بر میلی‌گرم پروتئین بر دقیقه) در 88 میلیمولار محلول متیل جاسمونات برآورد شد. بیشترین فعالیت آنزیم پرکسیداز (06/22 تغییرات جذب بر میلی‌گرم پروتئین بر دقیقه) را در غلظت 30/24 دسیزیمنس بر متر تنش شوری و کم‌ترین فعالیت آنزیم پرکسیداز (5/2 تغییرات جذب بر میلی‌گرم پروتئین بر دقیقه) را در غلظت 267 میلی مولار محلول متیل جاسمونات تخمین زده شد.
نتیجه‌گیری: به طور کلی، کاربرد پیشتیمار متیل جاسمونات، از طریق بهبود فعالیت آنزیمهای جوانه زنی و افزایش فعالیت آنزیمهای تنش، موجب افزایش فعالیت آنزیمهای هیدرولیزکننده در آندوسپرم بذرهای جوانه‌زده شده، که این امر سبب کاهش مدت زمان جوانهزنی، افزایش سرعت جوانهزنی و کاهش تنش اکسیداتیو در شرایط تنش شوری می‌گردد.
جنبه های نوآوری:
1- سرعت و درصد جوانهزنی و تغییرات مورفولوژیک بذر ماش سبز تحت تأثیر متیل جاسمونات بررسی گردید.
2- نقش آنزیمهای جوانهزنی آلفا و بتا آمیلاز در تسریع تولید گیاهچه ماش سبز تحت شرایط شور تخمین زده شد.
3- فعالیت آنزیمهای کاتالاز و پراکسیداز ناشی از متیل جاسمونات در بروز مقامت به تنش شوری برآورد شد.
بهمن فاضلی نسب، حمیده خواجه، رامین پیری، زهرا مرادیان،
جلد 9، شماره 2 - ( 12-1401 )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه: بالنگو با نام علمی (Lallemantia royleana L.) گیاهی علفی و یکساله از خانواده نعناع در مناطق مختلف کشورهای اروپایی، خاورمیانه و به ویژه ایران است. گوار با نام علمی Cyamopsis tetragonoloba L. گیاهی از خانواده بقولات است. ویژگی مشترکی بین این دو گیاه صمغهای هیدروکلوئیدی است که با جذب آب و افزایش گرانروی و یا تشکیل ژل در فاز آبی باعث پایداری برخی امولسیونهای غذایی میشوند. ایران به دلیل دارا بودن پوشش گیاهی متنوع و غنی، قابلیت تولید انواع بیشماری از صمغهای گیاهی را دارا میباشد و بسیاری از دانهها همچون بالنگو و گوار حاوی صمغهای با ارزشی هستند. با توجه به کاربردهای مهم درمانی و صنعتی دو گیاه گوار و بالنگو و نیاز به اطلاعات و گزارشهای بیشتر در مورد تعیین بهترین سطح اسید هیومیک و تحمل به تنش شوری این گیاهان، هدف از انجام این پژوهش بررسی تحمل دو گیاه بالنگو و گوار به تنش شوری در مرحله جوانهزنی و مراحل ابتدایی رشد دو گیاه و کاربرد اسید هیومیک بود.
مواد و روشها: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه بذر دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل در سال 1400 انجام گردید. در این آزمایش تنش شوری با استفاده از کلرید سدیم در سطوح شاهد (عدم شوری)، 70، 140، 210 میلیمولار و اسید هیومیک با سطوح (0، 40، 80 و 120 میلی‌گرم بر لیتر) مورد بررسی قرار گرفت. به هر پتری که حاوی 25 بذر بود، محلول اسیدهیومیک در سطوح مختلف شوری اضافه شد.
یافته ها: نتایج نشان داد که تنش شوری موجب کاهش درصد جوانهزنی، طول ریشهچه، طول ساقهچه، طول گیاهچه و وزن خشک گیاهچه گوار شد. در این گیاه، با افزایش سطح تنش شوری به 210 میلیمولار، 34/35 درصد جوانهزنی نسبت به شاهد کاهش یافت و با افزایش شدت تنش از سطح 140 میلیمولار، کاهش معنیداری در درصد جوانهزنی مشاهده شد. بیشترین طول ساقهچه بالنگو در تیمارهای شوری 70 میلیمولار و سطح کودی 40 میلی‌گرم بر لیتر و بیشترین طول ریشهچه در گیاه بالنگو از تیمار 40 میلی‌گرم بر لیتر اسید هیومیک در سطح تنش شوری 70 میلیمولار بدست آمد. همچنین نتایج نشان داد که بیشترین طول ریشهچه (46/1 سانتی‌متر) در گیاه گوار به ترتیب مربوط به پیشتیمار اسید هیومیک در شرایط شوری 70 و 140 میلیمولار در سطوح کودی 40 و 80 میلی‌گرم بر لیتر بود.
نتیجه گیری: به طور کلی میتوان اظهار داشت شاخصهای جوانهزنی کاهش محسوسی در شرایط تنش داشتند و این امر مبین آن است که اسید هیومیک به‌عنوان یک پیشتیمار مناسب می‌تواند شاخصهای رشدی گیاهچه گیاهان بالنگو و گوار را در شرایط تنش و بدون تنش بهبود دهد. با کاربرد اسید هیومیک در همه سطوح شوری به جز 210 میلیمولار شاخصهای جوانهزنی در دو گیاه مذکور در وضعیت مطلوبی قرار داشتند.
جنبه های نوآوری:
1- آستانه تحمل به تنش شوری در دو گیاه گوار و بالنگو بررسی شد.
2- کود اسید هیومیک در این تحقیق باعث تعدیل اثرات مخرب تنش شوری در دو گیاه گوار و بالنگو شد.
