کاربران عمومی فقط به فهرست مقالات منتشر شده دسترسی دارند.
اسد معصومی اصل، رضا امیری فهلیانی، حمیدرضا بلوچی،
جلد 1، شماره 1 - ( (بهار و تابستان) 1393 )
چکیده
تنش شوری یکی از گسترده‌ترین تنش‌های محیطی بوده و عامل محدود کننده رشد و نمو گیاهان زراعی است. یکی از محدودیت‌های اصلی تولید برنج، تنش شوری است. در همین راستا، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سطوح شوری پائین (5/7، 15، 5/22 میلی‌مولار) و بالا (75 ،150، 225 و 300 میلی‌مولار) به‌همراه شاهد به عنوان فاکتور اول و نه رقم برنج (دولار، حسن‌سرایی، موسی‌طارم، کامفیروز، لنجان عسکری، غریب، دم‌سیاه ممسنی، 304، چمپای محلی یاسوج) به‌عنوان فاکتور دوم با سه تکرار در آزمایشگاه زراعت دانشگاه یاسوج در سال 1390 انجام شد. نتایج نشان دادند که در سطوح شوری بالا (بیش از 75 میلی‌مولار) رقم حسن‌سرایی با حداکثر درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی و طول ساقهچه نسبت به شوری‌‌های اعمال‌شده متحمل است و رقم دم‌سیاه ممسنی با حداقل صفات مزبور کمترین تحمل را داراست؛ ولی در سطوح شوری پایین (کمتر از 5/22 میلی‌مولار) با این که ارقام حسن‌سرایی به همراه لنجان و موسی‌طارم بیشترین درصد جوانهزنی را دارند؛ ولی حداکثر سرعت جوانهزنی به رقم موسی‌طارم و حداکثر طول ساقهچه به رقم غریب تعلق دارد. بنابراین، از نظر درصد جوانهزنی، رقم حسن‌سرایی برتر است؛ ولی از نظر حداکثر درصد و سرعت جوانهزنی، رقم موسی‌طارم برتر بود. پس در تنش شوری بالا نباید فقط به درصد جوانهزنی متکی بود، بلکه باید به سرعت جوانهزنی نیز توجه داشت ولی در تنش شوری پایین به علت عدم تمایز ارقام با درصد جوانهزنی باید صفات سرعت جوانهزنی و وزن خشک ساقهچه بیشتر مورد توجه باشند.
محمد ضیائی، هوشنگ فرجی، رضا امیری فهلیانی،
جلد 1، شماره 2 - ( (پاییز و زمستان) 1393 )
چکیده
سیب‌زمینی محصولی است که می‌تواند علاوه بر روش متداول تکثیر رویشی از طریق بذر حقیقی نیز تکثیر شود. تنها تعداد محدودی از آفات و بیماری‌ها که یکی از مهمترین عوامل خسارت‌زا در سیب‌زمینی محسوب می‌گردند، به وسیله بذر حقیقی انتقال می‌یابند. لذا به منظور بررسی پتانسیل بذر حقیقی سیب‌زمینی در مقایسه با غده بذری و ریزغده، آزمایشی در تابستان 1391 به‌صورت کرت‌های خرد شده با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مرودشت واقع در استان فارس اجرا شد. عامل اصلی آزمایش شامل سه تاریخ کاشت، 20 تیر، 30 تیر و 9 مرداد و روش‌های تکثیری مختلف به‌عنوان عامل فرعی در 7 سطح شامل سه رقم غده بذری (سانته، اگریا و مارفونا)، سه رقم ریزغده از همان ارقام غده بذری و بذر حقیقی هیبرید BSS296 بود. نتایج نشان داد که اثر تاریخ کاشت بر عملکرد غده، وزن غده‌های بازاری، تعداد غده‌های بازاری و توده زیستی معنی‌دار بود. اثر برهمکنش عامل‌ها بر کلیه صفات اندازه‌گیری شده به جز عملکرد غده، تعداد غده بازاری و ماده خشک معنی‌دار بود. بیشترین عملکرد در غده بذری رقم سانته تاریخ کاشت 20 تیرماه معادل 52/36 تن در هکتار و کمترین آن در ریزغده مارفونا با 07/19 تن در هکتار مشاهده شد. بهترین تیمار آزمایش جهت کشت تابستانه سیب‌زمینی در شهرستان مرودشت غده و ریزغده رقم سانته بود. هر چند، عملکرد غده بازاری بذر حقیقی در تاریخ کاشت دوم (30تیرماه) از غده بذری مارفونا در سطح پایین‌تری قرار گرفت ولی با سایر غده‌های بذری در یک سطح آماری قرار داشت و برتر از کلیه ریزغده‌ها بود. تمام نتایج حاکی از آن بود که بذر حقیقی از نظر عمده صفات اندازه‌گیری شده برتر از ریزغده‌هاست ولی در مقایسه با غده‌های بذری در تاریخ‌های مختلف کاشت، وضعیت‌های متفاوتی را نشان داد.
ﻋﻠﻲ مردای، ﻓﺮزاد ﺷﺮﻳﻒزاده، رﺿﺎ توﻛﻞاﻓﺸﺎری، رﺿﺎ ﻣﻌﺎﻟﻲاﻣﻴﺮی،
جلد 1، شماره 2 - ( (پاییز و زمستان) 1393 )
چکیده
پرایمینگ بذر از جمله راه‌های افزایش کارایی جوانهزنی بذر در شرایط تنشی زنده و غیرزنده می‌باشد. بدین منظور جوانهزنی و شاخص‌های رشد گیاهچه بذرهای پرایم‌شده علف‌گندمی بلند (Agropyron elongatum (Host.) P. Beauv) در شرایط تنش‌های دمای پایین و تنش خشکی ارزیابی شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل سه عاملی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. عامل‌های آزمایشی شامل پرایمینگ در دو سطح بذرهای پرایم‌شده (با استفاده از اوره 4- بار در دمای 10 درجه سانتی‌گراد به‌مدت 36 ساعت) و پرایم‌نشده؛ دمای جوانهزنی شامل دماهای 3، 6، 9، 12، 15، 20 و 25 درجه سانتی‌گراد و پتانسیل‌های اسمزی صفر (آب مقطر)، 3-، 6-، 9- و 12- بار (اعمال‌شده توسط پلی‌اتیلن گلایکول 6000) بود. نتایج نشان داد که به استثنای صفت میانگین زمانی جوانهزنی سایر شاخص‌های جوانهزنی با افزایش دما از 3 تا C̊ 25 روند افزایشی نشان دادند و بذرها بیشترین حساسیت را به تنش دمای پایین در دماهای کمتر از 9 درجه سانتی‌گراد نشان دادند. این در حالی است که با افزایش شدت تنش خشکی روند تغییرات این شاخص‌ها معکوس بوده و حساسیت بذرها به تنش خشکی از پتانسیل‌های بالاتر از 6- بار شروع و در پتانسیل 12- بار به حداکثر رسید. به هر حال بذرهای پرایم‌شده نسبت به بذرهای پرایم‌نشده جوانهزنی بهتری در هر دو شرایط تنش خشکی و دمای پایین از خود نشان دادند. نتایج این آزمایش نشان داد که بیشترین شاخص بنیه گیاهچه و سرعت جوانهزنی در دامنه دمایی 20 تا 25 درجه سانتی‌گراد و پتانسیل آبی صفر تا 3- بار حاصل شد.
امین صالحی، اسد معصومی اصل، علی مرادی،
جلد 2، شماره 1 - ( (بهار و تابستان) 1394 )
چکیده
بیلهَر یا کندل کوهی (Dorema aucheri) یکی از گیاهان خانواده چتریان و دارای ترکیبات فلاونوئیدی و کومارینی می‌باشد. از آنجایی که تکثیر این گیاه در رویشگاه‌های طبیعی از طریق بذر صورت می‌گیرد و با توجه به خواب عمیق بذر، بررسی روش‌های مختلف شکست خواب بذر، برای حفاظت از این گونه ضروری به نظر می‌رسد. در این تحقیق، روش‌های مناسب شکست خواب بذر بیلهر با استفاده از روش‌های سرمادهی، شستشو و اسید جیبرلیک بر روی بذور جمع‌آوری شده این گیاه از استان کهگیلویه و بویراحمد مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی، با چهار تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج در سال 1390 انجام شد. عامل اول شامل طول دوره سرمادهی (سرمادهی مرطوب به مدت زمان‌های 3 و 4 هفته)، عامل دوم شامل اسید جیبرلیک (صفر و 1500 پی‌پی‌ام) و عامل سوم شامل شستشو (شستشو با آب مقطر و عدم شستشو) بودند. نتایج نشان داد که تیمار سرمادهی به مدت چهار هفته به همراه شستشو و اسید جیبرلیک 1500 پی‌پی‌ام بیشترین سرعت جوانهزنی و شاخص بنیه گیاهچه را داشت. همچنین بیشترین وزن خشک محور زیر لپه و محور بالای لپه در این تیمار به دست آمد. این در حالی است که برای صفات درصد جوانهزنی، طول محور بالای لپه و طول محور زیر لپه هیچ یک از اثرات سه‌گانه و دوگانه معنی‌دار نشد. در صفت درصد جوانهزنی بذور سرمادهی شده به مدت 4 هفته در مقایسه با 3 هفته جوانهزنی بهتری داشتند. نتایج به دست آمده از آزمایش نشان دهنده این موضوع است که بذور بیلهر مورد مطالعه دارای درجاتی از خواب فیزیولوژیک بودند.
مژگان ملکی نارگ‌موسی، حمیدرضا بلوچی، محمود عطارزاده،
جلد 2، شماره 1 - ( (بهار و تابستان) 1394 )
چکیده
به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی و پیش‌تیمار بذر بر برخی مؤلفه‌های جوانهزنی و رشد گیاهچه گلرنگ (Carthamus tinctorius L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در آزمایشگاه فناوری بذر دانشکده‌ی کشاورزی دانشگاه یاسوج در سال 1390 انجام شد. عامل اول شامل پنج سطح پیش‌تیمار بذر (شاهد (بدون کاربرد پیش‌تیمار)، پیش‌تیمار با آب مقطر، نیترات پتاسیم سه درصد، پلی‌اتیلن گلایکول و اوره هر کدام با پتانسیل اسمزی 4- بار) و عامل دوم شامل سه سطح تنش خشکی (شامل شاهد بدون تنش، پلی‌اتیلن گلایکول 4- بار و 8- بار) بودند. نتایج این آزمایش نشان داد که اثر متقابل پیش‌تیمار و خشکی بر صفات درصد و سرعت جوانهزنی معنی‌دار نگردید، ولی اثرات اصلی پیش‌تیمار و خشکی به‌طور معنی‌داری این صفات را تحت تأثیر قرار داد. بیشترین درصد جوانهزنی و سرعت جوانهزنی به ترتیب (66/75 درصد و 62/3 بذر در روز) در پیش‌تیمار اوره و کمترین مقدار (52 درصد و 31/2 بذر در روز) در شاهد (بدون کاربرد پیش‌تیمار) مشاهده شد. تنش خشکی منجر به کاهش معنی‌دار صفات جوانهزنی گردید. در مجموع نتایج به دست آمده در این پژوهش نشان می‌دهد که پیش‌تیمار با اوره و نیترات پتاسیم در مقایسه با پلی‌اتیلن گلایکول، مؤلفه‌های جوانهزنی و در نتیجه رشد گیاهچه گلرنگ را بهبود می‌دهد.
خدیجه بادپا، محسن موحدی دهنوی، علیرضا یدوی،
جلد 2، شماره 2 - ( (پاییز و زمستان) 1394 )
چکیده
به‌منظور بررسی برهمکنش نیترات کادمیوم و سالیسیلیک اسید بر جوانهزنی بذر گلرنگ (رقم صفه) این آزمایش در سال 1391 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار شامل تیمارهای پرایمینگ بذر با سالیسیلیک اسید در چهار سطح (0، 3/0، 6/0 و 9/0 میلی‌مولار) و محلول نیترات کادمیوم در هشت سطح (0، 5، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 میلی‌مولار) اجرا گردید. نتایج نشان داد که در تمامی تنش‌های نیترات کادمیوم اعمال شده پرایم توسط سالیسیلیک اسید 9/0 میلی‌مولار بیشترین سرعت جوانهزنی (84 درصد در تیمار بدون کادمیوم)، سرعت جوانهزنی (58/6 بذر در روز در تیمار 5 کادمیوم)، طول ریشه‌چه (21/4 سانتی‌متر در تیمار بدون کادمیوم) و ساقهچه (29/3 سانتی‌متر در تیمار بدون کادمیوم)، وزن خشک ریشه‌چه (25/2 میلی‌گرم در تیمار بدون کادمیوم) و ساقهچه (94/بدون میلی‌گرم در تیمار بدون کادمیوم) و شاخص بنیه بذر (30/6 در تیمار بدون کادمیوم) را داشت. به‌طور کلی تیمار بذور با سطوح مختلف پرایمینگ باعث کاهش اثر سوء نیترات کادمیوم بر جوانهزنی بذر شد و بهترین سطح پرایمینگ، سطح 9/0 میلی‌مولار سالیسیلیک اسید بود.
یعقوب بهزادی، امین صالحی، حمید رضا بلوچی، فهیمه خالدی،
جلد 2، شماره 2 - ( (پاییز و زمستان) 1394 )
چکیده
در سال‌های اخیر استفاده از اثرات دگرآسیبی در مدیریت علف‌های هرز نظر بسیاری از متخصصین را به خود جلب کرده است. بدین منظور دو آزمایش جهت بررسی اثر عصاره آبی گیاه دارویی برنجاسف (Achilla wilhelmsii) و پونه (Mentha longifolia (L.) Huds) بر شاخص‌های جوانهزنی بذر علف هرز بارهنگ در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1393 در آزمایشگاه تحقیقات بذر دانشگاه یاسوج انجام شد. تیمارها شامل صفر، 25، 50، 75 و 100 درصد غلظت‌های عصاره آبی اندام هوایی گیاه برنجاسف و پونه بود. نتایج نشان داد که اثر عصاره آبی اندام هوایی گیاه برنجاسف و پونه بر درصد و سرعت جوانهزنی، طول ریشه‌چه و ساقهچه، وزن‌تر و خشک ریشه‌چه و ساقهچه و بنیه بذر گیاه بارهنگ معنی‌دار بود. بیشترین درصد و سرعت جوانهزنی مربوط به تیمار شاهد (آب مقطر) بوده که با افزایش غلظت عصاره‌ها درصد و سرعت جوانهزنی کاهش معنی‌داری یافت. کمترین درصد و سرعت جوانهزنی مربوط به غلظت 100% عصاره‌های آبی بود که با غلظت 75% اختلاف معنی‌داری نداشت. در نهایت نتایج حاصل، اثرات دگرآسیبی عصاره آبی اندام هوایی گیاه برنجاسف و پونه را، به‌عنوان یک علف‌کش زیستی، روی جوانهزنی و رشد علف هرز بارهنگ به‌وضوح نشان داد.
زینب تقی نژاد، مسعود دهداری، امین میرشکاری، حسین زینلی،
جلد 3، شماره 1 - ( (بهار و تابستان) 1395 )
چکیده
گیاه دارویی زرشک، متعلق به تیره زرشک است. بذرهای گیاه زرشک دارای دوره خواب طولانی هستند؛ بنابراین، غلبه بر خواب و افزایش میزان جوانهزنی بذرها به روش‌های مختلف می‌تواند مفید واقع گردد. این مطالعه به‌صورت دو آزمایش جداگانه انجام گردید. در آزمایش اول، تأثیر سطوح مختلف اسید جیبرلیک در دمای 8 درجه سانتی‌گراد (0، 600 و 900 میلی‌گرم در لیتر) و دما (5، 10 و 25 درجه سانتی‌گراد به مدت 50 روز) به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار و در آزمایش دوم تأثیر غلظت‌های مختلف محیط کشت ام اس (ام‌اس کامل، یک‌دوم و یک‌چهارم) در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار بر کشت جنین بذر چهار گونه زرشک بومی ایران (زرافشان، معمولی، راست خوشه و زالزالکی) بررسی شد. بر اساس نتایج حاصله در آزمایش اول، تیمار سرمادهی بذرها در مقایسه با تیمار اسید جیبرلیک، بیشترین اثر را در افزایش درصد جوانهزنی (88 درصد) بذرها نشان داد. در آزمایش دوم، بهترین ترکیب عناصر غذایی جهت کشت جنین، محیط کشت ام‌اس کامل بود. به‌گونه‌ای که در هر چهار گونه بعد از دو یا سه روز جوانهزنی 100 درصد مشاهده گردید. در مجموع بهترین روش برای جوانهزنی سریع زرشک، در همه گونه‌های مورد مطالعه استفاده از کشت جنین در محیط کشت ام‌اس کامل تشخیص داده شد.
امید انصاری، فرشید قادری فر، فرزاد شریف زاده، علی مرادی،
جلد 3، شماره 2 - ( (پاییز و زمستان) 1395 )
چکیده
این تحقیق به‌منظور بررسی اثر دماهای مختلف بر جوانهزنی و تعیین دمای کاردینال جوانهزنی (دمای پایه، مطلوب و بیشینه جوانهزنی) چاودار کوهی، در دماهای 3، 5، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سانتی‌گراد به اجرا درآمد. جهت کمی‌سازی واکنش سرعت جوانهزنی بذر چاودار کوهی به دما از 3 مدل رگرسیون غیرخطی دوتکه‌ای، دندان مانند و بتا استفاده شد. نتایج نشان داد که دما علاوه بر درصد جوانهزنی بر سرعت جوانهزنی نیز اثرگذار است. در مقایسه 3 مدل استفاده‌شده با توجه به پارامترهای RMSE، CV، SE و نمودار خط 1:1، مناسب‌ترین مدل جهت تخمین دماهای کاردینال چاودار کوهی مدل دندان مانند و بتا گزارش شد؛ اما به‌دلیل بالا بودن SE برای دمای پایه و تخمین منفی دمای پایه در مدل بتا می‌توان از بین دو مدل دندان مانند و بتا، مدل دندان مانند را به‌عنوان مناسب‌ترین مدل گزارش کرد. دمای پایه، مطلوب تحتانی، مطلوب فوقانی و سقف با استفاده از مدل دندان مانند به‌ترتیب بین 70/2 تا 17/3، 27/21 تا 00/30 و 00/35 تا 05/35 درجه سانتی‌گراد متغیر بود؛ بنابراین با استفاده از مدل دندان مانند و پارامترهای تخمین زده شده می‌توان از این مدل در تهیه و ارزیابی مدل‌های پیش‌بینی جوانهزنی استفاده کرد.
سمیرا پارسایی، محسن موحدی دهنوی، حمیدرضا بلوچی،
جلد 4، شماره 1 - ( (بهار و تابستان) 1396 )
چکیده
با توجه به نقش روی و بور در افزایش کیفیت بذر، فراهم نمودن مقدار کافی این عناصر در بذر دارای اهمیت می‌باشد. این پژوهش در قالب دو آزمایش مجزا در سال 1393 در آزمایشگاه زراعت دانشگاه یاسوج اجرا شد. در آزمایش اول بذور کنجد رقم داراب 1 حاصل از یک مطالعه‌ی مزرعه‌ای به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی شامل سطوح آبیاری پس از 75، 110 و 145 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر و محلول‌پاشی آب آبیاری، سولفات روی، اسید بوریک و ترکیب هر دو طی دو مرحله هشت برگی و سه هفته بعد از مرحله اول، در دمای 15 درجه سانتی‌گراد، مورد آزمون جوانهزنی قرار گرفتند. آزمایش دوم به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اول در هشت سطح شامل خیساندن بذور کنجد با آب مقطر، خیساندن با محلول‌های حاوی سولفات روی، اسید بوریک، سولفات روی و اسید بوریک با غلظت 3/0 درصد و بذور غنی‌شده از طریق محلول‌پاشی گیاه مادری با عناصر روی و بور شامل، بذر با مقدار روی 159 میلی‌گرم بر کیلوگرم (روی بالا)، بذر با مقدار بور 3/15 میلی‌گرم بر کیلوگرم (بور بالا) و بذر با مقدار 5/139 و 14 میلی‌گرم بر کیلوگرم (ترکیب روی و بور بالا) به‌اضافه بذر خشک بدون پیش تیمار بود. عامل دوم شامل پیری تسریع شده به مدت صفر (شاهد)، 2 و 4 روز در دمای 45 درجه سانتی‌گراد و رطوبت 100 درصد بود. نتایج آزمایش اول نشان داد که با تأخیر در زمان آبیاری، تیمارهای محلول‌پاشی عناصر کم‌مصرف روی، بور و ترکیب روی با بور در مقایسه با تیمار آب، موجب بهبود صفات جوانهزنی شدند. نتایج آزمایش دوم نیز نشان داد که تیمارهای بذر محتوی روی و بور با غلظت‌های بالا حاصل از آزمایش اول، نسبت به تیمارهای غنی‌سازی بذر با غلظت 3/0 درصد عناصر روی و بور موجب افزایش شاخص‌های جوانهزنی و فعالیت آنزیم‌های کاتالاز و پراکسیداز شدند.
جنبه‌های نوآوری:
- بررسی نقش محلول‌پاشی گیاه مادری کنجد رقم داراب 1 با عناصر معدنی روی و بور بر جوانهزنی، بنیه و قابلیت انبارداری بذر.
- اثر خیساندن بذر کنجد رقم داراب 1 در محلول‌های حاوی عناصر معدنی روی و بور بر جوانهزنی، بنیه و قابلیت انبارداری بذر.
زهرا محمد زاده نصر آباد علیا، احمد مهتدی،
جلد 4، شماره 1 - ( (بهار و تابستان) 1396 )
چکیده
علف‌های هرز تهدید جدی برای کشاورزی محسوب می‌شود. استفاده از ویژگی دگرآسیبی گیاهان به‌ویژه گیاهان دارویی، نقش مهمی در مدیریت و کنترل علف‌های هرز ایفا می‌کند و می‌تواند فرصت مناسبی برای پیدایش علف‌کش‌های طبیعی و نسل جدیدی از بازدارنده‌های رشد باشد. این تحقیق به‌منظور بررسی توان دگرآسیبی عصاره آبی بومادران بر دو علف هرز خردلی کاذب و جوی هرز وحشی انجام گرفت. دو آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در دو بخش آزمایشگاهی و کشت گلدانی انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل عصاره‌ی آبی اندام‌های (گل، برگ و ریشه) گیاه بومادران در 4 سطح 1، 2 و 5 درصد و شاهد (آب مقطر) بودند. نتایج نشان داد که بیشترین درصد جوانهزنی جوی هرز و خردلی کاذب در تیمار شاهد به ترتیب 100 و 91 درصد بود و جوانهزنی آنها تحت عصاره‌های برگ و گل بومادران با غلظت 5 درصد به صفر رسید. غلظت‌های بالاتر از 2 درصد عصاره‌ی بومادران سرعت جوانهزنی، طول ریشه‌چه و ساقهچه را در جوی هرز وحشی و خردلی کاذب به‌طور معنی‌داری نسبت به شاهد کاهش داد. بر اساس یافته‌های این تحقیق عصاره‌ی برگ و گل بومادران دارای اثر دگرآسیبی قوی بوده و جوانهزنی بذرهای جوی هرز وحشی و خردلی کاذب و همچنین رشد آنها را به میزان زیادی کاهش داد که این امر می‌تواند در تولید علف‌کش‌هایی با منشأ طبیعی مورداستفاده قرار گیرد.
جنبه‌های نوآوری:
- عصاره آبی بومادران جوانهزنی و رشد جوی هرز وحشی و خردلی کاذب را به میزان زیادی کاهش می‌دهد.
- از عصاره آبی بومادران جهت تولید علف‌کش‌هایی با منشأ طبیعی می‌توان استفاده کرد.
زهرا عجریب‌زاده، حمیدرضا بلوچی، علیرضا یدوی، امین صالحی،
جلد 4، شماره 1 - ( (بهار و تابستان) 1396 )
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر دگرآسیبی عصاره آبی نه گونه علف هرز بر شاخص‌های جوانهزنی بذر و رشد گیاهچه انیسون، آزمایشی در سال 1393 در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج به اجرا در آمد. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل که شامل تأثیر عصاره آبی نه گونه علف هرز به‌عنوان فاکتور اول در غلظت‌های مختلف از عصاره آبی (10، 20، 30، 40 و 50 گرم در لیتر) به‌عنوان فاکتور دوم در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که برهمکنش عصاره آبی علف‌های هرز مختلف با غلظت‌های متفاوت تأثیر معنی‌داری بر درصد و سرعت جوانهزنی، طول و وزن ریشه‌چه و ساقهچه و بنیه بذرهای انیسون در سطح احتمال خطای یک درصد داشت. بیشترین اثرات دگرآسیبی بر درصد و سرعت جوانهزنی انیسون در غلظت 10 گرم در لیتر عصاره آبی علف‌های هرز جغجغک و آلاله وحشی و در غلظت 20 و 30 گرم در لیتر عصاره آلاله وحشی و ازمک و در غلظت 40 و 50 گرم در لیتر عصاره آلاله وحشی، ازمک، کاهو وحشی و جغجغک مشاهده شد و جوانهزنی بذر انیسون را به صفر رساند.
جنبه‌های نوآوری:
- بررسی اثر دگرآسیبی نه گونه علف‌هرز رایج در منطقه کهگیلویه و بویراحمد بر جوانهزنی بذر گیاه انیسون.
- بررسی اثر غلظت‌های مختلف عصاره آبی علف‌هرز بر شاخص‌های جوانهزنی انیسون.
اسد معصومی اصل، زهره چهابکاری، سکینه خلیلی، رضا امیری فهلیانی،
جلد 4، شماره 1 - ( (بهار و تابستان) 1396 )
چکیده
تنش شوری از جمله تنش‌های محیطی است که کشت برنج را محدود می‌کند. بررسی وضعیت تحمل و حساسیت در بوته‌های نسل تفرق، یکی از راه‌های دستیابی به ارقام متحمل می‌باشد. به‌منظور بررسی تأثیر تنش شوری (80 میلی‌مولار کلرید سدیم) روی نتاج نسل دوم حاصل از تلاقی سه رقم برنج (دولار با 304 و غریب با 304) و مقایسه آنها با والدین و دسته‌بندی آنها از نظر تحمل به شوری، ابتدا آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار انجام شد تیمارها شامل والدین تلاقی به‌همراه دو رقم یاسوج و کامفیروز بود و سپس ارقام شاهد به‌همراه نتاج نسل دوم به‌صورت آگمنت با طرح پایه کاملاً تصادفی بررسی گردیدند. در مرحله جوانهزنی، رقم دولار در تمامی صفات اندازه‌گیری‌شده به‌جز درصد جوانهزنی، دارای کمترین مقدار بوده و نسبت به شوری رقمی حساس بود، ولی ارقام غریب و کامفیروز نسبت به شوری متحمل بودند. در هر دو تلاقی، نتاج نسل دوم برای صفات اندازه‌گیری شده تنوع نشان دادند. مقدار وراثت‌پذیری عمومی (به ترتیب برای تلاقی دولار با 304 و غریب با 304) برای صفات طول ساقهچه (5/98% و 96%)، طول ریشه‌چه (8/90% و 86%) و وزن‌تر ساقهچه (8/95% و 7/92%) بالا بود و در نتیجه می‌توان در مورد این صفات انتخاب را بر اساس فنوتیپ انجام داد. مقدار وراثت‌پذیری عمومی برای صفات وزن‌تر ساقهچه و طول ریشه‌چه در نتاج نسل دوم حاصل از تلاقی رقم دولار با رقم 304 بیشتر از نتاج نسل دوم تلاقی غریب با 304 بود. با توجه به وضعیت نتاج نسل دوم و وراثت‌پذیری به‌دست‌آمده، می‌توان نتیجه گرفت که از بین دو تلاقی مزبور، تلاقی دولار با 304 برای اصلاح برنج از نظر تحمل به شوری در مرحله جوانهزنی مفیدتر می‌باشد.
جنبه‌های نوآوری:
- برای اولین بار طرح آگمنت در تحقیقی آزمایشگاهی برای بررسی ژنوتیپ‌های بدون تکرار در نسل تفرق استفاده شد.
- بررسی تحمل و حساسیت ژنوتیپ‌ها با توجه به تعریف بازه‌های آماری انجام شد.
- معرفی تلاقی برتر جهت تکرار در سطح مزرعه شد.
حسن تیموری، حمیدرضا بلوچی، علی مرادی، الیاس سلطانی،
جلد 5، شماره 2 - ( (پاییز و زمستان) 1397 )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه: جوانهزنی بذر از اولین مراحل مهم و پیچیده در چرخه زندگی گیاهان است و تحت تاثیر عوامل وراثتی و محیطی بسیاری قرار می‌گیرد. عوامل مختلفی در جوانهزنی و استقرار گیاهچه تاثیرگذار هستند. از جمله این عوامل می‌توان به خصوصیات گیاه مادری (تغذیه، ژنتیک)، مرحله‌ی رسیدگی بذر در زمان برداشت و همچنین عوامل محیطی (دما، پتانسیل آب، تهویه و فشردگی خاک) اشاره کرد. بنیه بذر نیز به عنوان اولین جزء از کیفیت بذر تحت تاثیر زوال بذر در طی انبارداری کاهش می‌یابد. هدف از پژوهش حاضر بررسی واکنش جوانهزنی و بیوشیمیایی بذرهای زوال یافته گیاه شنبلیله در دامنه‌های دمایی و رطوبتی مختلف می‌باشد.
مواد و روش‌ها: این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در آزمایشگاه علوم و تکنولوژی بذر دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج در سال 1395 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل بذرهای زوال یافته و بدون زوال در نه سطح دمایی (5، 10، 15، 20، 25، 30، 35، 40 و 45 درجه سانتی‌گراد) و هفت سطح پتانسیل اسمزی (صفر، 2/0-، 4/0-، 6/0-، 8/0-، 1- و 2/1- مگاپاسکال) بود.
یافته‌ها: در این آزمایش اثر زوال‌بذر، پتانسیل‌‌آب و برهمکنش آنها در هر محیط بر شاخص‌های جوانهزنی (درصد و سرعت جوانهزنی و شاخص بنیه گیاهچه) و بیوشیمیایی (قندمحلول، پرولین، پروتئین محلول و آنزیم کاتالاز) بذر گیاه شنبلیله معنی‌دار بود. نتایج نشان داد که در بذرهای زوال یافته مقادیر درصد و سرعت جوانهزنی و شاخص بنیه گیاهچه با کاهش پتانسیل اسمزی آب محیط در دماهای پایین‌تر و بالاتر از دمای 20 درجه سانتی‌گراد، کاهش و مقادیر ترکیبات بیوشیمیایی بذر (قند محلول، پروتئین محلول، پرولین و آنزیم کاتالاز) نیز افزایش یافت.
نتیجه گیری: به‌طورکلی شاخص‌های جوانهزنی و بیوشیمیایی بذر گیاه شنبلیله به ترتیب نسبت به پتانسیل‌های آب، زوال بذر و دمای جوانهزنی بذر حساسیت نشان می‌دهد. در شرایط کاهش پتانسیل اسمزی آب، دمای جوانهزنی کمتر از 20 درجه سانتی‌گراد منجر به افزایش مقاومت جوانهزنی بذر شنبلیله به پتانسیل منفی‌تر آب گردید.
جنبه‌های نوآوری:
- بررسی خصوصیات جوانهزنی و بیوشیمایی بذرهای زوال‌یافته گیاه شنبلیله تحت سطوح مختلف پتانسیل اسمزی و دما
- در مناطقی با پتانسیل اسمزی منفی‌تر بهتر است بذر شنبلیله در شرایطی با دماهای پایین‌تر از دمای 20 درجه سانتی‌گراد کشت گردد.
اکرم رستمی پور، علی مرادی، حمیدرضا عیسوند،
جلد 6، شماره 2 - ( (پاییز و زمستان) 1398 )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه: حالت خواب به‌عنوان یک شیوه اجتناب از تنش‌های اقلیمی اهمیت زیادی در حفظ گونه‌های گیاهی دارد که شامل خواب فیزیولوژیکی، فیزیکی، مورفولوژیکی و مورفوفیزیولوژیکی می‌باشد. سختی پوسته بذر یکی از دلایل اصلی بروز خواب در گیاهان خانواده لگومینوز است. یکی از سازوکارهای اصلی شکست خواب بذر در گیاهان خانواده لگومینوز استفاده از تیمارهای خراش‌دهی است. از آنجایی که کمبود اکسیژن از عوامل القاءکننده خواب است، تیمار خراش‌دهی به‌واسطه تسهیل در تبادل گازها به‌ویژه اکسیژن و دی‌اکسید کربن، سبب برطرف شدن خواب بذر و در نهایت افزایش درصد جوانهزنی می‌گردد. پرایمینگ با اسید جیبرلیک نیز در شکست خواب فیزیولوژیک در گونه‌های گیاهی که دچار خواب می‌باشند مؤثر واقع شده و موجب جوانهزنی می‌شود. بدین منظور هدف از این تحقیق بررسی شکست خواب، جوانهزنی و یافتن مناسب‌ترین تیمار جهت برطرف نمودن خواب بذر سه اکوتیپ گون مرتعی می‌باشد.
مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر در سال 1392 در آزمایشگاه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان به‌صورت فاکتوریل دو عاملی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرارانجام شد. عامل اول شامل سه اکوتیپگون مرتعی سمیرم، دماوند و زنجان و عامل دوم شامل تیمارهای شکست خواب بود. تیمارهای اعمال شده عبارت بودند از: شاهد، خراش‌دهی مکانیکی (خراش‌دهی با سمباده) به‌همراه سرمادهی به‌مدت زمان‌های 10، 20 و 30 روز در دمای 4 درجه سلسیوس ، خراش‌دهی مکانیکی به‌همراه اسید جیبرلیک با غلظت 400 و 500 میلی‌گرم در لیتربه‌مدت زمان 48 ساعت، خراش‌دهی شیمیایی با اسید سولفوریک 96 درصد به‌مدت زمان‌های 2 و 4 دقیقه، خراش‌دهی مکانیکی به‌همراه نیترات پتاسیم 2 درصد به‌مدت زمان 72 ساعت، خراش‌دهی مکانیکی به‌همراه اسیدجیبرلیک 400 میلی‌گرم در لیتر به‌مدت زمان 48 ساعت با سرمادهی 20 روز. صفات اندازه‌گیری شده شامل درصد جوانهزنی، میانگین زمان جوانهزنی، طول گیاهچه، وزن تر گیاهچه، وزن خشک گیاهچه و فعالیت آنزیم آلفاآمیلاز بود.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که برهمکنش اکوتیپ در تیمار شکست خواب بذر برای کلیه صفات معنی‌دار گردید. بر مبنای نتایج مقایسه میانگین اکوتیپ دماوند در اکثر مؤلفه‌های جوانهزنی نسبت به دو اکوتیپ سمیرم و زنجان برتر بود. در مقایسه بین تیمارهای اعمال شده، تیمار خراش‌دهی مکانیکی به‌همراه اسید جیبرلیک 400 میلی‌گرم در لیتر بر افزایش برخی شاخص‌های جوانهزنی و رشد گیاهچه‌ای بیشترین تأثیر را داشت. تیمار خراش‌دهی مکانیکی به‌همراه اسید جیبرلیک 400 میلی‌گرم در لیتر با سرمادهی 20 روز نسبت به دیگر تیمارهای اعمال شده سبب افزایش درصد جوانهزنی کل در اکوتیپ سمیرم با میانگین 67/84 درصد شد و بر افزایش فعالیت آنزیم آلفاآمیلاز تأثیر بیشتری داشت.
نتیجهگیری: به‌نظر می‌رسد خواب بذر گون از نوع فیزیولوژیک نباشد و افزایش جوانهزنی می‌تواند ناشی از خراش‌دهی مکانیکی در شکست خواب فیزیکی به‌علاوه اثر پرایمینگدر اثر دو عامل سرما و اسید جیبرلیک باشد.
جنبه‌های نوآوری:
1-تأثیر تیمارهای مختلف شکست خواب بر جوانهزنی بذر گون بررسی شد.
2- فعالیت آنزیمآلفاآمیلازبذر گون تحت تأثیر تیمارهای شکست خواب افزایش یافت.
رویا بهبود، علی مرادی، هوشنگ فرجی،
جلد 7، شماره 1 - ( (بهار و تابستان) 1399 )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه: ذرت شیرین (Zea mays var. saccharata) یکی از واریته‌های ذرت معمولی است که با حضور ژن و یا ژن‌هایی که بر ساخت نشاسته در آندوسپرم تأثیر می‌گذارند، از میان انواع ذرت متمایز شده است. با توجه به این‌که بیشتر گیاهان از جمله ذرت شیرین در مراحل اولیه جوانهزنی با مشکلاتی چون جوانهزنی غیر یکنواخت، سبز شدن ضعیف بذر روبرو هستند، به همین دلیل استفاده از محرک‌های آلی یکی از روش‌های کاهش اثرات مضر تنش‌های غیر زیستی، افزایش جوانهزنی، ظهور یکنواخت، افزایش عملکرد و کیفیت آنها می‌باشد. تحقیق حاضر به منظور بررسی تأثیر غلظت‌های مختلف کیتوزان بر جوانهزنی بذر و برخی شاخص‌های بیوشیمیایی ذرت شیرین در شرایط پتانسیل اسمزی انجام گردیده است.
مواد و روش‌ها: به منظور بررسی تأثیر کیتوزان و تنش اسمزی بر شاخص‌های جوانهزنی و بیوشیمیایی ذرت شیرین، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی، با چهار تکرار در آزمایشگاه فناوری بذر دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج در سال 1397 اجرا شد. فاکتور اول تنش اسمزی در پتانسیل‌های صفر، 3-، 6- و 9- بار و فاکتور دوم پیش‌تیمار در پنج سطح کیتوزان صفر، 25/0، 5/0، 75/0 و 1 درصد و یک سطح آب مقطر بود. ابتدا بذرها به مدت 3 ساعت در دمای 25 درجه سلسیوس و تحت شرایط تاریکی درون محلول‌های موردنظر کیتوزان غوطه‌ور شدند، سپس بذرهای پیش‌تیمار شده تحت آزمون جوانهزنی استاندارد قرار گرفتند و پتانسیل اسمزی با استفاده از پلی‌اتیلن‌گلایکول 6000 اعمال گردید. جوانهزنی بذرها در داخل ژرمیناتور با دمای 1±25 درجه سلسیوس به مدت 7 روز تحت شرایط تاریکی انجام شد. صفات جوانهزنی و شاخص‌های بیوشیمیایی طبق روش‌های استاندارد اندازه‌گیری شدند.
یافته‌ها: تنش اسمزی موجب کاهش درصد و سرعت جوانهزنی، شاخص طولی بنیه گیاهچه، ضریب یکنواختی جوانهزنی، ضریب آلومتریک و محتوای پروتئین محلول و همچنین باعث افزایش میانگین مدت زمان جوانهزنی، میزان پرولین، محتوای قندهای محلول و پراکسید هیدروژن گردید. پیش تیمار بذر با غلظت 5/0 درصد کیتوزان سبب افزایش میزان پروتئین محلول، پرولین و محتوای قندهای محلول در تمامی پتانسیل‌های اسمزی گردید. در سطوح تنش اسمزی، بیشترین و کمترین میزان پراکسید هیدروژن به ترتیب در تیمار 5/0 درصد کیتوزان و تیمار آب مقطر مشاهده گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که پیش تیمار با کیتوزان 5/0 درصد باعث افزایش درصد و سرعت جوانهزنی و شاخص طولی بنیه گیاهچه گردید؛ همچنین باعث کاهش میانگین مدت زمان جوانهزنی و مالون‌دی‌آلدئید گردید. پیش تیمار بذر با کیتوزان صفر و 1 درصد در مقایسه با غلظت‌های 25/0، 5/0 و 75/0 درصد کیتوزان باعث کاهش برخی از صفات جوانهزنی و بیوشیمیایی گردید.
نتیجهگیری: نتایج کلی آزمایش نشان داد که تیمار بذر با کیتوزان 5/0 درصد می‌تواند به میزان زیادی اثرات مضر ناشی از تنش اسمزی بر صفات جوانهزنی و بیوشیمیایی را در گیاهچه ذرت شیرین کاهش داده و رشد گیاهچه را بهبود بخشد.
جنبه‌های نوآوری:
- کیتوزان میزان درصد و سرعت جوانهزنی را افزایش می‌دهد.
- کیتوزان میزان قندهای محلول، پرولین و پروتئین محلول را افزایش می‌دهد.
- کیتوزان میزان مالون‌دی‌آلدئید و پراکسیدهیدروژن را کاهش می‌دهد.
زینب پیرسلامی، اسد معصومی اصل، حسین شاهسوند حسنی، مسعود دهداری،
جلد 7، شماره 2 - ( (پاییز و زمستان) 1399 )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه: تنش شوری یکی از مهمترین عوامل کاهش عملکرد گیاهان زراعی می‌باشد. تلاقی بین ارقام اصلاح شده و خویشاوندان وحشی یکی از روش‌های ایجاد گیاهان متحمل به شوری است که ایجاد غله جدید تریتی پایروم در این راستا بوده است که به عنوان گیاه دانه‌ای و علوفه‌ای مصرف می‌شود. بررسی اثر شوری در مرحله جوانهزنی یک آزمون قابل اطمینان در ارزیابی تحمل بسیاری از گونه‌هاست، زیرا شوری باعث کاهش درصد و سرعت جوانهزنی و همچنین کاهش رشد ریشه‌چه و ساقهچه می‌گردد. هدف از این آزمایش بررسی اثرات سطوح مختلف تنش شوری بر جوانهزنی لاین‌های امیدبخش تریتی‌پایرم اولیه غیرایرانی و دو رقم گندم الوند (متحمل به شوری) و قدس (حساس به شوری) می‌باشد.
مواد و روش‌ها: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج در سال 1396 انجام شد. فاکتور اول شامل 13 لاین تریتی‌پایرم و دو رقم گندم و فاکتور دوم شامل سطوح مختلف شوری صفر، 80، 160 و 240 میلی‌مولار نمک کلرید سدیم) بود. پس از ضدعفونی سطحی و کشت بذرها در پتری، اندازه‌گیری صفات مرتبط با جوانهزنی تا روز چهاردهم انجام شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که با افزایش سطح شوری سرعت و درصد جوانهزنی، طول ریشه‌چه، طول ساقهچه، وزن خشک و تر ریشه‌چه و وزن خشک ساقهچه کاهش یافت. بیشترین درصد (79/79) و سرعت جوانهزنی (74/75 بذر در روز) در شرایط تنش و بدون تنش، مربوط به لاین Az/b بود. درصد جوانهزنی رقم متحمل الوند (59/55 درصد) از 5 لاین تریتی‌پایروم بیشتر ولی از 7 لاین دیگر کمتر بود، سرعت جوانهزنی آن (69/53 بذر در روز) از 10 لاین تریتی‌پایروم بیشتر بود. درصد و سرعت جّوانه‌زنی رقم حساس قدس (به ترتیب 98/40 درصد و 87/36 بذر در روز) از همه لاین‌های تریتی‌پایروم کمتر بود. در شرایط تنش شوری، لاین La/b دارای بیشترین طول ریشه‌چه (77/7 سانتی‌متر) بود که حتی از طول ریشه‌چه رقم متحمل الوند (9/4 سانتی‌متر) نیز بیشتر بود. بیشترین وزن خشک ریشه‌چه در شرایط تنش به لاین Ka/b (027/0 گرم) و کمترین وزن خشک ریشه‌چه مربوط به رقم قدس (013/0 گرم) مربوط بود. در بین صفات جوانهزنی، بیشترین و کمترین وراثت‌پذیری به ترتیب مربوط به صفت طول ساقهچه در شرایط تنش و بدون تنش و صفت وزن‌تر ریشه‌چه (در شرایط عدم تنش) و طول ریشه‌چه (در شرایط تنش) بود. واریانس ژنتیکی صفات طول ساقهچه و درصد جوانهزنی در شرایط عدم تنش نسبت به شرایط تنش بیشتر بود و گزینش در شرایط عدم تنش از بازدهی بالاتری نسبت به شرایط تنش برخوردار خواهد بود. گروه‌بندی ژنوتیپ‌ها با استفاده از تجزیه خوشه‌ای ژنوتیپ‌ها را در شرایط نرمال و شوری در چهار گروه قرار داد. در شرایط تنش شوری، رقم متحمل به شوری به تنهایی در خوشه چهارم قرار گرفت. رقم حساس به شوری نیز با لاین St/b در خوشه سوم قرار گرفت. بقیه لاین‌های تریتی‌پایروم مورد بررسی در دو خوشه اول و دوم قرار گرفتند که لاین ترکیبی (Ka/b)(Cr/b)F6 در خوشه اول قرار گرفت. بنظر می‌رسد شرایط تنش شوری رقم قدس را از همه لاین‌های تریتی‌پایروم (بجز St/b) جدا کرده است ولی در شرایط نرمال چنین نبود که حاکی از صحت خوشه بندی ژنوتیپ‌های مورد بررسی است.
نتیجهگیری: نتایج این تحقیق تحمل به شوری را در اکثر لاین‌های ساده و ترکیبی این گیاه در مرحله جوانهزنی اثبات نمود که از بین آنها لاین‌های ترکیبی (St/b)(Cr/b)F3، (Ka/b)(Cr/b)F6 و (Ka/b)(Cr/b)F3 و La(4B/4D)×(b) و لاین‌های ساده La/b و Az/b و St/b بهتر از بقیه بوده‌اند. لذا این لاین‌های منتخب می‌توانند در بررسی‌های تکمیلی آتی مورد توجه قرار گیرند.
جنبه‌های نوآوری:
1-گیاه تریتی‌پایروم جدید بوده و قبل از معرفی نیاز به بررسی در سطح جوانهزنی دارد.
2-لاین‌های ساده همراه با لاین‌های ترکیبی گیاه تریتی‌پایروم مورد بررسی قرار گرفته که می‌تواند تأثیر تلاقی‌ها را نشان دهد.
3- گروه‌بندی لاین‌ها از جهت تحمل یا حساسیت فقط بر اساس صفات جوانهزنی انجام شده است.
