یکی از عوامل دستیابی به عملکرد بالا در واحد سطح، درصد و سرعت بالای جوانهزنی بذرها و استقرار مناسبتر گیاهچههای حاصل از بذرهای کشت شده میباشد. روی بهعنوان یک عنصر ضروری برای رشد و نمو گیاهان، از نقش کلیدی در بسیاری از فرآیندهای متابولیکی برخوردار بوده و تأثیر مثبتی را بر جوانهزنی بذرها دارد. اثر پیشتیمار بذر با محلولهایی با غلظت 5/0، 1 و 2 درصد سولفات روی بر تسهیم اندوخته بذر، آغاز خودپروری گیاهچه گندم و فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز طی پژوهشی بهصورت فاکتوریل بر پایهی طرح کاملاً تصادفی در 4 تکرار، در دانشگاه مراغه در سال 1392 مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که کلیه شاخصهای مورد مطالعه بهطور معنیداری تحت تأثیر پیشتیمار روی قرار گرفتند. مقایسه میانگین صفات اندازهگیری شده نشان داد که افزایش غلظت روی به یک درصد، اثرات مثبتی بر صفات مورد مطالعه داشته و برعکس، افزایش غلظت این عنصر به بیش از یک درصد موجب تغییرات منفی در صفات مزبور گردید. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان داد، میزان وزن خشک دانه در تیمار شاهد و سولفات روی 5/0 درصد به ترتیب در روزهای 21 و 20 به سطح ثابتی رسیدند که پس از بازههای یاد شده این مقدار ثابت ماند. همچنین، میزان وزن خشک کل، در تیمار شاهد و سولفات روی به ترتیب در روزهای 15 و 13 به وزن اولیه خود (وزن بذر) دست یافت. بهعلاوه، رشد خودپروری گیاه طی 12-10 روز پس از خیساندن آغاز شد. بذرهای تیمار شده با 5/0 و 1 درصد سولفات روی نسبت به سطوح دیگر آن دارای سطح برگ بیشتری بودند. این امر میتواند در نتیجهی ورود زودتر گیاهچههای حاصل از این تیمارها به مرحله خودپروری باشد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس صفات اتمام اندوخته بذر، جبران اندوخته بذر، وزن خشک ریشهچه و وزن خشک ساقهچه مؤید این امر بود. در همین راستا پیشتیمارهای 5/0 و 1 درصد سولفات روی زودتر از تیمارهای شاهد و 2 درصد روی به خودپروری رسیدند که با توجه به نتایج آزمایشها پیشتیمارهای 5/0 و 1 درصد برگزیده شدند.
چکیده مبسوط
مقدمه: علفهای هرز بهعنوان مهمترین تنش زیستی، با کاهش کارآیی مصرف آب، هدر رفت مواد غذایی، سایهافکنی و ترشح مواد سمی، منجر به کاهش 10 تا 100 درصدی عملکرد گیاهان زراعی میشوند. اولین قدم در کنترل علفهای هرز شناخت زیستشناسی و چرخه زندگی علف هرز بهویژه خصوصیات اکوفیزیولوژیکی بذر آنها میباشد. خواب در بذر علفهای هرز از جمله بذرهای تاجخروس وحشی امری معمول است؛ بنابراین، با توجه به اهمیت مطالعات خواب و جوانهزنی بذر علف هرز، تحقیق حاضر با هدف شناسایی روشهای شکستن خواب و جوانهزنی بذر علف هرز تاجخروس وحشی طراحی گردید.
مواد و روشها: پژوهش حاضر در پاییز سال 1392 با جمعآوری بذرهای تاجخروس وحشی از مزارع روستای آلاجوجه، شهرستان خداآفرین واقع در استان آذربایجان شرقی آغاز، سپس در آزمایشگاه دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در سالهای 1393 و 1394 به اجرا درآمد. از تیمارهای آب داغ به مدتهای 30، 60 و 120 ثانیه، پیشسرمای مرطوب (دو درجه سانتیگراد) به مدت دو و چهار هفته و نگهداری در دمای شش درجه سانتیگراد به مدت 18 ماه در قالب طرح کاملاً تصادفی و در چهار تکرار برای شکستن خواب بذرها استفاده شد. برای آنالیز دادهها از برنامه GenStat نسخه 12.1 و برای مقایسه میانگینها از آزمون دانکن در سطح احتمال 5 درصد استفاده گردید. از اکسل 2013 برای رسم نمودارها استفاده گردید.
یافتهها: تجزیه واریانس مشخص نمود که اثر تیمارها بر درصد جوانهزنی و سرعت جوانهزنی در علف هرز تاجخروس وحشی در سطح احتمال 1 درصد و میانگین مدت جوانهزنی در سطح احتمال 5 درصد معنیدار بود. نتایج حاصل نشان داد که در بین تیمارهای مورد مطالعه، تیمار نگهداری بذرها به مدت 18 ماه در دمای 6 درجه سانتیگراد بهترین تأثیر بر شکست خواب بذرهای علف هرز تاجخروس وحشی داشت. بطوری که بیشترین درصد جوانهزنی (92 درصد)، سرعت جوانهزنی (18/29 بذر در روز) و کمترین میانگین مدت جوانهزنی (2/4 روز) در تیمار نگهداری بذرها به دست آمد. تیمار پیشسرمای مرطوب نیز اثرات معنیداری در تحریک جوانهزنی داشت. با توجه به اینکه تیمارهای نگهداری بذر در دمای پایین و پیشسرمای مرطوب باعث تسریع در فرایند جوانهزنی و افزایش درصد جوانهزنی میگردد، لذا اطلاع دقیق از آنها میتواند در جهت بررسی، کنترل و جلوگیری از گسترش این علف هـرز مؤثر باشد.
نتیجهگیری: بهطور کلی نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که در بین تیمارهای مورد مطالعه، نگهداری بذرها به به مدت زمان 18 ماه در دمای شش درجه سانتیگراد بهترین روش برای برطرف نمودن خواب بذرهای علف هرز تاجخروس وحشی میباشد.
جنبههای نوآوری:
1- تیمارهای نگهداری بذر در دمای پایین و پیشسرمای مرطوب باعث شکست خواب بذر گردید.
2- تیمار نگهداری بذر در دمای پایین باعث افزایش درصد و سرعت جوانهزنی گردید.
صفحه 1 از 1 |
کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله پژوهشهای بذر ایران می باشد.
طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق
© 2024 CC BY-NC 4.0 | Iranian Journal of Seed Research
Designed & Developed by : Yektaweb