در یک جنگلکاری اصولی انتخاب گونهی مناسب و سازگار با شرایط محیط، با توان زندهمانی بالا و رشد مطلوب از اهمیت ویژهای برخوردار است. لازمهی این انتخاب اصولی پیشبینی الگوهای جوانهزنی بذر است که از آن میتوان به مدل زمان- رطوبت- دمایی جوانهزنی بذر اشاره کرد. در این تحقیق الگوی رفتاری جوانهزنی بذر سرونقرهای در چهار تکرار 50 بذری داخل پتری دیشهای 11 سانتیمتری و در دستگاه انکوباتور با اعمال پنج سطح تنش خشکی (صفر، 5/0-، 1-، 5/1-، 2- مگاپاسکال) و دمایی (10، 15، 20، 25، 30 درجه سانتیگراد) بررسی شد. در این آزمایش دمای بهینه (To) و دمای پایهی مورد نیاز جوانهزنی (Tb)، مقدار ثابت رطوبت-زمانی (θH) و مقدار زمانی-رطوبت-دمایی (θHT) اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که دمای بهینه و پایه لازم برای جوانهزنی به ترتیب برابر با 5/0 ±23/19 و 0/0±54/6 درجه سانتیگراد است. مقدار ثابت رطوبت- زمانی برای این گونه 11/0±29/0 میباشد. طبق نتایج به دست آمده عامل دما و پتانسیل آبی بهصورت مستقل و همزمان بر میانگین زمان جوانهزنی و درصد جوانهزنی بذر این گونه اثر میگذارد. مقدار زمان- رطوبت- دمایی با توجه به معادلهی θHT=[(Ψ-Ψb(g))(T-Tb)]tg تعیین شد که میزان آن برابر با 3/126 مگاپاسکال درجه سانتیگراد روز (MPa°C.d) با ضریب تبیین 87/0 به دست آمد. در نهایت کارایی مدل رطوبت-دمایی برای این گونه تأیید شد.
هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر نانو ذرات دیاکسید تیتانیوم (TiO2 Nano) و نانو تیوب کربنی (CNT) بر برخی ویژگیهای جوانهزنی بذر ارقام گیاه جو بود. آزمایش در سال 1393 در آزمایشگاه دانشگاه شهرکرد اجرا شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل نانوذره دیاکسید تیتانیوم و نانو تیوب کربن در چهار غلظت (صفر، 10، 30، 60 میلیگرم بر لیتر) بود که بر روی بذرهای ارقام جو پوشینهدار بهمن، ماکویی و نصرت اعمال گردید. صفات مورد اندازهگیری شامل: وزن خشک گیاهچه، طول گیاهچه، درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، میانگین زمان جوانهزنی، درصد مقاومت ریشهچه، شاخص طولی و وزنی بنیه بذر بودند. نتایج نشان داد تیمار نانو تیوب کربن با غلظت 60 میلیگرم بر لیتر نسبت به سایر تیمارها تأثیر مثبت بر درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، شاخص طولی و وزنی بنیه و وزن خشک گیاهچه داشت. در این آزمایش، بیشترین درصد مقاومت ریشهچه، شاخص وزنی بنیه و وزن خشک گیاهچه رقم نصرت تحت تیمار نانو تیوب کربن با غلظت 60 میلیگرم بر لیتر نسبت به تیمار شاهد به ترتیب معادل،7، 2/122 و 9/64 درصد به دست آمد. همچنین، تیمار نانو تیوب کربن با غلظت 60 میلیگرم بر لیتر سبب افزایش شاخص بنیه بذر در رقم ماکویی به میزان 8/39 درصد نسبت به تیمار شاهد شد. میتوان نتیجه گرفت که رقم نصرت در صفات شاخص طولی و وزنی بنیه بذر، طول گیاهچه، وزن خشک گیاهچه و درصد مقاومت ریشهچه نسبت به ارقام بهمن و ماکویی عملکرد مورفولوژیکی بهتری در شرایط آزمایشگاهی نشان داد.
چکیده مبسوط
مقدمه: بذر گیاه موسیر علاوه بر خواب دارای استقرار ضعیفی در مرحله جوانهزنی میباشد. از جمله روشهای بهبود کارایی و استقرار بذر میتوان به انواع پرایمینگ با مواد مغذی اشاره کرد. وجود عناصر ریزمغذی یکی از عواملی است که ممکن است کارایی بذرها را تحت تاثیر قرار دهد. لذا این پژوهش با هدف بررسی اثر پرایمینگ با مواد مغذی بر بهینهسازی شکست خواب، جوانهزنی، ارتقا کارایی بذر و استقرار گیاه دارویی-مرتعی موسیر جهت برنامههای حفاظتی، احیا و اهلی سازی این گیاه اجرا گردید.
مواد و روشها: به منظور بررسی اثر مواد مغذی بر جوانهزنی و بهبود استقرار موسیر، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار در آزمایشگاه علوم و تکنولوژی بذر دانشگاه شهرکرد در سال 1394 اجرا گردید. دو تیمار شکست خواب (اسید سولفوریک و اسید سولفوریک + اسید جیبرلیک) به عنوان فاکتور اول و نه سطح مواد مغذی شامل سولفات روی 5، 10، 50 و 100 میلی مولار و سولفات آهن 5/0، 1، 5/1 و 2 درصد درمقایسه با شاهد به عنوان فاکتور دوم روی بذرهای موسیر مورد مقایسه قرار گرفتند.
یافته ها: تجزیه واریانس نشان داد تیمارهای شکست خواب، پرایمینگ با مواد مغذی و اثرمتقابل آنها درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، زمان رسیدن به 10 و 50 درصد جوانهزنی، یکنواختی جوانهزنی، طول گیاهچه و شاخص بنیه І بذرهای موسیر را در سطح احتمال یک درصد تحت تاثیر قرار دادند. کاربرد اسید سولفوریک در کنار سولفات آهن 1 درصد سبب افزایش جوانهزنی نسبت به شاهد گردید. همینطور در صفات مختلف اسید جیبرلیک اثر آهن را تقویت کرد در حالیکه درکنار روی سبب تفاوت چشمگیری نسبت به عدم کاربرد آن نگردید. سولفات روی 5 میلیمولار نسبت به شاهد موجب افزایش سرعت جوانهزنی گردید که با افزایش غلظت روند کاهشی داشت. اسید جیبرلیک سبب تغییر محسوس سرعت جوانهزنی نگردید. زمان رسیدن به 50 درصد جوانهزنی نیز تحت تاثیر غلظتهای 5/0 و 1 درصد سولفات آهن و سطوح پایین سولفات روی کاهش یافت. استفاده از اسید جیبرلیک تاثیر معنیداری بر کاهش زمان جوانهزنی نسبت به شاهد نشان نداد و در غلظتهای بالاتر T50 را بیشتر کرد. اگرچه صفات جوانهزنی کمتر تحت تاثیر اسید جیبرلیک قرار گرفت، اما طول گیاهچه و شاخص ویگور از آن تاثیر مثبتی پذیرفت و بالاترین طول گیاهچه در غلظتهای 5/0 و 1 درصد آهن همراه با اسید جیبرلیک به دست آمد.
نتیجه گیری: پرایمینگ بذر موسیر با مواد مغذی سبب بهبود شاخصهای جوانهزنی و بنیه گیاه گردید. غلظتهای مختلف آهن و روی اثرات متفاوتی بر بذر موسیر نشان دادند که با روشهای شکست خواب آن اثرمتقابل داشت. استفاده از اسید جیبرلیک اگرچه تاثیری بر افزایش سرعت جوانهزنی و کاهش زمان رسیدن به 10 و 50 درصد جوانهزنی نداشت اما طول گیاهچه و شاخص بنیه І را تقویت کرد که در مورد سولفات آهن این اثر مشهودتر بود.
جنبههای نوآوری:
صفحه 1 از 1 |
کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله پژوهشهای بذر ایران می باشد.
طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق
© 2024 CC BY-NC 4.0 | Iranian Journal of Seed Research
Designed & Developed by : Yektaweb