کاربران عمومی فقط به فهرست مقالات منتشر شده دسترسی دارند.
فرشته دارابی، مریم ولی پور، رحیم ناصری، میثم مرادی،
جلد 4، شماره 1 - ( (بهار و تابستان) 1396 )
چکیده
شرایط نامساعد انبارداری، بهخصوص رطوبت نسبی بالای محیط انبار و مهمتر از آن دما، بهشدت بر کیفیت بذر گیاهان اثر میگذارد. بهمنظور بررسی اثر زوال بر روی جوانهزنی بذر ذرت و همچنین بررسی فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانت، سلامت غشاء و پروتئینهای محلول بذر، پژوهشی در آزمایشگاه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه ایلام در سال 1394 بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی و در سه تکرار انجام گرفت. ارقام هیبرید ذرت در شش سطح (سینگل کراس 703، 706، 711، 604، مبین و 701) و پیری زودرس در چهار سطح (شاهد، پیری در چهار، هشت و 12 روز با دمای 40 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 95 درصد) بهعنوان فاکتورهای این آزمایش بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر متقابل پیری زودرس و هیبریدهای ذرت در تمامی صفات مورد بررسی معنیدار بود. درصد جوانهزنی، درصد گیاهچههای طبیعی، فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانت و پروتئینهای محلول کاهش معنیداری را با افزایش مدت زمان اعمال تنش بین هیبریدها نشان داد. علاوه بر این همبستگی معنیداری بین دادههای نشت الکترولیتها و سایر صفات مشاهده شد. اگرچه فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانت بهعنوان مکانیسم حفاظتی بذر، در تمام هیبریدهای ذرت در طول زوال بذر کاهش قابلتوجهی را نشان داد، اما بهطورکلی رقم سینگل کراس 703 در مقایسه با سایر ارقام نسبت به شرایط زوال متحملتر بود.
جنبههای نوآوری:
- واکنش جوانهزنی شش رقم هیبرید ذرت به شرایط زوال بذر .
- نقش فعالیت آنتیآکسدانتی در بذرهای زوال یافته ارقام هیبرید ذرت.
یاسر علیزاده، احسان اله زیدعلی، حمید حسنیان خوشرو،
جلد 5، شماره 2 - ( (پاییز و زمستان) 1397 )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه: استفاده از تناوب در مدیریت زراعی یک روش برای کاهش اثرات مضر تککشتی میباشد، ولی مواد بهجامانده از بسیاری گیاهان ممکن است اثرات دگرآسیبی برای گیاه بعدی داشته و میزان عملکرد را کاهش دهد. در میان گیاهان مختلف، گیاهان خانواده شببوئیان به دلیل داشتن گلوکوزینولات، اثرات دگرآسیبی قوی را از خود نشان میدهند. خردل وحشی بهعنوان علف هرز 30 محصول زراعی در 52 کشور جهان، دارای یکسری اثرات آللوپاتیک میباشد که مانع از جوانهزنی گیاهان دیگر میگردد. در گلوکوزینولات ترشح شده از خردل وحشی موادی مانند تیوسیانات یونیک وجود دارد که مانع از رشد ریشه و اندام هوایی در بسیاری از گیاهان میگردد. همچنین ترکیبات فرار مانند ایزوپرونیدها و بنزوئید آزاد شده از تجزیه بافت گیاهان خانواده براسیکاسه ممکن است باعث کاهش رشد بسیاری از گیاهان شود. در بسیاری از مطالعات مشخص شده است که مواد دگرآسیبی در غلظتهای بالا قادر به مهار رشد بسیاری از گیاهان میباشند، ولی در غلظتهای پایین میتوانند حتی نقش تحریککنندگی رشد گیاهان را هم به دنبال داشته باشند. مطالعه حاضر به بررسی اثر عصاره آبی اندامهای هوایی و ریشه خردل وحشی روی خصوصیات جوانهزنی بذر و رشد گیاهچه جو میپردازد.
مواد و روشها: بهمنظور بررسی اثر دگرآسیبی خردل وحشی بر خصوصیات جوانهزنی و رشدی گیاهچه جو، آزمایشی فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در آزمایشگاه گیاهشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام در سال 1393 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل 5 غلظت عصاره آبی (صفر، 10، 30، 50 و 70 درصد) حاصل از اندام هوایی و زمینی خردل وحشی بود که در دو آزمایش جداگانه در مرحله جوانهزنی و گیاهچهای گیاه جو رقم آبیدر مورد مطالعه قرار گرفت. در بخش جوانهزنی بذر صفات سرعت و درصد جوانهزنی گیاه جو تحت تأثیر عصاره آبی خردل مورد ارزیابی قرار گرفت. در بررسی اثر عصاره آبی خردل بر گیاهچه جو نیز صفات وزن و اندازه ریشه و ساقه، میزان کلروفیل برگ، تغییرات پرولین و تغییرات قندهای محلول اندازهگیری شد.
یافتهها: نتایج آزمایش نشان داد که بالاترین درصد و سرعت جوانهزنی گیاه جو (به ترتیب با 100 درصد و 5/19 بذر در روز) در تیمار شاهد و کمترین آنها (به ترتیب با 40 درصد و 5/9 بذر در روز) در اثر عصاره اندام زیرزمینی خردل وحشی با غلظت 70 درصد مشاهده گردید. بیشترین کاهش در طول و وزن بخش هوایی و زمینی گیاه جو در بالاترین غلظت عصاره مشاهده شد. میزان کلروفیل a از 39/2 میلیگرم بر گرم بافت تر گیاه در تیمار شاهد به 66/1 میلیگرم در گرم بافت تر گیاه در تیمار غلظت 70 درصد کاهش یافت. بیشترین میزان پرولین اندام هوایی گیاه جو (8/66 میکرمول بر گرم وزنتر) در تیمار 70 درصد عصاره مشاهده شد. نتایج به دست آمده از این مطالعه نشان داد که خاصیت دگرآسیبی خردل وحشی میتواند بهعنوان یک سامانه کنترل کننده مهم در جوانهزنی و مراحل اولیه رشدی گیاه جو در بوم نظامهای زراعی باشد.
نتیجهگیری: بهطورکلی نتایج حاصل از آزمایش نشان میدهد که در کوتاهمدت عصاره خردل وحشی اثر سمی بر جوانهزنی و رشد جو دارد، بطوریکه عصاره آبی خردل تقریباً بر تمامی صفات اندازهگیری شده گیاه جو تأثیر منفی میگذارد. اثرات مضر دگرآسیبی گیاه خردل وحشی، تحت تأثیر غلظت عصاره، متغیر است، بطوریکه بیشترین آسیب در گیاه جو در بالاترین غلظت عصاره آبی (70%) مشاهده گردید. بههرحال بهمنظور شناسایی ترکیبات دگرآسیب خردل وحشی و اثر آن در ارقام مختلف گیاه جو نیاز به تحقیقات بیشتری میباشد.
جنبههای نوآوری:
1-عصاره آبی گیاه خردل وحشی، درصد جوانهزنی و رشد گیاه جو را کاهش داد.
2-عصاره آبی گیاه خردل وحشی باعث افزایش میزان پرولین و قندهای محلول در گیاه جو شده و میزان کلروفیل در این گیاه را کاهش داد.
علی اشرف مهرابی، سمیه حاجینیا،
جلد 6، شماره 1 - ( (بهار و تابستان) 1398 )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه: گون سفید (Astraglus gossypinus Fisher.) از جمله گیاهان با ارزش مولد صمغ کتیرا میباشد که اهمیت زیادی در حفاظت خاک و اقتصاد کشور دارد. تکثیر این گیاه از طریق بذر صورت میگیرد؛ که بذرهای آن در شرایط طبیعی دارای خواب میباشند. بنابراین، شناخت عوامل مؤثر بر خواب و ایجاد شرایط بهینه برای جوانهزنی بذرهای این گیاه برای کشت، اصلاح و احیاء مراتع لازم میباشد، این مطالعه با هدف تعیین بهترین تیمار جهت شکستن خواب و بهبود صفات جوانهزنی بذر گون سفید تحت تأثیر تیمارهای مختلف شیمیایی و فیزیکی اجرا گردید.
مواد و روشها: آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با چهار تکرار در آزمایشگاه بانک ژن غلات و حبوبات دانشگاه ایلام در سال 1396، اجرا شد. فاکتورها شامل خراشدهی شیمیایی در دو سطح (بدون خراشدهی و خراشدهی با استفاده از اسید سولفوریک 98 درصد به مدت 10 دقیقه)، سرمادهی در سه سطح (بدون سرما، سرمادهی مرطوب در دمای چهار درجه سانتیگراد به مدت دو هفته و سرمادهی خشک در دمای 20- درجه سانتیگراد به مدت دو هفته)، پیشتیمار با محلول نیترات پتاسیم در دو سطح (صفر و محلول یک درصد نیترات پتاسیم) و با اسید جیبرلیک در دو سطح (صفر و 5 میلیگرم در لیتر اسید جیبرلیک) بودند. شاخصهای جوانهزنی مانند درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، طول گیاهچه و ریشهچه، شاخص بنیه بذر و وزن تر گیاهچه مورد ارزیابی قرار گرفت.
یافتهها: ارزیابی اولیه شاخصهای حیاتی بذر مانند جوانهزنی و رشد اولیه گیاهچه نشان داد که کاربرد همزمان تیمار خراشدهی بذر با اسید سولفوریک و سرمادهی مرطوب بیشترین تأثیر مثبت را بر شکست خواب بذر و افزایش درصد جوانهزنی بذر دارند. بیشترین سرعت جوانهزنی در تیمار سرمادهی مرطوب مشاهده شد که 19/32 درصد در مقایسه با تیمار بدون سرمادهی، بیشتر بود. خراشدهی با اسید سولفوریک متوسط زمان جوانهزنی بذر را در تیمار سرمادهی مرطوب کاهش داد. خراشدهی با اسید سولفوریک وزن تر گیاهچه را به میزان 25/55 درصد نسبت به تیمار بدون خراشدهی با اسید افزایش داد. پیشتیمار با نیترات پتاسیم موجب افزایش وزن تر گیاهچه گون سفید در شرایط بدون سرمادهی، سرمادهی مرطوب و خشک بهترتیب بهمیزان 66/52، 94/30 و 18/17 درصد شد. کاربرد نیترات پتاسیم باعث افزایش طول ریشهچه بهمیزان 60/7 درصد در مقایسه با تیمار بدون پرایم گردید. بیشترین طول ریشهچه (71/78 میلیمتر) در تیمار خراشدهی با اسیدسولفوریک توأم با سرمادهی مرطوب در دمای 4 درجه سانتیگراد به مدت دو هفته بهدست آمد که در مقایسه با تیمار شاهد حدود 77/30 درصد بیشتر بود. بیشترین طول گیاهچه (88/84 میلیمتر) در تیمار خراشدهی با اسید سولفوریک، سرمادهی مرطوب و پیشتیمار با نیترات پتاسیم و اسید جیبرلیک بهدست آمد. بیشترین شاخص بنیه بذر (85/61) در تیمار خراشدهی با اسید سولفوریک تحت تأثیر سرمادهی مرطوب و با پیشتیمار با اسید جیبرلیک و نتیرات پتاسیم مشاهده گردید.
نتیجهگیری: در مجموع میتوان نتیجه گرفت که بذر گون سفید دارای خواب از نوع فیزیکی و فیزیولوژیکی است و بهترین روش شکست خواب بذر و تحریک جوانهزنی آن تیمار سرمادهی مرطوب به مدت دو هفته و خراشدهی با اسید سولفوریک به مدت 10 دقیقه میباشد.
جنبههای نوآوری:
- تعیین مناسبترین روشهای شکست خواب بذر گونه گون سفید بهمنظور افزایش درصد جوانهزنی بذرها
- مقایسه کارایی روشهای متنوع شکست خواب بذر
- تأثیر ترکیبی خراشدهی با اسید سولفوریک، سرمادهی و پیشتیمار با اسید جیبرلیک و نیترات پتاسیم بر شاخصهای جوانهزنی