غلام‌نژاد ج. 1396. سازوکارهای دفاعی گیاهان در برابر بیمارگرها. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 6(2): 32-24.
گیاهان دارای سازوکارهای دفاعی متعددی هستند، که میتوان آنها را با ریزجانداران یا مواد شیمیایی تحریک و فعال کرد. پنج نوع مقاومت القایی در گیاهان عبارتند از مقاومت اکتسابی موضعی، مقاومت اکتسابی سیستمیک، تنظیم سیستمیک خاموشی ژن‌ها، مقاومت سیستمیک القاشده و واکنش سیستمیک در برابر زخم. مقاومت اکتسابی سیستمیک مهمترین نوع مقاومت القایی است، که حفاظت مداوم و طولانی‌مدت علیه آلودگی در برابر دامنه وسیعی از بیمارگرها را در گیاهان موجب میشود. تشکیل پروتیینهای مرتبط با بیماریزایی، تغییر دیواره سلولی با رسوب و اتصال پلی‌ساکاریدها، پروتیینها، گلیکوپروتیینها، فنل‌ها،تولید فیتوآلکسین‌ها و لیگنینی شدن مراحل بروز این نوع مقاومت در گیاهان هستند.
سعید تابعین، سید علی اکبر بهجت نیا، جلد 8، شماره 2 - ( 6-1398 )
چکیده
تابعین س و بهجت‌نیا س ع ا (1398) برهمکنش‌های درون‌سلولی جمینی‌ویروس‌ها در گیاهان میزبان. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 8(2):101-86. DOI: 10.2982/PPS.8.2.86
جمینی‌ویروس‌ها دارای ژنومِ دی‌ان‌ا تک‌لای حلقوی کوچک با ظرفیت بیان پروتیین محدود هستند. ژنوم این گروه از ویروسها با بیان چهار تا هفت پروتیین و از طریق ایجاد تغییر در فرآیندها و مسیرهای زیستی مختلف در سلول باعث ایجاد آلودگی میشوند. از جمله تغییرات به وجود آمده به هنگام آلودگی توسط جمینی‌ویروس‌ها میتوان به تحریک و تغییر چرخه سلول‌های آلوده برای ورود به فاز تکثیری به منظور حمایت از القای همانندسازی دی‌ان‌ا ویروسی اشاره نمود. جمینی‌ویروس‌ها به منظور تغییر یا متوقف کردن واکنش‌های دفاعی میزبان و مسیرهای پیام‌رسانی هورمون‌ها، الگوی بیان ژن‌های میزبان را تغییر میدهند، از مسیرهای مرگ سلولی ممانعت به عمل می‌آورند، رفت‌وآمد مولکول‌های بزرگ را تغییر داده و در مسیرهای پیام‌رسانی سلول و اصلاح پروتیینها مداخله میکنند. علاوه‌براین، جمینی‌ویروس‌ها چندین سرکوب‌گر خاموشی ژن را بیان میکنند که نحوه تولید آران‌اهای کوچک مداخله‌گر، متیلاسیون دی‌ان‌ا گیاه و مسیرهای میکرو آران‌ا را تغییر میدهند و به همین دلیل در اغلب موارد سبب نمو غیر عادی گیاه میشوند. در این مقاله علاوه بر معرفی جمینی‌ویروس‌ها، به نقش هر کدام از پروتیینهای بیان شده توسط ژنوم آنها و نیز برهمکنش این پروتیینها با مسیرها و فرآیندهای مختلف سلول میزبان جهت ایجاد یک آلودگی پایدار، پرداخته میشود.
طهماسبی ا (1399) نقش یوبیکوئیتین در برهمکنش‌های ویروس-گیاه. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 10(1): 152-141. Doi: 10.2982/PPS.10.1.141.
ویروسهای گیاهی باعث خسارت عمده به محصولات کشاورزی در سراسر دنیا میشوند. گیاهان از طریق چندین سازوکار دفاعی نظیر یوبیکوئیتین به آلودگیهای ویروسی پاسخ میدهند. یوبیکوئیتین و سیستم یوبیکوئیتین پروتئازوم نقش مهمی در تغییر عملکرد و تجزیه پروتئین در گیاهان ایفا میکنند. اتصال یوبی-کوئیتین به پروتئینهای سلولی باعث تغییر در پایداری، استقرار سلولی و یا فعالیت پروتئین هدف میشود. نقش مهم سیستم یوبیکوئیتین پروتئازوم در سازوکارهای دفاعی و سایر فرایندهای گیاه نیز مشخص شده است. ویروسها به عنوان انگلهای اجباری درون سلولی، سازوکارهایی را در جهت تداخل و یا استفاده از سیستم یوبیکوئیتین پروتئازوم تکامل داده اند. در مواردی هم ممکن است پروتئینهای ویروسی توسط سیستم یوبیکوئیتین پروتئازوم مورد هدف قرار گیرند. یوبی کوئیتینه شدن پروتئینها نقش مهمی در برهمکنش گیاه-ویروس ایفا میکند که میتواند منجر به مقاومت گیاه یا بیماریزایی در گیاه میزبان شود. بنابراین، شناخت بیشتر سیستم یوبیکوئیتین پروتئازوم و بررسی نقش آن در برهمکنش ویروس-گیاه، می-تواند باعث توسعه روشهای جدید برای افزایش مقاومت به آلودگیهای ویروسی در گیاهان شود.
موزاییک زرد ناشی از ویروس موزاییک زرد جو (BaYMV)، که توسط شبه قارچ Polymyxa graminis منتقل میشود، یکی از بیماریهای مهم ویروسی جو در جهان است. برای ردیابی سرولوژیکی و مولکولی این ویروس از مزرعه های جو استان خراسان رضوی، شمال شرق ایران، 86 نمونه برگ به صورت تصادفی و یا دارای علایمی شامل موزاییک، زردی و رگبرگ روشنی در اوخر زمستان سال 1400، جمع آوری شدند. نمونه ها پس از انتقال به آزمایشگاه توسط آزمون های سرولوژیکی الایزا و مولکولی واکنش زنجیره‌ای پلیمراز- ترانسکریپتاز معکوس(RT-PCR) مورد بررسی قرار گرفتند. با استفاده از آغازگرهای اختصاصی BaYMV طراحی شده، قطعهای به طول 800 جفت باز مربوط به پروتیین پوششی ویروس تکثیر شد. از بین جدایه های مثبت آزمون RT-PCR، قطعه دی ان ا تکثیر شده مربوط به جدایه بجستان پس از استخراج از ژل، تعیین توالی گردید. توالی دریافتی جدایه بجستان , BaYMV پس از تایید صحت با استفاذه از برنامه بلاست، به همراه سایر توالی های پروتیین پوششی BaYMV موجود در بانک ژن NCBIبه وسیله نرم افزارهای DNAMAN-7 و Vector NTI مورد واکاوی فیلوژنتیکی قرار گرفت. قطعه تعیین توالی شده جدایه بجستان دارای بیشترین شباهت در سطح نوکلئوتیدی (79/94 درصد) و آمینواسیدی (59/90 درصد) با قطعه مشابه یک جدایه از اروپا بود. این اولین گزارش وقوع BaYMV از شهرستان بجستان استان خراسان رضوی ایران است.
