راستگو م. 1397. خصوصیات ویروس خربزهی ارومیه (OuMV). دانش بیماریشناسی گیاهی 7(2): 46-34. DOI :10.2982/PPS.7.2.34
ویروس خربزه ی ارومیه یکی ازعوامل بیماری موزاییک خربزه (Cucumis melo L.) در استان آذربایجان غربی و سایر نقاط ایران از جمله استانهای گیلان، فارس و البرز است. این ویروس اولین بار در سال 1978 از روی کدوییان دارای نشانه موزاییک و لکه حلقوی در ارومیه شناسایی شد. از همان ابتدای تحقیق روی این ویروس مشخص شد که ویروس دارای خصوصیات منحصر به فردی است که آن را از سایر ویروسهای آلوده کننده کدوییان متمایز میکند. پیکرههای ویروس تا اندازهای باسیلی شکل هستند و دو انتهای آنها زاویه دار است. ژنوم ویروس به صورت سه قطعه آر. ان.ای تک رشتهای با قطبیت مثبت میباشد که هر کدام یک پروتیین کد میکنند. دامنه میزبانی ویروس در طبیعت بیشتر شامل گیاهان تیره کدوییان و بادمجانیان است. ناقل طبیعی برای ویروس مشخص نشده است. ویروس خربزهی ارومیه همراه با ویروس اپیروس گیلاس و ویروس سی کاساوا در جنس اورمیاویروس (Ourmiavirus) قرار داده شده است.
مقدمه: ویروس موزاییک خیار ((Cucumber mosaic virus, CMV یکی از شایعترین بیمارگرهای گیاهان جالیز در دنیا محسوب میشود. بهترین روش مدیریت بیماری شناسایی و کشت رقمهای مقاوم است. مواد و روشها: واکنش 40 ژنوتیپ یا رقم از گیاهان تیره کدوییان شامل طالبی، خیار، خربزه، کدو و هندوانه نسبت به یک جدایه از CMV از زیرگروه IB در شرایط گلخانه در قالب طرح کاملاً تصادفی با 10 تکرار برای هر تیمار ارزیابی گردید. بوتهها در مرحله برگهای کوتیلدونی با عصاره توتون آلوده به CMV مایهزنی شدند. دو تا چهار هفته بعد از مایهزنی، واکنش آنها بر اساس شاخص شدت نشانهو میزان جذب در آزمون الایزا (OD405) تعیین شد. یافته ها:ژنوتیپها در پنچ گروه کاملاً حساس، حساس، نسبتاً مقاوم، مقاوم و کاملاً مقاوم دستهبندی شدند. نتیجه گیری: کشت ژنوتیپهای کاملا مقاوم یا مقاوم را برای مدیریت بیماری میتوان توصیه کرد.