بلاست ناشی از Pyricularia grisea یکی از مهم‌ترین و مخرب‌ترین بیماریهای برنج در سراسر جهان بوده که سالانه خسارت قابل‌توجهی به این محصول وارد نموده و سبب کاهش عملکرد آن می‌گردد. با توجه به این‌که در حال حاضر، مصرف سموم شیمیایی در راستای کنترل این بیماری رواج بسیاری پیدا کرده و از طرفی، می‌تواند اثرات مخربی بر روی محیط زیست بگذارد، پژوهش حاضر با هدف بررسی پتانسیل Bacillus subtilis و Trichoderma harzianumبرای مهار زیستی بیماری در برنج رقم هاشمی انجام شد. در این پژوهش، تاثیر دو عامل مهار زیستی T. harzianum و B. subtilis به‌تنهایی یا در ترکیب با یکدیگر، به سه روش بذرمال، آغشته‌سازی نشاء و آبیاری، مورد بررسی قرار گرفتند. یافته‌ها نشان داد که در تمامی شاخص‌های رشدی مورد مطالعه از قبیل وزن تر، وزن خشک و طول شاخساره، وزن تر، وزن خشک و طول ریشه و هم‌چنین شاخص‌های بیماریزایی مانند درصد آلودگی سطح برگ، شدت بیماری و درصد کاهش بیماری، استفاده از B. subtilis به‌تنهایی و یا در ترکیب با T. harzianumبه‌صورت بذرمال، بهترین عملکرد را داشتند. بنابراین کاربرد باکتریB. subtilis به تنهایی یا در ترکیب با T. harzianum به‌ویژه به‌روش بذرمال، بیشترین تاثیر را در کاهش بیماری بلاست برنج و مدیریت بیماری و هم‌چنین بهبود شاخص‌های رشدی این گیاه داشته و می‌تواند به‌عنوان یک روش کاربردی در راستای مهار زیستی این بیماری، توسط کشاورزان مورد استفاده قرار گیرد.
طاهره سلیمانی، مجتبی کیخاصابر، محمد علی آقاجانی، مهدی پیرنیا، لیلا فهمیده، جلد 14، شماره 1 - ( 12-1403 )
چکیده
برنج یک محصول غذایی مهم در آسیا است. بیماریهای قارچی پوسیدگی ریشه، طوقه و ساقه و سوختگی غلاف برگ برنج در بیشتر مناطق کشت برنج در ایران شایع هستند و خسارت اقتصادی میزنند. این پژوهش برای شناسایی قارچهای عامل این بیماریها در استان گلستان ایران، که رتبه سوم تولید برنج کشور را دارد، صورت گرفت. شناسایی این عوامل بیماریزا زمینه را برای اجرای روشهای مدیریت مناسب آنها و افزایش تولید محصول فراهم میکند. نمونه های دارای علائم پوسیدگی ریشه وساقه و سوختگی غلاف برگ از مزرعه های نقاط مختلف استان گلستان جمع آوری شدند. قارچها از بافتهای بیمار روی محیط آب-آگار و سیب زمینی-دکستروز –آگار جداسازی و خالص سازی شدند. برای شناسایی دقیق مولکولی قارچها از واکنش زنجیرهای پلیمراز جهت تکثیر نواحی ژنی tef1-a و ITS-rRNA با آغازگرهای EF1728F/EF1-986R و ITS5/ITS4 استفاده گردید. تست بیماریزایی قارچها روی گیاهچه های برنج در محیط گلخانه انجام شد. بر اساس اطلاعات ریخت شناسی و مولکولی و تست بیماریزایی قارچهای بیمارگر Ceratorhiza hydrophila، Fusarium andiyazi، F. incarnatum و Rhizoctonia solani در نمونه های بیمار جمع آوری شده شناسایی شدند. وقوع C. hydrophila،F. andiyazi و F. incarnatum در مزرعه های برنج این استان برای نخستین بار گزارش می شوند.
