رضائی ر (1398) اثر هشت اسانس گیاهی بر بیماری شانکر باکتریایی مرکبات. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 9(1): 39-30. DOI: 10.2982/PPS.9.1.30.

مقدمه: شانکر باکتریایی مرکبات، ناشی از باکتری Xanthomonas citri subsp. citri یک بیماری مهم اقتصادی در بسیاری از کشورهای نواحی گرمسیری و نیمه‌گرمسیری به شمار می‌آید. چندین پاتوتیپ از بیمارگر توصیف شده است که بر اساس منشاء جغرفیایی، دامنه میزبانی و همچنین برخی ویژگی‌های ژنوتیپی متمایز شده‌اند. این بیماری در ایران بسیار شایع است و تهدید جدی برای درختان لیموترش(Citrus aurantifolia) به شمار می‌آید، بنابراین مدیریت بیماری در مناطق کشت مرکبات‌، که بیماری مستقر شده، ضروری است. یکی از اقدام­های مدیریتی بیماری استفاده از سم­های مسی است، ولی استفاده طولانی مدت از این سمها منجر به ظهور سویه‌های مقاوم می‌گردد. امروزه استفاده از اسانس‌ها و عصاره‌های گیاهی با فعالیت ضدمیکروبی به عنوان یک روش سازگار با محیط­زیست برای مدیریت بیماری­های گیاهی اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. اخیرا پژوهشهای بسیاری در زمینه اسانس‌های گیاهی حاوی ترکیبات ضدمیکروبی متمرکز شده است. مواد و روش‌ها: در این پژوهش اثر ضدباکتریایی اسانس‌های گیاهان بومادران ‌(‌Achillea millefolium)، زنجبیل (Zingiber offcinale)، بابونه (Anthemis tinctoria)،‌ رازیانه (Foeniculum vulgare)، مریم‌گلی(Salvia officinalis)،‌ گون (Astaraglus gossypinus)،‌ مرزه (Satureja hortensis) و هل (Elettaria cardamomum) علیه دو پاتوتیپ باکتری عامل بیماری در شرایط آزمایشگاه و گلخانه مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته‌ها: همه اسانس‌های مورد استفاده تأثیر ممانعت‌کنندگی از رشد باکتری را داشتند. همچنین اسانس گیاهان زنجبیل و هل به خوبی از رشد دو پاتوتیپ باکتری به ویژه پاتوتیپ A* جلوگیری کردند و سایر اسانس‌ها تأثیر متوسط تا ضعیف داشتند. نتیجه‌گیری: اسانس‌های این هشت گیاه، مخصوصا زنجبیل و هل ، پتانسیل خوبی برای مدیریت بیماری شانکر باکتریایی مرکبات دارا می‌باشند.