دانش بیماری شناسی گیاهی

باقری ع. 1395. وضعیت بیماری جرب معمولی سیب‌زمینی در ایران. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 6(1):  56-47.

بیماری جرب معمولی سیب‌زمینی در تمامی کشورهای تولیدکننده سیب‌زمینی گسترش داشته و به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل خسارت‌زای این محصول محسوب می‌گردد. در ایران نیز تاکنون بیماری جرب معمولی سیب‌زمینی از تمامی مناطق کشت سیب‌زمینی گزارش شده است. کاهش خسارت بیماری جرب در مناطق سیب‌زمینی‌کاری کشور نیازمند شناسایی عوامل تأثیرگذار بر وقوع و گسترش این بیماری است. بر اساس پژوهش‌های انجام‌شده برنامه مدیریت تلفیقی بیماری شامل کشت در زمین‌های با اسیدیته حدود خنثی، رعایت تناوب، حفظ رطوبت زمین، استفاده از آبیاری بارانی، انتخاب زمین با بافت مناسب جهت کشت، کنترل دقیق علف‌های هرز به‌ویژه علف هرز پیچک، تقویت زمین با کودهای آلی و استفاده از ارقام متحمل پیشنهاد می‌شود. در این مقاله اهمیت بیماری جرب باکتریایی سیب‌زمینی، پراکنش و شدت آلودگی، نشانه‌های بیماری، عوامل تشدیدکننده بیماری، چرخه بیماری، واکنش ارقام رایج سیب‌زمینی، گونه‌های غالب باکتری عامل بیماری در ایران و مدیریت تلفیقی بیماری بر اساس پژوهش‌های انجام‌شده در ایران و جهان شرح داده شده است.

ناظریان ع. و صیاد س. 1396. ویروس‌های انگل قارچ‌ها. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 6(2): 104-97.

چندین ویروس به عنوان انگل جدایه­ هایی از قارچ­های عامل سوختگی شاه­بلوط، پوسیدگی ساقه کلزا، سوختگی سنبله گندم، سیاهک ذرت و تعدادی از کپک­ها و مخمرها شناخته شده­ اند. این ویروس­های قارچی موجب کاهش رشد، تکثیر و قدرت بیماری­زایی، تولید رنگدانه­ های غیر طبیعی در میسلیوم، یا ایجاد جهش در قارچ­ میزبان می­شوند. این ویروس­ها می­توانند از راه جوش ریسه­ای به جدایه ­های دیگر همان قارچ یا قارچ دیگری منتقل شوند و باعث بروز بیماری مشابهی در آن­ها گردند. بنابراین شناسایی جدایه­های کم­آزار و آلوده به ویروس، قارچ­های بیمارگر و استفاده از آن­ها برای حفاظت گیاهان در برابر جدایه­های پرآزار و مدیریت بیماری­های گیاهی پیشنهاد می­شود.  

سماوات س. 1396. بیماری سوختگی شمشاد خزری. دانش بیماری­شناسی گیاهی 6(2): 96-89.

شمشاد خزری، یکی از درختچه­ های همیشه سبز بومی جنگل‌های شمال ایران است. سوختگی ناشی از قارچ Calonectria pseudonaviculata یکی از بیماری­های‌ هوازاد مهم این گیاه است که منجر به ریزش شدید برگ‌ها و زوال در شمشادهای حساس می‌شود. این بیماری از جنگل‌های استان‌های گیلان و مازندران  گزارش شده است. تاریخچه و اهمیت بیماری، پراکنش جغرافیایی، نشانه­ های بیماری، مشخصات عامل بیماری، چرخه بیماری  و روش‌های پیشگیری و مبارزه مکانیکی و شیمیایی با آن شرح داده شده است.

میرطالبی م. و مستوفی‌زاده قلمفرسا  ر. 1396. مدیریت تلفیقی بیماری کپک خاکستری. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 6(2): 54-43.

بیماری کپک خاکستری ناشی از قارچ Botrytis cinerea یکی از مهم‌ترین بیماری‌های پس از برداشت میوه‌ها و سبزی‌های تازه در سراسر جهان است. بیماری می‌تواند در مزرعه شروع شود، به‌صورت نهفته باقی بماند یا پس از برداشت در مراحل حمل‌ونقل، بسته‌بندی، ذخیره‌سازی و بازاریابی گسترش پیدا کند. امروزه در کشاورزی رایج اولین راهبرد برای مهار بیماری، استفاده از سموم شیمیایی است، ولی نگرانی‌ از وجود بقایای سموم در میوه‌ها و سبزی‌ها، باعث افزایش تحقیق برای پیدا کردن روش­های سالم و مؤثر مدیریت بیماری شده است. مدیریت تلفیقی بیماری با اصلاح شیوه آبیاری و کوددهی بهینه، مبارزه زیستی،  استفاده از مواد حیاتی، ضدعفونی میوه­ها پس از برداشت ، نگهداری وحمل میوه­ها در انبار و کانتینر با هوای خنک، رطوبت کم و تهویه مناسب پیشنهاد شده است.

کشاورزی م. 1396. بیماری سندروم زوال سریع زیتون. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 7(1): 50-40.

بیماری سندروم زوال سریع زیتون ناشی از Xylella fastidiosa subsp. pauca  اخیرا در بعضی کشورهای اروپایی در حوزه دریای مدیترانه شیوع یافته است و خطر انتشار آن به کشورهای خاورمیانه وجود دارد. نشانه‌های بیماری با سوختگی برگ­ها شروع شده، سرشاخه­ها خشک می­شوند، سپس میوه­ها می­ریزند و سرانجام  کل درخت می­خشکد. خرزهره و بادام نیز علاوه بر زیتون، به بیماری حساس‌ هستند. مشخصات بیمارگر، زیست­شناسی آن، دامنه میزبانی، روش­های انتقال و انتشار آن شرح داده شده­اند. روش­های پیشگیری از بروز بیماری و مدیریت آن پیشنهاد شده­ اند.   

محمدی م.، حسینی ا.، صداقتی ا. و حسینی ث. 1396. کاربرد میکوویروس‌ها در مهار زیستی قارچ­های بیمارگر. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 7(1): 62-51.

میکوویروس­ها یا ویروس­های انگل قارچ­ها دارای ژنوم ssRNA، dsRNA یا dsDNA هستند. بعضی از این ویروس‌ها دامنه میزبانی محدودی داشته و فقط جدایه خاصی از میزبان را آلوده می‌کنند، در مقابل بعضی توانایی آلوده­سازی جنس‌های مختلف یک تیره از قارچ­ها را دارند. این ویروس‌ها اغلب در قارچ‌های میزبان با پیوند ریسه‌ای انتقال می‌یابند. اکثر این ویروس‌ها باعث کاهش قدرت بیماری‌زایی میزبان خود می‌شوند و این پدیده به نام کم‌آزاری شناخته می‌شود. میکوویروس‌ها می‌توانند به‌عنوان یک ابزار قدرتمند در مبارزه زیستی  با قارچ­­های بیمارگر و ایجاد مقاومت القایی در گیاهان استفاده شوند.

قاسمی ک. 1396. نقش گوگرد در مدیریت بیماری‌های گیاهی. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 7(1):72 -63.

گوگرد با داشتن خاصیت قارچ‌کشی و تقویت سیستم دفاعی گیاه می­تواند در کشت آلی نقش مهمی داشته باشد. وجود ترکیبات دفاعی گوگرددار شامل گوگرد عنصری، H₂S، گلوتاتیون، فیتوکلاتین­ها، ترکیبات ثانویه و پروتیین­های غنی از گوگرد در شرایط تنش­ حیاتی است. دی سولفات کربن به‌عنوان ضدعفونی‌کننده خاک علیه چندین قارچ خاک­زاد مولد بیماری مانند تدخین خاک برای کنترل قارچ آرمیلاریای پوسیدگی طوقه و ریشه مورد استفاده قرار می­گیرد. همچنین از بخار گوگرد برای کنترل سفیدک پودری در گلخانه­ها استفاده می­شود. پد آزادکننده گوگرد و دوددهی، جهت کنترل پوسیدگی در انبار انگور و برخی دیگر ازمیوه­ ها بکار می­رود. گوگرد همچنین برای مبارزه با زنگ، پوسیدگی میوه، بلایت، کنه عنکبوتی، پسیل و تریپس مؤثر است.

فاطمی ا. و چاره‌گانی ح. 1396. نماتد مولد زخم ریشه Pratylenchus thornei. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 7(1): 39-28.

نماتدهای مولد زخم ریشه یکی از مهم‏ترین و مخرب‏ترین عوامل بیماری‏زای گیاهی به ‏شمار می‏آیند که در تمام مراحل رشدی گیاه بین خاک و ریشه حرکت می‏کنند. این نماتدها انگل داخلی مهاجر بوده و تغذیه‏ ی نماتد سبب پدیدار شدن زخم‏های قهوه‌ای نکروتیک روی سطح و درون کورتکس ریشه‌ی آلوده می‏گردد و باعث از بین رفتن سیستم ریشه‏ ای، کم شدن رشد، پژمردگی و بالاخره مرگ گیاه می‏شود. استفاده از ارقام مقاوم، آیش و تناوب و استفاده از عوامل مبارزه زیستی از روش‌های مدیریتی این نماتد به‌حساب می‌آیند. در این مقاله، اهمیت و خسارت نماتد مولد زخم Pratylenchus thornei، موقعیت آرایه‌بندی، زیست‌شناسی، نشانه‌های آلودگی و در نهایت مهم‌ترین روش‌های مدیریت این نماتد شرح داده شده است.

باقری  ع. 1397. بیماری شانکر باکتریایی گوجه‌فرنگی . دانش بیماری‌شناسی گیاهی 7(2): 21-14.  DOI: 10.2982/PPS.7.2.14
 

بیماری شانکر باکتریایی از بیماری‏های مهم و اقتصادی گوجه‏ فرنگی است که توسط باکتری Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis ایجاد می‏شود. بوت ه­های بیمار برگ­های رنگ پریده، زرد و خشک و ساقه­ هایی با نشانه­ های نوارهای کم‌رنگ تا بی‌رنگ و در حالت پیشرفت شانکر دارند و پژمردگی بوته­ ها مشاهده می­شود. کشت بذر و نشا­های عاری از بیمارگر ، رعایت بهداشت گلخانه و مزرعه و مقررات قرنطینه در مناطق آلوده، آیش و تناوب با گیاهان غیر از تیره  Solanaceae شخم زدن زمین پس از برداشت محصول، آبیاری قطره­ای  و محلول‌پاشی بوته­ های بیمار با ترکیبات مسی از راهکارهای مدیریت بیماری هستند.

حاتم آبادی فراهانی م. 1397. بیماری غده ریشه انار. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 8(1): 49-38. DOI: 10.2982/PPS.8.1.38.

 انار در بین محصولات باغی، از جایگاه خاصی برخوردار بوده و مبارزه با بیماری‌های آن در راستای افزایش عملکرد این محصول ضروری است. نماتدهای غده ریشه (Meloidogyne spp.) از عوامل خسارتزا در باغهای انار می‌باشند . انار یکی از گیاهان حساس نسبت به گونه‌های مختلف این نماتدها است. نماتدهای غده ریشه انگل داخلی ساکن ریشه هستند که پس از ورود به بافت ریشه با ایجاد غده­ هایی روی ریشه باعث ضعف عملکرد ریشه در جذب و انتقال آب و مواد غذایی شده، در نتیجه در قسمت‌های هوایی درخت نشانه ­های توقف رشد، ضعف عمومی، زردی و ریزش برگ‌ها و خشک شدن تدریجی سرشاخه‌ها همراه با کاهش عملکرد دیده می‌شود. در شرایط مناسب رطوبت و حرارت تخم‌های نماتد تفریخ و لارو سن دوم از آنها خارج می‌شود. لاروهای سن دوم موجود در خاک مرحله بیمارگر این نماتدها می‌باشند. مدیریت این بیماری به روش رعایت اصول بهداشتی، مراقبت از باغ‌های سالم، احداث نهالستان در مناطق سالم، شخم سالیانه باغ، استفاده از سیستم آبیاری قطره‌ای، آفتاب‌دهی خاک، بالا بردن میزان مواد آلی خاک و تقویت درختان می‌باشد.

کریمی­پور فرد ه. و سعیدی ک. 1397. آفت­ کش­های زیستی از نماتدهای بیمار­گر حشرات. دانش بیماری­شناسی گیاهی 8(1): 73-60. DOI: 10.2982/PPS.8.1.60.

 آفت­ کش­های زیستی از نماتدهای بیمارگر حشرات به روش­ها و با مواد مختلفی در یک دهه اخیر تولید شده­اند. اما تولید چنین آفت­ کش­هایی همواره به دلیل کیفیت کم محصول نهایی، کارایی پایین آنها در کاربرد مزرعه­ای  با محدودیتهایی همراه بوده است. اخیراً پیشرفتهای قابل توجهی در زمینه افزایش زمان بقای فرمولاسیونهای حاوی نماتدهای بیماریزای حشرات به­دست آمده است. فرمولاسیونهای گرانول قابل پخش در آب و کپسولهای آلجینات کلسیم، بقای این نماتدها را از هفت روز به 180 روز افزایش داده­اند. همچنین فرمولاسیونهای مبتنی بر استفاده از اجساد حشرات میزبان که حاوی نماتدهای بیمارگر حشرات هستند، نسبت به محلولهای آبی حاوی این گروه از نماتدها کارایی بالاتری در کنترل آفات نشان داده­اند. روشهای نوین تولید انبوه آفت­کشهای زیستی از نماتدهای بیمارگر حشرات  با استفاده از خطوط تولید خودکار و به­کارگیری افزودنیهای جدید با خواص بهتر برای کاربردهای مزرعه­ای و افزایش میزان عفونت­زایی این نماتدها در آفات، در این مقاله شرح داده شده­اند.

عباسی دمشهری م. و قادری ر. 1397. عوامل زوال درختان مرکبات استان فارس. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 8(1): 23-15. DOI: 10.2982/PPS.8.1.15.

زوال درختان مرکبات یکی از علل اصلی کاهش سطح زیرکشت باغ‌های مرکبات استان‌های جنوبی کشور از جمله استان فارس در سال‌های اخیر محسوب می‌شود. عوامل متعدد زیستی و غیرزیستی به زوال مرکبات در منابع مختلف ارتباط داده شده است که در استان فارس به نظر می‌رسد تنش‌های غیرزیستی از قبیل خشکی  و شوری آب یا خاک در کنار بیماری‌هایی عفونی مانند انگومک، سرخشکیدگی، نماتد ریشه مرکبات و جاروک اهمیت بیشتری دارند. عوامل اصلی و شیوه‌های مدیریت بیماری‌های شناخته شده عامل زوال درختان مرکبات در استان فارس در این مقاله شرح داده شده­ اند.

صفایی فراهانی ب. و مستوفی­زاده قلمفرسا ر. 1397. مدیریت بیماریهای قارچی گیاهان با اسانسهای طبیعی. دانش بیماری­شناسی گیاهی 8(1): 37-24. DOI: 10.2982/PPS.8.1.24.

 اسانسها ترکیبات آب گریز، فرار و معطری هستند که از دیرباز به شکل مواد خوشبوکننده و طعم‌دهنده به کار رفته‌اند. بر اساس مطالعات اخیر برخی اسانسها در برابر بعضی قارچهای مهم بیمارگر گیاهی، خاصیت قارچکشی نیز دارند. به عنوان مثال اسانس آویشن باغی رشد Penicillium italicum و اسانس اسطوخدوس رشد Botrytis cinerea، Rhizopus stolonifer و Aspergillus niger را به طور کامل در محیط‌کشت متوقف می‌کنند. از اسانس آویشن باغی برای مهار پوسیدگی سیاه پرتقال ناشی از Alternaria citri و کپک خاکستری توت‌فرنگی ناشی از Botrytis cinerea نیز استفاده شده است. فعالیت ضد قارچی اسانسها اغلب ناشی از تأثیر آنها بر دیواره سلولی، غشای سیتوپلاسمی، عملکرد میتوکندریایی و میزان اکسید نیتریک در سلولهای قارچی است. با توجه به افزایش نگرانیها درباره مضرات قارچ‌کش‌های شیمیایی، اسانسها به عنوان قارچ‌کش‌های طبیعی می‌توانند بازار خوبی به دست آورند. در این مقاله، استفاده از اسانسهای گیاهان به شکل قارچ‌کش‌های طبیعی، نحوه اثر و جنبه‌های مربوط به سلامت آنها مورد بحث قرار گرفته است.

آزادی‌مقدم م، اعظمی ساردوئی ذ و آزادوار م. 1398. بیماری شانکر باکتریایی پوستی درخت گردو. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 8(2):44-38.DOI: 10.2982/PPS.8.2.38  

بیماری شانکر باکتریایی یکی از مخرب‌ترین بیماری‌های گردو است که باعث کاهش کمیت و کیفیت محصول، خشکیدگی شاخه‌ها و زوال درختان گردو می‌شود. این بیماری به دو شکل عمقی و سطحی به ترتیب توسط دو  باکتری Brenneria nigrifluens و B. rubrifaciens ایجاد می‌شود. مهم‌ترین راه ورود بیمارگرها در تنه و شاخه‌ها، زخم‌های ناشی از فعالیت‌های انسانی یا وسایل برداشت مکانیکی می‌باشد. این بیماری با افزایش درجه حرارت، رطوبت بالای ناشی از آبیاری کرتی یا غرقابی و تغذیه ناکافی شدت می‌یابد. در مقاله حاضر تاریخچه، اهمیت، نشانه‌ها، زیست‌شناسی و دامنه میزبانی باکتری­ها، نحوه نمونه‌برداری، جداسازی و خصوصیات افتراقی باکتری­ها و روش‌های مدیریت بیماری بیان ‌شده است.

آزادوار م، علیزاده ح ر،  نجفی‌نیا م، صفرنژاد م ر و  اسفندیاری ص (1398) بیماری مرگ ناگهانی درختان مرکبات در جنوب استان کرمان. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 8(2):37-31.  DOI: 10.2982/PPS.8.2.31

بیماری نوظهور مرگ ناگهانی درختان مرکبات طی سال‌های اخیر تعداد زیادی از درختان مرکبات با پایه بکرایی در جنوب استان کرمان را از بین برده است. این بیماری ناشی از همراهی باکتری Candidatus Liberibacter asiaticus است و عوامل دیگری از جمله آلودگی هم‌زمان به بیمارگرهای خاکزی یا  Ca. Phytoplasma aurantifolia و وجود تنش‌های گرمایی و خشکی سبب تشدید بیماری و بروز زوال در این درختان می‌شود. استفاده از نهال سالم و گواهی شده، استفاده از پایه نارنج یا ولکامرلمون بجای بکرایی و لیموترش، مبارزه با حشرات مکنده هم‌زمان با بروز جست‌های جدید، تغذیه مناسب، آبیاری بهینه و با توزیع مناسب بویژه در فصل تابستان، مبارزه با نماتدها و قارچ‌های بیمارگر خاکزی، خودداری از ایجاد هرگونه تنش در گیاه و هرس مناسب از جمله اقداماتی است که برای پیشگیری و مدیریت بیماری مرگ ناگهانی درختان مرکبات در جنوب استان کرمان توصیه می‌شود.

داودی ز، حیدرنژاد ج و معصومی ح (1398) تکنیکِ نسل جدید توالی‌یابی و کاربرد آن در ویروس‌شناسی گیاهی. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 8(2):85-77. DOI: 10.2982/PPS.8.2.77

تعیین توالی دی‌اِن‌اِ در همه شاخه‌های علوم زیستی کاربرد دارد. در میان اولین فن‌آوری‌های پیشرفته نسل توالی‌یابی، دانشمندان با ظهور توالی‌یابی سنگر، توانستند اطلاعات ژنتیکی گونه‌ها را در هر سیستم بیولوژیکی مشخص کنند. اگرچه هنوز هم این تکنیک به‌دلیل کیفیت توالی‌های خوانده شده، مورد توجه است، اما محدودیت هایی چون مقیاس کار، سرعت و تفکیک‌پذیری موانعی است که مانع دسترسی دانشمندان به اطلاعات اساسی مورد نیاز شده است. برای غلبه بر این موانع، فنآوری توالی‌یابی نسل جدید (NGS) در شروع قرن 21 ارائه شد. این فن‌آوری، توالی‌یابی بسیار کارآمد، سریع و کم هزینه را نسبت به فن‌آوری استاندارد و سنتی توسعه یافته در اواخر دهه 1970، فراهم نمود. در سال 2009 فن‌آوری NGS برای چندین جنبه ویروس‌شناسی گیاهی از جمله توالی‌یابی ژنوم، کشف و ردیابی، اکولوژی، اپیدمولوژی و تکثیر ویروس‌ها و ویروئیدها استفاده شد. انتظار می‌رود که فن‌آوری NGS نقش بسیار مهمی در بسیاری از تحقیقات ویروس‌شناسی گیاهی داشته باشد.

فکری کهن س و مستوفی‌زاده­ قلمفرسا ر (1398) مدیریت تلفیقی بیماری‌های ناشی از قارچ‌های گندمیان‌زی. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 8(2):69-58. DOI: 10.2982/PPS.8.2.58

 گندم یکی از مهم‌ترین گیاهان زراعی است که به طور گسترده در ایران و جهان برای غذای انسان و دام کشت می‌شود. این محصول توسط عوامل مختلفی از جمله قارچ‌ها مورد حمله قرار می‌گیرد. قارچ‌های گندمیان‌زی بیمارگران مهمی هستند که در گندم پوسیدگی ریشه و طوقه، لکه برگی و نقطه سیاه ایجاد می‌کنند. روش‌هایی با کارایی زیاد و ایمن برای انسان و محیط زیست برای مبارزه با آن‌ها به کار گرفته شده است. از آن‌جا که فعالیت این قارچ‌ها به عواملی مانند دما، اسیدیته، رطوبت و مواد غذایی موجود در خاک بستگی دارد، انجام درست عملیات زراعی قبل از کاشت و آبیاری و کوددهی مناسب، در مهار این عوامل بسیار مؤثر خواهد بود. از طرف دیگر انواعی از گونه‌های Trichoderma و قارچ‌ریشه‌های آربوسکولی و برخی باکتری‌ها به روش‌هایی مانند تولید بیوفیلم، افزایش رشد گیاه و تولید آنزیم بیماری را مهار می‌کنند. به طور کلی مبارزه تلفیقی با استفاده از چند روش به طور هم‌زمان بهترین نتیجه را می‌دهد.

تابعین س و بهجت‌نیا س ع ا (1398) برهمکنش‌های درون‌سلولی جمینی‌ویروس‌ها در گیاهان میزبان. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 8(2):101-86. DOI: 10.2982/PPS.8.2.86

جمینی‌ویروس‌ها دارای ژنومِ دی‌ان‌ا تک‌لای حلقوی کوچک با ظرفیت بیان پروتیین محدود هستند. ژنوم این گروه از ویروس‌ها با بیان چهار تا هفت پروتیین و از طریق ایجاد تغییر در فرآیندها و مسیرهای زیستی مختلف در سلول باعث ایجاد آلودگی می‌شوند. از جمله تغییرات به وجود آمده به هنگام آلودگی توسط جمینی‌ویروس‌ها می‌توان به تحریک و تغییر چرخه سلول‌های آلوده برای ورود به فاز تکثیری به منظور حمایت از القای همانندسازی دی‌ان‌ا ویروسی اشاره نمود. جمینی‌ویروس‌ها به منظور تغییر یا متوقف کردن واکنش‌های دفاعی میزبان و مسیرهای پیام‌رسانی هورمون‌ها، الگوی بیان ژن‌های میزبان را تغییر می‌دهند، از مسیرهای مرگ سلولی ممانعت به عمل می‌آورند، رفت‌وآمد مولکول‌های بزرگ را تغییر داده و در مسیرهای پیام‌رسانی سلول و اصلاح پروتیین‌ها مداخله می‌کنند. علاوه‌براین، جمینی‌ویروس‌ها چندین سرکوب‌گر خاموشی ژن را بیان می‌کنند که نحوه تولید آران‌اهای کوچک مداخله‌گر، متیلاسیون دی‌ان‌ا گیاه و مسیرهای میکرو آران‌ا را تغییر می‌دهند و به همین دلیل در اغلب موارد سبب نمو غیر عادی گیاه می‌شوند. در این مقاله علاوه بر معرفی جمینی‌ویروس‌ها، به نقش هر کدام از پروتیین‌های بیان شده توسط ژنوم آنها و نیز برهمکنش این پروتیین‌ها با مسیرها و فرآیندهای مختلف سلول میزبان جهت ایجاد یک آلودگی پایدار، پرداخته می‌شود.

حسن‌پور ن و ارزنلو م (1398) بیماری سرخشکیدگی زبان­گنجشک. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 8(2): 76-70.
DOI:10.2982/PPS.8.2.70

درخت زبان گنجشک نماد مهمی از فضای سبز شهری در دنیا هست که از چوب آن در ساخت لوازم خانگی و ورزشی نیز استفاده می‌شود. بیماری سرخشکیدگی زبان گنجشک، ناشی از قارچ Hymenoscyphus fraxineus در اکثر کشورهای اروپایی در پهنه‌های جنگلی و فضای سبز شایع شده است. این بیماری برای اولین بار در اوایل سال 1990 در کشورهای لهستان و لیتوانی مشاهده گردید. پراکنش جغرافیایی عامل بیماری در دو دهه اخیر وسیعتر شده و به عنوان یک تهدید جدی برای زبان گنجشک به حساب می‌آید. آلودگی اولیه توسط آسکوسپورهای آزاد شده از آپوتسیوم‌های تشکیل شده روی برگ‌های ریخته شده از سال قبل به وجود می‌آید. مدیریت بیماری با روش‌های پیشگیری و قرنطینه، اقدامات بهداشتی، شناسایی و کشت رقمهای مقاوم و استفاده از سمهای شیمیایی عملی است. این بیماری تاکنون از ایران گزارش نشده است، با این وجود احتمال ورود بیماری به کشور در آینده دور از ذهن نیست، لذا در این مقاله جنبه‌های مختلف بیماری شامل نشانه‌ها، زیست‌شناسی بیمارگر و روش‌های مدیریت آن شرح داده شده‌اند.