فرزاد مرادی، حجت اله مظاهری لقب، لیلا کاشی، سید سعید موسوی،
جلد 11، شماره 2 - ( (بهار و تابستان) 1401 )
چکیده
مرادی ف، مظاهری‌لقب ح، کاشی ل، موسوی س س (1401) تأثیر ساپونینهای خام و خالص شش اکوتیپ یونجه بر تفریخ تخم Ditylenchus dipsaci. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 11(2): 72-61.
Doi:10.2982/PPS.11.2.61
مقدمه: نماتد ساقه و پیاز Ditylenchus dipsaci یک عامل بیماری‌زای مهم و خسارتزا در تعدادی از گیاهان زراعی و زینتی از جمله یونجه است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر ساپونینهای خام و خالص شش اکوتیپ یونجه بر تفریخ تخم این نماتد بود تا روشی زیستی برای مدیریت آن یافت شود. مواد و روش‌ها: تأثیر ساپونینهای خام و خالص شش اکوتیپ یونجه بر تفریخ تخم این نماتد آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی به صورت فاکتوریل با دو فاکتور اکوتیپهای یونجه (شش اکوتیپ) و ساپونینهای (خام و خالص آنها) در شرایط آزمایشگاهی بررسی گردید. یافته‌ها: تجزیه واریانس داهها نشان داد که اثرمتقابل بین دو فاکتور اکوتیپ و ساپونین از نظر آماری معنی‌دار است. با غلظتهای 50 و 90 میکرولیتر ساپونین خام اکوتیپهای مختلف، به ترتیب 30 تا 42 درصد و 33 تا 59 درصد تخم‌های نماتد تفریخ نشدند. اکوتیپهای نیشابوری بیشترین و پلی‌کراس شیراز و کریساری کم‌ترین تعداد تفریخ تخم را موجب شدند. غلظتهای 10 و 50 میکرولیتر ساپونین خالص به ترتیب بین 56 تا 69 درصد و 61 تا 79 درصد مجموع تخم‌های نماتد تفریخ نشدند. اکوتیپهای محلی میاندوآب و نیشابوری بیشترین و پلی‌کراس شیراز کم‌ترین تعداد تفریخ تخم را داشتند. نتیجه‌گیری: ساپونینهای خالص اکوتیپهای یونجه نسبت به ساپونینهای خام تاثیر بیشتری برمیزان تفریخ تخم نماتد دارند. ساپونینهای اکوتیپ پلی‌کراس شیراز یونجه تاثیر بهتری نسبت به سایر اکوتیپها دارد.
فاطمه سلطانی طالع، لیلا کاشی، دکتر دوستمراد ظفری،
جلد 13، شماره 2 - ( بهار و تابستان 1403 )
چکیده
امروزه با افزایش کشت خیار در گلخانه ها و مزرعه ها، آلودگی آنها به نماتدهای مولد غده ریشه در بعضی مناطق مشاهده میشود. اثر سه گونه قارچ تریکودرما شامل Trichoderma crassum، harzianum T. و T. afroharzianum به همراه گوگرد آلی مایع شرکت راسکود بر مدیریت نماتد مولد غده ریشه (Meloidogyne javanica) روی رقم نگین خیار در شرایط گلخانه در دو آزمایش جداگانه در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت. هر دو آزمایش در قالب طرح پایه کاملا تصادفی انجام شده و مقایسه میانگین با آزمون دانکن در سطح 5 درصد در پنج تکرار و هشت تیمار (کاربرد هر یک از قارچها همراه با گوگرد، هر یک از قارچها به تنهایی و گوگرد به تنهایی و شاهد آلوده) صورت گرفت. به منظور آلوده سازی گیاهان به هر گلدان حاوی نشا خیار در مرحله چهار برگی به ازای هر کیلوگرم خاک گلدان 2500 عدد لارو سن دو و تخم نماتد اضافه شد. سپس بسته به نوع تیمار به هر گیاهچه یک میلی لیتر از سوسپانسیون قارچ (106 اسپور در میلیلیتر) و گوگرد افزوده گردیده و گلدانها به ترتیب در آزمون اول 45 روز و در آزمون دوم 60 روز پس از مایهزنی مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرم افزار SAS 9.4 انجام شد. نتایج این بررسی نشان داد در هر دو آزمون استفاده از گوگرد توام با هر یک از قارچها و نیز گوگرد به تنهایی منجر به تفاوت معنی‌دار در شاخصهای رشدی گیاه از جمله وزن تر و خشک اندامهای هوایی، طول اندامهای هوایی و ریشه نسبت به شاهد گردید. همچنین فاکتورهای بیماریزایی نماتد شامل تعداد لارو سن دو در خاک، تعداد نماتدهای ماده در هر گال، تعداد نماتدهای ماده در کل ریشه، تعداد گالهای تشکیل شده در کل ریشه، تعداد توده تخم در هر گال، تعداد توده تخم در کل ریشه و شاخص تولیدمثل در تیمارهایی که قارچ و گوگرد بهطور توام استفاده شده بود و نیز تیمار کاربرد گوگرد به تنهایی نسبت به شاهد اختلاف معنی‌دار نشان داد و در هر دو آزمون بیشترین تاثیر در اکثر تیمارها مربوط به استفاده همزمان T. crassum و گوگرد بود.
