شرافتیفر م. ، حمزه
زرقانی
ح. و شهبازی س. 1393. کاربرد فنآوری هستهای در مدیریت
بیماریهای گیاهی. دانش بیماریشناسیگیاهی 3(2): 43-33.
یکی از ارکان توسعه پایدار هر کشور در بخش کشاورزی تولید مواد غذایی مناسب و تامین امنیت آن است. در حال حاضر بیش از 800 میلیون نفر عموما در آفریقا وآسیا از گرسنگی رنج می برند و کشاورزی مبنع اصلی برای تهیه غذای این افراد است. یکی از کاربردهای فنآوری هستهای، استفاده از آن در کاهش خسارت آفات و بیماریهای گیاهی است. روشهای هستهای در بیماریشناسی گیاهی به طور کلی در 3 گروه ردیابی، ایجاد جهش و پرتوتابی محصولات برای القای مقاومت در گیاهان و کاهش یا نابودی عوامل بیماری‌زا مورد استفاده قرار می‌گیرند. امروزه یکی از جدیدترین مباحثی که مورد توجه قرارگرفته، استفاده از اشعه گاما در القای مقاومت در برابر تنش-های محیطی و بیمارگرها و بهبود خصوصیات رشدی گیاهان است. استفاده از این توان بویژه برای مدیریت بیماری-های بذر و گیاهچه که بخش اعظم خسارت را در اولین هفته‌های رشد گیاهچه وارد می‌آورند از اهمیت بالایی برخوردار است.
شهبازی ح، ترنگ ع، پاداشت ف، حسینی چالشتری م، اله‌قلی‌پور م، خشکدامن م، موسوی قلعه رودخانی س ا، نظری تابک س، اسداللهی شریفی ف، پورعباس دولتآباد م (1400) واکنش 109 لاین برنج به بیماری بلاست. دانش بیماری شناسی گیاهی 11(1):35-24.
Doi: 10.2982/PPS.11.1.24
مقدمه: بلاست ناشی از Pyriculariaoryzae، مهم‌ترین بیماری قارچی برنج در جهان است. بهترین روش مدیریت بیماری شناسایی و کشت رقمهای مقاوم است. مواد و روش‌ها: ، واکنش 109 لاین از لاین‌های امیدبخش موسسه تحقیقات برنج کشور به همراه سه رقم شاهد (حساس و مقاوم) در مقابل بیماری بلاست در این پژوهش مورد ارزیابی قرار گرفت. بذر هر یک از لاینها به‌صورت آپلند در خزانه بلاست به‌منظور ارزیابی بلاست برگ، در اوایل تیرماه،کشت شد. جهت آلوده سازی لاین‌های موردنظر، از نقاط مختلف استان گیلان برگ‌های آلوده به بلاست جمع‌آوری و در سطح خزانه پاشیده شد. در تمام مراحل، رطوبت لازم جهت ایجاد بیماری توسط آبیاری بارانی تأمین شد. شدت بیماری براساس روش استاندارد موسسه بین المللی تحقیقات برنج با درجه های صفر تا نه ارزیابی شد. نشاها در گلدانهای بزرگ در گلخانه کشت شدند و مایه‌زنی به‌روش تزریق در گردن خوشه به منظور ارزیابی بلاست خوشه صورت گرفت. یافته‌ها: هفت و 14 لاین با درجه های 2 و 3، واکنش مقاومت به بلاست برگ را نشان دادند. سایر لاینها نسبتاً حساس تا بسیارحساس به بیماری بودند. سه لاین TH1، TH2 و TH3 با درجه آلودگی 5، حساس به بیماری بلاست خوشه ارزیابی شدند. نتیجه‌گیری: بیست و یک لاین شناخته شده مقاوم به بلاست برگ را میتوان در برنامه اصلاح رقمهای زراعی برنج استفاده کرد.
شهبازی، ح. (1402). همه گیری شناسی و روشهای مدیریت بیماری سوختگی غلاف برگ برنج. دانش بیماریشناسی گیاهی 13 (1)،54-42.
سوختگی غلاف برگ ناشی از قارچ خاکزیRhizoctonia solani AG1-IA، یکی از بیماریهای مهم برنج در دنیا است، که در بعضی مناطق کشت برنج در ایران نیز شایع است. بیمارگر معمولا به شکل سختینه در خاک و بقایای گیاهی و میسلیوم در بقایای گیاهی و بذر زمستان‌گذرانی می‌کند. سختینه‌ها قادرند سال‌ها در خاک و کاهوکلش برنج به صورت خفته باقی بمانند. پس از کاشت رقمهای حساس برنج، سختینه‌ها جوانه‌زده، تولید میسلیوم کرده و غلاف برگ‌های پایینی بوته‌های برنج را آلوده می‌کنند. نشانه مشخصه این بیماری لکه‌های سبز مایل به خاکستری آبسوخته، کروی تا بیضی شکل یا تغییر رنگ یافته نامنظم کشیده روی غلاف برگ‌ها است. لکه‌ها با گذر زمان به هم پیوسته و مرکز آنها خاکستری تا قهوه‌ای-روشن و حاشیه قهوه‌ای-تیره تا قرمز می‌شود. عواملی مانند نوع رقم برنج، تراکم کاشت، مرحله رشدی گیاه، مقدار زادمایه اولیه بیمارگر، شرایط محیطی و تغذیه گیاه بر شدت بیماری و همه گیری آن تاثیرگذار هستند. مدیریت بیماری به دلیل توانایی بیمارگر برای زنده ماندن طولانی مدت در خاک و سطح پایین مقاومت رقمهای تحت کشت برنج در برابر بیماری دشوار است، اما با روشهای زراعی مناسب مانند عدم کشت رقمهای پاکوتاه و پرپنجه در مزرعه‌های با سابقه حضور بیمارگر، ضدعفونی بذر، رعایت تراکم کاشت، مصرف بهینه کودهای نیتروژنه، رعایت بهداشت زراعی و مبارزه شیمیایی میتوان از همه گیری و خسارت بیماری پیشگیری کرد.
