راستگو م. 1397. خصوصیات ویروس خربزهی ارومیه (OuMV). دانش بیماریشناسی گیاهی 7(2): 46-34. DOI :10.2982/PPS.7.2.34
ویروس خربزه ی ارومیه یکی ازعوامل بیماری موزاییک خربزه (Cucumis melo L.) در استان آذربایجان غربی و سایر نقاط ایران از جمله استانهای گیلان، فارس و البرز است. این ویروس اولین بار در سال 1978 از روی کدوییان دارای نشانه موزاییک و لکه حلقوی در ارومیه شناسایی شد. از همان ابتدای تحقیق روی این ویروس مشخص شد که ویروس دارای خصوصیات منحصر به فردی است که آن را از سایر ویروس‌های آلوده کننده کدوییان متمایز میکند. پیکرههای ویروس تا اندازهای باسیلی شکل هستند و دو انتهای آنها زاویه دار است. ژنوم ویروس به صورت سه قطعه آر. ان.ای تک رشتهای با قطبیت مثبت میباشد که هر کدام یک پروتیین کد میکنند. دامنه میزبانی ویروس در طبیعت بیشتر شامل گیاهان تیره کدوییان و بادمجانیان است. ناقل طبیعی برای ویروس مشخص نشده است. ویروس خربزهی ارومیه همراه با ویروس اپیروس گیلاس و ویروس سی کاساوا در جنس اورمیاویروس (Ourmiavirus) قرار داده شده است.
باکتریهای بیماریزا یکی از مهمترین عوامل کاهش عملکرد محصولات گیاهی می باشند. مدیریت این بیمارگرها در گذشته به استفاده از سمهای ضد باکتریایی یا القاکنندههای مقاومت محدود می شد، اما با کشف باکتریوفاژها در دهه های اخیر، توجه به استفاده از آنها افزایش یافته است. باکتریوفاژهایافاژهاویروسهاییهستندکه به صورت کاملا اختصاصی بر سلولهایباکتریاییاثرمیگذارند.در حال حاضر، صدها باکتریوفاژ جداسازی و علیه باکتریهای بیماریزای گیاهی آزمایش شدهاند و همچنان تعداد زیادی نیز وجود دارند که بایستی بررسی شوند. اینرویکردنیازمندپروتکلهایخاصیبرایشناساییفاژهایجدید،درکپیدایشکلونهایمقاومبهفاژوعفونتپذیریسایرگونههایباکتریاییمیباشد. فاژتراپی یا استفاده از فاژها برای مهارزیستی با باکتریهای بیماریزای گیاهی به خاطر ارزان بودن، اختصاصیت بسیار بالا فاژها علیه باکتریها، عدم تاثیر منفی روی انسان یا حیوانات و عدم آلودگی زیست محیطی، به عنوان روشی مناسب برای مهارزیستی این بیمارگرها میتواند در نظر گرفته شود.
